Kedi Tırmığı Hastalığı

KEDİ TIRMIĞI HASTALIĞI
Bartonelloz olarak da bilinen Kedi Tırmığı Hastalığı insan ve çok sayıda hayvan
türünde bulunan tüm dünyada görülen zoonoz bir hastalıktır.
Kedi Tırmığı Hastalığının etkeni Bartonella henselae’ dir. Etken dünyanın her yerinde
özellikle ılıman bölgelerde kediler arasında oldukça yaygın olarak saptanan, Gram-negatif,
intraeritrositik, zor üreyen bir bakteridir. Klinik olarak sağlıklı, ancak taşıyıcı durumunda olan
kedilerin, B. henselae’ yı en az 2 yıl süreyle kanlarında taşıyabildikleri ve insan sağlığı için
bir risk oluşturdukları belirlenmiştir.
Hastalığın epizootiyolojisinde pirelerin (Ctenocephalides felis) rolü çok önemlidir.
İnfekte kediyi emen pirelerin dışkısında etken bol miktarda bulunmaktadır. Özellikle kurumuş
pire dışkısında bakteri 9 gün süreyle canlı kalabilmektedir. Pireyle infeste olmuş kedilerin
tırnakları ve dişleri de kaşınma ve yalanma sırasında dışkıyla kontamine olmakta ve böylece
etkeni taşımaktadırlar. Bulaşma direkt olarak pirenin ısırması ile ya da indirekt olarak
tırnakları pire dışkısı ile kontamine kedilerin tırmalamaları, diş etleri ve salyaları pire dışkısı
ile kontamine kedilerin ısırmaları, yalamaları ya da kedi kanının veya pire dışkısının önceden
oluşmuş yarayı kontamine etmesi ile meydana gelir.
Halk arasında oldukça sık gözlenen Kedi Tırmığı Hastalığı çoğunlukla çocuklar ve
genç yaştaki erişkinlerde görülür. Hastalığın bulaşmasında özellikle yavru kedilerin önemli
rol oynadığı bildirilmiştir. İnsanların ve özellikle küçük çocukların, sevimliliği ve sevilme
kolaylığı nedeniyle yavru kedilerle çok yakın temasta bulunduğu düşünüldüğünde hastalığın
önemi daha da artmaktadır. Kedilerde herhangi bir belirti oluşturmayan hastalık, insanlarda
değişik belirtilerle kendini göstermektedir. Genellikle el veya ön kol üzerindeki etkenin giriş
yerinde küçük bir deri lezyonu ortaya çıkar ve papülden vezikül şekline ve iyileşmiş ülserlere
dönüşür. Birkaç gün veya hafta içersinde iyileşirler. İlerleyen olgularda tek taraflı lenfadenit
gelişir. Hastaların büyük bir kısmında sistemik infeksiyon belirtileri ateş, titreme, iştahsızlık
ve başağrısı gösterir Kedi tırmığı hastalığına neden olan etken immun sistemi baskılanmış
hastalarda basiller anjiomatozis ve peliozis, endocarditis, tekrarlayan ateş, bakteriyemi ile
oküler, hepatosplenic, skeletal, kutanöz ve pulmoner semptomlara neden olmaktadır.
Günümüzde daha bilinçli olan, çevrelerinde bu hastalık geçmişine sahip bir yakınları
olan veya özellikle evlerinde küçük çocukları bulunan ve bir kedi edinmek isteyen ya da
çocukları olacak hayvan sahipleri artık veteriner hekimlerden hayvanlarını Bartonella varlığı
yönünden kontrol edilmesini istemektedirler.
Kedilerde bartonellozun laboratuvar tanısı kandan bakteri kültürü, seroloji veya kan ve
doku örneklerinden polimeraz zincir reaksiyonu (PCR) ile yapılmaktadır. Kültür ile izolasyon
infeksiyonu kanıtlamak için altın standarttır, ancak özel besiyeri gereksinimi, uzun ve zor
üreme koşulları bilimsel araştırmaları sınırlandırmaktadır. B. henselae infeksiyonunun tanısı
için kandan bakteri DNA’sının nested PCR ile tespit edilmesi hassas bir metod olarak kabul
edilmiştir. Seropozitif hayvanların saptanmasında IFA kullanılmaktadır.
İnsanlarda tedavi çoğunlukla uygulanmaz. Antibiyotik kullanılacaksa eritromisindoksisilin kombinasyonu 3-6 hafta boyunca uygulanır.
Hastalığın aşısı bulunmamaktadır. Korunma olarak immun sistemi yetersiz bireyler,
çocuklar ve yaşlılar kedilerle temastan kaçınmalıdır. Özellikle pireli kedilerle temastan sonra
eller yıkanmalıdır. Kedilerde pire mücadelesine önem vermek gerekmektedir.