TÜRKİYE POLİPROPİLEN RAPORU 2016 PAGEV YÖNETİCİ ÖZETİ Türkiye’de polipropilen üreten tek tesis PETKİM olup, mevcut üretim kapasitesi yılda 144.000 ton üretebilecek seviyededir. PETKİM’in polipropilen üretimi 2010 yılında 134.000 ton ile maksimum seviyesine erişmiş daha sonraki yıllarda gerilemiştir. Firmanın polipropilen üretiminde kapasite kullanımı 2016 yılında % 85 olarak gerçekleşmiştir Türkiye’nin son 2011- 2016 döneminde toplam polipropilen üretiminin yılda ortalama % 0,1 azaldığı, ithalatının % 6,5, ihracatının % 1,8 ve iç tüketimin de yılda ortalama % 6,1 arttığı gözlemlenmektedir. 2011 yılında iç talebin % 94’ü ithalatla karşılanırken, ithalat bağımlılığının 2016 yılında % 95’e yükseldiği görülmektedir. 2016 yılında yerli üretimin % 21’inin ihraç edildiği, ihracatının ithalatı karşılama oranının % 1 seviyelerinde gerçekleştiği görülmektedir. Türkiye dünyanın önemli polipropilen ithalatçısı ülkelerinden biridir. Ancak polipropilen yerli üretimi bu talebi karşılamaktan uzak kalmaktadır. İç tüketim tahminleri önümüzdeki birkaç yılda ithalat bağımlılığının % 96’ya ulaşacağını göstermektedir. Bu açıdan bakıldığında Türkiye’nin polipropilen üretimi için mevcut veya muhtemel petrokimya tesisleri için önemli bir pazar niteliği taşıdığı görülmektedir. 1. RAPORUN KAPSADIĞI PLASTİK HAMMADDELER Analizin kapsadığı plastik hammaddesi 3902 GTİP no’lu polipropilen ( PP ) ve diğer olefinlerin polimerleri olup içeriği aşağıdaki tabloda özetlenmektedir. GTİP NO AÇIKLAMA 39.02 Propilen ve diğer olefinlerin polimerleri (ilk şekillerde): 3902.10.00.00.00 - Polipropilen ( PP ) 3902.20.00.00.00 - Poliizobutilen 3902.30.00.00.00 - Propilen kopolimerleri 3902.90 - Diğerleri: 3902.90.10.00.00 - - Polistiren'in A-B-A blok kopolimeri, etilen-butilen kopolimer ve polistiren (ağırlık itibariyle % 35 veya daha az stiren içeren) (bu fasılın 6 (b) notunda belirtilen şekillerden birinde olan) 3902.90.20.00.00 - - Polybut -1- ene (but-1-ene ile ağırlık itibariyle % 10 veya daha az etilen içeren kopolimer veya polybut - 1 - ene ile ağırlık itibariyle % 10 veya daha az polipropilen ( PP ) ve/veya ağırlık itibariyle % 25 veya daha az polipropilen ( PP ) karışımı) (bu fasılın 6 (b) notunda belirtilen şekillerden birinde olan) 3902.90.90.00.00 - - Diğerleri Tablo 1: Rapor İçeriğinde Yer Alan 3902 GTİP No’lu Propilen ve Diğer Olefinlerin Polimerleri 1. KURULU KAPASİTE Türkiye’de polipropilen üreten tek tesis PETKİM olup, mevcut üretim kapasitesi yılda 144.000 ton polipropilen üretebilecek seviyededir. İşletmeye Alınış Tarihi 1985 Başlangıç Kapasitesi 60.000 Ton / Yıl Tevsi Tarihleri 1993, 2005 Tevsi Sonrası Kapasite 144.000 Ton / Yıl Ürünler PP Elyaflık (EH-251, EH-241, EH-341, EH-102)Çuvallık (MH418, MH-220, MH-180) , Boruluk (BC050) Filmlik (FH-250, FH-360, Kalıplama (MH-220N ) Tablo 2: PETKİM Üretim Kapasitesi ve Ürünler Kaynak: PETKİM Web Sitesi Bilgileri ve Yıllık Faaliyet Raporları PETKİM, polipropilen üretimine 1985 yılında 60.000 ton kapasite ile başlamış ve 1993 ve 2005 yıllarında gerçekleştirdiği tevsi yatırımları ile üretim kapasitesini 144.000 tona yükseltmiştir. Firmanın ürettiği polipropilenin başlıca kullanım alanlarını; örgü, çuval, halı ipliği, halat, masa örtüleri, paspas, filtre bezleri, keçe, kord bezi, boru, kablo kılıfı, balık ağı, fırça, leğen, masa, sandalye, oyuncak, piknik eşyaları oluşturmaktadır. 2. ÜRETİM VE KAPASİTE KULLANIMI PETKİM’in 1990 – 2015 yılları arasında gerçekleştirdiği polipropilen üretimi aşağıdaki tabloda ve grafikte verilmiş olup, firmanın polipropilen üretimi 2010 yılında 137.700 ton ile maksimum seviyesine erişmiş daha sonraki yıllarda gerilemiştir. Firmanın polipropilen üretiminde kapasite kullanımı 2016 yılında % 85 olarak gerçekleşmiştir 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Üretim 1000 Ton 122,7 113,4 108,9 85,5 86,5 122 K.K.O % 85 79 76 59 60 85 Tablo 3: PETKİM Polipropilen Üretim ve Kapasite Kullanımı ( 1000 Ton ) Kaynak: PETKİM Web Sitesi Bilgileri ve Yıllık Faaliyet Raporları 140 90 80 120 70 100 60 80 50 60 40 30 40 20 20 10 0 0 2011 2012 2013 2014 Üretim KKO ( % ) Grafik 1: PETKİM Polipropilen Üretimi ve Kapasite Kullanımı 2015 2016 3. POLİPROPİLEN İTHALATI Türkiye’nin 2011 – 2016 döneminde yapmış olduğu toplam polipropilen ithalatı miktar bazında yılda % 6,5 artarken, değer bazında yılda ortalama % 2,8 gerileyerek 2016 yılında 2 milyon 35 bin tona ve 2 milyar 362 milyon dolara ulaşmıştır. 2011 2012 2013 2014 2015 2016 1000 Ton 1.487 1.698 1.760 1.899 1.943 2.035 CAGR (%) 6,5 Milyon $ 2.719 2.777 2.974 3.314 2.650 2.362 -2,8 Tablo 4: Türkiye Polipropilen İthalatı Kaynak: TUİK 3.500 3.500 3.000 3.000 2.500 2.500 2.000 2.000 1.500 1.500 1.000 1.000 500 500 0 0 2011 2012 2013 1000 Ton 2014 2015 2016 Milyon $ Grafik 2: Türkiye Polipropilen İthalatı Türkiye’de miktar bazında polipropilen ithalatının 2016 yılında % 80’ini birincil formda polipropilen, % 19’unu ise polipropilen kopolimerleri oluşturmuştur. Miktar Değer Polipropilen ( Birincil Formda ) 80 78 Propilen kopolimerleri ( Birincil Formda ) 19 21 Diğerleri 1 1 Toplam 100 100 Tablo 5: Cinsler İtibariyle Polipropilen İthalatı ( 1000 Ton ) 4. POLİPROPİLEN İHRACATI Türkiye’nin 2011 yılında 23 bin ton ve 39 milyon dolar olan toplam polipropilen ihracatı miktar bazında yılda ortalama % 1,8 artarken değer bazında % 4,1 azalmıştır. 2011 2012 2013 2014 2015 2016 CAGR % 1000 Ton 23 23 21 21 28 25 1,8 Milyon $ 39 38 35 34 39 32 -4,1 Tablo 6: Türkiye’nin Polipropilen İhracatı Kaynak: TUİK 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0 2011 2012 2013 1000 Ton 2014 2015 2016 Milyon $ Grafik 3: Türkiye Propilen İhracatı 2016 yılında Türkiye’de miktar bazında polipropilen ihracatının % 74’ünü birincil formda polipropilen, % 22’sini ise polipropilen kopolimerleri oluşturmuştur. Miktar Değer Polipropilen( Birincil Formda ) 74 66 Propilen kopolimerleri ( Birincil Formda ) 22 28 Diğerleri 4 7 Toplam 100 100 Tablo 6: Cinsler İtibariyle Polipropilen İhracatı ( 1000 Ton ) 5. POLİPROPİLEN DIŞ TİCARET AÇIĞI Türkiye, polipropilen dış ticaretinde hem miktar hem de değer bazında büyük oranda dış ticaret açığı vermektedir. Polipropilen dış ticaret açığı 2011-2016 döneminde miktar bazında yılda ortalama % 6,5 artarken değer bazında da yılda ortalama % 2,8 düşmüş ve 2016 yılında 2 milyon tona ve 2,3milyar tona ulaşmıştır. 2011 2012 2013 2014 2015 2016 1000 Ton -1.464 -1.675 -1.739 -1.878 -1.915 -2.009 Milyon $ -2.680 -2.739 -2.939 -3.280 -2.611 -2.330 Tablo 7: Türkiye’nin Polipropilen Dış Ticaret Açığı 0 0 2011 2012 2013 2014 2015 2016 -500 -500 -1.000 -1.000 -1.500 -2.000 -1.500 -2.500 -2.000 -3.000 -2.500 -3.500 1000 Ton Milyon $ Grafik 4: Türkiye'nin Polipropilen Dış Ticaret Açığı 6. ÜLKELER İTİBARİYLE TOPLAM POLİPROPİLEN İTHALATI Türkiye,2016 yılında toplam polipropilen ithalatının miktar bazında % 81’ini değer bazında da % 80’ini 10 ülkeden gerçekleştirmiştir. 2016 yılında S. Arabistan, Mısır, G. Kore, İran ve Hindistan Türkiye’nin miktar bazında en çok polipropilen ithalatı yaptığı ilk 5 ülkeyi oluşturmuştur. Ülkeler Miktar Değer $/kg Suudi Arabistan 29,7 27,5 1,1 Mısır 12,0 11,2 1,1 G. Kore 8,6 9,1 1,2 İran 6,7 6,2 1,1 Hindistan 6,4 5,8 1,0 Belçika 4,7 5,4 1,3 İspanya 3,7 4,4 1,4 Almanya 2,8 3,5 1,4 Yunanistan 3,5 3,3 1,1 İsrail 3,0 3,1 1,2 10 Ülke Toplamı 81,1 79,6 1,1 Diğerleri 18,9 20,4 1,3 Toplam 100,0 100,0 1,2 Tablo 8: Ülkeler İtibariyle Türkiye’nin Polipropilen İthalatı ( % Dağılım ) Kaynak: TUİK 7. ÜLKELER İTİBARİYLE TOPLAM POLİPROPİLEN İHRACATI Türkiye 2016 yılında toplam polipropilen ihracatının miktar bazında % 44’ünü değer bazında ise % 46’sını 10 ülkeye yönelik olarak gerçekleştirmiştir. 2016 yılında İran, Mısır, İtalya, Macaristan, ve Almanya en büyük ihraç pazarlarımızı oluşturmuştur. Ülkeler Miktar Değer $/kg İran 4,6 7,0 1,9 Mısır 5,7 5,7 1,3 İtalya 7,0 5,7 1,0 Macaristan 4,7 5,7 1,5 Almanya 2,8 4,8 2,2 Çin 6,3 4,7 1,0 Romanya 4,0 4,0 1,2 Ukrayna 2,5 2,9 1,5 Yunanistan 4,0 2,8 0,9 Irak 10 Ülke Toplamı Diğerleri 2,5 2,7 1,4 44,2 46,0 1,3 55,8 54,0 1,2 Toplam 100,0 100,0 1,3 Tablo 9: Ülkeler İtibariyle Türkiye’nin Polipropilen İhracatı Kaynak: TUİK 8. POLİPROPİLEN İTHALAT VE İHRACAT FİYATLARI 2011 – 2016 yılları arasında dünya polipropilen ortalama ithalat fiyatları yılda ortalama % 8,7 ihracat fiyatları ise % 5,8 gerilemiştir. 2011 yılında ortalama 1,8 $/kg olan ithalat fiyatı 2016 yılında 1,2 $/kg’ma, 1,7 $/kg olan ortalama ihracat fiyatı da 1,3 $/kg’ma inmiştir. 2011 2012 2013 2014 2015 2016 CAGR % İthalat Fiyatı 1,8 1,6 1,7 1,7 1,4 1,2 -8,7 İhracat Fiyatı 1,7 1,7 1,7 1,6 1,4 1,3 -5,8 Tablo 10: Türkiye Polipropilen Ortalama Dış Ticaret Fiyatları( $/kg ) İthalat Fiyatı 1,8 1,7 1,6 1,7 1,7 1,7 İhracat Fiyatı 1,7 1,6 1,4 1,4 1,3 1,2 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Grafik 5: Türkiye Polipropilen Ortalama Dış Ticaret Fiyatları Kaynak: TUİK 9. POLİPROPİLEN İÇ PAZAR TÜKETİMİ VE TÜKETİMİN PROSES TİPLERİNE DAĞILIMI Türkiye plastik sektöründeki hızlı gelişime paralel olarak, sektörün polipropilen tüketimi de hızlı bir artış trendi göstermiş ve 2011 – 2016 yıllarını kapsayan dönemde yılda ortalama % 6,1 oranında artmıştır. 2011 yılında 1 milyon ton olan tüketim 2016 yılında 2,1 milyon tona çıkmıştır. İç Tüketim 2011 2012 2013 2014 2015 2016 CAGR % 1.587 1.788 1.848 1.964 2.002 2.131 6,1 Tablo 11: Türkiye'de Polipropilen İç Pazar Tüketimi - 1000 Ton 2.500 2.000 1.500 1.000 500 0 2011 2012 2013 2014 Grafik 6: Türkiye'de Polipropilen İç Pazar Tüketimi - 1000 Ton 2015 2016 Türkiye’de polipropilen tüketiminin proses tiplerine göre tüketiminde fiber % 22 ile en büyük payı oluşturmaktadır. Levha % 19 ile ikinci, film ve ekstrüzyon kaplama % 15 ile üçüncü büyük proses tipini oluşturmaktadır. Şişirme toplam tüketimden % 3 pay almaktadır. Bunların dışındaki tüm proses tiplerinin toplam payı % 21 düzeyindedir. Fiber % 22 Diğerleri % 21 Levha % 19 Enjeksiyon % 21 Film & Ekstrüzyon Kaplama % 15 Şişirme %2 Grafik 7: Türkiye'de Proses Tipleri Bazında Polipropilen Tüketiminin Dağılımı Türkiye’de 2015 yılında toplam polipropilen tüketiminin % 49’u ambalaj, % 31’i elektrik, elektronik ve beyaz eşya, % 8’i otomotiv sektörlerince gerçekleştirilmiştir. Toplam tüketimde tarım ve tekstil sektörleri % 1 pay almıştır. Otomotiv %8 Tarım %1 Tekstil %1 Diğerleri % 10 Ambalaj % 49 Elektrik, Elektronik, Beyaz Eşya % 31 Grafik 8: Türkiye'de Polipropilen Tüketiminin Sektörler Bazında Dağılımı ( % ) 10. ARZ VE TALEP DENGESİ VE TAHMİNİ Türkiye’nin son 2011- 2016 döneminde toplam polipropilen üretiminin yılda ortalama % 0,1 azaldığı, ithalatının % 6,5, ihracatının % 1,8 ve iç tüketimin de yılda ortalama % 6,1 arttığı gözlemlenmektedir. 2011 yılında iç talebin % 94’ü ithalatla karşılanırken, ithalat bağımlılığının 2016 yılında % 95’e yükseldiği görülmektedir. 2016 yılında yerli üretimin % 21’inin ihraç edildiği, ihracatının ithalatı karşılama oranının % 1 seviyelerinde gerçekleştiği görülmektedir. Üretim İthalat İhracat İç Tüketim İthalat / İç Tüketim İhracat / Üretim İhracat / İthalat 2011 123 1.487 23 1.587 94 19 2 2016 122 2.035 25 2.131 95 21 1 CAGR % -0,1 6,5 1,8 6,1 2017 122 2.136 25 2.234 96 20 1 2020 122 2.473 25 2.570 96 20 1 Tablo 12: Türkiye’de Polipropilen Arz ve Talep Dengesi ve Tahmini ( 1000 Ton ) Türkiye dünyanın önemli polipropilen ithalatçısı ülkelerinden biridir. Ancak polipropilen yerli üretimi bu talebi karşılamaktan uzak kalmaktadır. Önümüzdeki 5 yılda PETKİM’in % 85 kapasite kullanımı ile üretimi yapacağı, iç tüketimin yılda ortalama % 5 artacağı varsayımına göre 2020 yılında Türkiye’nin polipropilende % 96 oranında ithalata bağımlı olacağı tahmin edilmektedir. Bu açıdan bakıldığında Türkiye’nin polipropilen üretimi için mevcut veya muhtemel petrokimya tesisleri için önemli bir pazar niteliği taşıdığı görülmektedir.