Yıl: 4, Sayı: 13, Ağustos2017, s. 227-242 Özlem DUĞAN1
advertisement
Yıl: 4, Sayı: 13, Ağustos2017, s. 227-242 Özlem DUĞAN1 Emre Vadi BALCI2 Salih TĠRYAKĠ3 YABANCI UYRUKLU VE TÜRK ÖĞRENCĠLERĠNĠN ĠLETĠġĠM BECERĠLERĠNĠN KARġILAġTIRILMASI: UġAK ÜNĠVERSĠTESĠ ÖRNEĞĠ4 Özet İletişim her meslekte olduğu kadar iletişim sektöründe çalışacak olan öğrenciler açısından da önemlidir. İletişim becerileri yüksek olan kişilerin hayatta daha başarılı olduğu yapılan araştırmalarla ortaya konulmuştur. Çalışma, Uşak Üniversitesi İletişim Fakültesi'nde okuyan yabancı uyruklu öğrenciler ile Türk öğrencilerinin iletişim beceri düzeylerinin karşılaştırılması ve bazı değişkenler arasındaki ilişkileri ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Araştırma kapsamında iletişim becerisini ölçmek için Korkut (1996) tarafından geliştirilen ve geçerlik ve güvenirliği yapılmış İletişim Becerileri Değerlendirme Ölçeği (İBDÖ) ile araştırmacılar tarafından oluşturulan anket soruları kullanılmıştır. Anket yöntemi ile veriler toplanmıştır. 100 yabancı uyruklu ve 100 Türk öğrenciye sorular yöneltilmiş ve elde edilen veriler SPSS 22 programında değerlendirilmiştir. Çalışma sonucunda öğrencilerin % 86'sının okudukları bölümden memnun oldukları, Türkiye vatandaşı öğrencilerin, yabancı uyruklu katılımcılara nazaran okudukları bölümden daha memnun oldukları ve bu durumun cinsiyete göre değişkenlik göstermediği, cinsiyetine göre zorlandıkları derslere ilişkin anlamlı farklılaşma bulunmadığı, Türkiye vatandaşı öğrencilerin 7,57 aritmetik gibi yüksek bir ortalama değeriyle yabancı uyruklu katılımcılara (̅= 3,90) nazaran okudukları bölümdeki derslerde zorlandıkları, Türkiye vatandaşı öğrencilerin 4,06 aritmetik 1 Yrd.Doç.Dr., Uşak Üniversitesi İletişim Fakültesi, Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Bölümü, ozlem.dugan@usak.edu.tr 2 Yrd.Doç.Dr., Uşak Üniversitesi İletişim Fakültesi, Yeni Medya Bölümü, emre.vadi@usak.edu.tr 3 Yrd.Doç.Dr.,Uşak Üniversitesi İletişim Fakültesi, Gazetecilik Bölümü, tryk.s@hotmail.com 4 Bu çalışma, Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi evsahipliğinde düzenlenen II.Uluslararası Sosyal Bilimler Sempozyumu'nda sunulmuştur. Yabancı Uyruklu Ve Türk Öğrencilerinin İletişim Becerilerinin Karşılaştırılması: Uşak Üniversitesi Örneği ortalama değeriyle, yabancı uyruklu katılımcılara ( ̅= 3,52) göre iletişim becerileri noktasında daha başarılı oldukları, kadın öğrencilerin 3,93 aritmetik ortalama değeriyle,erkek katılımcı öğrencilere (̅= 3,71) göre iletişim becerileri noktasında farklılaştıkları ortaya çıkmıştır. Anahtar Kelimeler: İletişim, iletişim becerisi, Yabancı uyruklu ve Türk öğrenciler COMPARĠSON OF COMMUNĠCATĠON SKĠLLS OF FOREĠGN STUDENTS AND TURKĠSH STUDENTS: SAMPLE OF USAK UNĠVERSĠTY Abstract Communication is also important in terms of students who will work in the communication sector as well as in all professions. Studies has shown that people with high communication skills are more successful in life. The study was conducted to compare the level of communication skills of foreign students and Turkish students studying at Uşak University Faculty of Communication and to reveal the relationship between some variables. In order to measure communication skills, validity and reliability proven questionnaires were used which were developed by Korkut (1996) of Communication Skills Assessment Scale (IBSQ) and researchers' questionnaires. Data were collected by questionnaire method. 100 foreign national and 100 Turkish student questions were asked and the obtained data were evaluated in the program of SPSS 22. As a result of the study, 86% of the students were satisfied with the department they study, Turkish citizens were more satisfied than the foreign national students, and this result did not vary according to the sex, and there were no significant differences regarding the courses where they were hard at by gender, and Turkish citizen students with a high arithmetic mean as 7,57 had more difficulties than foreign students ( ̅= 3,90) at classes, and the Turkish students with the arithmetic mean of 4.06 were more successful skills than the foreign national participants (x = 3,52) at the point of communication, and it was found that the female students with 3,93 arithmetic mean differed from the male participant students (x = 3,71) according to the communication ability. Key words: Communication, communication skills, Foreign students and Turkish students GĠRĠġ Sosyal bir varlık olan insan yaşamını devam ettirebilmek için iletişim kurmak zorundadır. İnsanlar iletişim kurarken çevrelerinden etkilenir ve çevreyi de etkilerler. Bu etkileme ve etkilenme sürecinde önemli olan sağlıklı ve doğru iletişim kurabilmektir.Yerinde ve doğru kurulan iletişim ile insan başarılı olur. İletişimin sağlıklı işlemediği ortamlardan başarı beklemek mümkün değildir. Özellikle öğrencilerin eğitim-öğretimde daha etkili olabilmek için çevreleri ile iletişim kurmaları gerekir. Öğrencilerin iletişim becerilerinin iyi düzeyde olması başarılı olmaları açısından önemli olmaktadır. İletişim becerileri gelişmiş bir birey, kendini karşısındaki insanlara doğru ifade edebilme ve onları doğru anlama olanağı bulacaktır (Gölönü ve Karcı 2010: 124). Bu durum kişinin SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 13, Ağustos 2017, s. 227-242 228 Özlem Duğan _ Emre Vadi Balcı _ Salih Tiryaki yaşamını kolaylaştıracak, hayatta başarılı olmasını sağlayacaktır. Etkili iletişim becerileri, her türlü insan ilişkisinde ve her türlü meslek alanında ilişkileri kolaylaştırıcı rol oynamaktadır. Her bireyin yaşamında önemli bir yeri olan iletişim kişilerarası etkileşimin temelini oluşturmaktadır (Kumcağız vd. 2011: 50). Özellikle iletişim fakültesinde okuyan ve mezun olduktan sonra iletişim sektöründe çalışması beklenen öğrencilerin iletişim becerilerinin yüksek olması hayati önem taşımaktadır. Öğrencilerin meslek hayatında başarılı olmaları için etkili iletişim kurmanın yöntemlerini bilmeleri gerekir. Ancak sağlıklı ve doğru iletişim bazı durumlarda gerçekleşmeyebilir. İletişim engelleri olarak ortaya konulan, fiziksel, psikolojik, sosyoekonomik faktörlerin yanı sıra dil engelleri, kültürel farklılıklar, çevre ve iletişim ortamının yapısı gibi pek çok faktör iletişimi sekteye uğratabilir. Bu faktörlerden biri de dildir. İletişim kurabilmek için dili en iyi şekilde kullanmak hayati önem taşımaktadır. İnsanların iletişimlerinde kullandıkları en önemli araçlardan biri hiç şüphesiz dildir. Bu nedenle iyi bir iletişim kurabilmek için dili en iyi şekilde kullanmak gerekir. Türkiye'ye yurtdışından gelen öğrenciler öncelikle TÖMER'de Türkçe öğrenmekte ardından kazandıkları fakültede eğitimlerine devam etmektedirler. Her yıl sayıları artan yabancı uyruklu öğrencilerin Türkiye'de daha kaliteli eğitim almaları ve kendilerini mesleki anlamda geliştirmeleri açısından Türkçeyi iyi öğrenmeleri derslerdeki başarı düzeylerini de yükseltecektir. Bu çalışma yabancı uyruklu öğrenciler ile Türk öğrencilerin iletişim becerilerini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Çalışma kapsamında iletişim beceri düzeyi yaş, cinsiyet, yabancı uyruklu öğrenci ile Türk öğrenci arasındaki farklılıklar ve aralarındaki ilişki ortaya konulmuştur. Uşak Üniversitesi İletişim Fakültesi'nde lisans düzeyinde okuyan öğrencilerle sınırlandırılan çalışmada 100 yabancı uyruklu ve 100 Türk öğrenciye sorular yöneltilmiştir. Hazırlanan anket soruları iletişim becerileri ölçeği dışındaki sorular 2 akademisyen tarafından incelenmiş, daha sonra anket üzerinde düzeltmeler yapılmıştır. Düzeltmelerden sonra anket uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS programında değerlendirilmiş ve bulgular yorumlanmıştır. Çalışma 2 farklı grubun değerlendirilmesi açısından önemlidir. Söz konusu çalışma ile iletişim fakültesinde okuyan öğrenciler açısından iletişim becerisinin önemi ortaya konulmuş olacak ve yabancı uyruklu öğrencilerin iletişim becerilerini geliştirmek için yol gösterici olacaktır. Çalışmanın yabancı uyruklu öğrencilerin iletişim becerileri düzeylerine dikkat çekmek bağlamında literatüre bir katkı sağlayacağı da düşünülmektedir. 1. ĠletiĢimin Tanımı ve ĠletiĢim Becerileri İletişim, duygu, düşünce veya bilgilerin başkalarına aktarılmasıdır. İletişim sözcüğü Latince "communicare" kökünden gelmektedir. İletişim haberleşme ve bildirişim sözcükleriyle tanımlanmaktadır (Baltaş 2000:19). Communicate kavramının kökeni, ortaklaşa ya da ortaklık kurma demek olan Latince "communis" kavramından gelmektedir. Bu bağlamda iletişimin oluşabilmesi için kişiler ya da gruplar arasında karşılıklı bir şeylerin aktarılması sonucu etkileşimin ya da paylaşımın olması gerekmektedir (Gökçe 2006:8). İletişim, bilginin, semboller, işaretler, davranışlar, mimikler gibi unsurlarla bir yerden bir başka yere aktarılması sürecidir (Budak 2005:390). İletişim, bir birimden çıkan bilginin, haberin karşı birime ulaşması, karşıda bir etki uyandırması ve bunun ilk birime geri dönmesidir (Köknel 2005:35). İletişim bir süreç içerisinde gerçekleşmektedir. Bu süreçte bireyin iletişim kurmasında bir amaç ortaya çıkmaktadır. Birey çevresiyle bir amaç için iletişim kurmaktadır. İnsanlar başkalarıyla bir arada olabilmek, onları anlayabilmek, kendilerini anlatabilmek ve etkileyebilmek yani, toplumsallaşabilmek için iletişim kurarlar. İletişim bireylerin kendini ifade SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:13,Ağustos 2017, s. 227-242 229 Yabancı Uyruklu Ve Türk Öğrencilerinin İletişim Becerilerinin Karşılaştırılması: Uşak Üniversitesi Örneği edebilme ve kendilerini dinletme gereksinimlerinin sonucu olarak ortaya çıkmaktadır (Gürgen 1997:5). Birey bir amaç için iletişim kurmaktadır. İletişim kurarken ise kişinin konuşulandan ne anladığı veya algıladığı da önemlidir. İletişimde genel ilke, kişinin ne söylediğinin değil, bunu karşıdakinin nasıl algıladığı ve yorumladığıdır. Her şeyden önce, amaç doğrultusunda iletişimin ya da anlaşmanın sağlanması açısından her iki tarafın anlaşılır bir dil kullanması şarttır. İletişimde bulunan her ferdin bu genel amacın yanı sıra bir de daha özel ve özgün bir amacı (niyeti) vardır. Çünkü kişi, konuşmasını belli bir amaç doğrultusunda gerçekleştirmektedir (Gökçe 2006:15-18). Birey için iletişimin temel amacı, kendisi ile çevre arasında başlangıçta kendisi yönünde olumsuz olan ilişkiyi etkileyebilmek, yönlendirebilmek, başka bir ifadeyle, kendisini güçlü kılabilmeyi sağlayabilmektir. Bu bağlamda iletişim, insanın çevresi ve kendi yaşamı üzerinde etkin ve belirleyici olabilme çabasını ortaya koyar. Bireyin bu çabasının ardında başkalarından hemen ya da sonraki bir zamanda kendi isteklerine uygun yanıtlar, tepkiler alabilme beklentisi yatmaktadır (Zıllıoğlu 2003:12-13). İnsanların birbirleri ile iletişim kurmak için birçok amacı bulunmaktadır. Temel olarak bilgi almak ve bilgi vermek asıl amacı oluşturmaktadır. Fakat bunların yanında kişilerin ihtiyaçlarını karşılayacak birçok amacı da bulunmaktadır. İnsanların iletişim kurmak için sayılamayacak kadar çok nedeni vardır (Özodaışık 2009: 33) iletişim kurmada amaçlar dört başlık altında toplanmıştır: Tanıma; insanlar daha önceden tanıdığı kişilerle iletişimde bulunurlar. Çekici bulma; insanın içerisinde çekici bulduğu kişiye karşı daha çok iletişim kurma isteği olmaktadır Zorunluluk; bazen kişiler işlerini halledebilmek için diğerleriyle iletişim kurmak zorunda kalır. Benzer özelliklere sahip olma; ilgi alanları birbirine yakın olan bireyler iletişime daha kolay geçmektedirler. İletişim kurarken amacı gerçekleştirmek için sağlıklı iletişim kurmak gerekir. Karşıdaki kişiye doğru ifadelerle kişinin kendisini doğru ifade etmesi gerekir. Bu aşamada iletişim becerileri ortaya çıkmaktadır. İletişim becerilerinin geliştirilmesi, aile, iş ve okul hayatında başarılı olmak için önemli ve gereklidir. Bu nedenle iletişim becerilerini kazandıracak grup çalışmaları yapılabilir. İletişim grubu yaşantısı, bireylerin sözel ve sözel olmayan mesajları daha iyi anlamalarına, iletişime ilişkin engelleri daha iyi tanımalarına ve daha sağlıklı doyurucu ilişkiler kurmalarına yardımcı olabilmektedir (Özerbaş vd. 2007:125-126). İletişim becerisi bireyin yaşamında da kolaylaştırıcı bir etken olarak yerini alır. (Kumcağız vd. 2011:50) etkili iletişim becerileri, her türlü insan ilişkisinde ve her türlü meslek alanında ilişkileri kolaylaştırıcı rol oynamaktadır. Meslek sahiplerinin iletişim becerileri onların başarılarını etkilemektedir. İletişim becerisi, iletilerin uygun iletişim aracı ile gönderilmesi, bu araca uygun şekilde kodlamanın yapılması, iletilerin yapılarına dikkat edilmesi olarak ifade edilebilir. Başka bir ifadeyle iletilerin kaynak tarafından istenilen yapıda alıcıya ulaştırılabilmesi iletişim becerisine bağlıdır (Yüksel 2009:11). İnsan, iletişimde çeşitli sebeplerden dolayı her zaman başarılı olamamaktadır. Günlük hayatta iletişim konusunda karşılaşılan problemlerin başında, doğru dinleme alışkanlığının kazanılmamış olması gelmektedir. Başarılı bir iletişimde en önemli olan anlayabilmektedir. İyi bir dinleyici olabilmek için insanların bilinçli bir çaba harcaması ve ortama uygun yeni beceriler geliştirmesi gereklidir (Yıldırım 2007:38). Okullarda başlı başına SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 13, Ağustos 2017, s. 227-242 230 Özlem Duğan _ Emre Vadi Balcı _ Salih Tiryaki bir iletişim etkinliği olan eğitimin sağlıklı bir biçimde gerçekleşmesi, özellikle öğretim elemanlarıyla öğrenciler arasındaki iletişimin gerçekleşmesini gerektirir (Bolat 1996:75). İnsanların iletişimlerinde kullandıkları en önemli araçlardan biri hiç şüphesiz dildir. Bu nedenle iyi bir iletişim kurabilmek için dili en iyi şekilde kullanmak gerekir. 2. ĠletiĢim Sürecinde KarĢılaĢılan Engeller Her birey, doğduğu andan itibaren iletişim kurmaya başlasa da her zaman bu iletişimin etkili olduğu ifade edilemez. Karşılıklı mesaj alışverişinde ortaya çıkan hatalar, duygu, düşünce ya da bilgilerin doğru iletilememesi anlamına gelmektedir. İletişim eylemi, süreç içindeki öğelere gereken önem verilmeden yapıldığında, insanların birbirlerini anlamalarında büyük aksaklıklara yol açmaktadır. Bu durum, bireylerin kendilerini amaçladıkları gibi ifade edememeleri ya da karşılarındaki kişiyi doğru anlamamaları ile sonuçlanmaktadır (Demirci 2002:2). İletişimin sağlıklı olmadığı durumlarda insanlar kendilerini yalnız, dışlanmış veya mesleki yaşamlarında bulabilirler. Kişilerarası beceriler öğrenilemezse ilişki için önemli olan üretkenlik ve memnuniyet kaybolmaktadır (Çetinkaya ve Alparslan 2011: 367). İletişimin oluşabilmesi için yalnızca gönderim-alım yani ileti alışverişi yeterli değildir. İletişimin oluşabilmesi karşılıklı olarak verilen ve alınan iletilerin birbiri ile ilişkili olması gerekir (Cüceloğlu 2004: 69). Bireyin iletişim kurmak için bir amacı olsa da bu bazen çeşitli nedenlerle iletişim istenildiği gibi ilerlemez. İletişim sekteye uğrar ve belirli bir süre sonra da kopma noktasına gelir (Gölönü ve Karcı 2010: 124). İletişim engelleri, bir mesajın verilmesini ve alınmasını olumsuz yönde etkileyen engellerdir (Tutar ve Yılmaz 2005: 71). İletişim sürecinde iletişimin gerçekleşmesini ya da başarıyla devam etmesini engelleyen birçok faktör vardır. Bunlar arasında fiziksel, teknik, psikolojik ya da sosyal ve örgütsel, kültürel ve dil farklılıkları, statü farklılığı, cinsiyet farklılığı, iletinin ve iletişim taraflarının yapısı, konuşma ve ifade güçlükleri gibi faktörler sayılabilir (Sabuncuoğlu ve Gümüş 2008:175; Gökçe 2006: 61). İletişimi engelleyen ya da iletişimin gerçekleşmesini güçlendiren bu faktörler, şu şekilde sıralanabilir: İletinin veya iletişim taraflarının yapısından kaynaklanan sorunlar, Dil engelleri, Rol ve statü farklılıklarından kaynaklanan problemler, Cinsiyet farklılıklarından kaynaklanan sorunlar. Yukarıda sayılan iletişim engelleri dışında iletişim için kullanılan kanalında etkisi bulunmaktadır. İletişimde uygun kanal ve aracın seçilmesi, mesajların tam ve doğru olarak iletilmesini sağlamak açısından önemlidir. İletişim kanallarının yetersiz olması, iletişim teknolojisindeki hızlı gelişmeler ve örgütlerin bu teknolojiye zamanında ayak uyduramaması gibi sorunlar, iletişim sürecinin sağlıklı işlemesini engellemektedir (Tutar 2003:76). Mesajın kodlanmasından, mesajın çözümlenme aşamasına kadar, iletişimin kötü işlemesine veya tümüyle engellenmesine neden olan her şey gürültü olarak ifade edilmektedir (Bayrak 1995:104). Gürültü iletişimi engelleyen önemli etkenlerden biridir. İletişim sürecine katılan bireylerin kendi kişisel özelliklerinden kaynaklanan etkenlerde iletişimi olumsuz yönde etkilemektedir. Bu engel ve bozukluklar, bireylerin sahip oldukları duygu, düşünce ve değer yargılarından, onların amaçları, tutum ve davranışları, düşünce çerçeveleri, iletişimin konusunda duydukları ilgiye, algılama ve dinleme becerilerinden içinde yetiştikleri SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:13,Ağustos 2017, s. 227-242 231 Yabancı Uyruklu Ve Türk Öğrencilerinin İletişim Becerilerinin Karşılaştırılması: Uşak Üniversitesi Örneği sosyo-kültürel ortamın farklılığına kadar geniş bir yelpazeye sahip olmaktadır (Türkmen 2000:19). Bireysel engellerin ilki algı, duygu, heyecan, yargı ve saplantılardır. İletişim başlamadan önce bireyin kafasında bir yargı oluşursa, iletişim başarısız olur. Farklı özgeçmiş veya bilgilere sahip olan insanlar iletişimi farklı şekillerde yorumlayabilirler (Geçikli 2004:114). Bireyin kendisi hakkındaki imajı da iletişimi algılama biçimini etkilemektedir. Bireyin kendisi hakkındaki imajı, iletileri anlamlandırma sürecini büyük ölçüde belirlemekte ve şekillendirmektedir. Kendine güveni olmayan ve kendisi hakkında olumsuz bir imaja sahip olan alıcı, algıladığı her türlü ileti anlam boyutlarını, kendisinin olumsuz imajını kanıtladığı veya desteklediği yönünde yorumlayacaktır (Gökçe 2006: 62). Bu da iletişim sorunlarına neden olacaktır. İçerik bazında karşılıklı anlaşamama, amaçlanan dil eyleminin iletişimde bulunanlar tarafından yanlış veya değişik yorumlanması sonucu ortaya çıkmaktadır. Bu da, farklı dil kültürüne sahip olma, aynı dil kültürüne sahip olup da değişik sosyal çevrelerden gelme veya az işitme ve hiç işitmeme yani dinleme ve algılama yetersizliği gibi fizyolojik nedenlerden kaynaklanabilir (Gökçe 2006:65). İletişimde dinleme ve algılama yetersizliğinden kaynaklanan en önemli sorunlar; atlama, savsama, çarpıtma ve aşırı anlam yüklemedir. Atlama, iletinin bazı bölümlerini algılamamaktır. Bu durumda hedef, iletiyi bir bütün olarak kavrayamaz, yalnızca kavrayabildiklerini alır ve diğerlerini atlar. Çarpıtmada, hedef iletinin anlamını değiştirme yoluna gider. Bu durumda hedef, iletinin bazı kısımlarını atlayarak ya da çarpıtarak, onun aslından farklı biçimde kodunu açar. Özellikle, önyargılı değerlendirmelerde ve dedikodu üretiminde, çarpıtma yöntemi çok yaygın bir kullanım alanı bulmaktadır. Aşırı anlam yüklemede ileti, hedefin algılayabileceğinden daha fazla anlam taşır ve bu nedenle hedef bu durumu kavrayamaz. Bu açıdan aşırı anlam yükleme durumunda hedef hem atlama hem de çarpıtma yaparak iletişimin akışını olumsuz yönde etkilemektedir (Tutar ve Yılmaz 2002: 77). İletişim engellerinden biri de dil sorunudur. Dil insanların meramlarını anlatmak içim kullandıkları sesli işaret sistemi olarak ifade edilir (Banguoğlu 1974:9). Dil insanın temel simgesi olup, gerçekliğin bir parçasını temsil etmekte, ya da ona gönderme yapma işlevini görmektedir. Gerçeklere simgelerle yaklaşıldığı, neyin görüleceği, neye dikkat edileceği ve nasıl yorumlanacağı simgelere göre yapıldığı düşünülürse, dilin iletişimde bulunmayı, dolayısıyla kültürle bütünleşmeyi sağlayıcı rolü vardır. Bu bağlamda dil, iletişimi sağlayan, onu şekillendiren ve yönlendiren bir olgudur (Sarıbay 1994:87). Dili oluşturan kelimeler ve cümleler, yöneltildikleri kimselerin bilgi, deneme ve düşüncelerinin etkisinde anlam kazanır. Ama karmaşık bir şekilde kullanılırsa, bir iletişim engeline dönüşebilmektedir (Erdoğan 2002:123). Dil güçlüğü, alıcının mesajın anlamını olduğundan farklı algılamasından kaynaklanan bir iletişim engelidir. Algılamadaki seçicilik bazı mesajların veya mesajın bir kısmının bilerek veya bilmeyerek algılanmaması ile ilgilidir (Uztuğ 2009:210). Seth ve Seth (2009: 37) iletişim engellerinin ortadan kaldırılmasına yönelik dilim anlaşılır biçimde sadeleştirilmesi, duygularını kontrol edilerek anlatılmak istenenin nötr bir şekilde ifade edilmesi, etkili bir dinlemenin gerçekleştirilmesi, dinlendiği ve anladığına dair geri bildirimde bulunulması gerektiğini ifade etmektedir.İletişim engellerinin üstesinden gelmek için bireysel beceriler de önemli rol oynamaktadır. SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 13, Ağustos 2017, s. 227-242 232 Özlem Duğan _ Emre Vadi Balcı _ Salih Tiryaki Tablo 1: ĠletiĢim engelleri ve üstesinden gelme Ģekilleri Engeller (Bireysel) Giderme Yolu Kişilerarası Dinamikler Aktif dinleme Kanalla ve ortam Uygun kanal seçimi Semantik Başkalarının bakış açısına yönelik bilgi Uyumsuz ipuçları Kolaçan ederek yönetme (MBWA) Örgütsel Güven Ortamı Statü ve güç faklılıkları Resmi kanalların gelişimi ve kullanımı Bölüm gereksinimleri ve hedefler İletişim gereksinimlerini karşılayacak şekilde örgüt Göreve uymayan iletişim ağı veya grup yapısını değiştirmek Resmi kanalların eksikliği Resmi ve gayri resmi çoklu kanalların teşviki Kaynak: Daft, vd., 1998: 497. En önemli bireysel beceri aktif dinlemedir. Aktif dinleme, soru sorma, ilgi gösterme ve ara sıra doğru yer ve zamanda konuşmacının sözünün arasına girerek konuşmacıyı onaylamaktır. Aktif dinleme aynı zamanda iletişim zincirini tamamlamak için göndericiye feedback yani geribildirim sağlar. Ayrıca bireyler mesajlar için uygun kanal seçmelidir. Karmaşık mesaj yüz yüze veya telefonla görüşme gibi zengin kanallar aracılığıyla gönderilmelidir. Göndericiler ve alıcılar, birbirlerinin görüşlerini anlamak için özel bir çaba harcamalıdırlar (Geçikli 2004: 115116). Dinleme yetersizliğinden kaynaklanan engelin aşılması için, konuşmacıyı dinleme arzusunda olduğunu göstermek, konuşmamak ve verilen mesajla ilgilenmek, başka şeylerle meşgul olmamak, sessiz bir ortam yaratmak, gürültüyü izole etmek, kendini konuşmacının yerine koymak ve ona anlayış göstermek, konuşmayı kesmemek, sabırlı olmak ve kelimelerden yanlış anlam çıkarmamak, tartışma ve eleştirilerde yumuşak olmak, çatışma ve kavgalardan kaçınmak, konuşmacıyı teşvik etmek için soru sormak, onun konuyu daha da geliştirmesine yardım etmek (Eren 2001: 369) ve kaynak kişi tarafından mesajı yalın, anlaşılır, kişiselleştirmeden, ilgi çekici bir anlatımla sunmak gerekmektedir. Yabancı uyruklu öğrencilerin bu anlamda iletişim kurarken dil güçlüğü yaşadığı söylenebilir. Yabancı uyruklu öğrencilerin yaşadığı zorluklardan biri de kimlik ve kültürel çatışmadır. Dil sadece bir kültürün bireylerinin fikirlerini, duygularını, bilgi birikimlerini paylaşmaya yaramaz aynı zamanda kültür aktarımında da en temel yollardan biridir (Samovar vd. 2010: 26). Birbirinden tamamen farklı bireyleri uyumlu bir grup haline getirmek için kültüre ihtiyaç vardır ve böylelikle inançlar, değerler ve topluluğun etkinlikleri gelişebilir. Bu sebeple dil ve kültür birbirinden ayrılamaz (Samovar vd. 2010: 228). Dil, kültürü oluşturan önemli öğelerden biri olmakla birlikte aynı zamanda kültürün devamını sağlayan en önemli taşıyıcılarından biridir. Konuşulduğu toplumun düşünce yapısını da en iyi anlatan yine dildir. Dil, ait olduğu toplumun düşünce biçimini yansıtan bir araçtır. Dil, toplumla birlikte geliştiği için yabancı bir dile hakim olabilmenin ilk şartı o toplum gibi düşünebilmektir (Er 2006: 2). Bireyler, dili yeterince kullanamadıkları takdirde uyum sorunu yaşayacakları gibi psikolojik olarak da kendini yeterince ifade edemeyen bireyler, sosyal davranışları sırasında sorun yaşamaktadırlar (Karaoğlu 2007:27). Kültürleşme, yabancı bir ülkede bulunan bir kimsenin içinde bulunduğu kültürü de değiştirecek biçimde kendi kültürel tutumlarını ve davranışlarını yeni kültüre uyumlu hale getirme sürecidir (Gülnar ve Balcı 2010: 452). Kağıtçıbaşı (2010: 371) kültürleşmenin “grupların ve/veya bireylerin kültürel temas durumlarında uyum sağlaması anlamına” geldiğini ifade etmektedir. SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:13,Ağustos 2017, s. 227-242 233 Yabancı Uyruklu Ve Türk Öğrencilerinin İletişim Becerilerinin Karşılaştırılması: Uşak Üniversitesi Örneği Kültürel uyumu sağlamanın yollarından biri de kültürün ana aktarıcısı konumundaki dili iyi kullanabilmekten ve karşıdakine dille birlikte kültürü aktarabilmekten geçmektedir (Güleç ve İnce 2013: 97). Yabancı ülkelerden yükseköğrenim için gelen öğrenciler için farklı bir eğitim sistemi, farklı kültürde yaşama, Türkçeyi yeterli konuşamama, ekonomik problemler onların üniversiteye ve çevreye uyumlarını zorlaştırmakta ve akademik başarılarını da etkilemektedir (Özçetin 2013: 3-4). Dili yeterince rahat kullanabilen bireyler derslerini rahat anlayabilir, konuya göre iyi iletişim kurabilir, başarı sağlayabilir, kendisine olan güven duygusu gelişir ve öğrenime ve yaşama genel ve sosyal uyum sağlaması kolaylaşabilir (Özçetin 2013:83). Yapılan araştırmada, Öğrenciler, Türkiye'de öğrenim görürken çok fazla zorluk yaşamamakla birlikte en çok sınıf tartışmalarına katılmakta güçlük çekmektedirler. Öğrenciler ders danışmanlarının en çok Türk öğrencileri onlarla iletişim kurmaya teşvik etmelerine ihtiyaç duymaktadırlar. Bu sonuca göre, öğrenciler her ne kadar sınıf ortamını destekleyici ve dostça bulsalar da Türk öğrencilerle yeterli iletişim kuramadıklarını düşünmektedirler (Şen 2008: 77). Yapılan bir başka çalışmada öğrencilerin öğrenimleri sırasında dil, telaffuz, burslar, eğitim sistemi, sınıf yönetimi, resmi işlerde zorluk çektikleri ortaya çıkmıştır (Traş ve Güngör 2011: 268-269). Yabancı uyruklu öğrencilerin iletişim becerilerinin yüksek olması derslerinde olduğu kadar meslek hayatlarında da başarılı olmalarını sağlayacaktır. İletişim becerisi yüksek olan yabancı uyruklu öğrencilerin çevreye uyumu da kolay olacaktır. 3.Yöntem Çalışmanın evrenini Uşak Üniversitesi'nde okuyan öğrenciler oluşturmaktadır. Örneklemi ise Uşak Üniversitesi İletişim Fakültesi'nde okuyan 100 yabancı uyruklu öğrenci ile 100 Türk öğrenci oluşturmaktadır. Çalışmada basit tesadüfi örneklem ve veri toplama aracı olarak anket seçilmiştir. Çalışmada, Korkut (1996) tarafından geliştirilen geçerlik ve güvenirliği yapılmış olan "İletişim Becerilerini Değerlendirme Ölçeği" (İBDÖ) kullanılmıştır. Ölçek 5'li likert tipi ölçektir ve 25 sorudan oluşmaktadır. Ölçek "her zaman(5), sıklıkla (4), bazen (3), nadiren (2) ve hiçbir zaman (1)" olmak üzere derecelendirilmiş seçeneklerden oluşmaktadır (Korkut 2005: 144-145). Bu beşli likert ölçeği ile hazırlanan anket sorularının yanı sıra ve öğrencilerin demografik özelliklerini belirlemek amacıyla kişisel bilgi formu hazırlanmıştır. Elde edilen veriler SPSS 22 programıyla değerlendirmeye alınmıştır. Çalışmada yabancı uyruklu öğrenciler ile Türk öğrencilerinin iletişim becerilerinin farklılık gösterip göstermediğini belirlemek ve iletişim becerisinin bazı değişkenler arasındaki ilişkisini ortaya koymak amacıyla yapılmıştır. Çalışma iletişim fakültesinde okuyan öğrencilerin iletişim becerilerini belirlemek açısından önemlidir. 4.Bulgular Çalışma için Uşak Üniversitesi İletişim Fakültesi'nde okuyan 100 yabancı uyruklu öğrenci ile 100 Türkiye vatandaşı öğrenci seçilmiştir. Katılımcıların % 61,5 (n=123) erkek ve % 38,5 (n=77) kadın öğrencilerden oluşmaktadır. Öğrencilerin yaş dağılımında % 56 (n=112) 21-24 yaş aralığında, % 38 (n=76) 17-20 yaş aralığında, % 0.5 (n=10) 25-28 yaş aralığında % 0.1 (n=2) 29-32 yaşında aralığındaki öğrencilerden oluşmaktadır. SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 13, Ağustos 2017, s. 227-242 234 Özlem Duğan _ Emre Vadi Balcı _ Salih Tiryaki Tablo 2: Katılımcıların YaĢadığı Ülkelerin Dağılımı Yaşadığı Ülke Azerbaycan Sayı Yüzde Geçerli Yüzde 58 % 58 % 58 Türkmenistan Suriye Kazakistan Somali Bulgaristan Yemen Fransa Gürcistan Özbekistan Kırgızistan Uganda Kenya Belçika Toplam 18 5 4 3 2 2 2 1 1 1 1 1 1 100 % 18 %5 %4 %3 %2 %2 %2 %1 %1 %1 %1 %1 %1 % 100 % 18 %5 %4 %3 %2 %2 %2 %1 %1 %1 %1 %1 %1 % 100 Çalışmaya katılan öğrencilerin % 50’si (n=100) yabancı uyruklu öğrencilerden seçilirken, diğer % 50’si (n=100) Türkiye vatandaşı öğrencilerden oluşmaktadır. Anket çalışmasına katılan yabancı uyruklu öğrencilerin, % 58’i (n=58) Azerbaycan’dan, % 18’i (n=18) Türkmenistan, % 5’i (n=5) Suriye’den ve % 4’ü (n=4) Kazakistan olmak üzere sırasıyla Tablo 2’de yer almaktadır. Tablo 3: Okudukları Bölümün Dağılımı Okuduğu Bölüm Sayı Yüzde H.İ.&Reklamcılık Yeni Medya Gazetecilik Radyo, TV&Sinema Toplam 118 18 34 30 200 % 59 %9 % 17 % 15 % 100 Geçerli Yüzde % 59 %9 % 17 % 15 % 100 Araştırmaya katılan Uşak Üniversitesi İletişim Fakültesi öğrencilerinin % 59’u (n=118) Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Bölümü'nden, % 17’si (n=34) Gazetecilik Bölümü'nden, % 15'i (n=30) Radyo Televizyon ve Sinema Bölümü'nden ve % 9’u (n=18) ise Yeni Medya Bölümü'nden çalışmaya katılmıştır.Bölüm dağılımında uyruklara bakıldığında, Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Bölümü'nde % 51,7 (n=61) yabancı uyruklu, % 48,3 (n=57) Türk öğrenci toplam 118 öğrenciden oluşmaktadır. Gazetecilik bölümünde % 44,1 (n=15) yabancı uyruklu, % 55,9 (n=19) Türk öğrenci toplam 34 öğrenciden oluşmaktadır. Radyo Televizyon ve Sinema bölümünden % 40 (n=12) yabancı uyruklu, % 60 (n=18) Türk olmak üzere toplam 30 öğrenciden oluşmaktadır. Yeni Medya bölümünden % 66,7 (n=12) yabancı uyruklu, % 33,3 (n=6) Türk olmak üzere toplam 18 öğrenciden oluşmaktadır. SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:13,Ağustos 2017, s. 227-242 235 Yabancı Uyruklu Ve Türk Öğrencilerinin İletişim Becerilerinin Karşılaştırılması: Uşak Üniversitesi Örneği Tablo 4: Okudukları Bölümden Memnun Olma Durumu Sayı Yüzde Evet 172 % 86 Geçerli Yüzde % 86 Hayır 27 % 13,5 % 13,5 Kararsızım 1 % 0,5 % 0,5 200 % 100 % 100 Toplam Katılımcıların öğrenim gördükleri bölümden memnuniyetlerini belirlemek için yöneltilen soruya verdikleri cevapların analiz sonucu incelendiğinde, öğrencilerin % 86’sının okudukları bölümden memnun oldukları, % 13,5’inin öğrenim gördükleri bölümden memnun olmadıkları ve ayrıca sadece 1 kişinin (% 0,5) ise "kararsızım" cevabını verdiği görülmektedir. Araştırmaya katılanların % 80'inden fazlasının okudukları bölümden memnun olmaları önemli bir sonuç olarak görülmektedir. Tablo 5: Katılımcıların Okudukları Bölümden Memnun Olma Durumu Uyruğa Göre Farklılığı Okuduğunuz Bölümden memnunmusunuz? Uyruk N SD t-value Sig. Yabancı T.C. 100 100 1,08 1,21 0,27 0,43 -2,53 ,012 236 Ankete katılanların öğrenim gördükleri bölümden memnuniyetleri demografik değişkenler bakımından incelendiğinde; uyruğun anlamlı bir farklılaşma oluşturduğu belirlenmiştir (t=-2,53; sd= 200; p<,05). Betimleyici istatistik sonuçları incelendiğinde; Türkiye vatandaşı öğrencilerin 1,21 aritmetik ortalama değeriyle yabancı uyruklu katılımcılara ( ̅= 1,08) nazaran okudukları bölümden daha memnun oldukları belirlenmiştir. (Bkz. Tablo 4). Tablo 6: Katılımcıların Okudukları Bölümden Memnun Olma Durumu Cinsiyete Göre Farklılığı Okuduğunuz Bölümden memnun musunuz? Cinsiyet N SD t-value Sig. Erkek Kadın 123 77 1,18 1,12 0,38 0,35 1,12 ,274 Katılımcıların cinsiyetine göre öğrenim gördükleri bölümden memnuniyetlerine dair anlamlı farklılaşma bulunmamaktadır (t= 1,12; sd= 200; p> .05). Bu sonuçlara göre kadın katılımcılar (̅= 1,12) ve erkek katılımcılar (̅= 1,18) benzer memnuniyet düzeylerine sahip oldukları bulgulanmıştır SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 13, Ağustos 2017, s. 227-242 Özlem Duğan _ Emre Vadi Balcı _ Salih Tiryaki Tablo7: Öğrencilerin Zorlandıkları Derslerin Dağılımı Sayı Yüzde Geçerli Yüzde Sosyoloji Halkla İlişkiler 62 36 % 31 % 18 % 31 % 18 Yok 31 % 15,5 % 15,5 İletişim 12 %6 %6 Pazarlama 12 %6 %6 İktisat 12 %6 %6 Siyaset bilimi 9 % 4,5 % 4,5 Stratejik Yönetim 6 %3 %3 Bilgisayar 5 % 2,5 % 2,5 Sosyal psikoloji 5 % 2,5 % 2,5 Senaryo 4 %2 %2 Reklamcılık 3 % 1,5 % 1,5 Haber yazma, toplama 3 % 1,5 % 1,5 200 % 100 % 100 Dersler Toplam Katılımcıların öğrenim gördükleri bölümde zorlandıkları derslere yönelik sorulan soruya, öğrencilerin % 31 (n=62) Sosyoloji, % 18 (n=36) Halkla ilişkiler, % 6 (n=12) İletişim, % 6 (n=12) Pazarlama, % 6 (n=12) Ekonomi, % 4,5 (n=9) Siyaset Bilimi, % 3 (n=6) Stratejik Yönetim, % 2,5 (n=5) Sosyal Psikoloji, % 2,5 (n=5) Bilgisayar, % 2 (n=4) Senaryo, % 1,5 (n=3) Reklamcılık ve % 1,5 (n=3) Haber Toplama-Yazma dersinde zorlandıkları ortaya çıkmıştır. Öğrencilerin % 15,5 (n=31) herhangi bir derste zorlanmadıklarını belirtmiştir. Tablo 8: Katılımcıların Cinsiyete Göre Farklılığı Zorlandığınız dersler oldu mu? Cinsiyet N SD t-value Sig. Erkek Kadın 123 77 5,86 5,09 4,14 4,66 1,23 ,232 Katılımcıların cinsiyetine göre okudukları bölümde zorlandıkları derslere ilişkin anlamlı farklılaşma bulunmamaktadır (t= 1,23; sd= 200; p> ,05). Analiz sonuçlarına göre erkek öğrencilerin ve kadın katılımcı öğrencilerin zorlandıkları derslerin benzer olduğu görülmektedir. Tablo 9: Katılımcıların Uyruğuna Göre Farklılığı Zorlandığınız dersler oldu mu? Uyruk N SD t-value Sig. Yabancı T.C. 100 100 3,57 7,57 3,90 4,11 7,05 ,000 Ankete katılan öğrencilerin okudukları bölümdeki zorlandıkları derslere ilişkin yöneltilen soruya demografik değişkenler açısından bakıldığında; uyruğun anlamlı bir farklılaşma oluşturduğu bulgulanmıştır (t=-7,05; sd= 200; p<,05). Betimleyici istatistik sonuçları incelendiğinde; Türkiye vatandaşı öğrencilerin 7,57 aritmetik gibi yüksek bir ortalama değeriyle SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:13,Ağustos 2017, s. 227-242 237 Yabancı Uyruklu Ve Türk Öğrencilerinin İletişim Becerilerinin Karşılaştırılması: Uşak Üniversitesi Örneği yabancı uyruklu katılımcılara (̅= 3,90) nazaran okudukları bölümdeki derslerde zorlandıkları belirlenmiştir. (Bkz. Tablo 7). Tablo 10: Öğrencilerin Katılımcıların ĠletiĢim becerilerinin Dağılımı Ort. Std. Sapma 5,00 4,10 0,96 1,00 5,00 4,02 0,88 200 1,00 5,00 4,01 0,95 200 1,00 5,00 3,94 0,93 200 1,00 5,00 3,59 1,05 200 1,00 5,00 3,36 1,17 N En Az İnsanlara gerektiğinde yardım etmekten hoşlanırım. 200 1,00 İlişkide bulunduğum kişilerin anlatmak istediklerini dinlemek için onlara zaman ayırırım. 200 Arkadaşlarımla beraberken kendimi rahat hissederim. İlişkilerimin daha iyiye gitmesi için bana düşenleri yapmaya özen gösteririm. Sorularını dinlediğim insanlar benim yanımdan rahatlayarak ayrılırlar. Karşımdakini dinlerken sırf kendi merakımı gidermek için ona özel sorular sormaktan kaçınırım. En yüksek Çalışmaya katılanların iletişim becerilerinin belirlenmesine yönelik sorulara verdikleri cevapların istatistiksel sonuçları incelendiğinde en yüksek ortalama ile cevap verdikleri sorular; "İnsanlara gerektiğinde yardım etmekten hoşlanırım." (4,10), "İlişkide bulunduğum kişilerin anlatmak istediklerini dinlemek için onlara zaman ayırırım." (4,02), "Arkadaşlarımla beraberken kendimi rahat hissederim." (4,01), "İlişkilerimin daha iyiye gitmesi için bana düşenleri yapmaya özen gösteririm."(3,94),soruları ilk dört sırayı oluşturmaktadır. Katılımcıların iletişim becerilerinin belirlenmesine için yöneltilen sorulara vermiş oldukları cevaplarının analiz sonuçlarına bakıldığında, son iki sırada; "Sorularını dinlediğim insanlar benim yanımdan rahatlayarak ayrılırlar." (3,59), "Karşımdakini dinlerken sırf kendi merakımı gidermek için ona özel sorular sormaktan kaçınırım." (3,36) maddeleri bulunmaktadır. Tablo 11: Katılımcıların ĠletiĢim becerilerinin Uyruğa Göre Farklılığı İletişim Becerileri Uyruk N SD t-value Sig. Yabancı T.C. 100 100 3,52 4,06 198 7,58 ,000 Katılımcı öğrencilerin iletişim becerilerine ilişkin yöneltilen soruya verilen cevapların istatistiki sonuçlarına bakıldığında; uyruğun anlamlı bir farklılaşma oluşturduğu belirlenmiştir (t=-7,58; sd= 200; p<,05). Betimleyici istatistik sonuçları incelendiğinde; Türkiye vatandaşı öğrencilerin 4,06 aritmetik ortalama değeriyle, yabancı uyruklu katılımcılara (̅= 3,52) göre iletişim becerileri noktasında daha başarılı oldukları görülmektedir. Tablo 12:Katılımcıların ĠletiĢim becerilerinin Cinsiyete Göre Farklılığı İletişim Becerileri Uyruk N SD t-value Sig. Kadın Erkek 77 123 3,93 3,71 198 2,75 ,006 SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 13, Ağustos 2017, s. 227-242 238 Özlem Duğan _ Emre Vadi Balcı _ Salih Tiryaki Öğrencilerin iletişim becerilerine ilişkin yöneltilen soruya verilen cevaplar, demografik değişkenler açısından incelendiğinde; cinsiyetin sonuçlar açısından anlamlı bir farklılaşma oluşturduğu bulgulanmıştır (t=-2,75; sd= 200; p<,05). İstatistiki sonuçlara bakıldığında; Kadın öğrencilerin 3,93 aritmetik ortalama değeriyle,erkek katılımcı öğrencilere ( ̅= 3,71) göre iletişim becerileri noktasında farklılaştıkları belirlenmiştir. Kadın katılımcılar erkek katılımcılara göre iletişim becerileri noktasında daha iyi oldukları görülmektedir. SONUÇ ve ÖNERĠLER İletişim becerileri bir birey için, kendisini karşısındaki diğer bireylere ifade edebilme ve diğer bireylerden gelen iletileri doğru anlama olanağı sağlamaktadır. Bu bireyin yaşam alanında kolaylıklar sağlayarak, yaşam boyunca başarı sağlayacak bir fayda olarak karşısına çıkacaktır. Aynı zamanda iletişim becerileri sayesinde, tüm insani ilişkilerinde ve hayatını idame ettirmek adına edindiği mesleki alanlarda ilişkilerini kolaylaştıracak bir görev üstlenecektir. İletişim fakültelerinde okuyan ve bu bölümden mezun olduktan sonra, sektörel işlerde ya da sektör dışında çalışması öngörülen bireylerin, iletişim becerilerinin ölçülmesi ve bu becerinin diğer bireylere oranla daha yüksek seviyelere çıkartılması hedeflenen bu çalışma önem taşımaktadır. Öğrencilerin yaşamlarının her alanında ve özellikle mesleki hayatta başarı elde etmelerinin gereği olan etkili iletişim kurmanın yöntemlerini geliştirmek ve burada tespit edilen eksikleri tamamlamak diğer önemli maddeyi göstermektedir. Çalışmada yabancı uyruklu öğrenciler ile Türkiye vatandaşı öğrencilerin iletişim becerileri açısından karşılaştırılması ve değişkenler arasındaki ilişkinin ortaya konulması amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışmada, Uşak Üniversitesi İletişim Fakültesi'nde öğrenim gören katılımcıların öğrenim gördükleri bölümden memnuniyetlerini belirlemek için yöneltilen sorulara verdikleri cevapların analiz sonuçlarında, öğrencilerin % 86'sının okudukları bölümden memnun oldukları ve % 13,5 öğrenim gördükleri bölümden memnuniyetsizlik yaşamaları önemli bir sonuç olarak görülmektedir. Ayrıca demografik değişkenler bakımından incelendiğinde; uyruğun anlamlı bir farklılaşma oluşturduğu, Türkiye vatandaşı öğrencilerin, yabancı uyruklu katılımcılara nazaran okudukları bölümden daha memnun oldukları ve cinsiyet açısında farklılaşma bulunmadığı görülmektedir. Türkiye vatandaşı öğrencilerin memnuniyetlerinin yüksek oranda olması, yabancı uyruklu öğrencilerin yaşadıkları ülkeler dışında aldıkları eğitimde algılama ve iletişim sorunlarından kaynakladığını belirtmeleriyle bağlantılı olduğunu söylemek doğru olacaktır.Katılımcıların okudukları bölümdeki derslerde zorlanıp zorlanmadıklarına dair sorulara verdikleri cevaplarda, cinsiyetine göre farklılaşma bulunmamasına rağmen, uyruğun anlamlı bir farklılaşma oluşturduğu ve önemli bir istatistiki sonucun ortaya çıktığı görülmektedir. Bu sonuca göre, Türkiye vatandaşı öğrencilerin yüksek bir aritmetik ortalama değeriyle yabancı uyruklu katılımcılara nazaran okudukları bölümdeki derslerde zorlandıkları belirlenmiştir. Diğer sonuçlara göre yabancı uyruklu öğrencilerin zorlanması gereken derslerin çok olması beklenirken tam tersine bir sonucun oluşması araştırma açısından önem arz etmektedir. Katılımcıların iletişim becerilerinin belirlenmesine yönelik sorulara verdikleri cevapların istatistiksel sonuçları incelendiğinde, en yüksek ortalama ile cevap verdikleri soruların başında; "İnsanlara gerektiğinde yardım etmekten hoşlanırım.", "İlişkide bulunduğum kişilerin anlatmak istediklerini dinlemek için onlara zaman ayırırım.", "Arkadaşlarımla beraberken kendimi rahat hissederim.", "İlişkilerimin daha iyiye gitmesi için bana düşenleri yapmaya özen gösteririm." soruları olması ilişki düzeylerinin yakın çevreyle olan iletişimi ortaya koyması açısından SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:13,Ağustos 2017, s. 227-242 239 Yabancı Uyruklu Ve Türk Öğrencilerinin İletişim Becerilerinin Karşılaştırılması: Uşak Üniversitesi Örneği önemli bir sonuç olarak görülmektedir. Ayrıca demografik değişkenler açısından bakıldığında hem cinsiyetin hem de uyruğun farklılaşma oluşturduğu belirlenmiştir. Bu sonuçlara göre iletişim becerilerinin oluşturulmasında özellikle uyruk bakımından eğitim öğretim kurumlarındaki adaptasyon, oryantasyon ve yabancı dil eğitimi noktasında değişikliklere gidilmesi gerekmektedir. Özellikle yabancı ülkelerden eğitim kurumlarına gelen öğrenciler için özel programlar ve sınavlar uygulanması gerekliliği karşımızda açıkça durmaktadır. Ayrıca bu çalışma ilerleyen zamanlarda, Türkiye'nin diğer üniversitelerinde daha geniş kapsamlı uygulanabilir. KAYNAKLAR Baltaş, Z.Ve Baltaş, A.(2000). Bedenin Dili. İstanbul: Remzi Kitabevi. Banguoğlu, T. (1974). Türkçenin Grameri. İstanbul: Baha Matbaası. Bayrak,S. (1995).Örgütlerde Etkili İletişim Ve Yönetimi. Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi Erzurum. Bernaus, M. (2010). Language Classroom Motivation. (Ed: Robert Gardner), Motivation And Second Language Acquisiton. New York: Peter Lang Publishing. Bolat, S.(1996). Eğitim Örgütlerinde İletişim: Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Uygulaması. Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi, 12, 75-80. Budak,S. (2005). Psikoloji Sözlüğü. Ankara: Bilim Ve Sanat. Cüceloğlu, D. (2004).Yeniden İnsan İnsana. İstanbul: Remzi Kitabevi. Çetinkaya, Ö. Ve Alparslan, A.M. (2011). Duygusal Zekanın İletişim Becerileri Üzerine Etkisi: Üniversite Öğrencileri Üzerinde Bir Araştırma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16/1, 363-377. Demirci, E.E. (2002). İletişim Becerileri Eğitiminin Mesleki Eğitim Merkezi'ne Devam Eden Genç İşçilerin İletişim Becerilerini Değerlendirmelerine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Daft, R.L., Marcic, D. (1998). Understanding, The Dryden Press: Harcourt Brace College Publishers: Usa. Er, K.O. (2006). The Effects Of Culture İn Foreign Language Curriculum. Ankara University Journal Of Faculty Of Educational Sciences, 39/1, 1-14. Erdoğan,İ. (2002). İletişimi Anlamak. Ankara: Erk Yayınları. Eren, E. (2001). Örgütsel Davranış Ve Yönetim Psikolojisi. İstanbul: Beta Basım Yayım Dağıtım. Geçikli, F. (2004). Örgütsel İletişimin Yöneticiler Açısından Değerlendirilmesi Ve Örgütsel İletişim Yönetimi. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 20, 107-116. Gökçe, O.(2006). İletişim Bilimi, İnsan İlişkilerinin Anatomisi. Ankara: Siyasal Kitabevi. Gölönü, S. Ve Karcı, Y.(2010). İletişim Meslek Lisesi Öğrencilerinin İletişim Beceri Düzeylerinin İncelenmesi:Ankara İl Örneği. İletişim Kuram Ve Araştırma Dergisi, 31, 123-140. SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 13, Ağustos 2017, s. 227-242 240 Özlem Duğan _ Emre Vadi Balcı _ Salih Tiryaki Güleç, İ. Ve İnce, B.(2013).Türkçe Öğrenen Yabancıların Günlük Yaşama İlişkin Kültürel Algıları Üzerine Bir Araştırma. Sakarya University Journal Of Education,3/3, 95-106. Gülnar, B. Ve Balcı, Ş. (2010). Televizyon İzleme Motivasyonları Ve Kültürleşme: Yabancı Uyruklu Üniversite Öğrencileri Üzerine Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırma Dergisi, 28, 447-483. Gürgen, H.(1997). Örgütlerde İletişim Kalitesi.İstanbul: Der Yayınları. Kağıtçıbaşı, Ç.(2010). Benlik, Aile Ve İnsan Gelişimi. İstanbul: Koç Üniversitesi Yayınları. Karaoğlu, F. (2007). Yabancı Uyruklu Öğrencilerde Uyma Davranışı: Tömer Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara. Korkut, F. (2005). Yetişkinlere Yönelik İletişim Becerileri Eğitimi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi: 28,143-149. Köknel,Ö.(2005).İnsanı Anlamak. İstanbul: Altın Kitaplar. Kumcağız, H. Yılmaz, M. Çelik, S. B.Ve Avcı, İ.A. (2011). Hemşirelerin İletişim Becerileri: Samsun İli Örneği. Dicle Tıp Dergisi, 38/11, 49-56. Özçetin, S. (2013).Yükseköğrenim Gören Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Sosyal Uyumlarını Etkileyen Etmenler.Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Özerbaş, M.A. Bulut, M. Ve Usta, E. (2007). Öğretmen Adaylarının Algıladıkları İletişim Becerisi Düzeylerinin İncelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8/1,123-135. Özodaışık, M. (2009). Kişilerarası İletişim Sürecinde Algı-İkna Ve Empatik İlişkiler. Konya: Tablet Kitabevi. Sabuncuoğlu, Z. Ve Gümüş, M. (2008). Örgütlerde İletişim.İstanbul: Arıkan Yayıncılık. Samovar, A.L., Porter, E.R., Ve Mcdaniel, R.E. (2010). Intercultural Communicatıon: A Reader. 13 Th Edition, Boston: Wadsworth. Sarıbay,Y.(1994). Siyasal Sosyoloji, Bir Çözümleme Çerçevesi. İstanbul. Sethi, D. Ve Seth, M. (2009). Interpersonal Communication: Lifeblood Of An Organization. The Iup Journal Of Soft Skills, 3/4, 32-40. Şen, A.H. (2008). Türkiye'de Öğrenim Gören Yabancı Uyruklu Öğrencilerin Eğitim Ortamındaki İletişim Deneyimlerine İlişkin Görüşlerinin İncelenmesi. Ankara Üniversitesi, Ankara. Traş, Z. Ve Güngör, H.C. (2011). Avrupa Ülkelerinden Gelen Türk Asıllı Üniversite Öğrencilerinin Sosyal Destek Ve Sosyal Bağlılıkları Üzerine Nitel Bir Araştırma. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25, 261-271. Tutar, H. (2003). Örgütsel İletişim.Ankara: Seçkin Yayıncılık. Tutar, H. Ve Yılmaz, M.K.(2005). Genel İletişim-Kavramlar Ve Modeller. Ankara: Seçkin Yayıncılık. Türkmen, İ. (2000).Yöneticiler İçin Etken İletişim Modeli. Ankara: Mpm. SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı:13,Ağustos 2017, s. 227-242 241 Yabancı Uyruklu Ve Türk Öğrencilerinin İletişim Becerilerinin Karşılaştırılması: Uşak Üniversitesi Örneği Uztuğ, F. (2009). İletişim Engel Ve Etmenleri. Genel İletişim (Ed: Uğur Demiray). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Yıldırım, H. (2007). İlköğretim 3.Sınıf Öğrencilerinin Dinleme Becerileri Üzerine Bir Araştırma.Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu. Yüksel,H.(2009).İletişim Kavramı Tanımı, Genel İletişim (Ed: Uğur Demiray). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık. Zıllıoğlu, M. (2003). İletişim Nedir?, İstanbul: Cem Yayınevi. 242 SOBİDER Sosyal Bilimler Dergisi / The Journal of Social Science / Yıl: 4, Sayı: 13, Ağustos 2017, s. 227-242
