Cari transferlerdeki olağanüstü artış sürerse bütçe dengesine zarar

29 Nisan 2016
TİSK Nisan ayı Ekonomi Bülteni’nden:
Cari transferlerdeki olağanüstü artış
sürerse bütçe dengesine zarar verebilir
TİSK Nisan ayı Ekonomi Bülteni’nde cari transferlerdeki
olağanüstü artışa dikkat çekilerek bütçe dengesinin zarar
görebileceği belirtildi.
Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK) tarafından hazırlanan Nisan ayı
Ekonomi Bülteni’nde, cari transferlerin Mart ayında geçen yılın Mart ayına göre yüzde
51 arttığı ve Ocak- Mart dönemindeki artışın yüzde 29,9’a ulaştığı ifade edildi. TİSK
Bülteni’nde aynı dönemde sosyal güvenlik açık finansmanındaki artışın da yüzde 1726
olduğu; 2016 Yılı Bütçesinde sosyal güvenlik açığının finansmanı için ayrılan toplam
kaynağın yüzde 56,5’inin daha yılın ilk üç ayında kullanıldığı belirtilerek “Önümüzdeki
aylarda tedbir alınmaz ise bu kalemdeki açıklar bütçe dengesini tehdit edebilir”
denildi.
Mart mali açıdan istikrarlı geçti
Mart ayında Merkezi Yönetim Bütçesinin göreli olarak mali istikrarı desteklediğini
vurgulayan TİSK, şunları aktardı: “Bütçe açığı geçen yıla göre 274 milyon TL daha
düşük düzeyde; 6 milyar 569 milyon TL olarak gerçekleşmiştir. 2015 yılında 655
milyon TL faiz dışı bütçe açığı verilirken, bu yıl 160 milyon TL’lik fazla verilmiştir.
2016 yılı Mart ayında geçen yılın aynı ayına göre bütçe gelirleri yüzde 22,3 artarken,
bütçe giderleri yüzde 17,8 artmıştır. Bütçe gelirlerindeki artış bütçe açığını frenleyen
bir işlev görmüştür. Ocak-Mart döneminde Merkezi Yönetim Bütçesi 46 milyon TL
fazla vermiş, faiz dışı bütçe fazlası da 2015 yılının aynı dönemine göre yüzde 62,5
oranında artarak 16 milyar 512 milyon TL’ye ulaşmıştır.”
IMF sermaye çıkışlarındaki hızlanma riskine dikkat çekti
IMF’ye göre Türkiye için en büyük riskin sermaye çıkışlarındaki hızlanma olduğunu
kaydeden TİSK, bununla birlikte IMF’nin dünya için büyüme beklentilerini aşağı
doğru revize ederken Türkiye için yükselttiğini aktardı. Bültende “IMF Türkiye için
1
2016 yılı büyüme tahminini Ocak Raporu’na göre yükselterek yüzde 3,8'e çıkarmış;
enflasyon oranının 2016 yılında yüzde 9,8; 2017 yılında yüzde 8,8 olacağını tahmin
etmiştir. IMF’in 2016 ve 2017 için işsizlik oranları tahmini sırasıyla yüzde 10,8 ve
yüzde 10,5 olurken, cari açığın GSYH’ye oranının 2016 yılında yüzde 3,6’ya düşeceği,
2017 yılında ise yüzde 4,1’e yükseleceği öngörülmüştür” denildi.
Merkez Bankası faiz beklentisine olumlu yanıt verdi
Mart’ta Merkez Bankası’nın aldığı kararlarla piyasanın ve hükümetin faiz beklentisine
olumlu yanıt verdiğini ifade eden TİSK “ TCMB bunu yaparken temkinli duruşunu
bozmayıp politika faiz oranını aynı seviyede tuttu. Enflasyon ve döviz kuru üzerindeki
risklerin devam etmesi nedeniyle bu alanlarda gücünü korumaya gayret ediyor”
yorumunda bulundu.
Net hata noksan kaleminden ülkeye giren döviz tutarı
cari açık tutarını aştı
TİSK, Şubat ayında geçen yılın aynı dönemine göre ihracatın arttığı ve ithalatın
azaldığına dikkat çekti. TİSK Bülteni’ndeki verilere göre 2015 yılı Ekim ayından bu
yana ihracat ilk defa 2016 yılı Şubat ayında 2015 yılının aynı ayına göre yüzde 1,4
oranında artarak 12 milyar 406 milyon dolara çıktı. İthalat ise yüzde 8,1 azalarak 15
milyar 571 milyon dolar düzeyine geriledi. Bunun sonucunda dış ticaret açığı yüzde
32,8 oranında azalarak, 3 milyar 165 milyon dolara indi.
Ocak-Şubat döneminde AB’ye ihracat yüzde 0,4 artarken, Türk Cumhuriyetlerine
yüzde 41,1, İslam İşbirliği Teşkilatı’na üye ülkelere yüzde 16,5 azaldı. Orta Doğu
Ülkelerine yapılan ihracat da yüzde 21,3 oranında geriledi.
Dış ticaret hacmindeki bu gerçekleşmelerin bir sonucu olarak Şubat ayında cari açık
2015 yılının aynı ayına göre 1 milyar 524 milyon dolar azalarak 1 milyar 785 milyon
dolara geriledi. Böylece 2016 yılının Ocak-Şubat döneminde cari açık geçen yılın aynı
dönemine göre 1 milyar 630 milyon dolar azalarak 4 milyar 153 milyon dolara, on iki
aylık cari açık da 30 milyar 511 milyon dolar düzeyine düştü.
TİSK ayrıca “Şubat ayında cari açığın temel finansman kaynağı olan net hata noksan
kaleminden ülkeye giren döviz tutarı, cari açık tutarından bile daha fazla oldu”
açıklamasını yaptı.
Yabancıların portföy yatırımları artarken doğrudan yatırımları azaldı
TİSK Nisan Ekonomi Bülteni’ne göre Şubat ayında doğrudan yabancı yatırımlarda
geçen yıla göre 695 milyon dolarlık bir azalış olması nedeniyle bu kalemin cari açığın
finansmanına katkısı 140 milyon dolarda kaldı. 2016 yılının Ocak-Şubat dönemindeki
2
doğrudan yabancı yatırımlar geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyar 951 milyon
dolarlık azalışla 420 milyar dolar düzeyinde gerçekleşti.
Buna karşılık portföy yatırımlarında yabancı sermaye girişi geçen yıla göre hızlanarak
Şubat ayında 1 milyar 86 milyon dolara ulaştı. Sermaye girişlerinin 444 milyon doları
BIST’den hisse senedi alımında, 744 milyon doları ise DİBS alımında kullanıldı.
Ocak-Nisan döneminde ise sermaye girişleri daha da hızlandı. 22 Ocak-15 Nisan
tarihleri arasında Türkiye’de yabancıların menkul kıymet stokunda piyasa değerine
göre 18 milyar 443 milyon dolarlık artış meydana geldi.
Talep yetersizliği ve maliyet artışı sanayi üretimini sınırladı
Sanayi sektörünün 2016’ya üretim artışı ile girdiğini kaydeden TİSK, üretimin Şubat
ayında da artmaya devam ettiğini belirtti. Üretim Şubat ayında aylık bazda yüzde 0,5,
yıllık bazda ise yüzde 5,8 arttı. Öte yandan TİSK Bülteni’nde 2015’te sanayi
sektörünün GSYH içindeki payının sabit fiyatlarla azaldığına da değinilerek, sektörün
üzerindeki maliyetlerin artış göstermesinin üretim ve uluslararası rekabet gücünü
zayıflattığı, iç ve dış talep sorununun devam etmesinin de üretim artışını
sınırlandırdığı kaydedildi.
TİSK HAKKINDA
Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu (TİSK), gönüllü teşkilatlanma esasına göre faaliyet
gösteren ve Türk işverenlerini endüstri ilişkileri alanında yurtiçinde ve yurtdışında temsil eden tek üst
kuruluş. 20 Aralık 1962’de kurulan Konfederasyona, ekonominin değişik sektörlerinde faaliyet gösteren
20 İşveren Sendikası üye. Bu İşveren Sendikalarına bağlı 9 bin 600 işyerinde, 1 milyon 230 bin çalışan
istihdam ediliyor.
Türk sanayinin, yarım asrı aşkın süredir sosyal boyutunu temsil eden, “İşletmelerin Sesi” olma mantığı
içinde faaliyet gösteren Konfederasyon, ulusal düzeyde sosyal taraf olarak üçlü temsil esasının geçerli
olduğu (Ekonomik ve Sosyal Konsey, Üçlü Danışma Kurulu, Çalışma Meclisi, Türkiye İş Kurumu, Sosyal
Güvenlik Kurumu, Mesleki Yeterlilik Kurumu, TBMM’nin ilgili Komisyonları gibi) tüm platformlarda ve
ulusal düzeydeki 50’ye yakın kurum ve kuruluşta işveren kesimini temsilen yer alıyor.
TİSK, uluslararası düzeyde de Uluslararası Çalışma Teşkilatı (ILO), Uluslararası İşverenler Teşkilatı
(IOE), Avrupa İş Dünyası Konfederasyonu (BUSINESSEUROPE), G20/B20 Süreci, OECD Nezdinde
Ticaret ve Sanayi İstişari Komitesi (BIAC), Türkiye–AB Karma İstişare Komitesi (KİK), Akdeniz Özel
Sektör Konfederasyonları Birliği (BUSINESSMED) ve Karadeniz ve Hazar İş Dünyası Birliği (BCB)
nezdinde Türk İşverenlerini temsil ediyor. TİSK hakkında detaylı bilgiye www.tisk.org.trinternet
adresinden ulaşılabilir.
3