Çocuk Kardiyolojisi ve Ilgili Sahalardaki

Türk Kardiyol Dem Arş 1997; 25:314-318
TARlHÇE
.
Çocuk Kardiyolojisi ve Ilgili Sahalardaki
Tarihi Gelişim
Prof. Dr. Teoman ONAT
Çocuk kardiyolojisi, kongeniral kardiyevasküler
anemaliler (KKA) ile ilgili çocuk hekimlerinin(önce
Helen Taussig) cerrahiarı bu alana teşvik edişleri ile
ilk adımlarını atm ı ştır. Yüz güldürücü operalif başa­
rılardan sonra, bu sefer kalp cerrahiarı daha ayrı ntılı
anatomik teşhis açısından çocuk hekimlerini stimüle
etmişlerdir. Pratik fa ydaların sağlanabilmesi üzerine
bu branşa teknolojik sanayi ilgi gös term i ş ve bu sefer tanı ve operasyon teknolojisi süratle ilerleyebilmiştir. Bunun sonunucunda giderek daha küçük yaş ­
ta ve hatta yenidoğandaki müdahalelerde başarılar
elde edilmiş ve nihayet te ş hi s fetal hayata kadar uygulamaya g inn iştir. Çocuk kardiyolojisindeki geliş­
meleri 1954'ten beri 42 y ılda araştırarak yaşam ış bir
kişi olarak sunmay ı bir görev addederek, bu yazıy ı
hazırladım .
Pediyatrik kardiyoloji tarihi incelenirken ilgili
deği-
şi k alanlardaki metodların ge li ş im tarihinden ayrı tutulamaz. Bu nedenle, çocuk kardiyolojis ini etkileyen
alanlardaki gel işmel eri, şeretlendirilecek k işi ve tarih sırası ile birlikte tablolar halinde sunmayı uygun
buldum. Bunlarda direkt pediyatrik uygulamalar kalın siyah stilde belirtilmiştir. Muhakkak ki burada
şere flendirilecek daha nice k işi ler vardır. Eksikle ri n
bir kısmı h akkında bende yeterli ve kes in bilginin
bulunmaması ve yer darlığı rol oynamıştır. Ülkemizdeki uygulamalara da kısmen gi rilmiştir. Bu çalışma,
mes lekdaşlarımıza temel teşki l edebilecek preliminer bir tari hi derleme olarak kabul edilir ve ilerde
eksiklere nice katkılar yapılarak genişlet il ebi l i r s e
amacına ulaşmış olacaktır. Sunulan bazı bilgilerin
kaynakl arı hakkında bilgi isteyenler bana özel olarak
müracaat ederlerse onlara ya rdımcı olmağa haz ı r olduğumu da beyan ederim.
Tablo 1. Konenitat Kardiyovasküler Anomalilerle İlgili İlk Patolojik Tarifler•
y
ı ı
W illiam Hunter
PS + VSD
1784
Jean-Nicolas Corvisart
Essai sur les Maladies du coeur... : Tetralogie
1818
Herman Meyer
Cong. Stenose der PA (Almanca): Tetraloji
1857
W. Ebstein
Über einen sehr seltenen Fall von Iıısuff. valv. tricuspidalis
1866
V. Eisenmenger
Die angeb. defecte der ventrikulaeren Sept um des Herzens
durcheine angeborene hochgradige Missbildung
1871
Rokitanski
Die Defecte der Scheidewaende des Herzens (VSD. TRG)
1875
T.B. Peaecek
Tetraloji
1866
Arthur E.L. Fallot
Tetroloji. .. Anatomie Path. de la mal. bleue
1888
E. Grunmach
Dextrocardie+PS+VSD+visc. sit us solitus (Correeted TRG)
1!190
R. Lutembacher
La steııose mitral avec communication interauriculaire
1916
Bland-White-Garland
Cong. coron. anomaly... with cardiac hypertrophy
1933
H.H. Tumer
A syndrom of i ııfant ilism , webbed neck+cubitus valgus (Coarct)
1938
Taussig-R. Bing
T-B Complex (TRG+Levopos. PA)
1949
Albers-Snellen-Taussig
P.V. total Transpozisyonu
1954
*Cerrahi clüzeitme ameliyatlan çtkmcaya kadar bul bilgiler akademik düzeyele kalmtşttr. Pratik olarak siyano:/11 ve siyanoz.wz cmomaliler diye suuflanclmltr ve aile/ere yaşam siiresi ( Prognoz) lıakkuıcla bilgi veri/irdi.
314
Türk Kardiyol Dern Arş 1997:25:314-3/8
Tablo 2. Çocuk Kard iyolojisi veya Kongenital Kardiyovasküler Anomalilerle İlgili İlk Kitaplar*
y ı ı
Maud E. Abboıt (Kanada
James W. Brown {Londra)
Helen B. Taussig § {1-Hopkins)
Jesse Edwards eı al. (Mayo)
Edgar Mannheimer (İsveç:Karolin ska)
Paul Wood (Londra)
C. Doıter and I. Sıeinberg
Ettore Rossi
Heim de Balsac-Meıianu-Durand
Bayer O. Logen, F. Wolıer H H
Kjellberg-Manheimer-Rhude-Jons.
Alexander S. Nadas
J .D. Keith-R.Rowe-P.VIad
Bayer O ve Wolıer H H
Adams W ve Veiıh I
R. Künzler ·N. Schad
N. Schad-R.Künzler-T.Onal
Richard Rowe-Aii Mehrizi
Moss a nd Adams
Atlas of Congeniıal Cardiac Disease ( 1000 otopsi)
Congenital Hearı Disease (2ci Ed. 1950)
Congenital Malformations of the Hearı (2. Ed 1960)
Cong. Anomalies of the Hearı and Vessels (132 N)
Morbus Caeruleus (114 Siyanozlu vak'a analizi)
Diseases of the Hearı and Circulation
Angiocardiography (Genel)
Herzkrankheiten im Saeuglingsalter (ZUrih)
Traite des Cardiopathies Congeniıal es (Paris)
Der Herzkatheterismus bei An ge bor. u. Erworb. Herzfehler
Diagnosis of Congenital Heart Disease (Stockholm)
Pediatric Cardiology (Boston)
Hearı Disease in Infancy and Childhood (Toronto)
Atlas lntrakardialer Druckkurven
Pulmonary Circulation
Angiokardiographie in Kongenitaler Herzfehler
Differential Diagnose Kongenitaler Herzfehler
T he Neote with Congenital Heart Disease
Heart Disease in Infants, Children , and Adolescents
R .E. Bonham-Carıer
Hamish Watson
Metine Bilger
Çocuk Hast. Bilgisi: Kalp ve Damar H a sı. (p.339-43 1)
1936
1939
1947
1948
1949
1950
1951
1954
1954
1954
1955
1957
1958
1959
1959
1960
1963
1968
1968
1973?
1973?
1958
• Bu çalışmalar sayesinde teşhis ile hemodinamik dıırumun ayrımı/arına girilebi/m iş ve kalp cerrahiarına bilgiler verilerek operasyon
teşvik edilmiştir.
§ Pediyatrik kardiyolojinin önciisii
Tablo 3. Elektrokardiyogram ve Fonokardiyogram ile İlgili Buluşlar•
y ı ı
Willem Einthoven
Nicolai ve Funaro
F.N.Wilson
Master-Dack-Jaffe
Grödel etal.
Castellanos et al.
Robert F. Ziegler
Eıtore Rossi
Rossi E. ve Onat T.
David H o lıe r
Lew i s- Di et z-Erıuğ nıl
Teoman Onat
T.Onat-R.Künzler-N.Schad
Josef Schnıid t
R.H.Wasserburger
W.G. Guntheroth
Ali Ertuğrul
Mayo Clinic
David Holıer
Mayo Cl inic
Davignon et al.
Pacemakerler:
Albert Hyman
Ake Scnning
S. Furman and Schwedel
W. M. C hardack
Aydın Aytaç
Önal Özsaruhan
Onat-Domaniç-Onat-Özsaruhan
•
Kalın
Fonokardiogram (String Galvaometre ile)
Standard derivasyonlu EKG (Daha önce Waller)
Süt çocuğunda ilk klinik EKG (DI-lll)
Ünipoler göğü s deri vasyo nları
Çocuklarda unipolar göğüs deri vasyonları
Yen idoğanda EKG
Kong. kardiyovasküler anomalilerde EKG
Çocukla 12 derivasyonlu EKG normları
Süt çocuğunda kalp hastalıkları (kong-+akiz)
Ç ocuklardasağda bas ın ç yükü ve EKG
Tek kanallı EKG'in 24 saat monitörü
Intrakardiak Fonokardiografi
Çocuklardasağda hacim yükü ve EKG
Çocuklarda venlrikül septum duruşu ve EKG
Hacmodynamik und Elektrokardioramm
Çocuklarda normal ve a normal EKG
Pediyatrik EK G
Hipotiroidide EKG (Mosgue sign-caıııi belirtisi)
EKG'nin bilgisayarla değerl endi ril mes i (Eri şk inde)
24 saat bil gisayarlı monitör
EKG'nin uzaktan telefonla kontrolü
Çocukla EKG'nin bilgisayarla değe rl e ndirilmes i
Çocukta 12 d erivasyon lu EKG norm l arı
1894
1903
1908
1924
1935
1942
1948
195 1
1954
1956
1956
1957
1960
1961
1961
1963
1963
1965
1969
1970
1970
1975
1979
Ge neratör-Pacemaker-İğne e lekı rad-RA
1930
1958
1958
1960
1962
1972
1974
Miyokardial elektrod inıpl antasyonu (sub.rectus fasc. generator)
Venöz kateterle endokardial elekrodlu pacemaker
Venöz yolla endokardial elektrodlu pil
Epikardial elektrodlu pil (66 yaş : Adanı-Stokes' lu )
İs tanbul Tıp Fak.'de seri halinde venöz katetcrlc pacemaker
Süt çağındaA- V-demand pacemaker (Sick Sinus Sy)
Disritmide yüksek frekansh abiasyon
siyalı haskıh olanlar çocuk kardiyolojisini doğrudan ilgilendirenlerdir.
315
Türk Kardiyol Dern Arş 1997; 25:314-318
Tablo 4. HEMODİNAMİ (Basınç ve kan akımlarının tayini). B uluş ve uygulamalar
y
C laude Bemard (Paris)
Au gusıe Chauveau ve
Jules Marey (Paris)
AdolfFick
G.N. Stewart
V. Heriques
H. Sıraub; L.J. Wiggers
W. Forssmann (Almanya)
Herman Blumgart ve S. Weiss
V.F. Harnilton
Robb ve !. Steinberg (USA)
Richards ve Coumand (USA)
M. Prinzmetal et al.
Celal Ertuğ
R.Özcan ve N. Harmancı
Earl H. Wood (Mayo Clinic)
R. Gorlin ve S .G . Gorlin
H.J.C. Swan-el al.
Werner Porsı m ann
Earl H. Wood (Mayo Clinic)
E. Rapaport ve L. Dexter
Donald Ross
Turhan Aksoy (Ankara Tıp)
Arcasoy-Guntheroth-Mulline
Werner Porsımann
Hayvanda kateterle sağ ve sol ve nırikül ısı farkları
Aı'ıa çift delikli kateter ile Atrium ve Venıri kül basınç
eğrileri n in tepe atım ı ve kalp siklusu ile ilgisi
Kan ak ı mını tayin metodu
İnfüzyonla boya dilüsyonu; kalp de besi dolaşım zamanı
Kan volilmleri tayininde tek enjeksiyonla boya dilüsyonu
Hayvanda sağ ventrikül basınç eğrisinin özellikleri
Kendinde venöz yolla kaleterin kal be sokuluşu
Radium C-tuzu ile koldan kola dolaşım zamanı
Boya dilüsyonu ile kalp debisi
Kalp kateteri uygulama tekniğini n geliştirilmesi
Radionükleid Kardiografi (kalp içi akımlar için)
Türkiyede erişkinde ilk kalp kateterizasyonu ile Pulm. AP
Yüksek debi li hastalarda kalp kateterizasyonu
Kalp kateteri ile basınç ve· oxymeıry kayıt yöntenıleri
Kapak alanları ve şantların hesabı için hidrolik fom1ül
Siyanozlu KKA'boya dilüsyon eğrileri
Redrogdar yolla sol kalp kateterizasyon u
Boya dilüsyon la şantların hesaplanması
Pulmoner kapiler basınç ölçme yöntemi
Transsepıal sol kal p kaıeıerizasyonu
Şant
tayininde hidrojen "sensing" elektrodları
Kateterle Ductus Rotaili'nin kapatılınası
ı ı
1844
1861
1870
1879
1913
1914
1927
1927
1938
1938
1944
19-'6
19.ı8
1949
1950
1951
1953
1954
1957
1958
1959
1961
1962
1967
Tablo S. Radyoloji ve Angiokar diyografi İle İlgi li Buluş ve Uygulamalar
Wilhelm Conrad Röntgen
Antcine Beclere (Paris)
Francis H. Williams
Friedrich H.L. Moriız
Andre Bocage (Paris)
Egas-Moniz (Portekiz)
A. Vallebona ( İtalya)
A. Casıe ll anos (Cuba)
lgnaz S. Chavez (Meksika)
John D. Keith (Toronıo:Kanada)
S.!. Seldinger
F. Mason Soanes
Soanes ve Shirey
Alien Connack
Godfcry Hounsfield
A.B. Crummy et al.
F. Bloch ve E.M. Purcell
316
X-ışınının bulunuşu
(Würzburg)
X-ışınının ıeşhisıe kullanımı (Çocuk hekimi)
Radyoskopide kalp konturu (Bosıon)
Radyoskopi
Üç boyutlu tomografi teorisi
Angiokardiografi (periferik venöz yolla)
2-d Tomografi
Yen idoğanda angiokard iografi (sağ boşl uk l ar)
Selektif Angio-KG
S üt çoc u ğu ve çocuklarda aortografi
Perkutan yolla aneriografi
İlk selektif koroner arıeriorafi
1000 vak'ada Koroner Aneriografi
Bilg isayarlı Axial Tomografi nin matematik temel i
C AT-scanner uygulamaya ginnesi
AKG ve arıeriografilerde bilgisayarlı digital subs ı raction
NMR (prensipleri I 946); uygulama
y 1ı
1895
1896
1896
1912
1921
1927
1930
1938
19.ı5
1950
1953
1959
1962
1963
1974
1980
1980'1er
Türk Kardiyol Dern Arş / 997:25:3/4-3/8
Tablo 6. Ekokardiografinin
Gelişimi
y ı ı
Christian Andreas DopJJle r
Paul Langevin (Paris)
Baird (İngi ltere)
lnge Edler {Lund)
lnge Ed le r (Lund)
Harvey Feigenbaum
R. Gramiak e t al.
V.J. Bommer, L Miller
L. Hatle ve B. Angelsen
Türkiyede:
Uğur Derman
Siber Göksel
Muhsin Saraçlar
Siber Göksel-Tevfik Kural
Dalga veric i ve alıcı arasında frekan s farkı (D.efekt)
Denizaltıların tespiti için ultrason kullanı mı
Radar'ın pratik olarak uygu lan ması
Ultrason'un gebelikte fetus için kullanım ı
M-Mod Eko-KG (Siemens: ilk imajlar: MS. ant. perikard)
Trombus, LA-tünör. diğer kapaklar
Arka duvar ve posteri or perikard
Kontra s ı Eko-KG
2-D Eko
Renkli akım 2-D Eko-KG
Doppler Eko-KG
MR'Iı Eko-KG
Mitral hastalığında M-mod ( İstanbul. Ccrr.-Haseki)
Bali Kapağı takılan hastalarda Eko (M-mod)
M-ınod Eko (Haccnepe Çocuk Kardiyol.)
Renkli akı nı Eko-KG T. Yk. iht. Hast.
1842
1917
1940'1ar
1950'1er
1953
1960
1963
1969
1978
191!2
191!5
1993
1971
1974
1974
191!6
Tablo 7. Kongenital Kardiovastü ler Anomalilerinin Cerrahi Yolla Düzeltilmesi
· Roben Gross (Boston. Hubbard)
A. Blalock-H. Taussig
Crafoort ve Nylin {Stockholnı)
Roben Gross ve Hufnagel
W.J. Pons (GB)
Sir Russel Brock (GB)
Sir Russel Brock
Mü ller
A. Blalock ve C.R. Hanlon
Floyd John Lewis
Roben Gross
J. Haysham Gibon
Lillehei ve Kirklin
Nihat Dorkcn
Ake Scnning
Mehmet Tekdoğan
A. Starr ile M.L. Edwards
Dwight Harken
DJ . Waterston
Aydın Aytaç
Werne r Porsınıa nn
William Rashkind ve Miller
Aydın Aytaç et al.
Viking Björk-Donald Shilcy
Mustard
F. Fontan ve E. Baudet
Aydın Aytaç et al.
William Rashkind
A. Jatenc ct al.
J.M. Quaegebeur et al.
Andreas Grüntzig
Coşkun İkizler
Annan Bilgiç
A. Aytaç et al.
A. Aytaç. T.Sarıoğl u , A.Bilgiç
Tayyar Sarıoğlu
Dustus artericsus Botalli'nin kapatılmas ı
Fallot Tctralojisinde sistemik-pulmoner anastomoz
Aort koarktasyonunda rezeksiyon ve rcanastoıııoz
Aort koarktasyonunda rezeksiyon ve rcanastomoz
Aort o-pulıııoner şant operasyonu
Vavuler PS'da transterakal valvotomi
Fallot tetralojisinde transterakal valvotomi
Pulmoner artere "'banding" operasyonu
BD-Tranpozisyonunda operalif ASO yarat ı lma s ı
Hiportemıi ile ASO kapatılması
Well metodu ilc ASO kapatılması
Oksijeneratörlü ekstrakorporel teknikle açık kalp
Açık kalp op.'la VSD ve Fallot Tetralojisinin düzeltilmesi
Pulmoner infundibuler rezeksiyon
BD-Transpozisyonunda anatomik dlizel tıııc
Ekstrakorporcal dolaşı mla açık kalp a meliyatı
Mekanik mitral kapak replasmaııı
Sıarr kapağ ı ile aort kapak repl asmanı
Sistemik-Pulmoner anastomoz
Anrakada : Falloı ıetralojili çocukta total koreksiyon
Kateterlc Ductus Bolallinin kapatılına s ı
B D-Tranpozisyonunda balon atrial septostomi
Türkiyede ilk pediyatrik kalp cerrahi merkezinin ku ruluşu
Dönen disk tipi i kapak proıezleri
BD-Tr:ınpozi syonu nda atrial swi ıch
Triküspid aırczis i nde atrium -PA s anı
Tranpozisyonda Musıard operasyonu
ASO'lerin kateterle kapatılması
Transpozisyonda aneryel swiıch operasyonu
Transpozisyonda Senning operasyonu
Balonlu kateterle koroner angioplasıi
Balonlu valvüoplasıiler (YD: CoA; PS AS vs)
Bjö rk modifikasyonlu Fontan opera syo n ları
Yenidoğan transpozisyonunda balon aıreal sep ıostoıııi
İ.Ü. Kardiyoloji Enstitlisli Kal p Cerrahi Bölüııı li
Transpozisyonda Senning operasyonu
Yenidoğan transpozisyonda arteryel switch op.
Kapak atrezilerinde plastik konduit'ler
Derin hipotermi ve kardiyopleji
y ı ı
1931!
194-'
1944
1945
1946
1941!
1949
1952
1952
1953
1953
1953
195-'
1956
1959
1960
1960
1960
1962
1963
1967
1969
1969
1969
1970
1971
1972
1973
1975
1977
1977
191!0
191!0
191!2
191!4
191!5
1990
1970
1970
317
Tiirk Kardiyol Dem Arş 1997; 25: 314-318
Tablo 8. Türkiye'de Kardiyolojide
Gelişıneler
y ı ı
İlk sağ kalp kateterizasyonu ile PA bası nçları (Ankara)
Celal Ertuğ
Remzi Özcan. H.Harmancı
Yüksek debidekalp kateter. (Il. Dalı. Şef. Frank. İst)
Fahir Göksel
Kalp kateterizasyonu (Haseki)
Ali
E rtuğrul
Sağ
1948
1950
1955?
1958
kalp kateterizasyonu (Hacettepe)
1961
1961
Turan Aksoy
Transseptal sol kat. etererizasyon (Ankara Tıp)
Kenan Binak ( İ stanbul)
Redrograd brachial arter yoluyla sol kateterizasyon
Teoınan Onat (İstanbul)
Süt
Haydarpaşa Göğüs
Peter G.F.Nixoıı (Leeds. cerrah), Ümit Aker Cardiol.
1963
Jeffery Wooler (Leeds: cerrah)
1963
1963
1969
Cerrahisi
çocuğunda koınplex
Siyami Ersek, Kemal
Tıpta
Ankara
Çocuk Kardiyol.
Müfit Arcasoy
İstanbul Çapa Çocuk Kardiyol
B.
llilgiç (Hacettepe Çocuk)
Sanısu n
(Çocuk Kardiyol)
Beyazıt
Binnaz Ege ve A. İmamoğlu
Ege tıpta Çocuk Kardiyolojisi
Arınan
anomalide kateter ve AKG
Tanınan
1970
1971
ve T. Cantez
Perkutan k ateterizasyon
Tahsin
Tuncalı,
tek n iği
Muhsin Saraçlar,
kılıf
1961
Arınan
Uilgiç
ile balon aon kapak gcni şıilmes i
1974
>1976
19114
Enver Ekici
Perkutan teknikle
Enver Ekici
Balonlu kateterle aort valvüloplastisi
1992
A rnı a n
Şenısiye tek niği
1992
Bilgiç (Hacettepe Çocuk)
Pediyatrik Kardiyoloji
Derneği
ile PDA'nın
kapatılması
İlk başkan: Arınan llilgiç
1996
Tablo 9. İstanbul'da Çocuk Kardiyolojisinde İlk Faaliyet
y ı ı
Metine Bilger
Çocuk Hast. Bilgisi: Kalp ve Damar Hast. (P.339-43 1)
Teoman Onat
Kogenital Kalp Anomalilerinde Angio-KG
1958
ı 961
Akut Ronıatizmal Ateş Paneli. İstanbul
1963
Türk Pediyatri Kurumu
(Avrupa Çocuk Kardiolog ları
Birliğinin Kuruluşu )
1 96~
Teoman Onat
Siyanozlu Kongenital kalp anomalileri Paneli i sı. (2 gün)
1965
Teoman Onat
Avrupa Çocuk Kardiyoloğları Birliğinin Kongresi: İ s tanbul
1976
318