göksu deltası özel çevre koruma bölgesi 1/50.000 ölçekli çevre
advertisement
GÖKSU DELTASI ÖZEL ÇEVRE KORUMA BÖLGESİ 1/50.000 ÖLÇEKLİ ÇEVRE DÜZENİ PLANI ARAŞTIRMA RAPORU Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu İÇİNDEKİLER 1.AMAÇ………………………………………………………………………………. 1 2.KAPSAM…………………………………………………………………………….1 3.İZLENEN YÖNTEM……………………………………………………………….. 1 4.PLANLAMA ALANININ TANIMI……………………………………………....... 2 4.1.Ülke ve Bölgesindeki Yeri………………………………………………………… 2 4.2.Coğrafi ve Fiziki Yapı…………………………………………………………….. 3 4.3.Ulaşım Ağındaki Yeri……………………………………………………………... 6 4.4.İdari Yapı………………………………………………………………………….. 7 5.PLANLAMA ALANINA İLİŞKİN VERİLER…………………………………….. 7 5.1.Halihazır Haritalar………………………………………………………………… 7 5.2.Mülkiyet Yapısı…………………………………………………………………… 7 5.4.Kurum Görüşleri…………………………………………………………………... 13 5.5. Arazi Kullanımına Esas Jeolojik Etüt……………………………………………. 23 6.SENTEZ VE DEĞERLENDİRME…………………………………………………. 24 6.1.Yasal Statüye Sahip Eşikler……………………………………………………….. 24 6.2.Doğal Eşikler…………...………………………………………………………… 32 7.PLAN KARARLARI………………………………………………………………... 33 7.1.Plan Hiyerarşisi ve Gelişim Sürecindeki Yeri…………………………………….. 33 7.2.Plan Gerekçesi…………………………………………………………………….. 37 7.3.Planlama Kararları……………………………………………………………........ 40 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu 1. AMAÇ Bu çalışmanın ana amacını; Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesinin tehlikeye maruz kalmış veya kaybolmaya yüz tutmuş ekosistemler ve ülkemizin taraf olduğu uluslararası sözleşmelerle koruma altına alınmış endemik tür ve habitatlar ile alanın sahip olduğu doğal denge ve biyolojik çeşitliliğin hassasiyeti dikkate alınarak; tarım, hayvancılık, balıkçılık ve turizm faaliyetleri ile yoğun insani faaliyetlerin yer aldığı alanda koruma-kullanma dengesinin hassas bir şekilde sağlanmasıdır. 2. KAPSAM Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı; 18.01.1990 tarih ve 90/77 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile ilan edilen ve 02.03.1990 tarih ve 20449 sayılı resmi gazetede yayımlanan, daha sonra ise 08.11.2006 tarih ve 2006/11266 sayılı karar ile sınırları revize edilen Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırlarını kapsamaktadır. 3. İZLENEN YÖNTEM 1/50.000 ölçekli çevre düzeni planlarının hazırlanması iki aşamadan oluşmuştur. Birinci aşama araştırma değerlendirme aşaması, ikinci aşama ise çevre düzeni planının yapımı aşamasıdır. Birinci aşamada öncelikle arazi çalışmaları yapılmıştır. Arazide planlama ekibi ve uzmanlar tarafından çalışmalar yapılmış ve uzman raporları hazırlanmıştır. Daha sonra ise alana ilişkin olarak envanter taraması yapılmıştır. Envanter taramalarında Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesine ilişkin olarak daha önce hazırlanan raporlar, makaleler, çalışmalar, yönetim planları, onaylı çevre düzeni planları, onaylı alt ölçekli imar planları temin edilmiştir. Temin edilen bu veriler ve arazi çalışmaları derlenerek raporlama aşamasına geçilmiştir. İkinci aşama ise Araştırma ve Değerlendirme Raporlarının hazırlanması aşamasıdır. Bu aşamada ise birinci aşamada elde edilen veriler bir sistem dahilinde derlenmiştir. Bu araştırma ve değerlendirme raporunda ayrıca Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesine ilişkin kamu kurum ve kuruluş görüşlerine de yer verilmiştir. Bu görüşlerde; Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü tarafından alana ilişkin temin edilen görüşler ile, Mersin Büyükşehir Belediyesi tarafından il bütününe yönelik olarak hazırlan İl Çevre Düzeni Planı için temin edilen kamu kurum ve kuruluş görüşleri kullanılmıştır. Raporlama aşamasında ve plan aşamalarında yine İl Bütünü Çevre Düzeni planı için hazırlanan jeolojik-jeoteknik etütler kullanılmıştır. Çalışmalar 1 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu kapsamında Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesinin sorunları, olanakları (güçlü, zayıf yönleri) tespit edilmiş ve veriler derlenerek sentez çalışmaları yapılmıştır. Üçüncü aşama ise çevre düzeni planlarının hazırlanması aşmalarıdır. Bu aşamada ise, ikinci aşamada tespit edilen sorunlar ve olanaklar doğrultusunda alanın zayıf ve güçlü yönleri de dikkate alınarak hazırlanan uzman raporları ışığında 2015 yılı hedefine uygun olarak Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi için 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planları ve plan hükümleri oluşturulmuştur. 4. PLANLAMA ALANININ TANIMI 4.1.Ülke ve Bölgesindeki Yeri Göksu Deltası, Akdeniz Bölgesi, Mersin ili, Silifke ilçesine bağlı 11 mahalleden oluşmaktadır. Göksu Deltası, Orta Toroslar eteğinde bulunan Mersin İli'ne bağlı Silifke İlçesi'nin güney kenarında, Göksu Irmağının oluşturduğu kıyı ovası üzerindedir. Doğusunda Erdemli, batısında Gülnar, Güneyinde Akdeniz, Kuzeyinde Konya ile çevrili il merkezine 85 km uzaklıktadır. Delta, 10.000 km² 'lik havzaya sahip Göksu Irmağı'nın Silifke-Taşucu arasında denize açıldığı bölgedir. Göksu Nehri'nin batısında iki lagün olan Paradeniz ve Akgöl yer alır. Mersin İl sınırları içerisinde, 36° 17' Kuzey, 33° 59' Doğu koordinatları arasında yer alır. Özel Çevre Koruma sınırları içerisinde on adet yerleşim yeri bulunmakta olup toplam koruma alanı 226 km² dir. Denizden yüksekliği 0–5 m arasında değişen Göksu Deltasının toplam alanı yaklaşık 15.000 hektardır. Mersin ilinin en büyük iki akarsuyu Göksu Irmağı ve Tarsus (Berdan) Çayı’dır. Bunun dışında Akdeniz’e dökülen çok sayıda irili ufaklı çay ve dere yer almaktadır. Bunlardan bazıları; Mersin’de: Mezitli Deresi, Tece Deresi, Müftü (Efrenk) Deresi, Deliçay Deresi; Anamur’da: Anamur Çayı, Sultan Çayı, Melleç Deresi; Aydıncık’da: Menekşe, Gözsüzce Deresi; Bozyazı’da: Siniçay Deresi, Aksaz Deresi; Erdemli’de: Alata Çayı, Lamas Çayı’dır. Mersin ilinde yer alan doğal göller; Silifke’de: Akgöl, Keklik Gölü, Paradeniz Gölü; Gülnar’da: Aygır Göl, Kamışlı Göl, Uzun Göldür. Bunlara ek olarak, yörede Gezende ve Berdan Baraj gölleri ve çok sayıda sulama amaçlı yapılmış göletler bulunmaktadır. İlde yerleşim genelde Mersin körfezi çevresinde gelişmiştir. Burası doğuda Karataş burnundan başlayarak batıda İncekum burnuna kadar uzanır. Arada kalan kısımlarda, kayaç türlerine ve akarsulara bağlı olarak çok sayıda irili ufaklı koy gelişmiştir. 2 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Mersin İli ve Silifke İlçesi; Düzey-1 sınıflamasında Adana, Mersin, Antalya, Isparta, Burdur, Hatay, Maraş ve Osmaniye illeri ile birlikte TR-6 kodlu Akdeniz Bölgesinde yer almaktadır. Mersin İli ve Silifke İlçesi Düzey-2 sınıflamasında yine Adana ve Mersin illerinin oluşturduğu TR-62 Adana Alt Bölgesi içinde yer almaktadır. Planlama alanının yer aldığı Silifke ilçesi ise bir alt sınıflama birimi olan Düzey-3 sınıflamasında Mersin İlinin oluşturduğu TR-622 kodlu Mersin Alt Bölgesi yer almaktadır. (bkz. Harita: Ülke ve Bölgesindeki Yeri) 4.2.Coğrafi ve Fiziki Yapı Mersin İlinin büyük bir kısmını yüksek, engebeli ve kayalık Batı ve Orta Toros Dağları oluşturmaktadır. Ovalık ve hafif eğimli alanlar ise bu dağların denize doğru uzandığı il merkezi, Tarsus, Silifke gibi alanlarda yer almaktadır. Bunun dışında kalan düzlük veya hafif eğimli alanlar, kuzeyde dağların arasında veya yüksek kesimlerinde görülmektedir. Mersin İli; ülkemizin güneyinde Akdeniz Bölgesinde yer almaktadır. İlin toprakları Akdeniz Bölgesinin orta bölümünden Adana iline kadar denize paralel bir şekilde uzanmakta ve ilin kara sınırlarını Toros dağları meydana getirmektedir. Mersin’in toplam kıyı uzunluğu 320 km’dir. İlin toplam yüz ölçümü 15.853 km2 olup 783.562 km2’lik ülke yüz ölçümünün %2,07’sini oluşturmaktadır. Mersin güneyinden Akdeniz ile kuzeyden Konya, Karaman ve Niğde, doğudan Adana, batıdan ise Antalya illeriyle çevrilidir. İl topraklarının büyük bölümü Doğu Akdeniz Havzası içinde yer almakta ve doğu kesiminin küçük bir bölümü Seyhan Havzası kapsamında bulunmaktadır. Orta Toros dağları Mersin ilini İç Anadolu Bölgesinden ayırmaktadır. Mersin il sınırları içinde kalan en yüksek kesim Bolkar Dağları’ndaki Medetsiz Tepesi’dir (3585 m). Kuzeydoğudan, kuzeybatıya ve güneye doğru yükseklikler azalmaktadır. Bolkar Dağları’ndan batıya doğru, Kümpet Dağı (2473 m), Elmadağı (2160 m), Alamusa Dağı (2013 m), Büyük Eğri Dağı (2025 m), Kızıldağ (2260 m), Naldöken Dağı (1754 m), Kabaklı Dağı (l675 m) önemli yükseltilerdir. Ayrıca Karaziyaret Dağı, Tol Dağı, Sunturas Dağı, Balkalesi, Ayvagediği, Makam Tepesi ve Kaşkaya Tepesi güneye doğru uzanan diğer önemli yükseklikleridir. Mersin’i kuzeydoğudan Gülek Boğazı (1050 m) ile ve kuzeybatıdan Sertavul Geçidi (1610 m) İç Anadolu’ya bağlamaktadır. Toros Dağları’nın üst kısımlarında akarsuların, derelerin, atmosferik koşulların ve bölgede bulunan fayların etkisiyle çeşitli düzlükler oluşmuştur. Bu düzlüklerin yüksekliği 700-1500 m arasında değişmektedir. Belli başlı yayla alanları; 3 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Mersin: Aslanköy, Gözne, Fındıkpınarı, Soğucak, Bekiralanı, Mihrican, Ayvagediği ve Güzelyayla Tarsus: Namrun (Çamlıyayla), Gülek ve Sebil, Erdemli: Sorgun, Küçük Sorgun, Toros, Küçükfındıklı ve Güzeloluk, Silifke: Balandız, Uzuncaburç, Gökbelen ve Kırobası, Anamur: Abanoz, Kaş ve Beşoluk, Bozyazı: Elmagözü ve Kozağaç, Gülnar: Bardat, Tersakan ve Bolyaran, Mut: Kozlar, Çivi, Dağpazarı, Söğütözü ve Sertavul Yaylarıdır. Mersin ve çevresinde yer alan ovaların büyük bir kısmı Toros Dağları’nın güney eteklerinde akarsular tarafından ve yamaç eğimine bağlı olarak taşınan tortularca oluşturulmuştur. Tarıma oldukça elverişli olan bu alanlar, Mersin-Adana sınırından başlayıp Silifke’ye kadar, dağlara paralel, şerit şeklinde uzanmaktadır. Bunlar yerleşim alanlarına bağlı olarak; Yenice, Tarsus Mersin, Erdemli ve Silifke Ovaları olarak adlandırılmaktadır. Bunların dışında yine dağların eteklerinde Aydıncık, Anamur ve Bozyazı ovaları gibi birbirinden ayrı küçük düzlüklerde gelişmiştir. Dağların arasında Mut ilçesi çevresinde yer alan düzlük alanlar Göksu Irmağı’nın etkisiyle gelişmiştir. İklim: Bölgede yarı-kurak Akdeniz iklimi hakimdir. Yazlar sıcak ve kurak, kışlar yağışlı ve ılık geçmektedir. Yıllık toplam yağış 557,1 mm iken uzun yıllara ait yıllık buharlaşma miktar aylık olarak 4,8 mm’dir. Yıl boyunca yüksek nem oranı kıyı ovasının tipik özellikleridir. Göksu Deltası, batıdan esen siklonik Lodos ve Göksu vadisinden esen Poyraz gibi sert rüzgarları ile tanınır. Akdeniz'in başka bölümlerinde olduğu gibi Göksu'nun yerel rüzgarları dağ zincirlerinin ve aralarındaki boşlukların konumu nedeni ile oluşmaktadır. Türkiye'nin Akdeniz sahili boyunca yer alan üç büyük boşluk rüzgarların oluşumuna etki eder. Antalya Körfezi, Göksu Nehri Vadisi, İskenderun Körfezi. Bu siklonlar özellikle kış aylarında görülürler. Sıcak deniz suyu üzerinde esen soğuk ve kuru Poyraz, sıcaklık düşmeleri yaratarak deniz suyunda orta derinliklere ulaşan batma hareketi yaratır. Bu süreç Akdeniz'in genel fiziksel ve ekolojik karakterleri üzerinde önemli bir etkiye sahiptir. Deniz suyundaki besinlerin bu yolla taşınması, Doğu Akdeniz’in balık potansiyelinin zayıf olmasının başlıca sebebidir. 4 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Yaz ayları boyunca bölgede devamlı değişen bir rüzgar sistemi vardır. Kara ile deniz arasındaki sıcaklık farklarından dolayı meltemler oluşur. Gün boyunca denizden karaya doğru sert bir rüzgar eser, gece ise yön değişir. Yılda ortalama 557,1 mm yağış düşer. Yağmur mevsimi, Aralık Ayı en yağışlı ay olmak üzere Kasım Ayından Mart Ayına kadardır. Buharlaşmanın en yoğun olduğu aylar Haziran - Temmuz arasıdır en düşük olduğu aylar ise Aralık ve Şubat aylarıdır. Y ıl boyunca ortalama % 60 ile % 70 arasında olan havanın nispi nem oranı, büyük ölçüde rüzgarın yönüne bağlıdır. Bölgedeki hakim rüzgar kuzeybatıdan estiğinde karadan kuru havayı getirir ve nem oranı % 35-40 'lara düşer. Hava durgun olduğunda veya meltemler estiğinde nem oranı yükselir. Mayıs ile Ekim sonu arasında geniş çeltik tarlalarının önemli bir katkısı olmasına rağmen yüksek nem oranının başlıca sebebi, nehir ve lagünlerden ziyade denizdir. İklim parametrelerinin çoğu Akdeniz’in normal sistemine uygunluk göstermektedir. Normal dışı olan özellikler, özellikle kışın bölgeyi etkisi altına alan sert rüzgarlar ile yazın yüksek nispi nemidir. Silifke bölgesinde geleneksel göçebe hayattan yerleşik yaşama geçişin geç başlamış olması, bahsedilen yerel iklim şartlarıyla yakından ilgilidir. Yaz aylarındaki yüksek nem ve sıcaklık insan yerleşimini zorlaştırmış, rüzgarlar tarımsal gelişmeyi engellemiştir. Tuz zerrecikleri kıyı bölgesinde özellikle sebzeler açısından, tarımsal imkanları kısıtlar. Muz bölgede pek yetişmez ve sert rüzgarlar seralara sürekli zarar verir. Meyve bahçeleri için rüzgar kıranlara ihtiyaç vardır. İklimin elverişsiz olduğu düşünüldüğünden limon ağaçlarının bölgeye gelişi gecikmiştir. Ağustostaki kum fırtınaları da ova sakinlerine büyük rahatsızlık verir. Yerel iklimin bir başka sonucu da bölgenin kış ve deniz ağırlıklı yaz turizmine Türkiye'nin batı ve güneybatı sahilleri kadar elverişli olmamasıdır. Yazın, Haziran Ayı sonundan Eylül Ayı ortasına kadar hava çok sıcak, tozlu ve nemli, kışın ise Kasım Ayı sonundan Mart Ayı başına kadar çok soğuk ve rüzgarlıdır. Buna rağmen, delta yazın çok turist çeker ve kıyı boyunca büyük çaplı yazlık ev inşaatları yapılmıştır. Bitki Örtüsü: Denizden ortalama 2 metre yükseklikte bulunan Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi'nin doğal bitki örtüsünü, Akdeniz'in maki formasyonu ile birlikte yoğun kumul bitkileri ve tuz stepleri oluşturmaktadır. Göksu Deltasında yapılan incelemeler, deniz kıyısından kuzeye doğru gidildikçe doğal bitki örtüsünün değişim gösterdiğini ortaya koymuş, ancak kıyı boyunca farklı bir değişimin olmadığı gözlenmiştir. 5 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Bölgede doğal bitki örtüsünün yanında kültür bitkilerinin de, mevcudiyeti bulunmaktadır. Doğal bitki örtüsünün özellikle kumul vejetasyonu şeklinde yoğunlaştığı tespit edilmiştir. Kum yapısının içerisinde bulunan zengin floranın yanında fazla miktarda verimli otlar ve deltanın güneyi Akgöl ve Paradeniz çevresindeki geniş alanlar alçak ve yatık bir şekilde halofit bitki örtüsüyle kaplı bulunmaktadır. Bitkilerin varlığı toprak tuzluluğuna ve taşkın periyodunun süresine bağlı olarak değişiklik göstermektedir. Delta florasını oluşturan türlerin %44'ü tek yıllık, %7'si iki yıllık geri kalan %49'u ise çok yıllıktır. Yine saptanan türlerden %85'i otsu bitki, %12'si çalı ve %3'ü ise ağaç formundadır. Otsu bitkilerin oldukça yaygın olması; deltada geçmişte ağaç ve çalıların zarara uğradığının belki de birçok türünün kaybolduğunun göstergesidir. Deltaya göçmen kuşlar aracılığı ile birçok bitki türü taşınmıştır. Sonuçta deltanın kapalı bir ekosistem olmadığı dışarıdan göç türünün olduğu anlaşılmaktadır. Deltada bitkiler kendi ekolojik isteklerine cevap veren yerlerde oldukça hakim hale gelmişlerdir. 4.3.Ulaşım Ağındaki Yeri Silifke ilçesi sınırları içinde bulunan Göksu Deltası, Mersin iline yaklaşık 85 km uzaklıkta olup sadece kara yoluyla ulaşım sağlanmaktadır. En yakın havaalanı Silifke’ye 164 km uzaklıktaki Adana Şakirpaşa Havaalanı’dır. En yakın demiryolu istasyonu ise Mersin ilindedir ve uzaklığı 97 km'dir. Planlama alanının yakınında bulunan en önemli karayolu bağlantıları alanın kuzeyinde yer alan Silifke-Konya karayolu ile Mersin-Antalya karayoludur. Bu yol Silifke ilçesinden geçerek planlama alanının kuzey doğusuna yöneldiği bölümü Mersin ile güney-batıya yönlendiği geçiş güzergâhı ise Anamur üzerinden Antalya bağlantısını oluşturmaktadır. (bkz. Harita: Bölgesel Ulaşım Ağındaki Yeri, Harita: Önemli Merkezlere Uzaklık) Tablo 1: Önemli Merkezlere Uzaklık) MERSİN Uzaklık (Km) Silifke Uzaklık (Km) Mersin- Adana 86 Silifke-Mersin 62 Mersin- Ankara 509 Silifke-Adana 169 Mersin- İstanbul 957 Silifke-Ankara 528 Mersin- İzmir 907 Silifke-İstanbul 905 Mersin- Antalya 489 Silifke-İzmir 811 6 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Mersin- Konya 356 Silifke-Antalya 385 Mersin- Gaziantep 298 Silifke-Konya 275 Mersin- Şanlıurfa 441 Silifke-Gaziantep 382 Mersin-Habur Sınır kapısı 787 Silifke-Anamur 128 Mersin-Öncüpınar Sınır kapısı 363 Silifke-Taşucu 11 Mersin-Cilvegözü Sınır kapısı 286 Silifke-Tarsus 128 4.4.İdari Yapı Silifke İlçesinin bağlı olduğu Mersin İlinde 13 ilçe bulunmaktadır. Bunlar Anamur, Aydıncık, Bozyazı, Çamlıyayla, Erdemli, Gülnar, Mut, Silifke, Tarsus, Akdeniz, Mezitli, Toroslar, Yenişehir ilçeleridir. İlin orta kesiminde yer alan Mut İlçesi ile doğu kesiminde yer alan Çamlıyayla İlçesinin denize kıyısı bulunmamaktadır. Mersin’in yüksek turistik ve tarımsal potansiyelinden dolayı ilde nüfusun yoğunlaştığı irili ufaklı çok sayıda yerleşme bulunmaktadır. Nüfus, ağırlıklı olarak il topraklarının kıyı ve gerisindeki eğimi düşük bölgelerinde yoğunlaşmaktadır. Bu durum ildeki yerleşme desenini ve idari yapıyı da şekillendirmiştir. (bkz. Harita: İl İdari Sınırı) 5. PLANLAMA ALANINA İLİŞKİN VERİLER 5.1.Halihazır Haritalar Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planlarında altlık olarak; Harita Genel Komutanlığı tarafından 2009 yılı fotoğrafları baz alınarak 2012 yılında basılan 1/50.000 ölçekli halihazır haritalar kullanılmıştır. 5.2.Mülkiyet Yapısı Hazine Arazileri Genel olarak hazine arazileri Delta'nın ekili tarıma uygun olmayan, bataklık, tuzlu stepler, kumullar, lagünler gibi marjinal bölgelerini içerir. Hazine arazilerinin büyük bölümü şahıslar ya da şirketler tarafından kiralanmaktadır. Bu hazine arazilerinin bir bölümü köy tüzel kişiliklerine tahsis edilmiştir. Köy tüzel kişiliklerinin tasarrufunda olan hazine arazileri otlak olarak kullanılmaktayken günümüzde büyük bir bölümü tarımsal amaçlı olarak kullanılmaktadır. 7 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Şahıs Arazileri Şahıs arazileri, Delta bütününde toplam 8627 ha olup deltanın verimli olan kuzey ve orta bölümlerde daha yoğun olarak bulunmaktadır. Bununla beraber ekime uygun olmayan hassas bölge içinde hazine arazileri çevresinde de 1460 ha kadar şahıs arazileri bulunmaktadır. Şahıslarca kiralanan hazine arazilerinin büyük bölümü çeltik ekimi için kullanılmaktadır. Bu nedenle hazine arazilerini çevreleyen şahıs arazilerinde de çoğunlukla çeltik ekimi yapılmaktadır. Şahıslara ait arazilerde tarım; tarla sahibi ailelerin kendileri tarafından , ortakçılık yöntemiyle yada kiralama yöntemi olmak üzere üç farklı türde yapılmaktadır: Aile tarımı; ancak geniş aileler tarafından yapılabilmektedir. Ancak kuşaklar boyunca arazilerin bölünerek küçülmesi nedeniyle kullanım şekli zaman içerisinde değişmektedir. Bu nedenle alanda miras paylaşımından kaynaklanan arazi parçalanması ve buna bağlı arazi kullanımı arazilerin ekonomik verimliğini olumsuz yönde etkilemektedir. Çeltik tarımıyla ilgili tipik bir uygulama yöntemi ise çeltikte küçük tarlalarda sulama suyunun yeterince kontrol edilememesinden dolayı deltadaki birçok küçük parselin birleştirilerek, sahipleri tarafından Silifkeli tüccarlara kiraya verilmesidir. (bkz. Harita: Mülkiyet Haritası) 5.3.Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi II. Dönem Yönetim Planı Göksu Deltası bütününe ilişkin yapılan en detaylı çalışma Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi II. Dönem Yönetim Planı’dır. Bu yönetim planında; alanın korunması, kaynak değerlerinin devamlılığının sağlanması, geliştirilmesi ve rasyonel yönetimi ve planlama esaslarına ilişkin karar ve hükümlerin belirlenmesi ile ilgili çalışmalar yapılmıştır. Yönetim planında Göksu Deltası Hassas A, Hassas B, Hassas C bölgelerine ayrılmıştır. Bu bölgelerde yapılacak faaliyetler açısından sınıflandırmalar ve kısıtlamalar getirilmiştir. Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi II. Dönem Yönetim Planında Göksu Deltası’ndaki bölgelemeler ve bu bölgelemelere ilişkin kısıtlamalar ya da yer alabilecek faaliyetler şunlardır; Hassas A Bölgesi: Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içinde Mutlak Koruma Alanı olarak tanımlanabilecek Hassas A Bölgesi; koruma kararlarının en yoğun olarak uygulanacağı ve insan faaliyetlerinin büyük oranda kısıtlanacağı alanlardır. Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 8 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu içinde farklı kullanımlar altında olan alan, Hassas A Bölgesi olarak belirlenmiştir. Bu alanların her birisi aşağıda ayrı ayrı ele alınarak mutlak koruma gerekçeleri ve koruma kullanım kararları belirtilmiştir: 1.Nolu Alan, Su kuşları üreme sahası: Bu alan Akgöl’ün etrafındaki sazlık alanların tamamını kaplamaktadır. Akgöl’ün dört tarafını çevreleyen alanlar; su kuşlarından olan ördeklerden yaz ördeği, elmabaş, fiyu, kaşıkgaga, macar ördeği, çamurcun, çıkrıkçın ve angıt üreme sahasıdır. Erguvani balıkçıl göl içindeki sazlık alanlarda yuvalamaktadır. Aralarında boz kaz, fiyu, çamurcun, kaşıkgaga ve sakarmekenin bulunduğu büyük sayılarda su kuşlarının kışladığı önemli alanlar arasındadır. Bu alanın yaklaşık %50 si tuzcul vejetasyon ile kaplı olup geri kalanı ise tatlı su vejetasyonu ile kaplıdır. Tuzcul alanların büyük kısmı Salicornia europea ile kaplıdır. Tatlı su vejetasyonun kapladığı alanlarda Phragmites australis, Juncus acutus, Typha latifolia ve Cynodon dactylon yayılış göstermektedir. 2.Nolu Alan, Çırba Deresi: Bu alan yaz ördeğinin üreme (50 çift ile Türkiye'nin bilinen en büyük popülasyonu) sahasıdır. Yaz ördeği küresel ölçekte tehlikede olan bir tür olup Türkiye- de Adana'da Tuzla Gölünde, Mersin ve Van Gölüne gelen dere ağızlarındaki sazlık alanlarda üremektedir. Bu alan su kuşlarının alanda kışladığı önemli alanlar arasındadır. Akgöl’ün doğusundaki sazlık alanların bulunduğu tatlı su vejetasyonunda phragmites australis ve typha latifolia hakimdir. Cırba Deresi ve Turna Gölü ve etrafındaki sazlık ve bataklık alanlar bu bölgenin içindedir. Cırba Deresi ve Turna gölü daimi sulak özelliğindedir. Turna Gölü ile Cırba Deresi arasındaki alanın büyük kısmı kumul vejetasyon, sazlık ve bataklık hakimdir. Tuzcul alan vejetasyonunda Arthrocnemum ssp., Tamarix smyrensis hakim iken tatlı su vejetasyonunda Phragmites australis ve Juncus littoralis hakimdir. Bu alanda her türlü insan faaliyeti kontrol altına alınmalıdır. 3.Nolu Alan, İncekum Burnu: Taşıdığı peyzaj değeri açısından korunması gereken ve deltadaki en doğal alandır. Bu bölge insan aktivitelerinin hemen hemen hiç olmadığı ve olmaması gereken alandır. 4.Nolu alan, Deniz Kaplumbağaları (Caretta caretta) Üreme Alanı: Kum mahallesi-İncekum ile Paradeniz-dalyan boğaz hattındaki kıyı şerididir. Alanın tamamı vejetasyonsun kumullardan oluşmaktadır. Bu kumsal deniz kaplumbağalarının üreme alanını içerir. Özellikle Paradeniz ile Akdeniz arasındaki kıyı şeridinde son yıllarda incelme olduğu gözlenmektedir. 9 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu 5.Nolu alan, Manisa Lalelerinin (Anemone coronaria) Yayılış Alanı: Bu alanda aynı zamanda bölgenin en önemli tarihi kalıntılarından olan Akyapı sarnıç kalıntıları bulunmaktadır. Alan aynı zamanda Adana Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun 29.07.2004 tarih ve 5 sayılı kararı ile tescil edilen I. Derece Doğal Sit Alanı olarak ilan edilmiştir. Hassas A Alanı; mutlak koruma alanıdır. Nesli tehdit ve tehlike altında olan tür ve habitatların korunması için ekosistem bütünlüğünü bozmayacak şekilde eğitim ve bilimsel araştırma dışında hiçbir faaliyete izin verilmez. Bu alanda; 1. Kesin koruma yasağı getirilmiş olup, hiçbir yapı ve tesis yapılamaz. 2. 3621 Sayılı Kıyı Kanunun 6. maddesi ve Kıyı Kanunun Uygulama Yönetmeliğinin 13. ve 14.maddesinde tanımlanan yapı ve tesisler yapılamaz. 7. madde kapsamındaki dolgu ve kurutma yoluyla arazi kazanılamaz. 3. Kum çıkartılamaz ve kumulların yeri değiştirilemez. 4.Bu alanda araç ve binek hayvanı ile dolaşılamaz. 5.Alanda avcılık, balıkçılık ve otlatma yapılmaz. 6.Deniz Kaplumbağalarının Üreme Alanında; Mayıs - Ağustos ayları arasında gece 20.00 ile sabah 08.00 arası kumsala insan girişi yasaktır. Hassas B Bölgesi: Hassas B Alanı olarak belirlenen bu alan; tatlı ve tuzlu su bataklıkları, su kaynakları, vejetasyonlu kumullar ve makilik alanlar bitki çeşitliliğinin en yüksek olduğu ve hem sürüngenler hem de memeliler açısından önemli habitatlardır. Aynı zamanda Akgöl’ün iç kısımlarındaki saz adacıkları da su kuşları aşısından önemli alanların içinde yer almaktadır. Göksu Deltasında IUCN’e göre tehdit ve tehlike altında olan ve kritik bitki türlerinin yayılış alanları, Akgöl ile Kum Mahallesi ve Akgöl ile Paradeniz arasındaki makilik alanlar ile vejetasyonlu kumullar bitki türleri ve fauna elemanları açısından özel önem arz eden ve özel olarak korunması gereken alanlardır. B Hassas Bölgesi içindeki Akgöl ve Paradeniz lagünleri su kuşları açısından olduğu kadar su kaynakları koruma alanları olarak ta önemlidir. Akgöl, Paradeniz ve Göksu Nehri su kaynaklarının korunması açısından üzerindeki insan kullanımlarının hem doğal yaşamı tehdit etmeyecek nitelikte hem de 10 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu su kaynaklarının rasyonel kullanımını sağlayacak nitelikte belirlenmesi ve yönetilmesi gerekmektedir. Bu alanda; 1. Yaz Ördeği Üreme Alanında Mart Ayı sonu ve Temmuz Ayı arası hem üreme dönemi hem de yumurtadan çıkan yavruların gelişmelerini tamamladığı dönemde otlatma faaliyetleri yapılmaz. 2. Bu alanda geleneksel insan kullanımlarından özellikle balıkçılık faaliyetleri su kuşlarının üreme dönemi olan Mart Ayı ile Temmuz Ayı arasında yapılmaz, balık avcılığının yapıldığı dönem olan Eylül - Ocak ayları arası balıkçılık faaliyetleri yapılır. 3. Hassas B Bölgesi içindeki mevcut tarımsal kullanımlar dışında yeni tarımsal kullanımlara izin verilmez. Bu alanda iyi tarım uygulamaları desteklenecektir. 4. Bu alan içindeki yapılaşmalarda ışıklandırma en az seviyede tutulacak, ışık kaynaklarının özellikle Deniz Kaplumbağaları Üreme Alanını rahatsız etmesi engellenecektir. 5. Kurum tarafından onaylanacak olan 1/1000 ölçekli Kurtuluş Sökün Köyüne bağlı Hurma Mahallesi Uygulama İmar Planı sınırları içindeki geleneksel balıkçılık faaliyetini sürdüren S.S. Kurtuluş Köyü Su Ürünleri Üretim ve Değerlendirme Kooperatifinin mevcut kullanımlarına izin verilir. 6. Çevre koruma amaçlarına uygun olmak kaydıyla rehberli ve belirlenecek rotalar üzerinde yörenin ekolojisini tanıtıcı turistik geziler (kuş gözleme, şnorkel ile dalma) yapılabilir. 7. Eğitim, bilimsel ve koruma amaçlı faaliyetler, kuşların gözlenmesi amacıyla gözlem kuleleri, gözlem evleri ile su kuşlarının korunması ve geliştirilmesi için gerekli olan taşınabilir yapılar (bekçi kulübesi, WC teşhir salonu gibi) ile seyir ve rekreatif amaçlı yaya yolları ÖÇKKB nin izni ile yapılabilir. 8. Mülkiyeti hazineye ait taşınmazlar kesinlikle satışa ve takasa konu edilmez ve Kurumun faaliyetleri dışındaki kullanımlar için tahsisi yapılmaz 9. Saz kesimi, tuz çıkartma, lagün ıslah çalışmaları ile ilgili olarak ÖÇKK’ nın izni alınacaktır. Hassas C Bölgesi: Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi kuzey kısmını kapsayan hububat, çeltik ve çilek tarımının yapıldığı ve yerleşmelerin yer aldığı kısımdır. 11 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Yaklaşık 2000 hektar olan bu alanın büyük bir kısmında çeltik tarımı (% 80) yapılmaktadır. Geriye kalan yaklaşık 400 hektarlık alanda ise çilek, bakla, susam ve mısır gibi ürünler yetiştirilmektedir. Bu alanın kuzey sınırlarında korunması gereken (1. Sınıf ve 2. sınıf) tarım alanları ve yerleşim alanları yer almaktadır. Alan kullanımı: • Bu alanlarda eğitim, bilimsel ve koruma amaçlı faaliyetler ÖÇKK iznine bağlıdır. • Bu alan içindeki tarım alanlarının tamamında iyi tarım uygulamaları desteklenmelidir. • Koruma ve kullanıma ilişkin alt ölçekli imar planları ve plan hükümleri geçerlidir. (bkz. Harita: Hassas Zonlar Haritası, Harita: Koruma Statüleri Haritası) 5.4.Diğer Koruma Statüleri Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi: Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi, 2 Mart 1990 tarih ve 20449 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit ve ilan edilmiştir. Daha sonra ise 08.11.2006 tarih ve 2006/11266 sayılı karar ile Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları yeniden düzenlenerek bugünkü halini almıştır. Yeni yapılan düzenlemede Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırı kuzeyindeki Mersin-Silifke Karayolu baz alınmıştır. 1990 yılında ilan edilen sınırın kuzeybatısında karayolunun kuzeyinde bulunan Buruncu mahallesinin tamamı, Ulugöz ve Çavuşbucağı mahallerin bir kısmı, yeni düzenleme ile sınır dışında kalmıştır. Alanın kuzeydoğusunda ise sınır karayolu baz alınacak şekilde genişletilmiştir. Ramsar Alanı: Göksu Deltası'nın 1994 yılında 6.850 hektarlık bölümü, Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözleşme (RAMSAR) listesine dâhil edilerek koruma altına alınmıştır. Ülkemizde sulak alanlar, 2872 sayılı Çevre Kanunun 9. maddesi, 4856 sayılı Çevre ve Orman Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 13 üncü maddesi, 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanunun 4 üncü maddesine dayanılarak hazırlanan "Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği"ne göre yönetilir. Yönetmelik, 17.5.1994 tarihli ve 21937 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan "Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak uluslararası öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözleşme" hükümlerine paralel olarak hazırlanmış ve 17 Mayıs 2005 tarih ve 25818 sayılı Resmi 12 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Yönetmelik hükümleri Çevre ve Orman Bakanlığı, Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü tarafından yürütülmektedir. Doğal Sitler: Göksu Deltası'nın bir kısmı 12.02.1996 tarih ve 2380 sayılı Adana Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Kurulu kararı ile 1. derece doğal sit alanı ilan edilmiştir. Aynı Kurul tarafından I. derece doğal sit alanı içinde kalan ve geçmişten günümüze kadar geleneksel tarım ve hayvancılığın yapıldığı bölgeleri 29.07.2004 tarih ve 5 sayılı karar ile II. derece doğal sit alanına dönüştürülmüştür.(bkz. Harita: Sit Sınırları) 5.4.Kurum Görüşleri 1/50.000 ölçekli Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi Çevre Düzeni Planı’na altlık olarak ilgili kamu kurum ve kuruluş görüşleri temin edilmiştir. Planlarda kullanılan görüşler iki farklı şekilde temin edilmiştir. Öncelikle Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü tarafından Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi bütününe yönelik olarak görüşler temin edilmiştir. İkinci olarak ise Mersin Büyükşehir Belediyesi tarafından Mersin il bütününe yönelik olarak 1/50.000 ölçekli il çevre düzeni planlarının hazırlanmasına yönelik olarak kurum görüşleri alınmıştır. Bu görüşler Mersin il bütününü kapsadığından aynı zamanda Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesini de kapsamaktadır. Bu Çevre Düzeni Planı’nda da bu görüşlerin bazılarından da yararlanılmıştır. Bu kapsamda Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi Çevre Düzeni Planı kapsamında temin edilen görüşler özetle şunlardır; T.C. Milli Savunma Bakanlığı, İnşaat Emlak Bölge Başkanlığı’nın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’ne gönderdiği; 29.07.2016 tarih ve 97646926-4220962-16/Eml.Ş. sayılı görüşünde; konu ile ilgili olarak etüt ve analiz gibi uzun süreçli çalışmalar devam ettiği ve bu yüzden 30 gün ilave süre talep edilmiştir. Daha sonra ise 23.08.2016 tarih ve 97646926-1066-16/Eml.Ş. sayılı görüşünde; “….Yapılan çalışma sonucu, anılan bölgelerde, askeri alan, askeri yasak ve güvenlik bölgeleri (Jandarma Genel Komutanlığı ve Sahil Güvenlik Komutanlığı hariç) bulunmadığı tespit edilmiştir.” denilmektedir. T.C. İçişleri Bakanlığı İller İdaresi Genel Müdürlüğü’nün Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’ne gönderdiği, 29.07.2016 tarih ve 26554408-153.99/5398 13 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu sayılı görüşünde; “Bakanlığımızda 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu ile Sınır Anlaşmazlığı, Mülki Ayrılma ve Birleşme ile Köy Kurulması ve Kaldırılması Hakkında Yönetmelik kapsamında çıkarılan sınır kararnameleri bulunmakta olup, çevre düzeni planının sınırları içinde kalan birimlerin isimlerinin bildirilmesi durumunda, anılan mevzuat uyarınca yayımlanan sınır kararnamesi olup olmadığına bakılabilecektir.” Denilmiştir. Daha sonra ise 19.08.2016 tarih ve 26554408-153.99/5843 sayılı görüşünde; “…anılan bölge sınırları dahilinde bulunan birimlerin isimleri bildirilmiştir. Bu doğrultuda Bakanlığımız kayıtlarında yapılan incelemede, ismi bildirilen birimlerden Taşucu, Gülümpaşalı, Burunucu, Ulugöz, Atik, Gazi, Çeltikçi, Bahçe, Sökün ve Kurtuluş mahallelerinin Mersin İli Silifke İlçesi sınırları dahilinde bulunduğu ancak Esenbel, Olukbaşı, Kapızlı, Arkarası, Altınkum adında herhangi bir birime rastlanmadığı görülmüştür. Dolayısıyla aynı ilçeye bağlı bahsi geçen birimlerin sınır ihtilafı Bakanlığımızca 5442 sayılı Kanun kapsamında çözülmediğinden kayıtlarımızda bu birimlere yönelik herhangi bir sınır bilgisi veya belgesi bulunmamakta olup, konunun ilgili büyükşehir belediyesi/ilçe belediyesi veya valilik/kaymakamlıktan sorulmasının uygun olacağı değerlendirilmiştir.” denilmektedir. T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı-Maden İşleri Genel Müdürlüğü’nün; Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’ne gönderdiği,; 13.07.2016 tarih ve 20913469-045-e.424479 sayılı görüşünde; “…. Plan çalışmalarının yürütüldüğü alanda kalan ER:3108199 numaralı II (b) gurubu işletme ruhsatı sahası ile ilgili olarak 3213 sayılı Maden Kanununun 7. maddesinin 12. fıkrası; “İmar alanları içinde kalan madencilik faaliyetleri, ilgili yerel merciden izin alınarak yapılır. Ruhsat alındıktan sonra imar alanları içine alınan maden sahalarına bu hüküm uygulanmaz. İmar planı bulunmayan alanlarda yapılan veya yapılacak olan madencilik faaliyetleri ile bu faaliyetlere bağlı geçici tesisler ve bunların müştemilatı için imar planı yapılmaz. İşletme ruhsatları çevre düzeni ve imar planları notuna işlenir...” hükmü ve ayrıca Madencilik Faaliyetleri Uygulama Yönetmeliği’nin 124. maddesinin 1. fıkrası; “İmar alanları içinde kalan madencilik faaliyetleri, ilgili yerel merciden izin alınarak yapılır. Ruhsat alındıktan sonra imar alanları içine alınan maden sahalarına bu hüküm uygulanmaz. Bu yönde değerlendirme yapılırken imar planının kesinleşme tarihi ve maden ruhsatının hak sağlandığı ilk müracaat tarihi göz önünde bulundurulur. İmar planlarında orman arazisi olarak görülen ve orman idaresinden izin alınarak 14 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu madencilik faaliyet sürdürülen alanlar için imar planı istenmez, "hükmü çerçevesinde işlem tesis edilmesi gerekmektedir.” denilmektedir. T.C. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı-Maden Tetkik Arama Genel Müdürlüğü, Jeoloji Etütleri Dairesi Başkanlığı’nın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’ne gönderdiği, 25.07.2016 tarih ve 65116061-045.01-E.12819 sayılı görüşünde; “…Söz konusu projenin yapılacağı alanda Kurumumuz çalışmaları açısından engel teşkil edecek herhangi bir husus bulunmamaktadır.” denilmektedir. T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı-Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğü’nün Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’ne gönderdiği, 25.07.2016 tarih ve 58891979-754/52301 sayılı görüşünde; “…. Söz konusu Çevre Düzeni Planı Revizyonu yapılacak alan dahilinde, Bakanlığımız Altyapı Yatırımları Genel Müdürlüğünün herhangi bir etüt ve proje çalışması bulunmamaktadır.” denilmektedir. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nün Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’ne gönderdiği, 18.07.2016 tarih ve 52886439-169.09.01 [33.08.71] 131195 sayılı görüşünde; “…Konunun Adana Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğünce 2863 sayılı Kanun ve ilgili Mevzuat kapsamında 18.01.2013 tarihli ve 12610 sayılı Makam Olur u ile yürürlüğe giren "Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüklerinin Çalışma Esasları ile Kültür Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu Çalışmalarına İlişkin Yönerge"nin 4.maddesinin (m) fıkrası uyarınca gerekli işlemlerin yapılarak ilgi yazıda belirtilen süre dikkate alınarak sonucun ilgili kuruma iletilmesi ve Bakanlığımız Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğüne bilgi verilmesi gerekmektedir.” denilmektedir. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Adana Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nün Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’ne gönderdiği, 11.08.2016 tarih ve 26571867-165/ 33.05/1575 -3502 sayılı görüşünde; “..Alana ilişkin Müdürlüğümüz arşivinde inceleme yapılmış; Atik mahallesi, 324 ada, 12 parselde bulunan 3.derece arkeolojik sit alanı, Kurtuluş köyü, 651 parselde bulunan yapı kalıntısı, Gülümpaşalı köyü, Gülümpaşalı höyük 1. Derece arkeolojik sit alanı, Ulugöz köyü, 850 parsel 3. 15 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Derece arkeolojik sit alanı ve Atayurt Beldesi Topraktepe Höyüğü’nün revizyon plan sahası içine girdiği tespit edilmiştir. Söz konusu tescilli alanlara yönelik alınmış kurul kararları ve eki haritalar yazımız ekinde gönderilmektedir. Alana yönelik Silifke Müze Müdürlüğü uzmanlarınca da yapılacak yerinde inceleme çalışmaları sonuçları Müdürlüğümüze iletildiğinde Müdürlüğümüzün nihai görüşü verilecektir.” denilmektedir. T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü, Emlak ve İnşaat Dairesi Başkanlığı, İmar Şube Müdürlüğü’nün Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’ne gönderdiği, 14.07.2016 tarih ve 37154969-754-E.377087 sayılı görüşünde; “…İmar Kanunun 8e maddesinde belirtildiği üzere, "Görüş bildirilmesi için etüt ve analiz gibi uzun süreli çalışma yapılması gereken hallerde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının talebi üzerine otuz günü geçmemek üzere ilave süre verilir. Bu doğrultuda, söz konusu alana ait Çevre Düzeni Planına ilişkin, mevcut ve/veya ileriye yönelik projelerimiz açısından Teşekkülümüz ilgili birimleri tarafından gerekli incelemeler yapılmakta olup, tamamlanmasına müteakip Teşekkülümüz görüşü Adana 6. Bölge Müdürlüğümüz tarafından tarafınıza bildirilecektir.” denilmektedir. Daha sonra ise; T.C. Devlet Demiryolları İşletmesi Genel Müdürlüğü TCDD 6. Bölge Müdürlüğü (Adana), Emlak ve İnşaat Servis Müdürlüğü’nün Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’ne gönderdiği, 17.08.2016 tarih ve 92704728-754-E.440036 sayılı görüşünde; “…Konu ile ilgili yapılan incelemeler ve ilgili birimlerimizden alınan görüşler doğrultusunda, söz konusu planlama alanında demiryolu hattı mevcut olmamakla birlikte, bugün itibariyle bahse konu alana dair herhangi bir projemiz de bulunmamaktadır.” denilmektedir. T.C Türkiye Elektrik Dağıtım Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü, Proje ve Tesis Dairesi Başkanlığı (Yatırım ve Mevzuat Müdürlüğü)’nın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’ne gönderdiği, 13.07.2016 tarih ve 64541391-045.99-E.53091 sayılı görüşünde; “…Bilindiği üzere Adana, Mersin, Gaziantep, Hatay, Osmaniye ve Kilis illerini kapsayan Toroslar Elektrik Dağıtım görev bölgesi 24.07.2006 tarihli İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi ile Toroslar Elektrik Dağıtım A.Ş'ne devredilmiş, bilahare özelleştirme çalışmaları kapsamında 30.09.2013 tarihi itibariyle Toroslar Elektrik Dağıtım A.Ş. özel sektöre (Enerjisa) devredilmiş olup, bölgede 36 KV'a kadar elektriğin dağıtımı, yatırım planlaması, elektrik tesisi alt yapı hizmetleri v.b. gibi elektrik tesisi ile ilgili iş ve işlemler bu şirket tarafından yürütülmekte olup, ilgi yazı ekleri ekte 16 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu iade edilmektedir. Dolayısıyla bu aşamada Toroslar EDAŞ'a başvurulması ve konunun Toroslar EDAŞ nezdinde değerlendirilmesi gerekmektedir.” denilmektedir. Toroslar Elektrik Dağıtım A.Ş’nin 27.07.2016 tarih ve TD-OUT-701-2016-1403 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’ne gönderdiği, görüşünde; “…Yazınıza Şirketimizin kurum görüşü verebilmesi için, Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği Madde 8- "(2) Kurum ve kuruluşlar, görüşlerini en geç otuz gün içerisinde bildirmek zorundadır. Görüş bildirilmesi için etüt ve analiz gibi uzun süreli çalışma yapılması gereken hallerde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının talebi üzerine otuz günü geçmemek üzere ilave süre verilir. Bu süre içerisinde görüş bildirilmediği takdirde plan hakkında olumsuz bir görüşün bulunmadığı kabul edilir" hükmü gereğince 19.07.2016 tarihinden itibaren 30 gün ek süre talep etmiştir. Şeklinde görüş bildirmiştir. Daha sonra ise 19.08.2016 tarih ve TD-OUT-701-2016-1581 saylı görüşünde; “…Şirketimiz yapmış olduğu etüt ve analiz çalışması neticesinde kurum görüşü talep edilen alanda, Şirketimize ait ENH'lar bulunmaktadır. Ancak mevcut olan ENH'ların sayısal ortamda herhangi bir verisi bulunmamaktadır. Mevcut olan hatlar Google Earth ortamında(*.KMZ) işlenerek ekte sunulmuştur. Yapılacak olan revizyon planında mevcut olan hatlarımızın korunması hususunda gereğinin yapılmasını arz ederiz.” denilmektedir. (bkz. Harita: Tedaş Görüşü) T.C. Milli Eğitim Bakanlığı İnşaat ve Emlak Dairesi Başkanlığı’nın T.C. Mersin Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü’ne gönderdiği 21.07.2016 tarih ve 38473911-754-E.7758484 sayılı görüşünde; “Planlama bölgesinde bulunan mevcut eğitim alanlarının korunması, yapılacak çalışmalarda İmar Kanunun ve Mekansal Planlar Yapım yönetmeliğinin Eğitim Alanlarının ilgilendiren maddelerinin uygulanmasında gerekli özenin gösterilmesi ve plan notlarında gerekli düzenlemelerin yapılması Bakanlığımızca mütalaa edilmektedir. Açıklanan Bakanlığımız görüşü yeterli bulunuyorsa ivedilikle bu durumun tarafımıza bildirilmesi, bu görüş haricinde Valiliğiniz olarak ilgi yazı içeriğinde belirtilen konular ile ilgili görüş ve iletilmesi gereken belgeler var ise; 3194 sayılı İmar Kanunun 8 nci maddesinin (e) bendinde bulunan "...etüt ve analiz gibi uzun süreli çalışma yapılması gereken hallerde ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının talebi üzerine otuz günü geçmemek üzere ilave süre verilir. Bu süre içerisinde görüş belirtilmediği takdirde plan hakkında olumsuz bir görüşün bulunmadığı kabul edilir." hükmü gereğince 05.08.2016 tarihine kadar Bakanlığımıza iletilmesi gerekmektedir. Ancak mevcut sürenin yetersiz olması halinde, etüt analiz yapılmasına yönelik Çevre ve Şehircilik 17 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Bakanlığından 1 (bir) ay süre talep edilmesi ve süre aşımına sebebiyet vermeyecek miktarda bilgi ve belgelerin ivedilikle Bakanlığımıza gönderilmesi hususunda,..” denilmektedir. T.C. Mersin Valiliği İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün 21.12.2016 tarih ve E.14414449 sayılı Milli Eğitim Bakanlığı İnşaat ve Emlak Dairesi Başkanlığı’na gönderdiği görüşünde; “..Bakanlık görüşü Valiliğimizce yeterli olup, eklenecek herhangi bir konu bulunmamaktadır.” denilmektedir. T.C. Milli Eğitim Bakanlığı İnşaat ve Emlak Dairesi Başkanlığı’nın Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıkları Koruma Genel Müdürlüğü’ne gönderdiği 05.01.2017 tarih ve 38473911-754-E. 198457 sayılı görüşünde; “Konuya ilişkin Bakanlığımızın ve Mersin Valiliğinin görüşü ekte yer almakta olup bu çerçevede işlem tesis edilmesi hususunda,..” denilmektedir. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Su Yönetimi Genel Müdürlüğü’nün Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’ne gönderdiği, 25.01.2017 tarih ve 22424 sayılı görüşünde; “..Genel Müdürlüğümüz tarafından 25 nehir havzasında hazırlanan Havza Koruma Eylem Planlarında oluşturulan veri tabanı ile Coğrafi Bilgi Sistemi (CBS) ortamında yapılan incelemeler neticesinde söz konusu parselin Doğu Akdeniz Havzası’nda yer aldığı, içme suyu havzası ve koruma alanlarının ise dışında kaldığı tespit edilmiştir. Bu çerçevede, söz konusu alanın; gerekli çevresel altyapı ve kirlenme kontrolü tedbirlerinin yerine getirilmesi ve Havza Koruma Eylem Planlarında belirtilen hususların ve taşkın riskinin de göz önünde bulundurulması kaydıyla bahse konu 1/25.000 ölçekli Çevre Düzeni Plan revizyonunun yapılmasında Genel Müdürlüğümüz görev, yetki ve sorumlulukları kapsamında herhangi bir sakınca görülmemektedir.” denilmektedir. T.C. Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü’nün Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’ne gönderdiği, 27.12.2016 tarih ve 14017 sayılı görüşünde; “..Genel Müdürlüğümüzce yürütülen herhangi bir arazi toplulaştırma projesi bulunmamakla birlikte Daire başkanlığımızca herhangi bir görüşümüz bulunmamaktadır.” denilmektedir. 18 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu T.C. Orman Genel Müdürlüğü Mersin Orman Bölge Müdürlüğü Kadastro ve Mülkiyet Şube Müdürlüğü’nün Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’ne gönderdiği, 08.03.2017 tarih ve E.477527 sayılı görüşünde; “… Mersin- Antalya E- 400 Karayolunun güneyinde Göksu Deltası alanının orman sınırlan içinde kalmadığı ve 2/B ile Orman dışına çıkarılan herhangi bir yer olmadığı tesbit edilmiştir. İlgili taşınmaz üzerinde çevre düzeni planı çalışması yapılmasında idaremizce herhangi bir sakınca yoktur.” denilmektedir. T.C. Ulaştırma, Denizcilik Ve Haberleşme Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü’nün Mersin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne gönderdiği, 10.01.2014 tarih ve 62888455- 755.01/ 6162 sayılı görüşünde; “...Söz konusu Özel Çevre Koruma Bölgesi'nde Çevre Düzeni Planı yapılmak istenilen alan, Erdemli-Silifke-Taşucu Devlet Yolu (Km:69+250-86+300) ile 08.03.2013 tarihinde Genel Müdürlüğümüzce onaylanan Silifke Varyantı (Km:75+800-80+500) projemiz bulunmakta olup, ilgili kesime ait planlar ekte gönderilmektedir. Uygulama İmar Planı çalışmaları yapılırken Kurumumuzdan bilgi alınması; ayrıca Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik hükümlerinin de dikkate alınması hususunda;…” denilmektedir. (bkz. Harita: Karayolları Görüşü) T.C. Mersin Valiliği İl Afet ve Acil Durum Müdürlüğü’nün Mersin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne gönderdiği, 18.02.2014 tarih ve 53518974.5.33.01.299.02-241 sayılı görüşünde; “..Söz konusu: Mersin İli Silifke İlçesi sınırları içerisinde kalan Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesinde yapılacak olan plana esas jeolojik etüt raporunun onaylanması Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü bünyesinde mevcut olan komisyon tarafından yapılmaktadır. Önceki araştırmalarda eski Göksu Irmağı yatağında deniz ilerlemesi olduğu görüldüğünden bu olaya yönelik çalışmaların, yeraltı suyu yükselmesi, sıvılaşına riski, tsunami riski analizlerinin detaylı olarak yapılması ve hazırlanacak jeolojik etüt raporunda yer alması gerekmektedir.” denilmektedir. T.C. Mersin Valiliği İl Bilim, Sanayi ve Teknoloji Müdürlüğü’nün Mersin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne gönderdiği, 10.12.2013 tarih ve 22973481-199-1798 sayılı görüşünde; 19 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu “...... Belirlenen sahada herhangi bir projemiz bulunmadığından, belirlenen sahanın 1/25 000 ölçekli Çevre Düzeni Planına; Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak işlenmesinde, Müdürlüğümüzce herhangi bir sakınca görülmemiştir.” denilmektedir. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü’nün Mersin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne gönderdiği, 13.12.2013 tarih ve 71591523/ GPK-055/239063 sayılı görüşünde; “..Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesinin bulunduğu alan, 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunu uyarınca ilan edilen herhangi bir Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi veya Turizm Merkezi kapsamında kalmamakta ve Bakanlığımız ve İşletmeler Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen herhangi bir çalışma bulunmamaktadır.” denilmektedir. TEİAŞ Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketi Genel Müdürlüğü Çevre ve Kamulaştırma Dairesi Başkanlığı’nın Mersin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne gönderdiği, 27.12.2013 tarih ve 92914634/754 sayılı görüşünde; “Genel Müdürlüğümüzce yapılan incelemeler neticesinde söz konusu planlama alanından 154 kV Yakaköy (Mersin) TM-Taşucu TM E.İ.Hattının geçtiği tespit edilmiş olup, söz konusu, tesisimize ilişkin sayısal veriler yazı ekindeki CD içeriğinde gönderilmektedir. Teşekkülümüz haklarının gözetilmesi bakımından Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliğinde (EKAT) belirtilen yatay, düşey yaklaşım mesafelerine dikkat edilmesi ve yapılması muhtemel imar planı çalışmalarında, imar planı notlarına “EKAT Yönetmeliğinde belirtilen mesafelere göre uygulama yapılmasını teminen enerji iletim hattının geçtiği alandaki irtifak koridoru boyunca TEİAŞ görüşü alınmadan uygulama yapılmayacaktır” ifadesinin eklenmesi gerekmektedir.” denilmektedir. (bkz. Harita: Teiaş Görüşü) T.C. Mersin İl Özel İdaresi İmar İnşaat Daire Başkanlığı’nın Mersin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne gönderdiği, 26.12.2013 tarih ve M.33.0.İÖİ.0.13.02.00-000-24915 sayılı görüşünde; “..Bakanlığınız tarafından yapılacak olan; İlimiz Silifke İlçesi sınırları içerisinde kalan Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesinde 1/25000 ölçekli Çevre Düzeni Planı yapılmasında İdaremizce sakınca bulunmamaktadır.” denilmektedir. T.C. Mersin Valiliği İl Sağlık Müdürlüğü’nün Mersin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne gönderdiği, 05.12.2013 tarih ve 54319284-807.99/21591 sayılı görüşünde; 20 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu “..İlgi yazınızda bahsedilen Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi Çevre Düzeni Planına esas olarak kurumumuzun herhangi bir görüşü bulunmamaktadır.” denilmektedir. T.C. Mersin Valiliği İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü’nün Mersin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne gönderdiği, 04.02.2014 tarih ve 50458482.230.99.02-10350 sayılı görüşünde; “..Söz konusu planlama alanına ilişkin olarak ilgi (b) yazımız ile 1380 sayılı Su Ürünleri Kanunu ve 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu kapsamında Müdürlüğümüz görüşü bildirilmiştir. Ayrıca; Bahse konu olan içerisinde kalan tarım alanlarının, tarım dışı amaçlı kullanım veya tarımsal amaçlı kullanım (tarımsal amaçlı yapılar) talepleri için alt ölçekli planların hazırlanması aşamasında; 4342 sayılı Mera Kanunu kapsamında kalan alanlar ve Silifke ilçesi Kurtuluş ve Sökün Köyleri ile ilğili 3083 Sulama Alanlarinda Arazi Düzenlemesine Dair Tarim Reformu Kanunu kapsamında görüş alınması gerekmektedir.” denilmektedir. Mersin İl Bütünü 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı kapsamında görüşleri alınan kurumlar ve görüşleri ise kısaca şöyledir. BOTAŞ Boru Hatları İle Petrol Taşıma A.Ş. Petrol İşletmeleri Bölge Müdürlüğü’nün Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı’na gönderdiği, 23.03.2015 tarih ve 10327 sayılı görüşünde; “..müdürlüğümüz bünyesinde faaliyet gösteren ham petrol boru hatlarımız Mersin İl sınırından geçmemekte olup, Doğalgaz işletmeleri Bölge Müdürlüğüne bağlı faaliyet gösteren doğalgaz boru hatları geçmektedir.” denilmektedir. Görüş il bütününün tamamını kapsamaktadır. Görüşte belirtilen boru hatları Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içerisinden geçmemektedir. BOTAŞ Boru Hatları İle Petrol Taşıma A.Ş. Doğal Gaz İşletmeleri Bölge Müdürlüğü’nün Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı’na gönderdiği, 03.06.2015 tarih ve 67905369-405.02.99-19082 sayılı görüşünde; “Söz konusu planlama sınırları içerisinde, Kuruluşumuza ait İstasyonlar ve Doğal Gaz İletim Boru Hattı (DGiBH) olduğu tespit edilmiş olup, iletim hatlarını ve istasyonları gösterir harita ve CD yazımız Eki’nde sunulmuştur. 04/07/2014 tarih 29050 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan "BOTAŞ Ham Petrol ve Doğal Gaz Boru Hattı Tesislerinin Yapımı ve İşletilmesine Dair Teknik Emniyet ve Çevre Yönetmeliği"ne göre; İletim hatlarımızın bakım, onarım ve kontrol 21 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu çalışmalarının rahat yürütülebilmesi ve çevre emniyeti açısından boru hattının 400 metre sağına ve soluna her türlü alt veya üst yapılarda (yol, su, elektrik, kanalizasyon, vb.) Kuruluşumuzdan görüş alınması zorunluluğu vardır. Bahse konu bölgeden geçen İstasyon ve DGİBH'mız ile ilgili, Kamulaştırma Kanunu 30. maddesinde yer alan haklarımızın saklı kalması, bakım onarım, kontrol ve ölçüm çalışmaları için boru hattı güzergâhın boş bırakılması ve açık tutulması, belirtilen koridor içerisinde alt yapı ve üst yapı projeleri söz konusu olması halinde koordinatlı vaziyet planı ile birlikte Kuruluşumuzdan tekrar görüş alınması gerekmektedir.” denilmektedir. Görüş il bütünü kapsadığından, görüşte belirtilen doğal gaz iletim hatları ve istasyonları Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içerisinden geçmemektedir. T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 6. Bölge Müdürlüğü’nün Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı’na gönderdiği, 16.04.2015 tarih ve 240396 sayılı görüşünde; “..Öncelikle işletmeye açılmış olan, ayrıca planlama veya uygulama projeleri kapsamında yer alan sulama alanlarımızın tarım dışı maksatlı kullanımlarının, sulama projelerimizin bütünlüğünü ve/veya çevre arazilerdeki tarımsal kullanım bütünlüğünü bozacağı düşünüldüğünde, Mersin İlinde yer alan bir çok sulama projelerimiz ile, yerleşim alanları (kentsel gelişme alanı kırsal yerleşme alanı vb.), çalışma alanları (sanayi alanı, konut dışı kentsel çalışma alanı, organize sanayi bölgesi vb.) vb arazi kullanımlarının çakışması durumunda, ilgili Kurumların projelerimiz içinde yer alan yerleşim alanı, çalışma alanı vb. alanların sulama sahası dışına çıkartılması ile ilgili Kurumumuza müracaat etmesi gerekmektedir. İdareniz tarafından yaptırılan Çevre Düzeni Planı çalışmalarına, yazımız ekinde verilen ve bölge vaziyet planında belirtilen projelerimizin eksiksiz bir şekilde yansıtılması, ayrıca, sulama projelerimiz ile çakışan alanların sulama sahası dışına çıkartılması ile ilgili Kurumumuza müracaat edilmesi ve söz konusu düzenlemelerin tamamlanmasını müteakiben tekrar Kurum görüşümüzün alınması hususunda..” denilmektedir. (bkz. Harita: DSİ Görüşü) T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Tarım Reformu Genel Müdürlüğü’nün Mersin Büyükşehir Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığı’na gönderdiği, 23.11.2015 tarih ve 59959810.230/99 -5402 sayılı görüşünde; “Bilindiği üzere, tarım arazilerinde I. Derecede korunması gereken tarım arazisi Sulu Tarım arazileri ile Mutlak Tarım arazileri, II. Derecede korunması gereken tarım arazileri ise Özel Ürün 22 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Arazileri ve Dikili Tarım arazileridir. Bu sınıflar dışında kalan tarım arazileri Marjinal Tarım arazileri olup, öncelikli olarak tarım dışı kullanım amacıyla planlanması gereken alanlardır. Bu amaçla Büyük Toprak Grubu (BTG) sayısal verileri analiz edilerek I. ve II. Derece korunması gereken Tarımsal Niteliği Korunacak Alanlar tespit edilmiş olup 1/50.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı bu veriler çerçevesinde incelenmiştir. Bu kapsamda Tarımsal Niteliği Korunacak Alanlar (TNKA) içerisinde kalan ancak bahsi geçen planlama da ise “Kentsel Yerleşim Alanı” olarak ayrılmış arazilerin tarım dışı amaçla kullanılması talebinin olması durumunda, ilgili kurumdan Kamu Yararı Kararı ile Toprak Koruma Kurulu Kararı’nın alınması gerekmektedir. Ayrıca, bilindiği üzere Çevre Düzeni Planları üst ölçekli plan olup, alt ölçekli planların yapılmasındaki usul ve esasları belirlemektedir. Bu nedenle ekli paftalarda “Kentsel Yerleşim ve Kırsal Yerleşim Alanı” içerisinde kalan alanlarda alt ölçekli planların hazırlanması aşamasında tarım dışı amaçlı arazi kullanım kararları için, gerek 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı Kanunu ve gerekse konu ile ilgili diğer mevzuat kapsamında Bakanlığımızdan görüş alınması gerekmektedir. Ancak TNKA olarak planlanmış alanlar hariç olmak üzere, 5403 sayılı Kanunun Resmi Gazetede yayınlanma tarihi olan 19/07/2005 tarihinden önce meri mevzuata uygun olarak onaylanan planlar, bahsi geçen kanun kapsamında değildir.” denilmektedir. (bkz. Harita: T.C. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Görüşü) 5.5. Arazi Kullanımına Esas Jeolojik Etüt Çevre Düzeni Planları için “Mersin İli Bütününü Kapsayan 1/25000 Ölçekli Arazi Kullanımına Esas Jeolojik Etüt Raporu” kullanılmıştır. Bu rapor Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından 24.04.2015 tarihinde onaylanmıştır. Bu çalışmalarda bölgenin deprem tehlikesi ve risk analizi bölümünde şu hususlara yer verilmiştir: Türkiye'nin aktif deprem bölgelerinden biri olduğu gerçeği hiçbir zaman göz ardı edilmemelidir. Dolayısıyla yatırımlar yapılırken, o bölgede kentsel gelişmenin planlanması kaçınılmazdır. Özellikle inşaat sorunları ile ilgili olarak yapılacak yer seçiminde, bölgenin jeolojik yapısının ve jeofizikjeoteknik özelliklerinin yanı sıra, depremselliğinin de çok iyi bir şekilde değerlendirilmesi gerekmektedir. Etkin deprem kuşakları üzerinde kurulması planlanan yapıların depreme dayanıklı olarak projelendirilmesi için “Deprem Risk Analizi” çalışmasının yapılması bir zorunluluktur. 23 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Mersin İli Bütününü Kapsayan 1/25000 Ölçekli Arazi Kullanımına Esas Jeolojik Etüt Raporunda Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesinin tamamı Ö.Y.A-3 olarak değerlendirilmiştir. Raporun sonuç ve öneriler bölümünde ise Ö.Y.A-3 alanları ile ilgili olarak şu değerlendirmeler yer almıştır: Yerleşilebilirlik Açısından Üçüncü Öncelikli Alanlar İnceleme alanında jeolojisini Kuvaterner yaşlı Alüvyon, Kaliş ve delta çökellerin oluşturduğu ve eğim değerinin <%10 olduğu alanlarda, birimin heterojen yapıya sahip olması, içerik bakımından yatay ve düşey yöndeki değişiminin ince taneli malzemenin olduğu seviyelerde şişme ve taşıma gücü problemleriyle, yatay yöndeki değişim gösteren alanlarda farklı oturma gibi mühendislik problemleriyle karşılaşabileceğini göstermektedir. Bu nedenle alüvyon birimlerinin arazi kullanımı açısından değerlendirildiğinde şişme, oturma, taşıma gücü, sıvılaşma vb. mühendislik problemleri gösterebileceğinden yerleşilebilirlik açısından üçüncü öncelikli alanlar olarak değerlendirilmesi önerilir. Söz konusu alanlarda zemin iyileştirme çalışmalarının gerekli olduğu bilinmeli ve imar planına yönelik araştırmalarda bu problemlere yönelik çalışmalara önem verilmelidir. (bkz. Harita: Yerleşime Uygunluk Haritası) 6. SENTEZ VE DEĞERLENDİRME Eşikler Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planları hazırlanırken planlara yön veren ve kısıtlayan birçok etken olmuştur. Yaklaşık olarak 15.500 hektarlık bir alana sahip olan alan; içinde bulundurduğu yasal statüye sahip alanlar ile plana altlık teşkil eden Kurum görüşlerinden kaynaklanan yasal eşikler ve bölgenin sahip olduğu doğal yapılar ile kullanımlardan oluşan doğal eşikleri bir arada bulundurmaktadır. Planlama alanındaki eşikleri yasal ve doğal eşikler olarak sınıflandırdığımızda bu eşikler kısaca şunlardır: 6.1.Yasal Statüye Sahip Eşikler Planlama alanında; farklı yasa ve yönetmelikler kapsamında değerlendirilmesi gereken yasal statüye sahip birden çok alanın mevcut olması ve bu alanların belli bölgelerde kesişmesi karma alanları oluşturmaktadır. Deltada; koruma statüsündeki farklı yasa ve yönetmeliklere tabii olan alanlar sistematik bir yapıda kategorize edildiğinde Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırı, alanın tamamını kapsaması nedeniyle planlama alanındaki yasal statünün çatısını oluşturmaktadır. 24 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Diğer yasal statüye sahip alanları önem ve öncelik sıralaması olmadan diğer koruma alanları dikkate alınarak kategorize edildiğinde alan içerisinde Ramsar Alanı, I. ve II. Derece Doğal Sit alanları, I- II ve III. Derece Arkeolojik Sit alanları, Kıyı Kenar Çizgisi, Kaplumbağa Üreme alanları, Hassas A - B ve kısmen Hassas C bölgeleri yer almaktadır. Özel Çevre Koruma Bölgesi Özel Çevre Koruma Bölgeleri Akdeniz’in Kirliliğe Karşı Korunması (Barselona), sözleşmesinin taraf ülkelere getirdiği bir yükümlülük gereği ülkemiz ve dünya ölçeğinde ekolojik öneme haiz ancak sanayi, turizm ve yapılaşma gibi baskılar nedeniyle bozulma veya yok olma riski altında oldukları için Bakanlar Kurulu Kararı ile özel koruma altına alınan alanlardır. Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi, 2 Mart 1990 tarih ve 20449 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Bakanlar Kurulu Kararı tespit ve ilan edilmiştir. Daha sonra ise 08.11.2006 tarih ve 2006/11266 sayılı kararı ile Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları revize edilmiştir. 1976 yılında Barcelona’da imzalanan Akdeniz’in Kirliliğe Karşı Korunması Sözleşmesinin imzalanmasının ardından 12.06.1988 tarihli Bakanlar Kurulu kararı ile Özel Çevre Koruma Kurumu kurulmuştur. 29.6.2011 tarihli ve 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ile Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü adıyla yeniden yapılandırılarak görev ve sorumluluklar bu kuruma devredilmiştir. Planlamaya konu Göksu Deltasının tamamı Özel Çevre Koruma Bölgesi kapsamında olup alanın büyüklüğü yaklaşık 15.000 hektardır. Dolayısı ile alanın tamamındaki yasal eşiklerin başında Özel Çevre Koruma statüsü gelmektedir. Bu nedenle hazırlanan çevre düzeni planının alanda yer alan yapılaşma baskısını ortadan kaldıracak ya da engelleyecek türde oluşturulması amaçlanmıştır. Ramsar Alanı Sulak alanların dünya çapında korunması ve akılcı kullanılması için Ramsar (İran)'da 1971 yılında imzalanan Uluslararası Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi kapsamında özel korumaya alınan uluslararası öneme sahip bir çevre koruma alanıdır. Söz konusu sözleşme sulak alanların korunması ve sürdürülebilir kullanımını sağlamayı amaçlayan uluslararası bir sözleşmedir. Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi içindeki alanın 6.850 hektarlık kısmı 1994 yılında bu sözleşme kapsamında Ramsar Alanı statüsüne dâhil edilmiştir. 25 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Ülkemizde 14 Ramsar Alanı, 38 Ulusal öneme sahip Sulak Alan, 6 mahalli öneme sahip Sulak Alan bulunmaktadır. Bu alanlar 17 Mayıs 2005 tarih ve 25818 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği’ne göre Göksu Deltası A sınıfı Sulak Alan ilan edilmiştir. 2 Şubat 1971 yılında Dran’ın Ramsar kentinde imzalanan ve sulak alanların korunmasını ve akılcı kullanımını hedefleyen, kısaca Ramsar Sözleşmesi (Özellikle Su Kuşları Yasama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi) olarak anılan sözleşmeye göre, sulak alan tanımı oldukça farklı alanları kapsar. Bataklıklar, turbalıklar, taşkın düzlükleri, nehirler, göller, tuzlalar, mangrovlar, deniz çayırı yatakları, mercanlar, gelgit anında altı metreden derin olmayan deniz kıyısı alanları gibi kıyı sulak alanları, atık su arıtım gölcükleri ve rezervuarlar gibi insan yapımı sulak alanlar da sulak alan tanımına dâhildir. Sulak alanlar, tropik ormanlardan sonra biyolojik üretimin en yüksek olduğu ekosistemlerdir. Genellikle derinliği 6 metreyi geçmeyen, güneş ışığının dibine kadar ulaşarak fito ve zooplanktonların, su altı ve su üstü bitkilerin, aquatik hayvanların gelişmesine imkân veren, çok yeri saz, kamış gibi yüksek, kuşların saklanmasına, yuvalanmasına ve barınmasına uygun olan sulak alanlar ornitolojik açıdan büyük öneme sahiptir. Sulak alanların başlıca işlev ve değerleri içme suyu sağlama; taşkın kontrolü; yeraltı sularının beslenmesi; sediman ve besin depolama; iklim değişikliğinin kontrolü; doğal arıtım; tarım, hayvancılık, balıkçılık, saz kesimi, turizm, ulusal güvenlik; kültürel kullanım ve rekreasyonel olanaklar olarak özetlenebilir. Sulak alanlar yeraltı sularını besleyerek veya boşaltarak, taban suyunu dengeleyerek, sel sularını depolayarak, taşkınları kontrol ederek, kıyılarda deniz suyunun girişini önleyerek bölgenin su rejimini düzenler. Bulundukları yörede nem oranını yükselterek, başta yağış ve sıcaklık olmak üzere yerel iklim elemanları üzerinde olumlu etki yapar. Dünyadaki karbonun %40’ını sulak alanlar muhafaza etmektedir; turbalık ve ormanlık sulak alanlar özellikle karbonun depolanması açısından çok önemlidir. Sulak alanların tarım alanlarına dönüştürülmesi büyük miktarda karbondioksitin açığa çıkmasına neden olur. Küresel ısınmanın %60’ı karbondioksit gazı dolayısıyla gerçekleşir. Küresel iklim değişikliğinin gelecek 100 yılda tam anlamıyla hissedileceği düşünüldüğünde, dünyanın çeşitli yerlerinde yaşanacak aşırı hava olaylarının kontrolünde kıyı sulak alanlarının işlevi önem kazanacaktır; sulak alanları sağlıklı biçimde muhafaza etmek, yok olmalarını engellemek ve kayıpları telafi etmek bu konuda atılacak hassas adımlar arasındadır. 26 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Türkiye, 1994 yılında Uluslararası Ramsar Sözleşmesi’ne taraf olmuş Ramsar Alanı olarak ilan ettiği sulak alanları koruyacağını, alanların yönetim planlarını hazırlayacağını ve sürdürülebilir kullanımını sağlayacağını taahhüt etmiştir. Göksu deltası sahip olduğu Ekolojik yapı, Floristik ve Faunistik yapı ile içinde barındırdığı çok sayıdaki canlının oluşturduğu bio-çeşitlilik açısından Ülkemizdeki en önemli sulak alanlardan biri olup Ramsar alanı olmak için gerekli 8 kriterin çok daha fazlasına sahiptir. Deltanın sulak alan olması ve içinde barındırdığı Floristik ve Faunistik popülasyonlar nedeniyle planlama alanı içindeki en önemli yasal eşiklerden birini oluşturmaktadır. Planlama alanı gerek ülkemizin taraf olduğu Uluslararası Sulak Alanların Korunması Sözleşmesi, gerekse 2872 sayılı Çevre Kanunu ve Sulak Alanların Korunması Yönetmeliği ve 4915 sayılı Kara Avcılığı Kanununa uygun olarak ele alınarak planlama kararları oluşturulması amaçlanmıştır. Doğal Sit Alanları Göksu Deltası’nın Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içinde 1 ve 2. Derece Doğal Sit alanları bulunmaktadır. Adana Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Kurulunun 12.02.1996 tarih ve 2380 sayılı kararı ile Delta içerisinde 12.938 hektarlık bölüm I. Derece doğal sit alanı ilan edilmiştir. Yine aynı kurul tarafından I. Derece doğal sit alanı içinde bulunan geleneksel tarım ve hayvancılığın yapıldığı alanların statüsü 29.07.2004 tarih ve 5 sayılı karar ile II. Derece doğal sit alanı olarak yeniden düzenlenmiştir. II. Derece doğal sit alanı yaklaşık olarak 773 hektarlık bir alanı kapsamaktadır. “Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunun Doğal (Tabii) Sitler, Koruma ve Kullanma Koşulları İle İlgili İlke Kararı” doğal sit alanlarında hangi kullanımların nasıl yer alacağını belirlemektedir. Bu ilke kararı doğrultusunda planlama çalışmaları yapılmıştır. Arkeolojik Sit Alanları Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Adana Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nün çeşitli tarihlerde almış olduğu tescil kararları ile planlama alanı içinde muhtelif bölgelerde I. II. ve III. Derece Arkeolojik Sit alanları tescil edilmiştir. 2863 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu kapsamında değerlendirilen Arkeolojik Sit Alanları Deltada yer alan yasal eşiklerden biridir. 27 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Kıyı Kenar Çizgisi Planlama alanının batısındaki Taşucu Kum Mahallesi kesimi ile kuzey doğudaki Atakent mahallesi arasında kalan sahil kısmı boyunca uzanan kıyı kenar çizgisi alanın batısı ile kuzey doğusunda denize paralel dar bir kıyı oluştururken, Akgöl ve Paradeniz’i içine aldığı kuzeydeki kıyı alanı ile İncekum burnu arasında oldukça geniş bir alanda kıyı alanı oluşturmaktadır. 3621 sayılı Kıyı Kanunu ile Kıyı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmelik hükümleri kıyıkenar çizgisinin deniz tarafı ve kara tarafında (sahil şeridi) hangi kullanımların yer alabileceğini belirlemiştir. Dolayısıyla kıyı kenar çizgisi de çevre düzeni planlarının şekillenmesinde etken olmuştur. Deniz Kaplumbağalarının Korunması Alanları T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı-Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü; 2009/10 nolu genelgesinde Deniz Kaplumbağalarının Korunması Alanları belirlenmiştir. Deniz kaplumbağaları, taraf olduğumuz BERN (Avrupa'nın Yaban Hayatı ve Yaşama Ortamlarının Korunması) Sözleşmesi kapsamında koruma altına alınmış olup, Caretta caretta ve Chelonia mydas türleri IUCN (Dünya Koruma Birliği) Kriterlerine göre "Nesli Tehlikede" statüsündedir. Ulusal ölçekte yapılan bilimsel çalışmalar neticesinde Akdeniz kıyılarında önemli deniz kaplumbağası yuvalama alanları tespit edilmiş olup, bu alanlar; Ekincik, Dalyan, Dalaman, Sarıgerme, Fethiye-Çalış Kumsalı, Patara, Kale, Kumluca, Olympos-Çıralı, Tekirova, Belek, Kızılot, Demirtaş, Gazipaşa, Anamur, Göksu Deltası, Alata, Kazanlı, Akyatan, Yumurtaklık ve Samandağ kumsallarıdır. İlgili genelgede Göksu deltası için belirlenen Deniz Kaplumbağalarının Korunması Alanlarının koordinatları verilmiştir. Bu koordinatlar;36.18.35.45-36.25.02.56 Batı başlangıç koordinatları, 33.54.14.61-34.05.13.04 Doğu başlangıç koordinatlarıdır. Yine bu genelge kapsamında Deniz Kaplumbağalarının Korunması Alanları için; I. Koruma Bölgeleri, II. Koruma Bölgeleri, Tampon Bölgeler, Etki Alanları belirlenmiştir. Bu koruma alanlarında hangi fonksiyonların yer alacağı ve alınacak olan tedbirler aşağıda belirtilmiştir. Bu tedbirlerde çevre düzeni planına yasal bir eşik olarak yansımaktadır. Deniz Kaplumbağaları Yuvalama Alanları için koruma-kullanma koşulları aşağıda belirtilmiştir. 28 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Denizel Ortamda; a) Deniz kaplumbağalarının çiftleşme ve üreme mevsiminde (1 Nisan-30 Eylül) kıyıdan itibaren 1Mil deniz alanında deniz kaplumbağalarının yaşamlarının, kıyıya çıkışlarını ve denize dönüşlerini etkileyecek şekilde balıkçı ağlarının kurulması ve deniz araçlarının saatte 8 milden fazla sürat yapmaları yasaktır. b) Denizel ortam içerisinde kirlilik v.b olumsuz faaliyetler yetkili idarelerce denetlenecek ve gerekli tedbirler alınarak engellenecektir. Karasal Ortamda; I.Koruma Bölgesi: Deniz kaplumbağaları yuvalama alanı I. Korama Bölgesi olarak belirlenmiş olup, kıyı çizgisinden itibaren kara yönünde 65 m’lik alanı kapsar. Kıyının 65 m den dar olması halinde kıyı kenar çizgisine kadar olan alandır. a) Bu alanda; 3621 sayılı Kıyı Kanunu’nun 6. maddesi ile Kıyı Kanunu Uygulama Yönetmeliğinin 13. ve 14. maddesinde tanımlanan (a, b ve c maddelerinde belirtilen) yapılar, özellikleri ve kullanım amaçları belirlenerek, Deniz Kaplumbağaları Bilim Komisyonu tarafından uygun görülmesi durumunda, Çevre ve Orman Bakanlığı’nın onayı ile yapılabilir. b) Kıyı Kanunu’nun 6. maddesi kapsamındaki dolgu ve kurutma yoluyla arazi kazanılamaz. c) Kum çıkarılamaz ve kumulların şekli değiştirilemez. Üreme sezonunda ağır araçla (traktör gibi) kum temizliği yapılamaz. d) Bu alanda her türlü motorlu taşıtlar ile dolaşılamaz. e) Bu alanda Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından tanıtıcı ve koruyucu levhalar konulması sağlanacaktır. f) Gece ziyaretçi girişi ve ışık kullanılması yerel idarelerce engellenecek ve bu husus gerekli önlemler alınmak suretiyle denetlenecektir. g) Bu alanda yapılacak uygulamalarla ilgili olarak Çevre ve orman Bakanlığının görüşü alınacaktır. II. Koruma Bölgesi I. Koruma Bölgesinin bitiminden itibaren kıyı-kenar çizgisine kadar olan alanı kapsar. 29 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu a) Bu alanda; 1. Koruma Bölgesindeki şartlar geçerli olup, sadece sabit olmayan ve kuma çıkılmayan gölgelik kullanılabilir. b) Bu alanda kumsalın jeomorfolojik yapısını bozacak, doğal flora ve faunasına zarar verecek aktiviteler, yol yapımı, kum çıkarılması, kumsalın şeklinin değiştirilmesi hayvan otlatılması yasaktır. c) Bu alanda yapılacak uygulamalarla ilgili olarak Çevre ve Orman Bakanlığının görüşü alınacaktır. Tampon Bölge: Kıyı-Kenar çizgisinden itibaren 100 m.lik alanı kapsar. a) Bu alanda; imar planı kararıyla konaklama hariç, günübirlik turizm yapı ve tesisleri yapılabilir. Bu alanda yapılacak tesisler ve plan değişiklikleri ile ilgili olarak Çevre ve Orman Bakanlığının görüşü ile birlikte Tarım ve Köyişleri Bakanlığının görüşü de alınacaktır. b) İnşaat çalışmaları üreme mevsimi (1 Mayıs-30 Eylül) boyunca sadece gün ışığında yapılacak, geceleri inşaat çalışmaları yasaklanacaktır. c) I. Koruma Bölgesinden görülecek şekilde kara yolu kenarında ve otoparklarda motorlu araçların farlarından çıkan ışıkları engellemek için gereken peyzaj düzenlemeleri ilgili idareler tarafından yapılacak ve denetlenmesi suretiyle ışıkların perdelenmesi sağlanacaktır. d) Tesislerde ışıklandırma asgari seviyede tutulacak, ışık kaynağının kumsaldan görülmemesini sağlamak ve kumsalın aydınlanmasını önlemek için dış ışıkların yerden itibaren yüksekliği 1.5 metreden fazla olmayacaktır. Ancak, can ve mal güvenliği açısından zorunlu hallerde izne bağlı ve geçici olarak yükseltilebilir. Bu durumlarda gerekli perdeleme işlemlerin yapılması zorunludur. İç ışıklandırma ise, mevcut veya yapılacak tüm yapılaşmalarda, yapıların kumsaldan görünebilen bölümlerinde ışığın sızmasını önleyici tedbirler alınacaktır, (perde, panjur, jaluzi, renkli cam vb.) Etki Alanı: Kıyı çizgisinden itibaren 1000 m.lik alanı kapsar. Bu alanda, tampon bölgenin b, c ve d maddelerinde belirtilen hususlara uyulmak kaydı ile imar planına uygun yapı yapılabilir. (bkz. Harita: Deniz Kaplumbağaları Koruma Alanı) 30 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Hassas Zonlar Ülkemizin taraf olduğu Ramsar kapsamında Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi için yönetim planı hazırlanmıştır. Bu yönetim planında delta alanında Hassas-A, Hassas-B ve HassasC zonları belirlenmiştir. Bu zonlar ve zonlarda alınması gereken tedbirler çevre düzeni planlarının şekillenmesinde etken olmuştur. DSİ Görüşü Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü; 17.03.2015 tarih ve 4096 sayılı Mersin Büyükşehir Belediyesinin görüş talebi yazısına hitaben 16.04.2015 tarih ve 99- 240396 sayılı yazısında görüşünü bildirmiştir. İlgili görüşte Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesinin, Akgöl ve Paradenizin kuzeyinde kalan bölgeleri açık sulama alanları olarak belirlenmiştir. Yine görüşte alan içerisindeki büyük ölçekli açık kanal ile Göksu nehri işaretlenmiştir. Bu veriler planların şekillenmesinde etken olmuştur. Tarım Alanları Mersin Büyükşehir Belediyesinin 1/50.000 ölçekli Çevre Düzeni Planına altlık oluşturmak için 11.08.2015 tarih ve 12190 sayılı yazısıyla Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarım Reformu Genel Müdürlüğünün görüşü istenilmiştir. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı, Tarım Reformu Genel Müdürlüğü 23.11.2015 tarih ve 5402 sayılı yazı ile kurum görüşünü bildirmiştir. Söz konusu kurum görüşünün planlama alanıyla ilgili verileri alınarak ilgili etüt paftasına işlenmiştir. Bu kurum görüşlerine göre Akgöl ve Paradeniz’in kuzeyinde bulunan arazilerin Tarımsal Niteliği Korunacak Alan kapsamında olduğu ve bu alanların kurum görüşünden kaynaklanan yasal eşik oluşturduğu saptanmıştır. Enerji İletim Hatları TEİAŞ Genel Müdürlüğünün Mersin Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne vermiş olduğu 27/12/2013 tarih ve 004566 sayılı görüş yazısında planlama alanından 154 kV Yakaköy (Mersin) TM- Taşucu Elektrik İletim Hattı geçtiği bildirilmiş Elektrik Kuvvetli Akım Tesisleri Yönetmeliğinde belirtilen yatay, düşey yaklaşım mesafelerinin dikkate alınması gerektiği bildirilmiştir. 31 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Karayolları Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı Karayolları Genel Müdürlüğü’nün 10/01/2014 tarih ve 6162 sayılı Mersin Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne hitaben belirtmiş olduğu kurum görüşünde; Özel Çevre Koruma Bölgesinin bulunduğu alanda Erdemli-Silifke-Taşucu Devlet Yolu ile Silifke Varyantı projelerinin bulunduğu, Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik hükümlerinin dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir. Planlama alanının kuzey sınırını mevcut karayolu belirlemektedir. Yine görüşte bildirilen varyant projesi de çevre düzeni planlarında etken rol oynamıştır. Jeolojik Yapı ve Deprem Durumu Planlama alanıyla ilgili yapılmış olan Jeolojik etütlerde alanın yerleşilebilirlik açısından üçüncü öncelikli alanlardan olduğu, Kuvaterner yaşlı Alüvyon, Kaliş ve delta çökellerin oluşturduğu ve eğim değerinin <%10 değerinin olduğu alanlarda, birimin heterojen yapıya sahip olması, içerik bakımından yatay ve düşey yöndeki değişiminin ince taneli malzemenin olduğu seviyelerde şişme ve taşıma gücü problemleriyle, yatay yöndeki değişim gösteren alanlarda farklı oturma gibi mühendislik problemleriyle karşılaşılabileceğini belirtilmiştir. Bu nedenle alüvyon birimlerinin arazi kullanımı açısından değerlendirildiğinde şişme, oturma, taşıma gücü, sıvılaşma vb. mühendislik problemleri gösterebileceğinden yerleşilebilirlik açısından üçüncü öncelikli alanlar olarak değerlendirilmesi önerilmekte ve alanın 3.Derece Deprem Bölgesinde yer aldığı belirtilmektedir. (bkz. Harita: Deprem Durumu) 6.2.Doğal Eşikler Göller Delta içinde yer alan Akgöl ve Paradeniz Denizle bağlantısı olan göllerdir. Ayrıca Akgöl ile Paradeniz’in ortasında bulunan Kuğu gölü ile Cıbra deresinin batısında bulunan Turna gölü ile Arapalanı gölü planlama alanı içinde doğal eşik oluşturan göllerdir. Sazlık-Bataklık Alanlar Planlama alanındaki kuş türlerinin beslenme ve üremeleri için son derece önemli olan sazlık alanlar, Akgöl, Paradeniz, Cırba Deresi ve ırmağın denize döküldüğü alanın doğusunda yoğun olarak, Drenaj kanalları ve diğer tatlı su birikintilerinin olduğu yerlerde de yerel olarak bulunmaktadır. 32 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Planlama alanında bulunan ve doğal eşik oluşturan Bataklık alanlar ise Akgöl’ün çevresinde özellikle güneyinden başlayıp doğusu ve kuzeyine kadar çevreleyen kuşak içinde yer almaktadır. Dallıca mevkiinde, Eski ırmak yatağı, Sazlı göl, Fiyat, Karagöl ve Turna gölü mevkiinde de bataklık alanlar bulunmaktadır. Yağış rejimine ve gelgite bağlı olarak bataklık alanlarda değişiklik gözlenir. Kumsallar Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesindeki Kumsallar ve kumul alanlar Vejetasyonsuz ve Vejetasyonlu olarak bulunur. Vejetasyonsuz kumullar, bölgenin batı sınırındaki kuru dereden İncekum Burnuna kadar yaklaşık 12,5 km’lik kumsal ile İncekum Burnundan Göksu Nehrine kadar yaklaşık 10 km’lik kumsal alanları kapsamaktadır. Bu alan su kuşları açısından önemli bir üreme ve beslenme alanıdır. Kum mahallesinden İncekum’a kadar olan sahil önemli bir kaplumbağa (Caretta caretta-Chelanio mydas) üreme sahasıdır. Vejetasyonlu kumullar Vejetasyonsuz Kumulların hemen ardından başlayarak kıyı boyunca 50 ile 300 metrelik şerit halinde iç kısımlara doğru uzanır. 7. PLAN KARARLARI 7.1.Plan Hiyerarşisi ve Gelişim Sürecindeki Yeri 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Planlama alanının da içinde bulunduğu, Mersin-Adana Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı, 16.09.2013 tarihinde Bakanlık Makamının 14398 sayılı Olur'u ile onaylanmıştır. Bu çevre düzeni planının Mersin İl bütünü kapsayan revizyonu ve planlama alanının tamamını kapsayan plan hükümlerine yönelik düzenlemeler ise 644 sayılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 7. maddesi uyarınca, 03.04.2017 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından onaylanmıştır. Mersin-Adana Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı’nda 18.01.1990 tarih ve 90/77 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile tespit ve ilan edilmiş olan Silifke-Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi bulunmaktadır. Bölge kapsamı içinde Silifke İlçesi’ne bağlı Arkum Beldesi ile Çeltikçi, Bahçeköy, Sökün, Ulugöz, Kurtuluş, Gülümpaşalı Köyleri, Burunucu Köyü’nün bir kısmı, Silifke İlçesi Atik Mahallesi, Atayurt ve Atakent Beldeleri’nin sahil kesimi ve Taşucu Beldesi Kum Mahallesi ve Çavuşbucağı Mahalleleri bulunmaktadır. Mersin-Adana Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı’nda Özel Çevre Koruma Bölgesi olarak 33 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu belirlenmiştir. Bu tür alanlara plan kararı getirilmeden taranmıştır. Mersin-Adana Planlama Bölgesi 1/100.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı plan hükümlerinde ise özel kanunlara tabi alanlar için şu hükümler getirilmiştir. 4.37- Özel Kanunlara Tabi alanlar: özel çevre koruma bölgeleri, milli parklar, tabiatı koruma alanları, tabiat parkları, tabiat anıtları, yaban hayatı koruma ve geliştirme sahaları, turizm merkezleri, kültür ve turizm koruma ve gelişim bölgeleri, özelleştirme kapsam ve programındaki alanlar vb. Özel kanunlara tabi ya da planlama yetkileri farklı kurumlara ait olan alanlardır. 4.37.1- Özel Çevre Koruma Bölgeleri: Ülke ve dünya ölçeğinde ekolojik önemi olan, çevre kirlenmeleri ve bozulmalarına duyarlı toprak ve su alanlarını, biyolojik çeşitliliğin, doğal kaynakların ve bunlarla ilgili kültürel kaynakların gelecek kuşaklara ulaşmasını emniyet altına almak üzere gerekli düzenlemelerin yapılabilmesi ve bu alanlarda uygulanacak koruma ve kullanma esasları ile plan ve projelerin tek elden hazırlanması amacıyla, bakanlar kurulu kararı ile ilan edilen bölgelerdir. 8.24- Özel Kanunlara Tabi Alanlar 8.24.1- Plandaki gösteriminde farklılıklar olsa dahi, özel kanunlara tabi alanlarla ilgili olarak, yetkili kurumlarca belirlenmiş olan sınırlar geçerlidir. Bu sınırlarda değişiklik olması durumunda, kabul edilen yeni sınırlar bu planda değişiklik yapılmaksızın geçerli olacaktır. İlan edilen sınırlar sayısal ortamda-koordinatlı, bu planın veri tabanına işlenmek üzere bakanlığa gönderilir. 8.24.2- Bu alanlarda, yetkili kurum ve kuruluşlarca yapılacak planlama çalışmalarının, bölgesel bütünlük ve sürdürülebilir kalkınma gözetilerek bu plan kararları doğrultusunda yapılması esastır. 8.24.3- Milli parklar, tabiat anıtı, tabiat parkları, tabiatı koruma alanlarında ilgili kanun hükümleri doğrultusunda hazırlanacak plan kararlarına uyulur. 8.24.4- Bu alanlarda çevre kirliliğini önlemek için her tür önlemin alınması zorunludur. Her tür atığın bertarafı için gerekli tesisler yapılır ve atıklar, önlemler alınmadan alıcı ortama verilemez. 8.24.5- Bu alanlar içerisinde yer alan içme ve kullanma suyu ile yüzeysel su kaynaklarının korunması esas olup su kirliliği kontrolü yönetmeliği hükümlerine uyulacaktır. 34 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu 1/25.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/25.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı 17.05.1991 tarihinde Özel Çevre Koruma Kurumu tarafından onaylanmış ve yürürlüğe girmiştir. Yaklaşık olarak 22.800 hektar alanı kapsayan Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesinde yukarıda bahsedilen plan çerçevesinde kontrollü hassas zon, tarım alanları, imarlı bölgeler, kırsal yerleşim alanları, turizm yerleşme alanları, günübirlik alanlar ve kumsal alanlar tespit edilerek bu bölgenin korunması ile ilgili yasak ve sınırlamalar belirlenmiştir. 1991 yılında onaylanan plan ve plan hükümlerinin bölge genelinde getirdiği kullanım kararları ve kısıtlamalar ile 12.02.1996 günlü I. Derece Doğal Sit sınırının gerektirdiği uygulamaların; birçok yönden uyuşması sebebiyle 2000 yılına kadar sit alanları ile ilgili herhangi bir sorun yaşanmamıştır. Ancak yargı kararları ve Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu tarafından alınan 698 Sayılı ilke Kararı Göksu Deltasındaki I. Derece Doğal Sit Alanlarındaki tarımsal faaliyetlerin Kurul'un izni doğrultusunda yapılmasını zorunlu kılmıştır. Bu tarihten sonra, öncelikle I. Derece Doğal Sit sınırları içerisinde kalan tarım alanlarında tarımsal faaliyetin sağlanması, yerinde inceleme ile tarım alanlarındaki yapılaşma koşullarının bölgenin ihtiyaç ve sorunlarını dikkate alarak yeniden düzenlenmesi ve son olarak da Kontrollü Hassas zon sınırının tarımsal faaliyetlerin sürdürülebilirliğini sağlayacak şekilde yeniden düzenlenmesi şeklinde talepler gelmiştir. Bu talepler değerlendirilerek 17.05.1991 tarihinde onaylanan 1/25.000 ölçekli Göksu Deltası Çevre Düzeni Planında "Kontrollü Hassas zon" olarak belirlenen alanın diğer koruma statüleri ile örtüşmesi gerektiğinden ulusal Sulak Alan Komisyonu tarafından 12.10.2004 tarihinde kabul edilen "Göksu Deltası Sulak Alanı" sınırları dikkate alınarak kontrollü hassas zon sınırı yeniden belirlenmiştir. Bazı sınırlı sahalarda, sulak alan ve tarım alanlarında düzenleme yapılarak, 25.08.2005 tarihinde Göksu Deltası Çevre Düzeni Planında değişiklik yapılmıştır. Alt Ölçekli İmar Planları Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi içerisinde bazı bölgelerde alt ölçekli (1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama) imar planları onaylanmıştır. Bu planlar üzerinde muhtelif tarihlerde değişiklikler yapılmıştır. Bu planlar genel anlamda yerleşme alanlarını kapsamaktadır. Delta bütününde hangi bölgelerde imar planlarının onaylandığına ilişkin şema aşağıdadır. Şema üzerinde uygulama ve nazım imar planı olan bölgeler kodlanarak işaretlenmiştir. Her bir plan bölgesinin imar planlarının onay kurumu ve onay tarihine ilişkin bilgiler ise aşağıda sunulmaktadır. Belirtilen onay tarihleri bütüncül planların onay tarihleridir. Bu planlar üzerinde 35 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu yapılan imar planı değişiklikleri ve tarihleri belirtilmemiştir. 1 numaralı alanda; 1/1000 Ölçekli Arkum Uygulama İmar Planı ve Arkum (İçel) Nazım İmar Planı 24.04.2002 tarihinde Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı tarafından onaylanmış ve yürürlüğe girmiştir. Planlama alanının toplam büyüklüğü yaklaşık 105 ha’dır. Planlama alanında genel olarak konut alanları ve bunlara hizmet edecek olan kentsel sosyal teknik altyapı alanlarına ilişkin düzenlemeler yapılmıştır. Uygulama imar planlarında konut alanlarına genel olarak A-2 yapılaşma koşulu getirilmiştir. 2 numaralı alanda; 1/1000 Ölçekli Atakent Uygulama İmar Planı 03.05.1991 tarihinde Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı tarafından onaylanmış ve yürürlüğe girmiştir. Planlama alanının toplam büyüklüğü 117 ha olup, alanda genel olarak A-2 ve BL-2 yapılaşma koşulları bulunan konut alanları ile bu alanlara hizmet edecek alanlar için düzenleme yapılmıştır. Kıyı da bulunan bir yerleşme olmasından dolayı alanda günübirlik tesis alanları için de düzenlemeler yapılmıştır. 3 numaralı alanda; 1/1000 Ölçekli Atayurt Uygulama İmar Planı 06.01.1992 tarihinde Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı tarafından onaylanmış ve yürürlüğe girmiştir. Planlama alanının toplam büyüklüğü yaklaşık 430 ha’dır. Planlama alanında yoğun olarak konut alanları ile ilgili düzenlemeler yapılmıştır. Alanın doğusundaki kıyı kesimlerine bakıldığında ise günübirlik tesis alanları, kamping alanları yer almaktadır. 4 numaralı alanda; Kurtuluş-Sökün-Bahçe-Çeltikçi Uygulama İmar Planı ve Kurtuluş-SökünBahçe-Çeltikçi Köyleri Nazım İmar Planı 25.09.2007 tarihinde Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı tarafından onaylanmış ve yürürlüğe girmiştir. Planlama alanının toplam büyüklüğü yaklaşık 204.61 hektar olup, alanda yoğun olarak konut alanları ile ilgili düzenlemeler yapılmıştır. Alanda yapılaşma koşulu olarak A-2 ve TAKS:0.20 KAKS:0.40 koşulları getirilmiştir. 5 numaralı alanda; 1/1000 Ölçekli Silifke Uygulama İmar Planı 03.05.1991 tarihinde Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı tarafından onaylanmış ve yürürlüğe girmiştir. Toplam planlama alanın yaklaşık 12.7 hektarı özel çevre koruma sınırı içerisine girmektedir. Alan içinde konut alanları ve buna hizmet edecek kentsel sosyal altyapı alanları için düzenlemeler getirilmiştir. 6 numaralı alanda; 1/1000 Ölçekli Taşucu-Kum Mahallesi Uygulama İmar Planı ise 19.12.2014 tarih ve 13044 sayılı Olur ile onaylanmış, askı itirazları değerlendirmesi sonrasında 18.05.2015 tarih ve 5822 sayılı Olur ile son halini almıştır. Alanın toplam büyüklüğü yaklaşık 434 hektar olup alanda yoğun olarak konut alanları için düzenlemeler yapılmış ve bu alanlara A-2 yapılaşma koşulları getirilmiştir. 36 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu 7 numaralı alanda ise onaylı 1/1000 ölçekli uygulama imar planı bulunmaktadır. Alanın Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları içerisinde kalan kısmı Mersin-Silifke karayolunun güneyini kapsamaktadır ve büyüklüğü yaklaşık 71 hektardır. Alan içinde konut alanları ve buna hizmet edecek kentsel sosyal altyapı alanları için düzenlemeler getirilmiştir. Şekil 1: Planlı Alanlar 7.2.Plan Gerekçesi Doğal ve kültürel değerler bakımından çok az ülkenin sahip olabildiği kaynağa ve çeşitliliğe sahip olan ülkemiz tüm dünyada olduğu gibi hızlı gelişme ve küreselleşmenin artırdığı çevre sorunlarından etkilenmektedir. Buna bağlı olarak binlerce yıllık uygarlık tarihinde var olan bugün "kültürel ve doğal miras" olarak adlandırdığımız değerlerin korunmasına önem verilmektedir. 37 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Kentsel gelişmeler ile birlikte doğal kaynaklar üzerinde kullanım baskısı her geçen gün artmaktadır. Bunlardan en önemlileri ise sanayi, yerleşim ve turizm amaçlı kullanımlara dayalı baskılardır. Küresel ölçekte gerçekleşen her türlü çevresel süreç bütün ülkeleri etkilemektedir. Doğanın korunması hem yaşayanlar hem de gelecek nesiller için gerekliliktir. Türkiye Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının kesişme noktasında bulunmasının getirdiği coğrafik özellikleri, iklim şartları nedeniyle bitki örtüsü ve hayvan varlığı açısından yüksek biyoçeşitliliğe sahiptir. Yaşamın devamlılığının kaynağı olan bitki, hayvan ve diğer tüm canlı varlıklar yani "Biyolojik Zenginliklerimiz" doğanın temel taşlarıdır ve bazılarının nesli yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Kaynaklarımızı koruma sürecinde de ilk ve en önemli adım korunacak değerlerin doğru yönetimidir Artan insan nüfusu ve buna bağlı olarak ihtiyaç duyulan kaynak kullanımı doğal alanlar üzerinde tehdit oluşturmaktadır. Ülkemizde, bu türden alan kullanım baskılarını azaltmak ve yönetmek amacıyla yasal düzenlemelerle tanımlanmış farklı koruma statülerine sahip koruma alanları bulunmakta olup bunlardan bir tanesi Özel Çevre Koruma Bölgeleridir. Barselona Sözleşmesi olarak bilinen "Akdeniz'in Kirliliğe Karşı Korunması Sözleşmesi" 1976 tarihinde imzalanmıştır. Özel Çevre Koruma Kurumu Başkanlığı da Barselona Sözleşmesi kapsamında yer alan hükümlere dayanarak ve 2872 sayılı Çevre Kanunu'nun 9. maddesinde bulunan "Bakanlar Kurulu, ülke ve dünya ölçeğinde ekolojik öneme haiz olan, çevre kirlenme ve emniyet altına almak üzere, gerekli düzenlemelerin yapılabilmesi amacıyla Özel Çevre Koruma Bölgesi tespit ve ilan etmeye, bu alanlarda uygulanacak koruma ve kullanma esasları ile plan ve projelerin hangi Bakanlıkça yürütüleceğini belirlemeye haizdir" hükmü gereğince; 13.11.1989 tarih 20341 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 383 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile kurulmuştur. Göksu Deltası, 2 Mart 1990 tarih ve 20449 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Bakanlar Kurulu kararı ile Özel Çevre Koruma Bölgesi tespit ve ilan edilmiştir. Daha sonra ise 08.11.2006 tarih ve 2006/11266 sayılı karar ile sınırları Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları revize edilmiştir. Yapılan yeni düzenleme ile Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırları bazı bölgelerde genişletilirken bazı bölgelerde ise daraltılmıştır. Delta bütününe yönelik olarak üst ölçekli ilk plan olan Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/25.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı 17.05.1991 tarihinde Özel Çevre Koruma Kurumu başkanlığı tarafından onaylanmıştır. Planların yürürlüğe girmesinden birçok hususta değişiklikler meydana 38 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu gelmiştir. Bu değişiklikler planın ana gerekçelerini oluşturmaktadır. Bu gerekçelerden bazıları şunlardır: Koruma statüsünde yapılan değişiklikler: Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi sahip olduğu güzellikler nedeniyle birçok koruma statüsünü içerisinde barındırmaktadır. Bunlardan bazıları; doğal sit alanları, arkeolojik sit alanları, deniz kaplumbağaları üreme alanları Ramsar alanı gibi birçok koruma statüsüne sahip alan bulunmaktadır. Planların onayından sonra bu koruma alanlarının bazılarının sınırlarında değişiklikler olmuş ve ilave koruma alanı kararları getirilmiştir. Bu yeni statüler doğrultusunda planların revize edilmesine ihtiyaç duyulmaktadır. Yönetim Planları: Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi II. Yönetim Planı çevre düzeni planında sonra onaylanarak yürürlüğe girmiştir. Bu yönetim planında deltaya ilişkin olarak detaylı çalışmalar yapılmıştır. Yapılan bu çalışmalar sonucunda deltada korunması gereken türler, koruma esasları, koruma sınırları, koruma yöntemlerine ilişkin birçok öneri yer almıştır. Bu yöntem ve önerilerin dikkate alınarak planların revize edilmesine ihtiyaç duyulmuştur. Mevzuatta yapılan değişiklikler: Çevre düzeni planlarının onayından sonra ilgili mevzuatın tamamına yakını değişmiştir. Özellikle planların hazırlanması ve onayına ilişkin mekânsal planlar yapım yönetmeliğinin yürürlüğe girmesi, toprak koruma yönetmeliğinin yürürlüğe girmesi esas değişikliklerin başında gelmektedir. Planların bu tür mevzuat değişikliklerine uygun hale getirmesi zorunluluğu. Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi Sınır Değişikliği: Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırlarında 08.11.2006 tarih ve 2006/11266 sayılı karar ile değişiklikler olmuştur. Sınır değişikliği ile daha önce Özel Çevre Koruma Bölgesi Sınırı dışında kalan bazı bölgeler sınır içerisine dahil edilmiştir. Bu alanların sınır içerisine dahil edilmesi ile birlikte alanlarda diğer bölgelerle bütünlük arz edecek şekilde üst plan kararlarına ihtiyaç duyulmuştur. Zaman İçerisinde Meydana Gelen Değişiklikler: Delta bütününde planların hazırlanması sürecinde birçok kamu kurum ve kuruluşundan görüşleri alınmıştır. Bu görüşlerde bildirilen bazı yatırım kararlarının planlar üzerine işaretlenmesi zorunluluğu ortaya çıkmıştır. Bu kararların başında iletim hatları ve karayolu geçişi projeleri gelmektedir. Yukarıda kısaca değinilen ana gerekçeler nedeniyle Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi bütününde üst ölçekli çevre düzeni planlarının hazırlanması/revize edilmesine ihtiyaç duyulmuştur. 39 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu 7.3.Planlama Kararları Bu plan; 18.01.1990 tarih ve 90/77 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile ilan edilen ve 02.03.1990 tarih ve 20449 sayılı resmi gazetede yayımlanan, daha sonra ise 08.11.2006 tarih ve 2006/11266 sayılı karar ile sınırları revize edilen Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi sınırlarını kapsamaktadır. Ulaşım Plan bütününde deltanın ana ulaşımı; planlama alanının kuzeyinden geçen Erdemli-Mersin ve Taşucu-Antalya yerleşimlerini birbirine bağlayan D400 karayolu sağlamaktadır. Bu karayolu aynı zamanda deltanın kuzey sınırını oluşturmaktadır. T.C. Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı, Karayolları Genel Müdürlüğü’nün 10.01.2014 tarih ve 6162 sayılı görüşünde belirtilen, Erdemli-Silifke-Taşucu Devlet Yolu’nu bağlayan Silifke Varyantı projesi de çevre düzeni planı üzerine işaretlenmiştir. Delta içerindeki ulaşım ise, bu karayoluna bağlanan tali akslar ile çözümlenmiştir. Arazi Kullanım Kararları Kentsel yerleşme alanları Kentsel yerleşme alanlarında; konut ve konut kullanımına hizmet verecek sosyal, kültürel, teknik altyapı, turizm tesisleri, günübirlik tesisler ile toptan ve perakende ticaret türleri, endüstriyel atıksu üretmeyen küçük ölçekli üretim yerleri ve ticari depolama kullanımları yer alabilir. Büyük ölçekli sanayi, sanayi depolamaları gibi kullanımlar yer alamaz. Bu alanlarda alt ölçekli imar planlarının hazırlanması aşamasından nüfusun ihtiyacı olan sosyal donatı ve teknik altyapı alanları ilgili mevzuat doğrultusunda ayrılacaktır. Bu alanlarda mülga özel çevre koruma kurumu başkanlığı ve çevre ve şehircilik bakanlığı tarafından onaylanmış ve/veya uygun bulunmuş olan 1/5000 ölçekli nazım ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı ve hükümleri geçerlidir. Alt ölçekli imar planı olmayan kentsel yerleşme alanlarında ise alt ölçekli imar planları bakanlıkça onaylanmadan uygulama yapılamaz. Çevre düzeni planları üzerinde işaretlenen kentsel yerleşme alanları daha çok mevcut yerleşmeler ve yakın çevresi ile daha önce alt ölçekli imar planı bulunan alanları kapsamaktadır. Deltanın özelliğinden dolayı yeni bir alan kentsel yerleşme alanı olarak düzenlenmemiştir. Bu kapsamda belirlenen kentsel yerleşim alanlarının sınırları, alt ölçekli onaylı imar planı bulunan nazım ve uygulama imar planı kararlarına uygun olarak önerilirken, onaylı imar planı bulunmayan 40 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu alanlarda ise; güncel arazi durumu ile 1991 yılında onaylanan Göksu Deltası 1/25000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı baz alınarak belirlenmiştir. Kentsel yerleşme alanlarının toplam büyüklüğü yaklaşık olarak 1056.31 ha’dır. Kentsel, Sosyal ve Teknik Altyapı Alanları Çevre düzeni planında belirlenen kentsel yerleşme alanları içerisinde, içerisinde bulunduğu kentsel yerleşme alanın nüfusu dikkate alınarak alt ölçekli imar planlarında mevzuata uygun olarak kentsel, sosyal ve teknik altyapı alanları ayrılacaktır. Akaryakıt ve Servis İstasyonları: Çevre düzeni planları planı hazırlanan Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesinin kuzey sınırını D-400 karayolu oluşturmaktadır. Bu karayolu bağlantısı Akdeniz bölgesinde doğu-batı eksenindeki en önemli ulaşım bağlantısıdır. Bu nedenle bu yol üzerinde mevcutta akaryakıt ve servis istasyonları yer almaktadır. Zaman zamanda yeni talepler gelmektedir. Ancak çevre düzeni planlarının ölçeği gereği bu tür kullanımları planlar üzerinde gösterme olanağı bulunmamaktadır. Bu nedenle imar planları dışında kalan karayolları kenarındaki alanlarda yapılması talep edilecek akaryakıt ve servis istasyonları için "Karayolları Kenarında Yapılacak ve Açılacak Tesisler Hakkında Yönetmelik" ve ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda hazırlanacak 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planlarına göre uygulama yapılacaktır. Bu tür alanlarda; Emsal (E): 0,10 ve karayoluna yapı yaklaşma mesafesi: 25 m dir. Tarım alanları Çevre Düzeni Planında; arazi yapısı, mevcut kullanımlar, koruma statüleri ve ilgili kurum görüşleri doğrultusunda tarım alanları ayrılmıştır. Çevre düzeni planında tarım alanları iki sınıfa ayrılarak gösterilmiştir. Bunlar tarım alanları ne kontrollü tarım alanlarıdır. Bu planda gösterilen tarım arazileri, 5403 sayılı toprak koruma ve arazi kullanımı kanunu ve ilgili yönetmeliğinde tanımlanan tarım arazileri sınıflarına ayrılmamıştır. Bu sınıflama alt ölçekli imar planları aşamasında veya gerekmesi durumunda ilgili kurum ya da kuruluşlardan alınacak görüşe göre belirlenecektir. Tarım alanlarında; Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğünün olumlu görüşü alınmak kaydıyla; tarım ve hayvancılık üretimini koruma amacıyla, toprak koruma ve sulamaya yönelik altyapı tesisleri, entegre nitelikte olmayan besicilik ve su ürünleri üretim ve muhafaza tesisleri ile zorunlu olarak tesis edilmesi gerekli olan müştemilatlar, mandıralar, üreticinin bitkisel üretime bağlı olarak 41 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu elde ettiği ürünü için ihtiyaç duyacağı yeterli boyut ve hacimde depolar, değirmenler, tarım alet ve makinelerinin muhafazasında kullanılan sundurma ve çiftlik atölyeleri, seralar, yöresel nitelik taşıyan tarımsal ürünlerden, özelliği nedeniyle, hasattan sonra iki saat içinde islenmediği takdirde ürün kalitesi ve besin değerinin kaybolmasının söz konusu olduğu ürünlerin işlenmesi ve depolanması için kurulan tesisler ve soğuk hava depoları yapılabilecek olup Yençok değeri teknolojik gereksinimler doğrultusunda belirlenecektir. Bu alanlarda ayrıca çiftçinin barınmasına yönelik tek yapı ile gıda, tarım ve hayvancılık il müdürlüğü tarafından tarımsal amaçlı olduğu kabul edilen, entegre nitelikte olmayan tesisler yapılabilir. Tarımsal amaçlı yapılar kullanım amacı dışında kullanılamaz ve dönüştürülemez. İfraz yapılmaksızın mevcut parselde yapı yapılması halinde, bu parsellerin tapu kadastro, tapulama haritasında bulunan bir yola en az 15 m. Cephesi bulunması gerekir. Bu plan ile verilmiş olan yapılaşma koşulları aşılmamak kaydı ile belirtilmeyen hususlarda plansız alanlar tip imar yönetmeliğinin 6. Bölümünde belirtilen yapılaşma koşullarına uyulur. Bu alanlarda yapılacak ifrazlarda 5403 sayılı toprak koruma ve arazi kullanımı kanunu ve ilgili yönetmelik hükümleri uyarınca işlem yapılacaktır. İlgili kurumdan alınacak görüş doğrultusunda belirlenecek olan sınıflamalara göre yapılaşma koşulları plan hükümlerinde belirlenmiştir. Bunun haricinde 2. Derece doğal sit alanları içerisinde kalan tarım arazileri çevre düzeni planında kontrollü tarım alanları olarak işaretlenmiştir. Bunun nedeni ise 728 sayılı Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulunun Doğal (Tabii) Sitler, Koruma Ve Kullanma Koşulları İle İlgili İlke Kararının; I. Derece Doğal (Tabii) Sitlere ilişkin bölümü; f)Doğal dengenin devamlılığının sağlanması amacıyla ilgili kamu kurum ve kuruluşlarının görüşleri doğrultusunda alanın özelliğinden kaynaklanan faaliyetlerin koruma kurulu izni doğrultusunda sürdürülebileceğine, şeklindedir. Bu ilke kararına bağlı olarak bölgenin doğal dengesinin devamlılığının sağlanması ve alanın özelliğinden kaynaklanan faaliyetlerin sürdürülebileceği ilkesinden yola çıkılarak bölge kontrollü tarım alanı olarak düzenlenmiştir. Bu alanlar ekolojik, hidrolojik ve biyolojik özellikleri itibari ile hassas alanlardır. Bu alanlarda kesin koruma yasağı getirilmiş olup tesis yapılamaz. Mevcut parseller ifraz edilemez. Alanın özelliğinden kaynaklanan değerleri korumak amacıyla, sulak alan niteliğini destekleyecek tarımsal faaliyetler mevzuat çerçevesinde yapılabilir. 42 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Doğal Karakteri Korunacak Alanlar Bu alanlar topografyası, flora ve faunasıyla bugünkü arazi kullanımlarının (maki, funda, çalılık, sazlık ve bataklık vb.) devam ettirileceği alanlardır. Genel olarak sulak alanlar ile bir arada bulunan, sulak alan niteliği taşımasa da doğal yapısı sazlık ve bataklık niteliğinde olan alanlar, Çevre Düzeni Planı'nda ayrıştırılarak gösterilmiştir. Tablo 2:Genel Arazi Kullanım Tablosu GENEL ARAZİ KULLANIM TABLOSU KULLANIMLAR ALAN(HA) Kentsel Yerleşme Alanları 1056.31 Tarım Alanları 7283.15 Kontrollü Tarım Alanları 1490.58 Fundalık Alanlar 88.07 Bataklık Alanlar 1648.35 Göl-Gölet Alanları 2004.46 Kumsal Alanları 1848.3 Toplam 15419.22 KORUNACAK ALANLAR Özel Çevre Koruma Bölgesi 22824.76 1.Derece Arkeolojik Sit Alanı 1.81 2.Derece Arkeolojik Sit Alanı 0.11 3.Derece Arkeolojik Sit Alanı 0.73 1.Derece Doğal Sit Alanı 12938.21 2.Derece Doğal Sit Alanı 773,44 Hassas A Zonu 878.57 Hassas B Zonu 4574.84 Hassas C Zonu 2252.78 Deniz Kaplumbağaları Üreme ve Koruma Alanı 2850.64 Sit ve Diğer Koruma Alanları Sit Alanları Arkeolojik Sit Alanları Planlama Bölgesi içinde yer alan arkeolojik sit alanları alansal olarak küçük olduğundan ve 1/50.000 ölçekte algılanamadığından sembol olarak plan üzerinde işaretlenmiştir. Planlama alanı içerisinde muhtelif tarihlerde tescil edilmiş olan 1. ve 2. Derece arkeolojik sit alanları bulunmaktadır. Arkeolojik sit alanlarında Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu’nun 05.11.1999 tarih ve 658 sayılı İlke Kararı doğrultusunda uygulama yapılacaktır. 43 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Doğal Sit Alanları Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi içerisinde muhtelif tarihlerde tescil edilmiş olan doğal sit alanları bulunmaktadır. Bu sit alanları çevre düzeni planları üzerine işaretlenmiştir. Deltanın güneyi 1. Derece doğal sit alanı olarak tescil edilmiştir. Göksu Deltası’nın güney kısmı 12.02.1996 tarih ve 2380 sayılı Adana Kültür ve Tabiat Varlıkları Koruma Bölge Kurulu kararı ile 1. derece doğal sit alanı ilan edilmiştir. Daha sonra ise; I. Derece doğal sit alanı içinde kalan ve geçmişten günümüze kadar geleneksel tarım ve hayvancılığın yapıldığı alanların 1. Derece doğal sit olan tescil kararı aynı Kurul tarafından 29.07.2004 tarih ve 5 sayılı karar ile II. derece doğal sit alanı olarak yeniden düzenlenmiştir. Göksu deltasının doğal yapısı gereği güney bölümlerinde kıyı çizgisi ile kıyıkenar çizgisi arasında uzun mesafeler yer almaktadır. Bazı bölgelerde kıyı çizgisi ve kıyıkenar çizgisi arasında bu mesafeler 5-6 kilometreye kadar çıkmaktadır. Doğal sit alanlarının büyük bölümü de bu uzun kıyı kesiminde yer almaktadır. Ancak bazı bölgelerde doğal sit alanları iç kesimlere kadar uzanmaktadır. Bu tür kıyı kenar çizgisinin dışında kalıp 1. Derece doğal sit alanında kalan ve günümüzde tarımsal faaliyetlerin yürütüldüğü alanlar çevre düzeni planında kontrollü tarım alanı olarak düzenlenmiştir. Hassas Zonlar Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi için II. Dönem Yönetim Planı hazırlanmıştır. Bu yönetim planında alanda yer alan türler, biyoçeşitlilik, doğal yapı gibi birçok husus dikkate alınarak alanda Hassas-A, Hassas-B ve Hassas-C zonları belirlenmiştir. Bu zonlamalar çevre düzeni planı üzerine aktarılmıştır. Hassas A Alanı; nesli tehdit ve tehlike altında olan tür ve habitatların korunması için ekosistem bütünlüğünü bozmayacak şekilde eğitim ve bilimsel araştırma dışında hiçbir faaliyete izin verilmeyen mutlak koruma alanları olarak tanımlanmıştır. Hassas B Bölgesi olarak belirlenen alanlar; tatlı ve tuzlu su bataklıkları, su kaynakları, vejetasyonlu kumullar ve makilik alanlar bitki çeşitliliğinin en yüksek olduğu ve hem sürüngenler hem de memeliler açısından önemli habitatlardır. Aynı zamanda Akgölün iç kısımlarındaki saz adacıkları da su kuşları aşısından önemli alanların içinde yer almaktadır. Göksu Deltasında IUCN’e göre tehdit ve tehlike altında olan ve kritik bitki türlerinin yayılış alanları, Akgöl ile Kum 44 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Mahallesi ve Akgöl ile Paradeniz arasındaki makilik alanlar ile vejetasyonlu kumullar bitki türleri ve fauna elemanları açısından özel önem arz eden ve özel olarak korunması gereken alanlardır. Hassas C Bölgesi ise Göksu Deltası ÖÇK Bölgesinin kuzey kısmını kapsayan hububat, çeltik ve çilek tarımının yapıldığı ve yerleşmelerin yer aldığı kısımdır. Deniz Kaplumbağaları Koruma Alanı T.C. Çevre ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü’nün 2009/10 sayılı genelgesi Deniz Kaplumbağalarının Korunması ile ilgilidir. 2009/10 sayılı genelge ile “Deniz Kaplumbağaları Yuvalama Alanları Koruma-Kullanma Hükümleri” belirlenmiştir. Bu genelge ile Türkiye’de toplam 20 bölgede deniz kaplumbağaları yuvalama alanı belirlenmiştir. Bu alanlardan birisi de Göksu deltası yuvalama alanıdır. Genelgede yuvalama alanlarının koordinatları verilerek başlangıç ve bitiş noktaları belirlenmiştir. Genelgede harita batı başlangıç noktası 36.18.35.45 K, 33.54.14.61 D Doğu bitişi koordinatları ise 36.25.02.56 K, 34.05.13.04 D olarak tanımlanmış olan 25,6 km’lik alanı kapsamaktadır. Genelge ile denizden karaya doğru dikey olarak I. Koruma Bölgesi, II. Koruma Bölgesi, Tampon Bölge ve Etki Alanı olarak dört bölüm halinde tanımlanmıştır. I. Koruma Bölgesi: Deniz kaplumbağaları yuvalama alanı I. Korama Bölgesi olarak belirlenmiş olup, kıyı çizgisinden itibaren kara yönünde 65 m’lik alanı kapsamaktadır. Kıyının 65 m den dar olması halinde ise kıyı kenar çizgisine kadar olan alanı kapsamaktadır. II. Koruma Bölgesi: I. Koruma Bölgesinin bitiminden itibaren kıyı-kenar çizgisine kadar olan alanı kapsamaktadır. Göksu deltasında kıyı çizgisinden kıyıkenar çizgisine kadar olan bölgeler yer yer 5-6 kilometrelik bir mesafeyi kapsadığından II. Koruma mesafeleri de çok uzundur. Tampon Bölge: Kıyı-Kenar çizgisinden itibaren 100 m.lik alanı kapsamaktadır. Etki Alanı: Kıyı çizgisinden itibaren 1000 m.lik alanı kapsamaktadır. Genelge ile tanımlanan bu koruma alanları çevre düzeni planı üzerine işlenmiş olup, koruma alanlarıyla ilgili koruma ve kullanımına ilişkin düzenlemelere de plan hükümleri arasında yer verilmiştir. 45 Göksu Deltası Özel Çevre Koruma Bölgesi 1/50.000 Ölçekli Çevre Düzeni Planı Açıklama Raporu Ramsar Alanı Göksu Deltası'nın 1994 yılında 6.850 hektarlık bölümü, Özellikle Su Kuşları Yaşama Ortamı Olarak Uluslararası Öneme Sahip Sulak Alanlar Hakkında Sözleşme (RAMSAR) listesine dâhil edilerek koruma altına alınmıştır. 46
