global strateji enstitüsü

HABER BÜLTENİ
6 Kasım 2008
Haber Özetleri
Irak
Irak hükümeti, bu ülkedeki Amerikan askerlerinin gelecek aydan sonraki
statülerini belirleyecek güvenlik anlaşması üzerindeki değişiklik taleplerinden
bazılarının ABD tarafından kabul edildiğini açıkladı. Hükümet sözcüsü Ali El
Dabbağ, ABD'nin hangi değişiklikleri kabul ettiğine dair bilgi vermedi, bazı
taleplerinin de geri çevrildiğini söyledi. Amerikan askerlerinin Irak'ta üç yıl daha
kalacakları bildirildi. Öte yandan Irak hükümet sözcüsü Ali El Dabbağ,
Amerikan yönetiminin, askerlerin üç yıl daha kalma konusunda söz verdiğini
belirtti. Ancak ayrıntılı bilgi verilmedi. Amerikan yönetiminin, Irak hükümetinin
istediği Amerikalı askerlerin Irak yargı organlarında yargılanması gibi bazı
önerileri ise reddettiği öğrenildi. Irak Parlamentosunun, Amerikan askerlerinin
kalmasını onaylaması gerekiyor. (AA)(TRT)
Irak Başbakanı Nuri El Maliki, Kerkük ilinde danışma meclisinin kurulması
kararı aldığını açıkladı. El Maliki Kerkük ilinde bulunan aşiret reisleri ve ileri
gelen kişilerden oluşan bir heyeti kabul etti. Maliki, Kerkük’te yaşayan tüm
oluşumların meclise katılmasına dikkat edilmesi ve kimsenin bu meclisten
uzak tutulmaması gerektiğini ifade etti. (www.nahrain.com)
Bir ABD’li askeri yetkili CNN’e verdiği demeçte, ABD’nin Irak’taki bir kısım
askerini geri çekme niyetinde olduğunu, bu hususta Irak’ta 15 tugaydan oluşan
güçlerinin 2’sini geri çekeceğini ve bunların yerine sadece bir tugay
göndereceğini bunun da Irak’tan 3000 askerin çekileceği anlamına geldiğini
açıkladı. (EL-ŞARK EL-AVSAT GAZETESİ)
Bazı Suriyeli kaynaklar, Suriye’nin, 22 Kasım’da toplanacak olan Irak’a komşu
ülkeler toplantısını boykot edip toplantıya katılmayacağını belirttiler. Katılmama
sebebinin ABD ordusunun Suriye dahilinde bir mevkii bombalama olayında
Irak’ın tutumunu protesto etmek olduğu bildirildi. (AL-MARSAD AL IRAQI)
Irak İslam Yüksek Konseyi Şii ve Sünni âlimlerin katılacağı ikinci konferansın
Necef’te düzenleneceğini açıkladı. Irak’tan yayın yapan El-Forat
televizyonunun haberine göre, Irak İslam Yüksek Konseyi’nin girişimiyle
düzenlenen ikinci vahdet konferansı 10 Kasım’da Necef’te gerçekleştirilecek.
Konuyla ilgili açıklama yapan Irak İslam Yüksek Konseyi yetkililerinden Hişam
El-Seylavi, konferansla ilgili hazırlıkların tamamlandığını belirterek, Necef
Cuma İmamı Sadruddin Kabanci’nin gözetiminde yapılacak konferansa
Irak’tan, Arap ve İslam dünyasından yüzlerce Şii ve Sünni âlimin katılacağını
1
açıkladı. Irak İslam Yüksek Konseyi yetkilisi, konferansta İslam dünyasındaki
aşırı düşüncelerle mücadele yolları ile Irak’ta birlik ve beraberliğin korunması
için geliştirilecek ortak tedbirlerin ele alınacağını belirtti. (www.yakindoguhaber.com)
Irak Savunma Bakanı, ABD askerlerinin çekilmesi durumunda Irak’ın
tamamında güvenlik yetkisini devralmaya hazır olduklarını söyledi. Esvatu’lIrak haber ajansının bildirdiğine göre, Irak Savunma Bakanı Abdulkadir
Muhammed El-Ubeydi, ülkenin büyük bir bölümünde güvenlik yetkisini
devralmış olan Irak güvenlik güçlerinin Amerikan askerlerinin çekilmesi
durumunda, ülkenin tamamındaki güvenlik yetkisini teslim alacak yeterlilikte
olduğunu söyledi. Irak güvenlik güçlerinin gerek sayı ve gerekse donanım
olarak ülkenin tamamında güvenlik sorumluluğunu devralmaya hazırlıklı
olduğunu belirten Ubeydi, “ben Savunma Bakanı olarak güvenlik dosyasıyla
ilgili olarak her üç ayda bir Başbakan Maliki’ye rapor veriyorum. Başbakan’a
sunduğum son rapor, Irak güvenlik güçlerinin ABD askerlerinin çekilmesinden
doğacak boşluğu dolduracak yeterlilikte olduğunu ortaya koyuyordu”, dedi.
(www.yakindoguhaber.com)
ABD’nin Bağdat Büyükelçiliği Irak Cumhuriyet Sarayının bu yılın sonunda Irak
hükümetine teslim edeceğini bildirdi. Büyükelçilikteki kaynak, Büyükelçiliğin
Yeşil Bölge dahilinde yapılması tamamlanan yeni binaya yıl sonunda
taşınacağını ve bu münasebetle düzenlenecek olan bayrak asma merasimine
Iraklı yetkililerin de katılacağını bildirdi. (www.nahrain.com)
Ortadoğu
İsrail ile Filistin arasındaki 4 aylık ateşkes bozuldu. İsrail'in 6 Filistinliyi
öldürmesinin ardından Hamas, İsrail'e roket saldısı düzenledi. İsrail'in Gazze
Şeridi'ne Salı günü düzenlediği hava saldırısında 6 militanı öldürmesinin
ardından gerginlik tırmanıyor. Hamas saldırıya misillime olarak İsrail'e
düzinelerce roket fırlattı. Böylece, taraflar arasındaki 4 aylık ateşkes bozulmuş
oldu. Roket saldırılarında ölü ya da yaralı olmadığı bildirildi. Saldırıların, barış
çabalarına zarar vermesinden korkulsa da her iki taraftan da bölgede
sükunetin devamını istedikleri yönünde açıklama geldi. Amerika Birleşik
Devletleri Dışişleri Bakanı Condelezza Rice, bugün barış görüşmeleri için
bölgeye gidiyor. (TRT)
ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice, bu yıl bir İsrail-Filistin anlaşması
sağlanması ihtimalinin az olduğunu ifade etti. Rice, Ortadoğu ziyareti için
bölgeye giderken uçakta gazetecilere, İsrail'de 10 Şubatta yapılması planlanan
seçimlerin, İsrail-Filistin anlaşmazlığının çözümlenmesine engel oluşturduğunu
belirtti. (AA)
İran, Türkiye ile tüm alanlarda işbirliğini daha da geliştirmeyi arzuladığını
bildirdi. İran Meclis Başkanı Ali Laricani, Türkiye'nin Tahran Büyükelçisi Selim
Karaosmanoğlu'nu Meclis'te kabul etti. Laricani yaptığı açıklamada, kendileri
için Türkiye’nin kardeş ve dost bir ülke olduğunu dile getirdi. (AA)
İran, olası bir ABD ve İsrail saldırısında Hürmüz Boğazı'nı kapatacağını bir kez
daha ilan etti. İran Genelkurmay Başkan Yardımcısı Tuğgeneral Mesud
2
Cezayiri, "Umarız, ne Bara Körfezi, ne Hürmüz Boğazı ne de başka bir su
yolunun kapatılmasına gerek kalmaz. Ancak saldırıya uğramamız halinde
kapatma zorunlu hale gelir", dedi. NATO Donanma Komutanı Oramiral
Maurizio Gemignani, bir süre önce Kuveyt'i ziyareti sırasında yaptığı
açıklamada, İran'ın Hürmüz Boğazı'nı kapatma tehdidini "hayal" olarak
nitelemişti. Oramiral Gemignani'nin açıklamalarını değerlendiren Tuğgeneral
Cezayiri, İran donanmasının kıyıya 300 kilometre mesafedeki tüm hedefleri
vurabilecek güçte olduğunu ve zorunluluk halinde Hürmüz Boğazı'nı kaşla göz
arasında kapatabileceklerini söyledi. Dünya petrollerinin yaklaşık yüzde 40'ı
Hürmüz Boğazı'ndan naklediliyor. (CNNTÜRK)
Dünya Basını
İngiltere gazetelerinin hepsinin manşetinde ABD'deki başkanlık seçiminin tarihi
sonucu yer alıyor. Ülkenin müstakbel başkanı Barack Obama'nın yüzü tüm
gazetelerin ilk sayfalarında.
Independent'ın manşeti: "Amerikan rüyası".
Daily Telegraph da benzeri bir manşet kullanıyor: "Hayal gerçek oldu".
Gazetenin manşetine yerleşen Anne Applebaum imzalı yazıda, Obama'nın
siyahlara eşit haklar talep eden ve "Bir hayalim var" konuşmasıyla tarihe
geçen Martin Luther King'in açtığı yoldan giderek ABD'nin ilk siyah başkanı
olduğu hatırlatılıyor. Yazı, şöyle son buluyor: "Tüm Amerikalılara, daha
çocukken 'herkesin bir gün büyüyünce ABD başkanı olabileceği' söylenir.
Şimdi, bir kez daha görüyor ve biliyoruz ki, bu doğru."
Guardian'ın manşeti: "Obama'nın yeni Amerika'sı". Gazete, Obama'nın 20
Ocak'ta görevi devralmadan önce yapacağı başkanlık yemini sırasında
Amerika'yı iç savaş yıllarında yöneten, kölelik karşıtı, Cumhuriyetçi başkan
Abraham Lincoln'ı selamlayacağını yazıyor. "Kampanyasını geçtiğimiz yıl,
Lincoln'ünkiyle aynı noktada başlatan Obama, ABD'nin 44'üncü başkanı olarak
kendisinin de ülkeyi yeni bir çağa taşıyacağı umudunu dile getirecek." Gazete,
Obama'nın Amerikalılara "özgürlüğün yeniden doğuşu" altında bir araya
gelmeleri çağrısını yapacağını da yazıyor. Gazetelerin tümünde, ABD'nin dört
bir yanında yapılan kutlamalar ve sevinç gösterilerine ayrıntılarıyla yer
veriliyor. Ancak işaret edilen diğer bir nokta, ABD'nin yeni başkanının zafer
sarhoşluğuna kapılmadığı, konuşmasını büyük bir serinkanlılıkla yapmasının
ardından, omuzlarındaki ağır yükün bilinciyle hemen çalışmalara başladığı
yönünde...
Financial Times, Obama'nın ilk atamasını yaptığını yazıyor. "Obama'nın
kabinesi tanıdık yüzler içerebilir. Ama en önemli ve ilk atama dün yapıldı.
Beyaz Saray'da hükümetin işleyişinden ve kabineden sorumlu en üst düzey
yetkili olması için üst düzey Demokrat Kongre üyesi Rahm Emanuel'e teklif
götürdüğü belirtildi. Bu, Obama'nın Kongre'yle yakın çalışma konusunda ne
kadar ciddi olduğunu gösteriyor."
3
Times gazetesi, manşetine yerleşen haberde Barack Obama'nın karşı karşıya
olduğu zorluklara dikkat çekiyor. "Rusya Federasyonu Başkanı Dimitri
Medvedev, Obama'ya tebriklerini füze savunma sistemi planlarıyla birlikte iletti.
Afganistan Cumhurbaşkanı Hamid Karzai, Amerikan ordusunun yanlışlıkla bir
düğün yerini bombalamasının ardından şu açıklamada bulundu: 'ABD'nin yeni
başkanından ilk talebim sivil ölümlerine bir son vermesidir.' Dow Jones
endeksi, öğle saatlerinde 460 puan düştü."
Financial Times gazetesi de Barack Obama'nın balayı yapacak vakti
olmadığını yazıyor. "Onlarca eski ya da potansiyel kabine üyesi, Obama'nın
karşısında olan güçlüklerin ABD yakın tarihindeki tüm başkanların
karşısındakilerden çok daha büyük olduğunu söylüyor. Çoğu, Obama ile
Büyük Buhran zamanında başkan seçilen Franklin Roosevelt arasında
paralellik kuruyor."
Independent yazarı Johann Hari, Obama'nın krizlerle başa çıkabilmesi için
güçlü olması gerektiğini belirtiyor ve karşısında bazı saatli bombalar olduğunu
söylüyor. "Birinci saatli bomba: Çökmekte olan bir ekonomi. İkinci saatli
bomba: Dengesi bozulan bir iklim. Üçüncü saatli bomba: Amerika'nın
savaşları. Ve sayın müstakbel başkan, bunlar daha sadece başlangıç. Bir kez
tarih yazdınız. Ancak önümüzdeki krizleri aşabilmemiz için bu dört yıl boyunca
tekrar tekrar tarih yazmak zorundasınız."
Guardian yazarı Jonathan Steele, Barack Obama'nın ilk önceliklerinden
birinin Bush yönetiminin "terörle savaş" doktrinine son vermek olması
gerektiğini savunuyor. "Obama'nın bir an önce yapması gereken ilk şey
Guantanamo Üssü'nün kapatılacağını açıklamak ise, bunun doğal sonucu da
terörle savaşın sona erdiğini ilan etmek olmalıdır. Terörizmin bir teknik sorun
olduğunu kabul etmelidir. Bu, bir ideoloji değildir. Batı küresel bir düşmanla,
dünya çapında faşist-İslamcı bir komployla karşı karşıya değildir. Dış krizler,
tek tek ele alınmalıdır." Ancak yine Guardian'da yazan Michael Tomasky,
Obama döneminde âni kararlar alınmayacağına, adımların yavaş yavaş
atılacağına işaret ediyor. "Kampanyasına bakarak ülkeyi de böyle
yöneteceğini düşünebiliriz: yavaşça ve ihtiyatlı bir şekilde. Zaman zaman
liberalleri hayal kırıklığına uğratacaktır. Bu hedefleri ilerici olmadığından
kaynaklanmayacaktır. Çünkü hedefleri kesinlikle ilerici olacaktır. Hayal kırıklığı
çok temkinli hareket etmesinden kaynaklanacaktır." Guardian yazarlarından
Jonathan Freedland ise Obama'nın şimdiye dek görülenlerden çok daha farklı
bir başkan olacağı kanaatinde. "Öncelikle itici gücü seçim kazanmak olan
başarılı bir siyasetçiden çok daha fazlası olmayı hedefliyor. Halkını fırtınanın
içinden çıkaracak bir lider olmak istiyor. Grant Park'ta yaptığı konuşma bir
kutlama olmaktan çok uzaktı. Çok ağırbaşlı, halkı karşı karşıya olunan
zorluklara hazırlayan bir konuşmaydı bu. 'Amerika buraya kadar geldik.'
diyordu, 'Ama yapmamız gereken daha çok şey var.' "
Times gazetesi dış haberler editörü Bronwen Maddox ise, "Obama umut ve
alkış getirebilir ama dünya ABD'dan nefret etmeye devam edecek." diyor.
"Obama'nın dünyayla ilişkileri yeniden tesis etme kararlılığına karşın, hayal
kırıklığı yaratacağı neredeyse kesin gibi. Amerikan etkisinin, gücünün ya da
parasının etkisi altında kalabilir. Ya da haklı olarak altı milyar kişinin değil, 300
4
milyon Amerikalının çıkarlarını koruyabilir. Böylece ABD'ye geçmişte duyulan
kızgınlığı tekrar kendi kapısının önünde bulabilir."
5