Kolorektal kanser cerrahisi uygulanan hastaların bilgi

TAF Preventive Medicine Bulletin
www.korhek.org
DOI: 10.5455/pmb.1-1406189204
Araştırma / Research Article
Kolorektal kanser cerrahisi uygulanan hastaların bilgi
gereksinimlerinin belirlenmesi
Determination of the information needs of patients having
undergone colorectal cancer surgery
Sibel Yılmaz Şahin1, Emine İyigün1, Cengizhan Açıkel2
ÖZET
ABSTRACT
Purpose: The aim of this study was to determine the information needs of the patients, who have undergone
colorectal cancer surgery and having no ostomy, before discharge. Method: With the purpose of determining the
information needs of the patients having undergone colorectal cancer surgery, the research was conducted in the
General Surgery Clinic of a training research hospital between January 2012 and December 2012. Into scope of
this research, 51 patients who had undergone colorectal cancer surgery, could communicate in Turkish Language,
accepted to participate in the research and were planned to be discharged within 24 – 48 hours were included.
With the purpose of collecting information, Patient Admittance Form and the Turkish Version of Patient Learning
Needs Scale (PLNS) have been used. Results: Average age of the patients was determined to be 61.3. When the
characteristics regarding the health condition of the patients were examined, it was determined that 1/3 of the
patients had chronic illness (35.3%) and 2/3 of them had at least one operation (66.7%). When the diagnoses of the
patients with colorectal cancer were examined, they were consecutively detected to be 52.9% colon cancer and
47.1% rectal cancer. In the study we conducted, Patient Learning Needs Scale total score was determined to be
as 199.6±29.7. It was determined that before discharge the patients having undergone colorectal cancer surgery
were in need of getting information regarding treatment and complications firstly, daily life activities secondly, life
quality thirdly. Conclusions: In this study, patients were determined to be in need of high- level of information
regarding discharge. Determining the requirements of the patients correctly and giving education accordingly will
improve quality of life of patients.
GİRİŞ
Dünyada her yıl yaklaşık bir milyon yeni kolorektal
kanser olgusu saptanmaktadır. Kolorektal kanserler için
hastalığa yakalanma yaşı 50–75 yaş arasında değişmekle
birlikte, görülme sıklığı tüm dünyada yaşlanma, yaşam
tarzı ve çevresel etkenlerdeki değişikliğe bağlı olarak
artmaktadır. Kolorektal kanserler en sık görülen kanser
türleri içinde üçüncü, kansere bağlı ölümler arasında
ikinci sırada yer almaktadır (1-3). Türkiye de Sağlık
Bakanlığı Kanser Savaş Daire Başkanlığının yaptığı
Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği
Bilim Dalı, Hemşirelik Yüksek Okulu,
Gülhane Askeri Tıp Akademisi,
Ankara, Türkiye
2
Biyoistatistik Bilim Dalı, Gülhane
Askeri Tıp Akademisi Tıp Fakültesi,
Gülhane Askeri Tıp Akademisi,
Ankara, Türkiye
1
Amaç: Bu araştırmada, kolorektal kanser cerrahisi uygulanan ve ostomisi olmayan hastaların taburculuk öncesi
bilgi gereksinimlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Yöntem: Kolorektal kanser cerrahisi uygulanan hastaların bilgi
gereksinimlerinin belirlenmesi amacıyla araştırma; Ocak 2012- Aralık 2012 tarihleri arasında bir eğitim araştırma
hastanesi genel cerrahi kliniğinde yürütülmüştür. Araştırma kapsamına; kolorektal kanser cerrahisi uygulanan,
Türkçe iletişim kurabilen, araştırmaya katılmayı kabul eden, klinikten 24-48 saat içinde taburcu olması planlanan 51
hasta dahil edilmiştir. Veri toplamak amacıyla Hasta Bilgi Formu ve Hasta Öğrenim Gereksinimleri Ölçeği (HÖGÖ)’nin
Türkçe formu kullanılmıştır. Bulgular: Hastaların yaş ortalamalarının 61,3 olduğu belirlenmiştir. Hastaların sağlık
durumlarına ilişkin özellikleri incelendiğinde; yaklaşık 1/3’inin kronik hastalığa sahip olduğu (%35,3) ve 2/3’sinin daha
önce en az bir kez ameliyat olduğu (%66,7) belirlenmiştir. Araştırmaya katılan kolorektal kanserli hastaların tanıları
incelendiğinde; %52,9’unun kolon kanseri ve %47,1’inin rektum kanseri olduğu saptanmıştır. Yapmış olduğumuz
çalışmada hastaların öğrenim gereksinimleri ölçeği toplam puan ortalaması 199,6±29,7 olarak belirlenmiştir.
Kolorektal kanser cerrahisi uygulanan hastaların taburcu olmadan önce, öncelikli olarak tedavi ve komplikasyonlar,
ikinci sırada yaşam aktiviteleri, üçüncü sırada ise yaşam kalitesi konusunda bilgi alma gereksinimi duydukları
belirlenmiştir. Sonuç: Bu çalışmada kolorektal cerrahi uygulanan hastaların taburculuğa ilişkin yüksek düzeyde bilgi
gereksinimlerinin olduğu belirlenmiştir. Hastaların gereksinimlerinin doğru şekilde belirlenmesi ve bu doğrultuda
eğitim verilmesi hastanın yaşam kalitesini artıracaktır.
Yazışma Adresi/Address for
correspondence:
Sibel Yılmaz Şahin,
Cerrahi Hastalıkları Hemşireliği
Bilim Dalı, Hemşirelik Yüksek Okulu,
Gülhane Askeri Tıp Akademisi,
Ankara, Türkiye
sysahin@gata.edu.tr
Anahtar Kelimeler:
Kolorektal Kanser Cerrahisi, Bilgi
Gereksinimi, Öğrenim Gereksinimi,
Hemşirelik Bakımı, Taburculuk
Eğitimi
Key Words:
Colorectal Cancer Surgery,
Information Need, Learning Need,
Nursing Care, Discharge Education
Gönderme Tarihi/Received
Date:
28.09.2014
Kabul Tarihi/Accepted Date:
20.12.2014
Yayımlanma Tarihi/Published
Online:
02.11.2015
istatistiklere göre; kolorektal kanserler, akciğer kanseri ve
meme kanserinden sonra üçüncü sırada yer almaktadır
ve Türkiye’de görülme sıklığı %7,7’dir (1,4).
Dünyada ve ülkemizde kanser araştırmalarına
verilen önem artmıştır. Kolorektal kanser cerrahisi
uygulanan hastaların taburculuklarına ilişkin literatür
incelendiğinde; stoması olmayan hastalara yönelik
çok az sayıda çalışma olduğu belirlenmiştir (3,5).
Yapılan çalışmalarda kolorektal kanser cerrahisi sonrası
hastaların; barsak boşaltımına ilişkin rahatsızlık,
TAF Prev Med Bull ● 2015 ● Vol 14 ● Issue 5
401
Şahin, vd. : Kolorektal CA bilgi gereksinimi
konstipasyon, diare, iştah azalması, ağrı kontrolünde
güçlük, tanı ve tedavi işlemlerinden korkma,
ostomi açılma korkusu, kontrolünü yitirme korkusu
deneyimledikleri bildirilmiştir (5-8). Harrison ve
arkadaşları çalışmalarında kolorektal cerrahi uygulanmış
ve stoması olmayan hastaların taburcu edildikten sonra
stoması olan hastalara göre daha fazla bilgi gereksinimi
duyduklarını saptamıştır (9). Beaver da çalışmasında,
kolorektal kanser cerrahisi uygulanan ve stoması olan
hastaların taburcu olmadan önce bilgi aldıklarını,
stoması olmayan hastaların ise yeterli bilgi almadıkları
ve bu durumdan memnun olmadıklarını belirtmektedir
(10). Yurt dışında yeterli çalışma olmamakla birlikte
Türkiye’de de benzer çalışmalara rastlanmamıştır.
Kanser hastalarının ve ailelerinin bilgilendirilmeleri ve
desteklenmeleri önem arz eden konulardır. Hastaların
komplikasyonlardan korunabilmeleri, gelişebilecek
komplikasyonları erken dönemde saptayabilmeleri,
evde bakımlarını ve tedavilerini sürdürebilmeleri
için iyi bir taburculuk eğitimine gereksinim vardır.
Hemşire, hastanın bakım gereksinimlerini karşılayacak,
sağlığını koruyacak ve geliştirecek bilgi ve becerileri,
bireyin gereksinimlerine uygun, planlı bir eğitimle
kazandırabilir (11-15).
Kanserin görülme sıklığının artması sağlık çalışanlarının
kanserle yaşayan bireylerin gereksinimlerini belirlemesi
ve bu gereksinimleri karşılamaya yönelik bakımlarını
yeniden planlamasına duyulan ihtiyacı da arttırmaktadır
(2). Günümüzde hastanede yatış süreleri kısalmakta
ve hastaların bilgilendirilmesi ve taburculuğu için
ayrılan zaman da azalmaktadır. Bu durum hastaların
taburculuğu sırasında planlı prosedürlerin uygulanması
gereğini öne çıkarmaktadır. Hastaları bilgilendirmenin
önemi ve bilgiye gereksinim duydukları bilinmektedir
(12). Hastaların bilgi gereksinimlerinin, önceliklerinin
ve bunu etkileyen etkenlerin doğru belirlenmesi,
taburculuk eğitiminin doğru planlanmasına ve
verilen taburculuk eğitiminin etkinliğinin sürekli
değerlendirilmesine olanak sağlayacaktır (14).
Bu çalışma kolorektal kanser cerrahisi uygulanan ve
stoması olmayan hastaların, taburcu olmadan önce, bilgi
gereksinimlerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır.
Kolorektal kanser cerrahisi uygulanan hastaların
bilgi gereksinimlerinin belirlenmesinin hemşirelerin
taburculuk eğitimlerini planlamalarında yol gösterici
olacaktır.
MATERYAL METOD
Araştırma Dizaynı
Tanımlayıcı bir çalışma olarak planlanan bu araştırma;
Ocak 2012- Aralık 2012 tarihleri arasında bir eğitim
araştırma hastanesinin genel cerrahi kliniğinde
yürütüldü. Araştırma kapsamına; kolorektal kanser
402
cerrahisi uygulanan, Türkçe iletişim kurabilen,
araştırmaya katılmayı kabul eden, klinikten 24-48 saat
içinde taburcu olması planlanan 55 hasta dahil edildi.
Ancak 2 hastanın araştırmaya katılmayı reddetmesi,
2 hastanın da görüşmeyi yarıda kesmesi nedeniyle
değerlendirme 51 hasta ile yapıldı. Kolorektal kanser
cerrahisi uygulanıp stoma açılan hastalar ayrıca bilgi
ve eğitim aldıkları için araştırmaya dâhil edilmemiştir.
Veri toplamak amacıyla Hasta Bilgi Formu ve Hasta
Öğrenim Gereksinimleri Ölçeği (HÖGÖ)’nin Türkçe
formu kullanıldı. Verilerin toplanması yaklaşık 15-30
dakika sürdü. Verilerin değerlendirilmesinde frekans,
yüzde, ortalama ve standart sapma kullanıldı.
Veri Toplama Aracı
“Hasta Öğrenim Gereksinimleri Ölçeği” hastaların
taburculukta bilgi gereksinimlerini belirlemek için ilk
olarak 1990 yılında Bubela, Galloway ve arkadaşları
tarafından geliştirilmiş olup, 2007’de yılında Emine Çatal
tarafından Türkçe’ye uyarlanarak geçerliği ve güvenilirliği
test edilmiştir. Ölçek; ilaçlar, yaşam aktiviteleri, toplum ve
izlem, duruma ilişkin duygular, tedavi ve komplikasyonlar,
yaşam kalitesi ve cilt bakımı olmak üzere 7 alt ölçekten
ve toplam 50 maddeden oluşmaktadır. Ölçek maddeleri
likert tipi ölçekleme yöntemi ile “1= önemli değil”, “2=
biraz önemli”, “3= ne az ne çok önemli”, “4= çok önemli”,
“5= son derece önemli” şeklinde değerlendirilmektedir.
Buna göre; hastalardan taburculuk öncesi eve
gönderilmeden bilgi gereksinimlerini ve önceliklerini en
iyi tanımlayan seçeneği seçmeleri istenmektedir. Ölçeğin
değerlendirmesi, her bir alt boyut ve ölçek toplam puanı
üzerinden yapılmaktadır. Ölçek sonucunda elde edilen
puanlar 50-250 arasında değişmektedir ve 0-50 arası
hastanın eğitim gereksinimi “önemli değil”, 51-100 arası
“biraz önemli”, 101-150 arası “ne az ne çok önemli”,
151-200 arası “çok önemli”, 201-250 arası “son derece
önemli” şeklinde yorumlanmaktadır. Çatal ve Dicle’nin
yapmış olduğu geçerlilik güvenirlik çalışmasında toplam
ölçek için cronbach alfa 0,95 olarak hesaplanmış olup,
bizim çalışmamızda toplam ölçek için cronbach alfa 0,96
olarak hesaplanmıştır (4). Alt ölçekler için cronbach alfa
değerleri ise 0,58 ile 0,85 arasında değişmektedir.
Araştırmanın Etik Boyutu
Araştırmanın yürütülmesi için, Hasta Öğrenim
Gereksinimleri Ölçeğinin Türkçe geçerlilik güvenilirliğini
yapan Emine ÇATAL’dan, araştırmanın uygulandığı
hastanenin yerel etik kurulundan ve hastalardan izin
alınmıştır.
BULGULAR
Araştırma sonucu elde edilen veriler değerlendirildiğinde;
hastaların yaşlarının 21-86 arasında değiştiği ve yaş
ortalamalarının 61,3 olduğu belirlenmiştir.
TAF Prev Med Bull ● 2015 ● Cilt 14 ● Sayı 5
Şahin, et al. : Colorectal CA information need
Hastaların sosyodemografik özellikleri incelendiğinde
büyük çoğunluğunun (%76,5) evli/birlikte yaşadığı
ve evlerini eşleri ile paylaştığı (%49) belirlenmiştir.
Hastaların bakımı ile çoğunlukla çocukları (%29,4)
ve eşleri (%27,5) ilgilenmektedir. Eğitim durumları
açısından hastalar değerlendirildiğinde; hastaların
çoğunlukla ilkokul (%35,3) ve lise (%27,5) mezunu
olduğu görülmektedir (Tablo 1).
Tablo 1. Hastaların Sosyodemografik Özellikleri.
Sosyodemografik Özellikler
Cinsiyet
Erkek
Kadın
Medeni Hali
Bekar
Evli ya da birlikte yaşıyor
Dul (eşi ölmüş)
Evde birlikte yaşadığı bireyler
Yalnız
Anne baba kardeş
Eş
Bekar Çocuklar/Çocuklar
Evli Çocuk/Çocuklar
Diğer
Bakımınızdan sorumlu olan kişi
Var
Çocuklar
Eş
Anne
Yok
En son bitirdiğiniz okul
Okuryazar değil
Okuryazar
İlkokul
Ortaokul
Lise
Yüksek okul / Üniversite
Sayı (n)
Yüzde
(%)
56
55
51,0
49,0
2
39
10
3,9
76,5
19,6
7
1
25
2
13
1
13,7
2,0
49,0
8,7
25,5
4,3
30
15
14
1
21
58,8
29,4
27,5
2,0
41,2
3
2
18
6
14
8
5,9
3,9
35,3
11,8
27,5
15,7
Tablo 2. Hastaların Sağlık Durumlarına İlişkin Özellikleri.
Özellikler
Sayı (n)
Kronik hastalık durumu
Evet Var
Hayır Yok
Yüzde (%)
18
33
35,3
64,7
Daha önce cerrahi girişim uygulanma durumu ve
sayısı
Evet
1 kez
2 kez
3 kez
Hayır
Yapılan ameliyat
Kolon kanseri
Rektum kanseri
34
16
14
4
17
66,7
31,4
27,5
7,8
33,3
27
24
52,9
47,1
Tablo 3. Hastaların Bilgi Gereksinimleri ve Alt Ölçek
Puanlarının Dağılımı.
HÖGÖ Alt Grupları
En az
En çok Ortalama±SS
Tedavi ve
Komplikasyonlar
17
45
37,6 ± 5,1
Yaşam Aktiviteleri
23
45
35,6 ± 6,3
Yaşam Kalitesi
19
40
32,7 ± 5,5
İlaçlar
16
40
32,0 ± 5,6
Toplum ve İzlem
13
30
23,1 ± 3,5
Cilt Bakımı
Duruma İlişkin Duygular
Toplam Puan
9
25
19,8 ± 3,5
12
25
18,9 ± 3,6
131
250
199,6 ± 29,7
Hastaların en çok ve en az bilgi almak istedikleri
konular incelendiğinde; en çok Hasta Öğrenim
Gereksinimleri Ölçeğinin yaşam kalitesi alt boyutunda
yer alan “Hastalığımın belirtileri ortaya çıktığında
ne yapmalıyım?” (Tablo 4) en az ise Hasta Öğrenim
Gereksinimleri Ölçeğinin cilt bakımı alt boyutunda
“Ayaklarıma uygun bakımı nasıl yapmalıyım?” (Tablo 5)
konusunda bilgi almak istedikleri belirlenmiştir.
Tablo 2’de hastaların sağlık durumlarına ilişkin
özellikleri incelendiğinde; hastaların yaklaşık 1/3’inin
kronik hastalığa sahip olduğu (%35,3) ve 2/3’sinin daha
öce en az bir kez ameliyat olduğu (%66,7) belirlenmiştir.
Araştırmaya katılan kolorektal kanserli hastaların
tanıları incelendiğinde; %52,9’unun kolon kanseri ve
%47,1’inin rektum kanseri olduğu saptanmıştır.
Tablo 4. Hastaların En Çok Bilgi Almak İstedikleri Konular.
Bu çalışmada kolorektal kanser cerrahisi uygulanan
hastaların bilgi gereksinimlerine ilişkin ölçek toplam
puanının 199,6 ± 29,7 ile “çok önemli” düzeyde olduğu
saptanmıştır. Hastaların taburcu olmadan önce bilgi
alma gereksinimi duydukları alanlar ise; öncelikli
olarak tedavi ve komplikasyonlar, ikinci sırada yaşam
aktiviteleri, üçüncü sırada ise yaşam kalitesidir (Tablo 3).
Bilgi Gereksinimi
En az En çok Ortalama±SS
Hastalığımın belirtileri ortaya
çıktığında ne yapmalıyım? 1
5
4,47 ± 0,7
Ameliyat yarasının bakımını
nasıl yapmalıyım?
1
5
4,39 ±0,9
Tedavime bağlı oluşabilecek
yan etkiler nelerdir? 1
5
4,37 ± 0,8
Bağırsak boşaltımı ile
ilgili bir problem olursa ne
yapmalıyım?
1
5
4,33 ± 0,8
Evde yardım için telefonla
kimi aramalıyım?
1
5
4,33 ± 0,7
TAF Prev Med Bull ● 2015 ● Vol 14 ● Issue 5403
Şahin, vd. : Kolorektal CA bilgi gereksinimi
Tablo 5. Hastaların En Az Bilgi Almak İstedikleri Konular.
Bilgi Gereksinimi
En az En çok Ortalama±SS
Ev işlerine/işe ne zaman
başlayabilirim? Toplumsal gruplarla (hasta
dernekleri gibi) nasıl iletişim
kurabilirim?
1
5
3,14 ± 1,4
1
5
3,18 ± 1,1
Ayaklarıma uygun bakımı
nasıl yapmalıyım?
Klinikten eve nasıl
gideceğim?
İlaçlarımı nereden/nasıl temin
edebilirim?
1
5
3,39 ± 1,1
1
5
3,47 ± 1,2
1
5
3,65 ± 1,2
TARTIŞMA
Bilgi gereksinimi çalışmaları kanser hastalarının
önceliklerini belirlemek amacıyla yapılmaktadır. Aynı
zamanda hemşirelerin sınırlı zamanlarını en iyi şekilde
kullanmalarına yardımcı olurken hastaların stresli
dönemlerinde fazla bilgi yüklenmesini önlemek ve
ihtiyacı olacak bilgiyi vermek açısından önemlidir (16).
Yapmış olduğumuz çalışmada kolorektal kanser
cerrahisi uygulanan hastaların, taburcu olmadan önce
‘çok önemli’ derecede bilgi gereksinimi duydukları
belirlenmiştir. Bu çalışmada hastaların öncelikle tedavi
ve komplikasyonlar, yaşam aktiviteleri ve yaşam kalitesi
alanlarında bilgi almak istedikleri belirlenmiştir.
Literatür incelendiğinde hastaların bilgi gereksinimlerini
belirlemeye yönelik yapılan çalışmalarda hastaların bilgi
almak istedikleri öncelikli konular bizim çalışmamıza
benzerlik göstermektedir (6,17,18). Bizim çalışmamızdan
farklı olarak, aynı ölçeği kullanan Demirkıran ve Uzun;
koroner arter bypass greft ameliyatı geçiren hastaların
öncelikli olarak bilgi almak istedikleri konuların yaşam
aktiviteleri, cilt bakımı ve yaşam kalitesi alanında
olduğunu saptamıştır (19). Özel, cerrahi girişim geçiren
hastaların taburculuk sonrası bilgi gereksinimlerini
ve önceliklerini belirlemek amacıyla yapmış olduğu
araştırmalarında; bizim çalışmamızdan farklı olarak
hastaların öncelikle ilaçlar konusunda daha sonra ise
tedavi ve komplikasyonlar ile yaşam kalitesi alanlarında
bilgi almak istediklerini saptamıştır (14). Elde ettiğimiz
veriler ve literatür bulgularına göre uygulanan cerrahi
girişimin ve hasta gruplarının farklı olmasına bağlı
olarak hastaların gereksinimlerinin de farklı olduğu
görülmektedir.
Literatür incelendiğinde kolorektal kanser cerrahisi
sonrası hastaların; konstipasyon, diare gibi barsak
boşaltım problemleri, iştahsızlık, ağrı kontrolünde
güçlük, tanı ve tedavi işlemlerinden korkma, ostomi
açılma korkusu gibi ameliyat sonrası komplikasyonlar
ve semptom kontrolüne ilişkin sorunlar yaşadıkları
bildirilmiştir (5-8). Araştırmamızda literatür bilgilerini
destekler şekilde hastaların en çok bilgi almak istedikleri
konuların kolorektal kanserin belirtileri ortaya
404
çıktığında ne yapacakları, ameliyat yarasının bakımını
nasıl yapacakları, tedavilerine bağlı oluşabilecek
yan etkilerin neler olduğu, barsak boşaltımı ile ilgili
problemlerini nasıl giderebilecekleri ve evde yardım
için telefonla kimi arayabilecekleri hakkında olduğu
saptanmıştır. Yapmış olduğumuz çalışmanın sonuçlarına
benzer şekilde Lithner ve arkadaşları kolorektal
cerrahi uygulanmış ve stoması olmayan hastalara
ameliyat sonrası verilen bilgilere ilişkin algılarını
belirlemek üzere yaptıkları çalışmada hastaların;
ameliyatın sonuçları, evde semptomlar ortaya çıktığında
bunlarla nasıl baş edecekleri ve hastalıklarının seyri
ile yaşamlarının bundan nasıl etkileneceği konusunda
bilgi almak istediklerini bildirmişlerdir (12). Yapılan
diğer çalışmalarda da kolorektal cerrahi uygulanan
hastaların en çok gereksinim duydukları konuların;
hastaların tedavisi ve diğer tedavi seçeneklerinin neler
olduğu, hastalığın yayılması ve seyrinin nasıl olduğu,
hastalığın nüks etmesine ilişkin bilgi, semptom ve
komplikasyonlar, hastalık ve destekleyici tedavi, günlük
yaşam aktiviteleri ve yaşam kalitesi olduğu bildirilmiştir
(10,16,20). Elde ettiğimiz veriler ve literatür bulguları
değerlendirildiğinde kolorektal cerrahi uygulanan
hastaların bilgi almak istedikleri konuların; tedavi ve
komplikasyonlar üzerine yoğunlaştığı görülmüştür.
Teknolojideki gelişmeler ile birlikte tanı ve tedavi
yöntemlerinin artması hastaları belirsizlikler ile karşı
karşıya bırakmaktadır. Belirsizlik kanser yaşantısının
her evresinde görülen bir özelliktir. Kanser yaşantısının
tanı evresinde, tedavi sırasında, hatta tedavi başarılı olsa
bile sonrasında belirsizlik yaşanmaktadır. Yaşanan bu
belirsizliklere karşı kolay uyum sağlayabilmeleri için
hastalar daha fazla bilgiye gereksinim duyarlar. Bazı
hastalar, doğaları gereği soru sormakta rahat olurken
bazı hastalar ise endişelerini ve duygularını paylaşmak
için yardıma gereksinim duymaktadır (12,21). Hasta
eğitimi bireyin tanı ve tedavisini anlamasına, kendi
bakımına aktif katılmasına, hastalığı ile ilgili güçsüzlük
duygusundan kurtulmasına, sağlığını yeniden
kazanmasına, kısa sürede iyileşmesine, komplikasyonları
önlenmesine ve evde bakımını sürdürülmesine yardım
eder (22).
SONUÇ
Günümüzde kolorektal kanser görülme oranı giderek
artmaktadır. Bununla beraber teknolojik ve tıbbi
gelişmeler sürmekte, hastalıkların erken teşhisi,
tedavisinin yanında hastaların hızla iyileşmesi ve
hastaneye geri dönüşlerinin azalması için protokoller de
gelişmektedir. Hastanın tedavisinin başarılı olması için
hasta ve sağlık çalışanın işbirliği içinde olması önemlidir.
Bunu sağlamanın en iyi yolu hastayı bilgilendirmektir.
Hastaların bilgi gereksinimleri hastalıklarına, bireysel
özelliklerine göre farklılık gösterebilmektedir. Hastaların
bilgi gereksinimlerini karşılarken öncelikle gereksinim
TAF Prev Med Bull ● 2015 ● Cilt 14 ● Sayı 5
Şahin, et al. : Colorectal CA information need
duyduğu konulara yer verilmesinin hastalığıyla baş
etmesinde, tedaviye uyumunu sağlamada, hastaneye
plansız geri dönüşleri azaltmada ve hasta memnuniyetini
arttırmada yararlı olacağı düşünülmektedir
ARAŞTIRMANIN SINIRLILIKLARI
Anketlerin uygulanması esnasında yaşlı hastalarla
iletişim kurmakta zaman zaman güçlük yaşanmıştır.
Örneğin ‘İlaçlarımı nereden/nasıl temin edebilirim?’
sorusunu kendilerine değil yakınlarına sorulmasını
beklemişlerdir.
Araştırma sonuçlarının, sadece bu örneklem grubundaki
hastaları kapsamaktadır, genellenemez.
KAYNAKLAR
1.
Büyükdoğan, M. (2009). Kolorektal kanserde genetik ve
etyolojik faktörler. Selçuk Tıp Dergisi, 25, 171-180.
2. Taylor, C., Richardson, A., & Cowley, S. (2011). Surviving
cancer treatment: An investigation of the experience of fear
about, and monitoring for, recurrence in patients following
treatment for colorectal cancer. European Journal of
Oncology Nursing, 15(3), 243-249.
3. Worster, B., & Holmes, S. (2008). The preoperative
experience of patients undergoing surgery for colorectal
cancer: a phenomenological study. European Journal of
Oncology Nursing, 12(5), 418-424.
4. Tastan, S., Andsoy, I. I., & Iyigun, E. (2013). Evaluation of
the knowledge, behavior and health beliefs of individuals
over 50 regarding colorectal cancer screening. Asian Pacific
Journal of Cancer Prevention, 14(9), 5157-5163.
5. Pan, L. H., Tsai, Y. F., Chen, M. L., Tang, R., & Chang, C.
J. (2011). Symptom distress and self-care strategies of
colorectal cancer patients with diarrhea up to 3 months
after surgery. Cancer Nursing, 34(1), E1.
6. Galloway, S. C., & Graydon, J. E. (1996). Uncertainty,
symptom distress, and information needs after surgery for
cancer of the colon. Cancer Nursing, 19(2), 112-117.
7. Harrison, J., Young, J., Auld, S., Masya, L., Solomon,
M., & Butow, P. (2011). Quantifying postdischarge unmet
supportive care needs of people with colorectal cancer: a
clinical audit1. Colorectal Disease, 13(12), 1400-1406.
8. John, S., George, S., Primrose, J., & Fozard, J. (2011).
Symptoms and signs in patients with colorectal cancer.
Colorectal Disease, 13(1), 17-25.
9. Jonsson, C., Stenberg, A., & Frisman, G. H. (2010). The
lived experience of the early postoperative period after
colorectal cancer surgery. European Journal of Cancer
Care, 20(2), 248-256.
10. Beaver, K., Bogg, J., & Luker, K. A. (2001). Decision making
role preferences and information needs: a comparison of
colorectal and breast cancer. Health Expectations, 2(4),
266-276.
11. Çatal, E., & Dicle, A. (2008). Hasta öğrenim gereksinimleri
ölçeği’nin Türkiye’de geçerlik ve güvenirlik çalışması. Dokuz
Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi,
1(1), 19-32.
12. Lithner, M., Johansson, J., Andersson, E., Jakobsson, U.,
Palmquist, I., & Klefsgard, R. (2012). Perceived information
after surgery for colorectal cancer–an explorative study.
Colorectal Disease, 14(11), 1340-1350.
13. Nagler, R. H., Gray, S. W., Romantan, A., Kelly, B. J.,
DeMichele, A., Armstrong, K., et al. (2010). Differences in
information seeking among breast, prostate, and colorectal
cancer patients: Results from a population-based survey.
Patient education and counseling, 81, S54-S62.
14. Özel, S. (2010). Cerrahi Girişim Geçiren Hastaların
Taburculuk Sonrası Bilgi Gereksinimlerinin Belirlenmesi.
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, M.Ü. Sağlık Bilimleri
Enstitüsü İstanbul.
15. Yıldırım, M., & Bayraktar, N. (2010). Cerrahi kliniklerinde
çalışan hemşirelerin taburculuk planlaması sürecindeki
rolleri ve bunu etkileyen faktörler. Türkiye Klinikleri
Hemşirelik Bilimleri Dergisi, 2(2), 73.
16. Ankem, K. (2006). Factors influencing information needs
among cancer patients: A meta-analysis. Library &
information science research, 28(1), 7-23.
17. Taşdemir, N., Güloğlu, S., Turan, Y., Çataltepe, T., & Özbayır,
T. (2010). Learning Needs of Neurosurgery Patients. Journal
of Neurological Sciences (Turkish), 27(4), 414-420.
18. Uzun, O., Ucuzal, M., & Inan, G. (2011). Post-Discharge
learning needs of General Surgery patients. Pakistan Journal
of Medical Sciences, 27(3).
19. Demirkıran, G., & Uzun, Ö. (2012). Koroner Arter Bypass
Greft Ameliyatı Geçiren Hastaların Taburculuk Sonrası
Öğrenim Gereksinimleri. Ege Üniversitesi Hemşirelik
Fakültesi Dergisi, 28(1), 1-12.
20. McCaughan, E., Prue, G., & Parahoo, K. (2009). A systematic
review of quantitative studies reporting selected patient
experienced outcomes, with a specific focus on gender
differences in people with colorectal cancer. European
Journal of Oncology Nursing, 13(5), 376-385.
21. Öz, F. (2001). Hastalık yaşantısında belirsizlik. Türk Psikiyatri
Dergisi, 12(1), 61-68.
22. Öztürk, H., Çilingir, D., & Hintistan, S. ( 2011). Hastaların
Dahiliye ve Cerrahi Kliniklerinde Hemşirelerin Yaptığı Hasta
Eğitimlerini Değerlendirmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi
Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi, 4(4), 53-158.
© GATA. This is an open access article licensed under the terms
of the Creative Commons Attribution Non-Commercial License
(http://creativecommons.org/licenses/by-nc/3.0/) which permits
unrestricted, noncommercial use, distribution and reproduction
in any medium, provided the work is properly cited.
Source of Support: Nil, Conflict of Interest: None declared
TAF Prev Med Bull ● 2015 ● Vol 14 ● Issue 5405