Mezopotamya ve Akdeniz Uygarlıkları Video Ders Anlatımı Cuma, 19 Haziran 2009 07:28 - Son Güncelleme Pazar, 29 Kasım 2015 07:13 Mezopotamya ve Akdeniz Uygarlıkları Video Ders Anlatımı B- ESKİ ÇAĞLARDA TÜRKİYE`NİN ÇEVRESİNDEKİ KÜLTÜR VE UYGARLIKLAR I- MEZOPOTAMYA UYGARLIĞI Sümerler: M.Ö. 4000–2350 Akad ve Elamlılar son vermişlerdir. Akadlar: M.Ö. 2350-2150 Gutti’ler son vermiştir. Asurlular: M.Ö. 2000–609 Medler ve Babiller son vermiştir. Babiller: (M.Ö. 1900–1531 / 625–539) Hititler ve Persler son verdi. Kaldeliler: M.Ö. 625–539) Persler son verdi. Elamlılar: M.Ö. 2425–646 Asurlular son verdi. II - AKDENİZ UYGARLIKLARI 1 / 10 Mezopotamya ve Akdeniz Uygarlıkları Video Ders Anlatımı Cuma, 19 Haziran 2009 07:28 - Son Güncelleme Pazar, 29 Kasım 2015 07:13 MISIR UYGARLIĞI FENİKE UYGARLIĞI M.Ö. 1200–146 İBRANİ UYGARLIĞI M.Ö. 1200— İsrail (MÖ 722) Yahudi(Yuda) (MÖ 586) III- EGE YUNAN VE ROMA UYGARLIĞI GİRİT UYGARLIĞI (MÖ 3000–2000) MİKEN (AKA) UYGARLIĞI (MÖ 2000–1200) YUNAN (DOR GREK) UYGARLIĞI (M.Ö. 1200–336) HELLENİSTİK MEDENİYET(MAKEDONYALI İSKENDER) (M.Ö. 336–323) ROMA UYGARLIĞI M.Ö.75 M.S.476 BİZANS UYGARLIĞI (395–1453) I MEZOPOTAMYA UYGARLIĞI 2 / 10 Mezopotamya ve Akdeniz Uygarlıkları Video Ders Anlatımı Cuma, 19 Haziran 2009 07:28 - Son Güncelleme Pazar, 29 Kasım 2015 07:13 Sümerler: MÖ 4000–2350 Akad ve Elamlılar son vermişlerdir. Akadlar: MÖ 2350–2150 Gutti’ler son vermiştir. Asurlular: MÖ 2000–609 Medler ve Babiller son vermiştir. Babiller: (M.Ö. 1900–1531 / 625–539) Hititler ve Persler son verdi. Kaldeliler: M.Ö. 625–539) Persler son verdi. Elamlılar: M.Ö. 2425–646Asurlular son verdi. MEZOPOTAMYA MEDENİYETİ: Mezopotamya: Güneydoğu Anadolu'dan başlayarak, Basra Körfezine kadar uzanan, Dicle ve Fırat nehirleri arasındaki bölgeye Mezopotamya denir. Mezopotamya Verimli topraklara sahip olması, iklim şartlarının uygun olması gibi nedenlerden dolayı sık sık istila ve göçlere sahne olmuş, insanlar arasındaki kültür etkileşimi fazla olduğundan medeniyet bu bölgede gelişmiştir. Mezopotamya’nın kuzeyinde Anadolu, doğusunda İran yaylaları, batısında Suriye çölleri, güneyinde Basra körfezi ile Arabistan çölleri yer alır. 3 / 10 Mezopotamya ve Akdeniz Uygarlıkları Video Ders Anlatımı Cuma, 19 Haziran 2009 07:28 - Son Güncelleme Pazar, 29 Kasım 2015 07:13 Mezopotamya, Yukarı (Toroslardan Bağdat’a kadar) Aşağı (Bağdat’tan Basra Körfezine kadar) olmak üzere iki bölümden oluşur. SÜMERLER M.Ö. 4000–2350 M.Ö. 4000 yıllarında doğudan (Ön Asya’dan) Aşağı Mezopotamya’ya gelerek yerleşmişlerdir. Kullandıkları dilin TÜRKÇE ye benzer özellikte olması ORTA ASYADAN geldikleri görüşünü güçlendirmektedir. Son araştırmalara göre örf, adet, geleneklerine ve dil yapılarına, kullandıkları aletlere bakılarak Sümerlerin Mezopotamya'ya Orta Asya'dan geldikleri Türk olabilecekleri tahmin edilmektedir. Sümer (Sinear), Kengi gibi adlarla anılan bu topraklara yerleşen Sümerler şehir devletleri kurmuşlardır. Birbirinden bağımsız SİTE denilen şehir devletleri halinde yaşadılar. En önemli şehir devletleri: Ur, Uruk, , Kiş, Nippur gibi yerleşim merkezleridir. 4 / 10 Mezopotamya ve Akdeniz Uygarlıkları Video Ders Anlatımı Cuma, 19 Haziran 2009 07:28 - Son Güncelleme Pazar, 29 Kasım 2015 07:13 Bu şehir site devletleri sürekli birbirleriyle savaş halindedir. Sümer ülkesine tek başına hâkim olan krala ise Lugal Kalama denirdi. Bu şehir devletleri ENSİ veya PATESİ denilen Rahip-krallar tarafından yönetiliyordu. Sümer kralları daha sonra Lugal unvanını kullandılar (Ensi unvanını ise Lugal’a bağlı küçük krallar taşımaya başladı). Çok tanrılı inanca sahip Sümerlerin tapınaklarına ZİGGURAT denirdi. Bataklıklar kurutularak oluşturulan şehirler, şehir ilahı adına yapılan tapınakların (ziggurat) etrafında evlerin kümelenmesiyle oluşurdu. Mezopotamya’da taş bulunmadığından binalar kerpiç ve tuğladan yapılmıştır. Bunlar da fazla dayanıklı olmamıştır. Hem bu özelliğinden hem de sık sık istilalara uğradığından bu yapılar günümüze kadar Ulaşmamıştır Halkın zenginleşmesi sonucu özel mülkiyet gelişmiştir. ORDU: 5 / 10 Mezopotamya ve Akdeniz Uygarlıkları Video Ders Anlatımı Cuma, 19 Haziran 2009 07:28 - Son Güncelleme Pazar, 29 Kasım 2015 07:13 Eli silah tutan her erkek askerdi ve savaşlara katılmak zorundaydı. Ordu yaya ve arabalılardan oluşurdu. Erlere Erin, komutanlara Ukus denirdi. Mezopotamya’da Babillere kadar düzenli orduya rastlanmaz. DİL: Günümüz Uygarlığının temeli olan yazıyı (ÇİVİ YAZISI) ilk kez Sümerler bulmuştur.(MÖ. 3500) Tarihte ilk defa yazıyı kullanan medeniyet SÜMERLER dir.(M.Ö.-4000–3500) Bu açıdan tarih ve medeniyet Sümerler ile başlamıştır. Sümerlerin dili Asya kökenlidir ve Türkçeye benzer. Sümerlerde tapınaklar birer okuldu ve rahipler öğrencilere ders verirdi. Gılgamış, Tufan ve Yaradılış destanı Sümerler edebiyatının en güzel örnekleridir. HUKUK: Tarihte İlk yazılı hukuk kuralları Sümerler tarafından oluşturulmuştur. Bu özellikleri ile Sümerlere 6 / 10 Mezopotamya ve Akdeniz Uygarlıkları Video Ders Anlatımı Cuma, 19 Haziran 2009 07:28 - Son Güncelleme Pazar, 29 Kasım 2015 07:13 dünyadaki ilk Hukuk devleti diyebiliriz. Dünyanın ilk yazılı kanunu MÖ 2375 yılında başa geçen Sümer Lagaş Kralı Urukagina tarafından yapılmıştır. Lagaş Kralı Urukagina, rahiplerin artan baskısını kırmak, ticaret, evlenme, boşanma ve miras ile özel mülkiyet gibi konularda adaleti sağlamaya yönelik kanunlar yapmıştır. Bu kanunlar ile özel mülkiyet ve aile hukuku düzenlenmiş, kimsesizler ve güçsüzler korunmuştur. Sümer kanunlarında para cezası ağırlıktadır. Ölüm cezaları azdır. Kanunları yapan diğer krallar Gudean, Urnamu Şulgel, Nema cezaları azdır. Lagaş Kralı URUKAGİNE tarafından oluşturulan ilk yazılı kanunlar "fidye ve bedel" sistemine dayanıyordu. Sümerlerin bu kanunları Önasya ve Yunanistan’ı etkilemiş ve hukuk devletinin kurulmasına öncülük etmiştir. DİN: Sümerlerde dini inanış çok tanrılı bir inanıştır. Herkesin kendine ait bir ilahı vardır. 7 / 10 Mezopotamya ve Akdeniz Uygarlıkları Video Ders Anlatımı Cuma, 19 Haziran 2009 07:28 - Son Güncelleme Pazar, 29 Kasım 2015 07:13 Ülke genelindeki en büyük ilah ise gök ilahı Anu yer ilahı Enlil ve su ilahı Enki’dir. Sümerler Ahiret hayatına inanmazlardı. Tapınaklarına Ziggurat denirdi. Aynı zamanda okul ve rasathane olarak kullanılırdı (Soğuk hava deposu). SOSYAL HAYAT: Sosyal hayat baba hâkimiyetine dayanırdı. Erkek birden fazla kadınla evlenebilirdi. Halk hürler, yarı hürler (korunanlar), ve köleler olmak üzere üç sınıfa ayrılıyordu. Hürler bütün haklara sahip kimselerden oluşuyordu (rahipler, asiller, memurlar, askerler ve tüccarlar). Mezopotamya’da, Anadolu’dakinin aksine kölelerin hiçbir hakkı yoktu. Köle gibi alınıp satılırlardı. EKONOMİ: Ekonominin temeli tarım, hayvancılık ve ticarete dayanıyordu. Toprak, tanrıların malı sayılıyor ve rahiplerin gözetiminde işletiliyordu (Urukagina reformuyla özel mülkiyet başlamıştır.) 8 / 10 Mezopotamya ve Akdeniz Uygarlıkları Video Ders Anlatımı Cuma, 19 Haziran 2009 07:28 - Son Güncelleme Pazar, 29 Kasım 2015 07:13 Mezopotamya’da dokumacılık ileriydi, yün ve keten dokumacılığı renkli olarak dokunur ve ihraç edilirdi Tekerleği icat eden Sümerler bunu ticarette ve savaşlarda kullanmışlardır. İlk defa borç senetlerini de Sümerler kullanmışlardır(ticarette). Ticarette takas ve para birimi olarak da gümüş külçelerini kullanmışlardır. BİLİM: Sümerler astronomi, matematik, geometri ve tıp alanında birçok buluş yapmışlardır. Sümerler astronomide de gelişmişlerdir Burçları bulmuşlardır. Yılı 30 günlük 12 aya bölmüşlerdir (gece-gündüzü 12’şer saat hesaplamışlardır.) Dünyada ilk kez AY YILI hesabına dayanan takvimi Sümerler bulmuşlardır. Ay ve güneş tutulmalarını hesaplamış, ay yılına göre takvimi kullanmışlardır. Sümerler Matematik ve Geometrinin temellerini atmışlardır. 9 / 10 Mezopotamya ve Akdeniz Uygarlıkları Video Ders Anlatımı Cuma, 19 Haziran 2009 07:28 - Son Güncelleme Pazar, 29 Kasım 2015 07:13 Dört işlemi bulmuşlar, dairenin alanını hesaplamışlar Çarpma ve bölme cetvelleri hazırlamışlardır. Yüzey ve hacim ölçülerini, daireyi 360 dereceye bölmesini biliyorlardı. Sümerler sayıları 2. ve 3. Dereceden denklemleri biliyorlardı. MİMARİ: Sütün, kubbe ve kemer usulünü Sümerler bulmuşlardır. Sümerler süs eşyaları, kabartmalar, hayvan ve bitki resimleri yapmışlardır. Uruk şehrinde bulunan tapınak en ünlü mimari eserlerdir. Zafer Anıtı “Akbabalar Sütunu”(Lagaş sitesinin başarısı) Sümerlerin tapınakları olan çok katlı kule ve rasathane görevi yapan ZİGGURATLAR önemli mimari eserleridir. 10 / 10