tersanecilikte ıso

Gemi Mühendisliği ve Sanayimiz Sempozyumu,
24-25 Aralık 2004
TERSANECİLİKTE ISO-14001 ÇYS
Müh. Serkan TÜRKMEN1
ÖZET
Bu çalışmada ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi’nin tam bir gemi inşaat
uygulaması yapılmaya çalışıldı. Çalışmayı yapmaktaki amaç sektörün yıllardır Türkiye
ekonomisini etkilemesi, üretimde belli kriterleri yakalamış olması ve dünya pazarında da
var olma yarışında sektörün kendini daha kolay anlatması açısından bir yönetim kalite
standardı olan ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi’nin gemi inşaat sanayi için önemini bir
uygulamayla göstermektir. ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi sadece temiz üretimi ve atık
azaltışıyla mali açıdan rahatlamanın yanında şuanda gündemde olan iş ve işçi güvenliği
yasasıyla da uyumlu tek kalite standardıdır.
Üretimin çevre üzerindeki etkileri, kaliteyi de ilgilendirmektedir. Uluslararası iş
piyasasında iş yapabilmek için ISO 9000 standartlarının oluşturulmasından sonra,
hammaddenin minimum düzeyde kullanılması, su, toprak ve hava için zararlı emisyonların
azaltılması, geri dönüşüm veya proseste kullanılan malzemelerin temiz bertaraftı gibi
sorunlara çözüm aranmıştır. Bunun sonucunda da çevreye ait özel standartların
oluşturulması gerektiği ortaya çıkmıştır. Bu çalışmada bir tersanenin ileride ISO-14001
ÇYS standardı için hazırlık olabilmesi için çevre politikası oluşturulmuştur. ISO-14001 ‘in
kapsamı,gemi inşaat için neleri gerektirdiği hakkında araştırma yapılmıştır.
1
turkmen_serkan@hotmail.com
157
1. Giriş
Çalışma şu şekilde özetlenebilir:
Kuruluştaki proses hakkında araştırma yapılarak Gemi sanayi ve yan sanayi
hakkında bilgi edinildi. Ayrıntılı çalışmalar için çift dip üretim prosesi seçilerek bu
bölümde üretim çalışmaları adım adım izlendi. Prosesde doğal kaynak , hammadde ,
yardımcı madde kullanımı ve katı , sıvı ,gaz atık ( kaynak gazı emisyonları ve iç ortam
emisyonu ) oluşumu incelenerek sayısal veriler elde edildi. Bu bilgilerden yola çıkarak
incelenen ürünler için akım şemaları hazırlandı. Bu akım şemaları üzerinde giren
hammaddeler ve oluşan atıklar miktarları ile birlikte işlendi.
Arıtma yöntemleri incelendi. Akım şemalarından ve arıtma yöntemlerinden
hareketle atık minimizasyon alternatifleri ve verimli arıtım konusunda öneriler belirlendi.
İşçilerin çalışma ortamı değerlendirilerek kullanılan kişisel koruyucu ekipmanlar ve
kullanımlarının doğruluğu gözlemlendi. Maruz kalınan gürültü değerlendirildi. Prosesteki
tüm gözlem ve deneylerden hareketle önemli görülen çevresel yönlerin muhtemel etkileri
araştırılarak risk analizi yapıldı. Son bölümde ise kuruluşa olası iyileştirme önerileri
konusundaki gözlemler aktarıldı.
2. ISO 14001 ÇYS’nin planlanması ve uygun bir sistem için basamaklar
2.1 ISO 14001 faaliyet planı
Çevre yönetim sistemlerini geliştirmek, ISO 14001 kayıt ve uygulamasına
hazırlanmak ve çevre ile ilgili gerekliliklerden doğan maliyetlerin düşürmek isleyen
işletmeler için uygulanması gereken hareket aşamaları bir faaliyet planı gözetiminde
gerçekleştirilir. Faaliyetlerin gerçekleştirilmesi 6 ile 18 ay arasında bir süre alabilmektedir
2.2 ISO 14001'e uygun bir sistem için basamaklar
2.2.1 Çevre Politikası
ISO 14001'e göre, kuruluşun üst yönetimi çevre politikası hazırlamalıdır. Çevre
politikası, yürürlükteki çevre yasa ve yönetmelikleri ile uyumlu olmalı ve sürekli gelişmeyi
desteklemelidir. Bu politika dokümante edilmeli ve tüm çalışanlara öğretilmelidir. TS ISO
14001'e göre, çevre politikası: "Kuruluşun, genel çevre icraatı ile ilgili niyet ve
prensiplerim açıklamak; faaliyet, çevre amaç ve hedeflerine çerçeve teşkil etmek üzere
yaptığı beyandır”.
158
2.2.2 Planlama
TS-EN-ISO 14001'e göre, çevre politikası oluşturulduktan sonra kuruluş, çevre
yönetim sisteminin planlarım hazırlamalıdır. Planlamada, kuruluşun faaliyetlerinin,
servisinin çevreye etkisi belirlenmeli, çevre yasa ve yönetmelikleri ile uyumlu amaç ve
hedefler saptanmalı ve çevre yönetim programı oluşturulmalıdır. Çevre yönetim sisteminin
oluşturulmasında, çevre politikası belirlendikten sonra planlama aşaması gelmektedir. TS
ISO 14001 'de planlama başlığı altında:
Çevre boyutları,
Kanuni ve diğer şartlar, amaçlar ve hedefler,
Çevre yönetim program veya programlarına yer verilmektedir.
2.2.3 Puanlama Sistemi:
Genellikle pek mümkün olmasa da puanlama sistemi ile değerlendirmelere çalışılır.
Bu nedenle sübjektif bir puanlama yapmak gerekecektir, l (en düşük)'den 3 ( yüksek )'e
değişen veya l ( önemsiz )'den 5 (çok önemli)'e değişen puanlama kullanılabilir. Her bir
faaliyet için belirlediğimiz etkileri kullanarak puan vereceğiz bunu için bir tablo hazırlanır.
Bu tabloda dikkate alınacak faktör sayışı tekil durumlara dayanmaktadır dikkate alınacak
faktörler şu şekilde sayılabilir:
Tablo 1. Çevresel etkilerin puanlamasında kullanılabilecek faktörler
Önemsiz
Önemli
123
A. Olma ihtimali
olması muhtemel değil
B. Zarar ve zehirlilik
Yön. göre zararlı ve zehirli
Yönetmeliğe göre zararlı
maddeleri üretmemekte/
ve zehirli maddeleri üretkullanılmamaktadır
mekte/kullanmaktadır
C. Etkinin boyutu
küçük boyut
büyük boyut
D. Taşıma/ uzaklaştırma yolu
İndirekt
alıcı ortama direkt
E. Alıcı ortamın duyarlılığı
Düşük
yüksek
F. Yönetmelik gereksinimi
yönetmelik yok
yönetmelik var
G. Normal, anormal veya acil yalnızca anormal veya acil
normal işletme şartları
durumlardan
kaynaklanma durumlar
durumu
H. Lokal veya global etki
global
lokal
l. Direkt veya indirekt etki
indirekt
direkt
J. Kirleticinin(veya kullanılan küçük
büyük
kaynağın) hacmi
Eleman
159
Tablo 2. Çevresel etkilerin önem derecesinin toplam puanlaması
Etki
A B C D E F G H l J Toplam
Hava kirliliği
Su kirliliği
Arazi kontaminasyonu
Katı atık üretimi
Enerji kullanımı
Su kullanımı
Gürültü, koku, vb. rahatsızlık
Direkt veya
İndirekt Etki
Lokal veya
Global Etki
Kaynakların
Durumu
AKTİVİTE YÖN ETKİ
Alıcı
Ortamın
Duyarlılığı
Etkinin
Boyutu
Taşıma yolu
Tablo 3. Çevresel etkilerin toplam puanlaması
Tüm faaliyetlerle ilgili puanlama yapıldıktan sonra hangi faaliyetlerin en önemli
olduğuna karar verilir. Çevresel yönler belirlendikten sonra bu bilgiler amaç ve hedeflerin
oluşturulmasında kullanılır. Çevresel yönler ve etkiler arasındaki ilişki de belirlenmelidir.
Yönler
Tablo 4. Çevresel yönler ve etkiler arasındaki ilişki
Potansiyel
Etkiler
2.2.4 Yasal ve diğer gereksinmeler:
Kuruluşla ilgili kanunlar ve yönetmeliklerle uyum içinde olmak için
öncelikle kuralların neler olduğu belirlenmelidir. Çevre politikasını sürekli
iyileşme, kirlenmenin önlenilmesi ve kanun yönetmeliklere uyum temellerine
dayanmalıdır. Uyumsuzluğun maliyeti parasal olduğu kadar halkın imajı ve
çevreye verilen zarar açsından da önemlidir. Gereksinmeler tanımlanarak etkileri analiz
edilmeli ve sonra harekete seçilmelidir.
Amaçlar ve Hedefler: Tüm kuruluşu kapsayabilir veya tekil birimlere veya
faaliyetlere uygulanabilir. Mevcut proses ve kuruluşun mevcut çevresel performansı detaylı
olarak bilinerek amaç ve hedefler belirlenir.
160
2.2.5 Hareket planı:
Amaç ve hedeflerin oluşturulması, çevre yönetim programı belirlenmesi, izleme ve
ölçme adımlarım izler. Amaç ve hedeflerle ilgili sorumlulukların belirlenmesi, amaç ve
hedeflerin konulara bölünmesi, gerekli eğitimin sağlanması, prosedürlerin yazılması,
ilerlemenin gözlenmesi, yeni faaliyetler prosesler ve ürünler için çevresel amaçlar
tanımlanması işlemleri adımlarım oluşturur.
2.2.6 Uygulama ve işlem
TS-EN-ISO 14001'e uygun bir sistem için uygulama ve işletme üçüncü basamaktır.
ÇYS'nin kurulabilmesi için gerekli kaynak; teknoloji, finans ve insan gücü sağlanmalı,
uygulama ve işlemi sürekli kontrol altında tutabilmek için bir yönetim temsilciği
seçilmelidir. Acil hal planları yapılmalı ve olası bir kaza anında kimin sorumlu olacağı, ne
yapılacağı belirlenmelidir. TS-EN-ISO 14001'e göre ÇYS içinde düzeltici ve önleyici
faaliyetler yapılmalıdır, işletme sürekli iyileştirilmeli ve yönetimce belirlenmiş olan
hedeflere ulaşılmalıdır. ÇYS sürekli kontrol altında tutulmalı, olası aksaklıklar için
düzeltici ve önleyici faaliyetler başlatılmalıdır. Ayrıca kuruluş kendi içinde, sistemi TS-ENISO 14001'e göre denetimden geçirmeli ve sonuçları üst yönetime sunmalıdır.
2.2.7 Yönetimce yürütülen gözden geçirme
Kuruluşun üst yönetimi, ÇYS'nin uygunluğum, yeterliliğim ve etkinliğim
sürdürebilmek için kendisinin tayin ettiği aralıklarla ÇYS'ni gözden geçirmelidir. Çevre
politikası, amaç ve hedefleri gerekirse değiştirmeli, iç denetim sonuçları incelenmeli,
çevreyle ilgili yasa ve yönetmeliklerdeki değişiklikler uygulanmalıdır. Çevre Yönetim
Sistemleri, kalite sistemlerinde olduğu gibi her sektöre uygulanabilmektedir.
TS EN İSO 14000 Çevre Yönetim Sistem Standartları ailesi, hem işletmeler hem
de ürünler için çevre araçlarını içermektedir. Yani, kuruluşlar tarafından çevresel yöneltme
yardımcı olacak bir sistem geliştirme ve uygulamada kullanılacak genel bir yaklaşımı ele
almaktadır. "Kuruluşun üst yönetimi, uygunluğunun, yeterliliğinin ve etkinliğinin devam
ettiğim teminat altına almak için, kendisinin tayin ettiği aralıklarla, çevre yönetim sistemim
gözden geçirmelidir. Yönetimce yürütülen gözden geçirme işlemi, yönetimin iyi bir
değerlendirme yapabilmesi için gerekli bilgilerin toplanmasını sağlamalıdır. Bu gözden
geçirme işlemi belgeye bağlanmalıdır." TS EN İSO 14001'e göre, gözden geçirme
işlemleri:
Denetimlerden elde edilen sonuçları,
Amaç ve hedeflere ne ölçüde ulaşıldığını,
Değişen şartlar ve bilgiler ışığında, çevre yönetim sisteminin kuruluşa
uygunluğunu koruyup korumadığını,
Konuyla ilgili tarafların görüşlerim içine almalıdır.
Çevre yönetim sisteminin en önemli özelliği kuruluşun sürekli gelişmeyi
161
sağlamasına yardımcı olmasıdır. Hedeflerin belirlemesi, planların yapılması, sistemin
denetlenmesi, yönetimin sonuçları gözden geçirmesi ve gereken düzeltici ve önleyici
faaliyetleri gerçekleştirmesi gibi unsurların hepsi, sürekli gelişmeyi başarabilmek içindir.
2.2.8 Etkin bir yönetim sisteminin oluşturulması:
Etkin bir yönetim sistemi, çevreye verilen zararı minimuma indirebilmek amacıyla bütün
araç ve stratejileri bir araya getirmelidir. Yönetim sistemi, şirket politikasıyla belirlenen
amaçları gerçekleştirmek için geliştirilmekte ve uygulanmaktadır. Sistem, işletmenin bütün
faaliyetlerin! içine alacak şekilde kapsamlı olmalıdır, hataların veya kazaların ortaya
çıkabileceği boşluklara imkan verilmemelidir. Ayrıca her çalışan sistemin işleyişinde
kendisine düşen görevlerin farkında olmalıdır. Sistem kapsamındaki prosedürler açıkça
anlaşılır biçimde dokümante edilmeli, çalışanlar görev ve sorumlulukları konusunda
eğitilmeli, ve düzenli denetimler yapılmalıdır. Sistemin bütün elemanları yakından
izlenmeli ve herhangi bir aksaklık hızla düzeltilmelidir. Sistem sürekli iyileştirmeye açık
olmalıdır ve çevreye "sıfır zararlı etki" amacı benimsenmelidir.
3. ÇYS'nin tersanede uygulanması
3.1 Tersanenin genel tanıtımı
Tersanelerde ABS, BV, DNV, GL, Lloyd's Register, NK, RINA gibi uluslararası
klas şirketlerini kurallarına ve düzenlemelerine bağlı kalarak dizaynlar , gemiler daha genel
söylenirse yüzebilen her şey yapılır . Tersanede belirlenen temel çevre politikası:
• Çevre ile ilgili yasal düzenlemelere uymak,çevresel performansını sürekli geliştirerek
kirliliği önlemek,işletmenin katı, sıvı ve gaz atıklarını teknolojik olanakların müsaade ettiği
ölçüde azaltmak ve çevreye zarar vermeyecek şekilde bertarafını sağlamak,
• Faydalanılan doğal kaynakların kullanımını azaltmak, geri dönüşümlü malzeme
kullanmak ,yeni yatırımlarda çevre faktörünü dikkate almak,
• Tüm çalışanları, müşterileri, tedarikçi ve taşeronları çevre konusunda bilinçlendirmek,
ayrıca çevreye karşı saygılı olmalarını teşvik etmek,
• ISO 14001 Çevre Yönetim Standartlarına uygun bir çevre yönetim sistemi uygulayıp,
bu sistemin sürekliliğini ve gelişmesini sağlayarak çevreye dair faaliyetleri bu kapsamda
geliştirmektir.
3.2 Tersanede çevre yönetim sistemi uygulanması
3.2.1 Üretim
Üretim işi en üst yöneticiden en alttaki çalışana kadar bir sistemde yapılması
üretimin vaktinde,kontrollü ve kaliteli olması açısından önemlidir. Tersaneye görev akım
şeması şu şekildedir:
162
GENEL KOORDİNATÖR
SEKRETERLİK
TEKNİK
MÜDÜR
FİNANSMAN
MÜDÜRÜ
PROJE
B.MÜHENDİSİ
İNŞAAT PL.
Bölümü
MUHASEBE
BÖLÜMÜ
TEKNİK ARAŞ.
BÖLÜMÜ
İMALAT
ŞEFİ
MAKİNE
ATÖLYESİ
ŞEFİ
USTABAŞI
İŞÇİ
SATIN ALMA
BÖLÜMÜ
TECRÜBE TEST
BÖLÜMÜ
Tersanede üretim talaşlı ve talaşsız imalat atölyeleri, raspalama, boyama, montaj
bölümlerinde olur.
Parti Verimi Değerlendirme :
Standart parti büyüklüğü daha önceki deneyimlerden kilogram olarak bilinir. Pratik parti
büyüklüğü ise üretim sonucu çıkan miktardır. Tespit edilen fire sonucu azalan miktar
kontrolü için alınan numune sayısı belirlenir. Bunların toplamına tespit edilebilir fire denir.
Tespit edilemeyen fire ise, standart parti büyüklüğünden tespit edilebilir firenin
çıkarılmasından elde edilen değerdir. Tespit edilemeyen fire miktarı %2,5 değerim
aşmamalıdır. Eğer aşarsa nedeni belirtilmelidir.
Üretim pratik verimi = (Pratik parti verimi / standart parti verimi) x 100
Üretim pratik verimi % 97,5 - 101 arasında olmalıdır. Değil ise nedeni belirtilmelidir.
3.3 Üretimin girdileri ve çıktıları ile değerlendirilmesi:
3.3.1 Girdilerin değerlendirilmesi:
* Hammaddeler ver yardımcı maddeler
* Doğa kaynaklar: Su, hava, vs.
* Enerji: Elektrik, gaz, vs.
Kirliliğin karakterini belirlemek ve çevresel etkilerini değerlendirmek için bu
kaynaklar kullanılır.
163
3.3.2 Atıkların değerlendirilmesi:
3.3.2.1 Sac hurdası
Hurdacıya verilir. Parçasıyla satılır. Ergitme ocaklarında yeniden işlenebilir hale
getirilip tekrar sac veya başka bir endüstriyel malzeme yapılır. Paslanmazı veren firmaya
iade edilir. İade miktarına göre mali kazanç sağlanır.
3.3.2.2 Bronz liner hurda
Aynı şekilde firmaya geri iade satışı yapılır.
3.3.2.3 Raspa kumu
Kumlama işi atık filtreleme cihazı (siklon tertibatı) sayesinde özel bir bölümde
yapılır. Aynı kum defalarca kullanılır.
3.3.2.4 Hava kirliliği açısından değerlendirme:
Çalışma ortamında elektrik ark ve gaz altı kaynakları kullanılmaktadır. Elektrik ark
kaynağında elektrot üzerindeki örtü nedeniyle bir miktar toz birikir ancak bu önemsiz
denilecek seviyededir. Ortamında açık hava olması insan ve çevre sağlığında bir bozulma
olmasını engeller. Ancak daha sık gaz altı kullanılmasıyla daha sağlıklı ortam yaratılabilir.
3.3.2.5 Toz
Tozlar aynı büyüklükte partiküller olmamakla birlikte çeşitli boyutlarda olabilirler.
300-0,1µm arasında değişen boyutlara sahip parçacıklardır. 60µm’nin altındaki parçacıklar
solunabilir. 10µm ve üstü büyüklükteki parçalar solunum sisteminde nazofaringeal
bölgede 10-5µm aralığında solunum sisteminde trakebronşial bölgede tutunur.
Tutunmaksızın içeri girebilen toz partiküllerinin büyüklükleri 0,5µm ve aşağısıdır. Bu tip
tozlar 10-20 yıl arasında değişen kronik akciğer hastalıklarına neden olabilir.
3.3.2.6 Gürültü
Gemi sanayi gibi ağır metal işlerin yapıldığı alanlarda çalışan kişiler dBA olarak
sınırın çok üstündeki sesler maruz kalıyorlar. Bunun önüne geçmek için sahada çalışanlara
kulaklık gibi kişisel koruyucu elemanlar verilir. Ancak ölçümün çalışma alanından 100
mt’ye kadar olan mesafede de yapılması gerekir.
164
3.4 İş kazaları
3.4.1. Kazanın temel sebepleri (kaza zinciri):
İş kazasının nedeni, kazadan hemen evvelki durum, hareket veya davranıştır. Bu
şartların incelenmesi yapıldığı takdirde kaza nedeni olarak şu hususlar karşımıza çıkar.
1- Güvensiz durumlar
2- Güvensiz davranış ve hareketler.
3.4.2 Her iş kazasından sonra düzenlenen raporlar:
A. Endüstriyel İş Kaza Raporu: Kazazedenin ilk amiri tarafından hazırlama
Dağıtım Raporun altında belirtilen şekilde dağıtılacaktır.
B. İş Kazası Araştırma Raporu: Kazazedenin ilk amiri tarafından hazırlanıp şefi
gördükten sonra Rapor Teknik Emniyete gönderilecek Teknik emniyet geçmişte yapmış
olduğu kazalar varsa işleyip dağıtımım yapacak.
C. İş Kazası Soruşturma Raporu: Kazazede işbaşı yaptıktan sonra kaza soruşturma
kurulu toplanıp kaza olayı yeniden görüşülüp gerekirse tezgah veya kaza olan yerde tetkiki
yapılıp Rapor hazırlanacak neticesi iş sağlığı ve iş güvenliği kurulu toplantısına
götürülecek.
3.4.3 İş kazası bildirimler:
1. Sosyal sigortalar kurumuna
2. Bölge çalışma müdürlüğüne
3. Mahalli karakola (ölüm veya uzuv kaybı)
Kaza davalarında fiili bir kişi gerekir. Birinci derece sorumlu ilk amiridir. 20
günden fazla istirahat gerektiren durumlarda muhakkak ceza davası açılır.
İş Kazası Sonucu:
Ceza davası (T.C.K. 456-459 maddesi yaralanmaya sebebiyet verme)
Hukuk davası (tazminat maddi+manevi)
Rucü davası(5.8.kurumu+işveren)
İş güvenliği ve çevre bölümü genel talimatname hazırlanmalı ve tüm çalışanları
buna görme bilgilendirilmelidir. Acil durumlar içinde herkesin görev ve sorumluluğunu
gösteren bir plan hazırlanmalıdır. Bu planın ana kalemleri Ek 2'de sunulmuştur.
165
3.5 Risk analizi
Üretim prosesi incelenen ürünler sahada ve atölyelerde üretilmektedir. Üretim
sırasında kaynakla imalat,pres ve talaşlı imalat usulleri kullanıldığından işlemler bir takım
riskler taşır.
Kaynak esnasında çevreye bir takım gazlar yayılır, zamanla sağlık problemleri
doğmasına neden olmaması yönünden belli periyotlarda temiz hava alma, maske takma
veya üretilen gaz emici makineler kullanılması uygundur; gözler için özel gözlükler
kullanılması şarttır. Elektrik ark kaynağı ile üretim esnasında tehlikeli durumlardan biri
olan terli vücutla kaynak yapımı sırasında olan elektrik çarpmasıdır. Kaplı ve sıcak
ortamlarda (özellikle insanın zor sığdığı çift dip ve gemi başına gelen elemanların montaj
kaynağı sırasında) iyi havalandırma yapılmalı ve güvenlik ayakkabısı, kaynak eldiveni, işçi
tulumu giyilmeli. Tersane için örnek bir risk analizi Ek 1 de sunulmuştur.
4. Sonuç ve değerlendirmeler
Tersanelerimizin ISO 14001 ÇYS uygulanması , çevre politikası ve kurumsal
amaçlarını, ürün sorumluluğu ile ilgili beyanları, iş güvenliği ve işçi sağlığı ile ilgili
konulardaki hassasiyetini açık bir şekilde ortaya koyar. Çevre politikasında açıklanan
hedeflerle ISO 14001 belgesi alabilmek için çalışmaları yürütmek amacıyla Çevre Komitesi
oluşturabilir. Bu komite bir çevre yönetim Sistemi çalışma şeması oluşturabilir.
Çalışmaların ilk aşamasında mevcut durum tespiti yapılabilir. Üretim ve diğer
faaliyetler sonucunda oluşan etkiler ve dereceleri belirlenerek değerlendirilip minimizasyon
alternatifleri değerlendirilebilir. Eksiklikler belirlenerek bunların giderilmesi yönünde
çalışmalar yapılabilir. Bir acil durum planı bulunmaktadır ve çalışanlara bu planın
eğitimleri verilmektedir. Ek olarak oluşabilecek kaza tahminleri yapılarak önlemek için
yöntemler geliştirilebilir. Kişisel koruyucu ekipmanların kullanımı kurallarına uyum
kontrol edilebilir
Tersaneler gibi üretim için, tüketimin yoğun yapıldığı ve direk insan gücünün
kullanıldığı imalat yöntemleri çevreyi, insanı ve geleceği olumsuz etkilemektedir. Bu
nedenle ISO 14001 ÇYS’nin gemi inşa sanayi için bu güne kadar gündeme gelmemesi
büyük bir eksikliktir.
Gelecekte ciddi çevre sorunları karşısında özellikle Tuzla Bölgesinde hukuki
problemler doğacaktır. Dereleri kullanarak atıklarını denize döken diğer sektörlerle
tersanelerimiz karşı karşıya gelecektir. Büyük bir ihtimalle hiçbir arıtma tesisi bulunmayan
tersanelerimiz için cezai yaptırımlar söz konusu olabilecektir.
Ayrıca işçi güvenliği ve sağlığı yasasıyla uyumlu tek standart olan ISO 14001 ÇYS
hem söz konusu hukuki problemi aşma hem de yasayla uyumlu bir şirket haline gelmek için
bir avantajdır, hatta bir fırsattır. Doğru işleyen bir yönetimle sistemin ön yatırım masrafları
kendini zamanla amorti etmekle kalmayacak artan iç ve dış taleplerle kazanç oranını
yükseltecektir.
166
5. Kaynaklar
[1]
[2]
[3]
TSE Çevre Yönetim Sistemleri - Özellikler ve Kullanım Kılavuzu
Mariner Gemi Yan Sanayi Ve İthalat İhracat Ltd. Şti Arşivi
Fet, A.M., “Systems Engineering and Environmental Life Cycle Performance
within Ship Industry”, Doctoral Thesis, ITEV-report 1997:1, The Norwegian
University of Science and Technology, Trondheim, Norway, 1997
167