BURSA HARÝTA VE KADASTRO MÜH. OD.BURSA RAPOR (1)
advertisement
üzere 1/2000 veya 1/5000 ölçekte düzenlenen, detaylı bir raporla açıklanan ve raporu ile bir bütün olan plandır. Çevre Düzeni Planı;10) (De i ik - R.G.: 17.3.2001 - 24345 / m.4) Çevre Düzeni Planı: Konut, sanayi, tarım, turizm, ula ım gibi sektörler ile kentsel- kırsal yapı ve geli me ile do al ve kültürel de erler arasında koruma-kullanma dengesini sa layan ve arazi kullanım kararlarını belirleyen yönetsel, mekansal ve i levsel bütünlük gösteren sınırlar içinde, varsa bölge planı kararlarına uygun olarak yapılan, idareler arası koordinasyon esaslarını belirleyen, 1/25000, 1:50000, 1:100000, veya 1:200000 ölçekte hazırlanan, plan notları ve raporuyla bir bütün olan planı, olarak tarif edilmektedir. Görüldü ü üzere Türkiye’de yapılan ve Onaylanan Bütün planların uymak zorunda oldu u bu yönetmelikte 1:25.000 ölçekli planın Çevre Düzeni Planı oldu u Nazım mar Planı olmadı ı anla ılmaktadır. Yönetmeli in yaptı ı bu tanımlar Türkiye’de planlama üzerine, akademik formasyon sahiplerinden, serbest ve kamuda çalı an ehir Plancılarına kadar herkesin üzerinde uzla tı ı bir konudur. Hal böyleyken 5216 sayılı Büyük ehir Belediyeleri Kanunun 7/b maddesinde MADDE 7.- Büyük ehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları unlardır: a) lçe ve ilk kademe belediyelerinin görü lerini alarak büyük ehir belediyesinin stratejik plânını, yıllık hedeflerini, yatırım programlarını ve bunlara uygun olarak bütçesini hazırlamak. b) Çevre düzeni plânına uygun olmak kaydıyla, büyük ehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde 1/5.000 ile 1/25.000 arasındaki her ölçekte nazım imar plânını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak; ifadesi bulunmaktadır. Büyük ehir Belediye Kanunu öncesinde üretilen ve kabul edilen tanımlamalara ra men bu kanunla getirilen 1/5.000 ile 1/25.000 arasındaki her ölçekte nazım imar plânını tanımı pek anla ılamamı tır. Yönetmelik 1/25.000 ölçe i Çevre düzeni planı olarak tanımlarken sonradan çıkan kanun bunu nazım plan olarak tanımlamı tır. Kanunlar yönetmeliklerden üstündür ancak kanunla getirdi iniz tanımlamalar ehircilik ilke ve esaslarına uygun olması gerekmektedir. Kanunlar bilimsel gerçeklere tanımlara sınıflara aykırılık te kil etmemelidir. Bu açıdan baktı ımızda bu mevzuatlar bu haliyle ortada dururken 30.000 lik alanda Katılımcılı ı gözeterek 1/25.000 Çevre Düzeni Planını yapması ve onaylamasını hak gördü ümüz Büyük ehir Belediyelerinin de eli kolu ba lanmı tır. Çevre Düzeni Planlarını Kim tarafından onaylanaca ı konusunda da eski ve yeni kanunlardan kaynaklanan sorunlar sürmektedir. - 3194 sayılı mar Kanununa (3.5.1985)göre ve bu kanuna göre çıkarılan Plan Yapımına Ait Esaslara dair Yönetmelikte göre (Madde 4) (2.11.1985 ) onay makamı Bayındırlık ve skan Bakanlı ıdır. - Çevre ve Orman Bakanlı ının Kurulu ve Te kilatlanması hakkındaki Kanun Kanun No. 4856 Kabul Tarihi : 1.5.2003 13 8/5/2003 tarih 25102 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmı tır. Bu kanunun 2. maddesinde görevler sayılırkenh) Dengeli ve sürekli kalkınma amacına uygun olarak ekonomik kararlarla ekolojik kararların birarada dü ünülmesine imkân veren rasyonel do al kaynak kullanımını sa lamak üzere, kalkınma plânları ve bölge plânları temel alınarak çevre düzeni plânlarını hazırlamak veya hazırlatmak, onaylamak, uygulanmasını sa lamak. ifadesiyle onay makamı Çevre ve Orman Bakanlı ınındır. - l Özel daresi Kanunun (Kanun No: 5302 Kabul Tarihi : 22.2.2005 ) 6. maddesinde l özel idaresinin görev ve sorumlulukları MADDE 6. - l özel idaresi mahallî mü terek nitelikte olmak artıyla; l çevre düzeni plânı; valinin koordinasyonunda, büyük ehirlerde büyük ehir belediyeleri, di er illerde il belediyesi ve il özel idaresi ile birlikte yapılır. l çevre düzeni plânı belediye meclisi ile il genel meclisi tarafından onaylanır fadesiyle onay makamı l Özel daresidir. Bursa l Genel Meclisinin bu kanuna dayanarak Çevre Bakanlı ı Kurulu kanunundan sonra yayınlandı ı temelinde aldı ı 09.02.2006 gün ve 91 sayılı Meclis kararıyla “Çevre Düzeni Planlarını hazırlamak veya hazırlatmak, onaylamak uygulanmasını sa lamak” görevini l Genel Meclisine vermi tir. Çevre ve Orman Bakanlı ının Kurulu kanununda yapılan son düzenlemeyle (haziran2006 5491 sayılı yasa) bölge ve havza bazında 1/50.000 ve 1/100.000 planların bu bakanlıkça onaylanaca ı belirtilmi tir. Bu karma ık mevzuat mutlaka gözden geçirilmeli Odamız Genel Merkezince görü ler verilerek olu turulan yeni mar kanunu tasla ı ve yukarıda anılan kanunlarda yapılacak ilave düzeltmelerle bu karma aya son verilmelidir. 2. Bursa’ya Haksızlık Bursa’da 1994 yılından ba layarak Türkiye’de bir ilk olan Bursa ili 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planının onaylanması sürecini kapsayarak 1/25.000 ölçekli planların üzerinde çalı ıldı ı zaman kadar devam eden katılımcı planlama anlayı ı yakla ımına zor olu turulan ama sa lıklı i leyen bu tür planlama kültürüne bu planla haksızlık edilmi tir. Planın hazırlık sürecinde yerel idareler ve kurumlar sürece dahil edilmemi sivil toplum örgütleriyle sürecin ba ında yapılan içeri i dar 2 toplantının önüne geçilmeyerek alelacele plan olu turulup onaylanarak askıya çıkarılmı tır. 14 Bu süreç a a ıda kısaca özetleyece imiz 1/100.000 ölçekli planın onay süreciyle kıyaslanamayacak kadar katılımcı anlayı tan uzaktır. Bursa ili 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planının hazırlanma süreci; Bursa Büyük ehir Belediyesi Öncülü ünde 1994 yılında temeli atılan(Nazım Büro Kurulması ile ba layan) Nazım Plan çalı maları birden fazla yetkili otoritenin yer aldı ı bir ortamda yapıldı ından çalı manın Bayındırlık ve skan Bakanlı ı Bursa Valili i ve kapsam içerisindeki belediyeler ile birlikte sürdürülmesi giri iminde bulunulmu tur. O dönemde planı onaylayan tek kurulu olan Bayındırlık ve skan Bakanlı ı ile yapılan protokol sonrası çalı malara; -Bayındırlık ve skan Bakanlı ından (1 daire ba kanı .1 ube Md. 4 plancı - Bursa Bayındırlık ve skan Müdürlü ünden 5 plancı -Büyük ehir Belediyesi Nazım Plan bürosundan 13 plancı -bu iki kurumdan ortak 11 teknik personel bizzat katılmı lar. Danı man sıfatıyla ODTÜ’den 2 Prof. 2 Doçent Uluda Ünv’den 1 Prof. 1 Dr. Katılmı lar Yerel dareler(Valilik,Belediyeler,Kamu kurum ve kurulu ları) her bölgenin Ticaret-sanayi esnaf odaları çalı malara destek vermi lerdir. Bunların sayısı toplam 50 dir. Kamu Kurum ve Kurulu larından alınan onaylı bilgi paftaları bir araya getirilerek elde edilen sentez paftaları tüm bursayla tartı ılmı sonuçta üzerinde herkesin hemfikir oldu u herkesin sahiplendi i bir plan ortaya çıkmı tır. Bu bilgilerin ı ı ında önümüze gelen planda bu süreçlerin ve yapılanmaların hiçbiri ya anmamı tır. 3. Af Her ne kadar Herkesin sahip çıktı ı üzerinde uzla tı ı bir plan olsa da insano lunun en bilindik zaafı olan para hırsı yine galip gelmi o günkü mevzuatla denetimden uzak ilçe ve belde belediyeleri 1/100.000 plan kararlarına aykırı 1/5000 ve 1/1000 lik planları meclislerinden geçirip imar uygulamalarını tamamlayıp ruhsatları bile vermi lerdir. Bunlara örnek Hasana a-çalı-Gürsu belediyelerinin Sanayi ve Konut planlarıdır. Bu konut planları belde nüfusunun 50 katı nüfusu öngören projeksiyonlar içermi tir. 1/100.000 planla bu öngörülmemi tir bu plan yapılacak 1/25.000 planlarla bunları belli bir ölçüyle belirlenmesini öngörmü tür. Bu gün gelinen noktada önümüze sunulan bu planda yukarıda anlatılan gayri yasal uygulamalarının hepsi yasalla tırılmı -veri olarak kabul edilip nazım plana i lenmi - hatta bununla yetinilmeyip planlar arasında kalan alanlar da doldurulmu tur. Bu olgu af niteli indendir bu kararı kimse tek ba ına alamaz bunu katılımcı anlayı la halkla beraber almak zorundayız. Mevcut yerel iktidarlar tarafından geçmi dönemde yapılan bu belediyecilik anlayı ı ele tirildi ve 15 yeni düzenlemeler getirildi artık Büyük ehir onayı olmadan ilk kademe belediyelerinin hiçbir planı onay yetkisi yok bu pozitif bir geli medir. Kanun koyucu bu yanlı lı ı düzeltmi tir ama eski yanlı ları af yetkisini kim nerden almaktadır. Bu yanlı ları yapanları rantiyecileri ödüllendirmek olmuyor mu? 4.Fonksiyonel Hatalar. Plan yapımına ait esaslara dair yönetmelik Madde 4 Çevre düzeni planı yapılacak alan ve yakın çevresinin bir bütünlük içinde ele alınması ve de erlendirilmesi için e ik analizi, yerinde yapılan incelemeler gibi fiziksel çalı malarla birlikte, bilimsel tekniklere ve yöntemlere dayalı, yeterli nitelikte ve kapsamda ekonomik, sosyal, kültürel, politik, tarihi, sektörel ve teknolojik ara tırmalar yapılır, ilgili kurum ve kurulu ların görü ve önerileri alınır ve de erlendirilir ifadesi yer almaktadır. Oysa Bu planın hiçbir sürecinde onaylı bir DS sulama paftasından,Tarım l Müdürlü ünün Toprak cinslerini gösteren paftasından Jeolojik etüd ve fayları gösteren paftalardan bahsedilmemi tir. Bu görü lerin tam olarak alınmadı ı yazı maların yarım kaldı ı bazen genel müdürlük düzeyinde görü lerin veri alındı ı belirlenmi tir. l Müdürlüklerini a arak bakanlıklardan alınan yazılarla bu topraklara planda belirtilen bu fonksiyonlar atanamaz. SONUÇ: Gelinen a amada içinde Bursa l Özel idaresi gibi kamu kurumunun bulundu u,sivil toplum örgütleri meslek odaları ve sivil giri imler tarfaından yo un resmi itirazlara maruz kalan plan bu noktadan sonra bu kentin gelece ini nasıl tayin edecektir. Elbirli iyle ortak anlayı la üretilmeyen planlar nasıl bizim gelece imizi belirler ? insanlardan bu planlara uymalarını nasıl bekleriz? Batı-Merkez planlama bölgesinde durum bu hale gelmi Belediyenin son tavrı beklenmektedir ancak Belediyenin plan ihalesi kapsamında olan Do u-Kuzey-Uluda -Alaçam-Mudanya planlama bölgelerine ait planlar benzer hatalı mantıkla üretilmektedir. Bu planlama bölgelerinin de akıbeti aynı süreci mi ya ayacaktır.? Bu noktalarda kamuoyu bilgilendirilmelidir. 16 1/100.000 ÖLÇEKL BURSA ÇEVRE DÜZEN PLANI Bursa ili 1/100.000 ölçekli Çevre Düzeni Planı Bursa Büyük ehir Belediyesi ile Bursa Valili i (Bayındırlık ve skan Müdürlü ü) ortakla a olarak tüm kamu kurum ve kurulu ları ile sivil toplum örgütlerinin katılımıyla 1998 yılında onaylanarak yürürlü e girmi tir. Onaylı bu plan kapsamında 11 adet alt bölge belirlenmi bu bölgelere süratle 1/25.000 ölçekli planlarının yapılması öngörülmekteydi. Ancak Bakanlıklar arası yetki karma ası nedeniyle 2003 yılına kadar herhangi bir plan onaylanmamı 2003 yılında Batı planlama bölgesi Çevre Bakanlı ınca onaylanmı 2005 yılında ise negöl planlama bölgesi Bayındırlık ve skan Bakanlı ınca onaylanmı tır. 17 A ustos ve 12 Kasım da ki asrın felaketleriyle aklımıza gelen deprem gerçe i de yüzümüze adeta bir tokat gibi çarpmı tır. Yapılan hiçbir planda ,hatta Bursa’nın Anayasası olarak kabul edilen “2020 Çevre Düzeni Planı”nda dahi depremsellli in dikkate alınmadı ı ortaya çıkmı tır. Gelinen bu noktada depremsellik etkisi ve geçen zamanla plana altlık olan verilerin de i mesi nedeniyle 1/100.000 planın revizesi gündeme gelmi 5302 sayılı l Özel daresi 1/100.000 ölçekli plan 1998 Kanununun verdi i yetkiyle revizyon kararı l Özel daresince Stratejik plana i lenmi tir. 5491 sayılı Çevre Bakanlı ı’nın kurulu kanununda de i iklik yapılmasına dair kanunun 6. maddesi Ülke fizikî mekânında, sürdürülebilir kalkınma ilkesi do rultusunda, koruma-kullanma dengesi gözetilerek kentsel ve kırsal nüfusun barınma, çalı ma, dinlenme, ula ım gibi ihtiyaçların kar ılanması sonucu olu abilecek çevre kirlili ini önlemek amacıyla nazım ve uygulama imar plânlarına esas te kil etmek üzere bölge ve havza bazında 1/50.000-1/100.000 ölçekli çevre düzeni plânları Bakanlıkça yapılır, yaptırılır ve onaylanır. Bölge ve havza bazında çevre düzeni plânlarının yapılmasına ili kin usûl ve esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenir ile bu yetki yeniden Çevre ve Orman Bakanlı ına verilmi gözükmektedir. Bu son yasa bu hükümetin bu ana kadar yaptı ı tasarrufları durdurmu planların tekrar eskiden oldu u gibi Merkezi hükümet tarafından yaptırılıp onaylanması sonucunu do urmu tur. Oysa l Özel daresi kanunu yerelle me iddiasıyla ortaya 17 koyulmu plan onama yetkisi yerelde seçilen meclis üyelerine bırakılmı tır. Bu noktadan geri dönülmesi hem yanlı hem dü ündürücüdür. SONUÇ:Bu revizyonun bir önceki 1/100.000 ölçekli plan gibi katılımcı bir anlayı la Büyük ehir belediyesi ve Valilik (Bayındırlık ve skan Müdürlü ü) tarafından olu turulacak bir teknik yürütücü kurul marifetiyle yapılması uygun olacaktır. 18 ULUDA RAPORU 1.G R dari yapısı ve planlaması ile yıllardan beri kangren haline gelen Uluda oteller bölgesi ile bu günlerde yeni kararlar alınmakta, bu kararlar alınırken ne yazık ki yaz aylarının gelmesiyle birlikte, bölgedeki fiziki kirliliklerin kalkan kar örtüsü sonrası daha da ortaya çıkardı ı fiili durumu göz ardı edilmektedir. Bursa’nın mevcut sorunlarına çözüm aramak ve bu konuda karar alıcılara yardımcı olmak, yol göstermek Meslek odalarının asli görevlerinden sayılmaktadır. HKMO Bursa ubesi, Uluda konusunda geçmi ten günümüze hep duyarlı davranı sergilemi tir. Bu duyarlı yakla ım artarak devam edecektir. HKMO Bursa ubesinin, kurdu u inceleme komisyonu; gerek Uluda ’da gerekse odamız ar ivlerinde yaptı ı incelemeler ve de erlendirmeler sonucu elde etti i bulguları ve önerdi i çözüm yollarını içeren bu raporu hazırlamı tır. Meseleyi siyasi ve idari çeki meler ile çözümsüzle tirmek yerine, Mühendis bakı açısıyla; teknik ve bilimsel veriler ı ı ında, öncelikle Bursa halkının çıkarlarını korunacak ekilde sorunun çözülmesinden yana oldu umuzu öncelikle belirtmek isteriz. 19 Rivayet odur ki Süleyman Peygamber Bursa’nın üzerinden geçerken tabiatın büyüleyici havasına kapılıp “cennet burası” demi tir. Bursa’nın adının bu sözden geldi i rivayet edilir. üphesiz bu bir rivayettir. Ancak içinde bazı gerçekleri de barındırmaktadır. Bu rivayetin en gerçek, en de i mez yanı Bursa’nın Cennet oldu udur. dari ve fiili de erlendirme yönleri ile bu Cenneti Cehenneme dönü türmek için elimizden geleni ardımıza koymuyoruz. Elimizde avucumuzda kalakala bir Uluda bir de znik gölü kalmı tır. Ovadaki tahribat, akarsulardaki tahribat, sahillerdeki tahribat belki pansuman edilebilir ama düzeltilemez. Oysa Uluda ve znik gölünde durum farklıdır. yi planlama ve uygulamayla; bu kötü gidi önlenebilir bu do a harikaları korunup gelecek nesillere aktarılabilir. Bu nedenle kamu kurum ve kurulu larındaki hamiyet sahibi ki iler ve sivil giri imler bu bölgelere yapılacak ya mayı önceden görerek önlemler almaya çalı mı lardır. 2. GEÇM TEN GÜNÜMÜZE KARARLARIN ÖZET ULUDA ÜZER NDE ALINAN DAR 2.1 Tarih içinde Ke i Da ı veya Ruhban Da ı diye adlandırılan Uluda ’ ın ismi yüce Atatürk tarafından de i tirilmi ve bugün kullanılan “Uluda ” olarak da anılmaya ba lanmı tır. Uluda , henüz ülkede milli park kavramı geli memi ken, Bursalıların 1960 yılında kurdukları "Uluda ' ı Sevenler Cemiyeti"nin giri imiyle 20.09.1961 tarihinde 6119-5 sayılı Bakanlar Kurulu kararıyla "milli park" ilan edilmi tir. 1976' da da Uluda Milli Park Müdürlü ü kurularak parkın yönetimi bu kurumla sa lanmaya ba lanmı tır. 2.2 Uluda Milli Parkını da içine alan Bayındırlık ve skan Bakanlı ı tarafından hazırlanan koruma amaçlı 1/25.000 ölçekli Uluda Çevre Düzeni Planı 05.06.1993 tarihinde onaylanarak yürürlü e girmi tir. 2.3 Çevre düzeni planı ile kullanım kararı getirilen bölgeler Milli Parklar kanunu gere i Bayındırlık ve skan Bakanlı ınca planlanarak 1/1000 ölçekli Uluda Kayak Merkezi uygulama imar planları adı altında 21.10.1985 tarihinde 1 ve 2. Geli im Bölgesi olarak onaylanmı tır. 2.4 Geli im bölgeleri imar planına göre Milli Parklar Genel Müdürlü ünden tahsis alan kamu kurumları ve özel irketler, tesisle me faaliyetine ba lamı lardır. Bölgede bu tesislerle ilgili mar kanunu, Milli Park Kanunu, Turizm Kanununun ilgili hükümleri uygulanmı tahsis, ruhsat, kullanma izinleri, kaçak in aatlara ili kin bu kanunların ilgili hükümleri uygulana gelmi tir. Bölgenin imar açısından denetimi bu tarihlerde Bayındırlık ve skan Müdürlü ündedir. 20 2.5 Özel ve Kamu tesislerinin artan yatak sayısı ihtiyacı ve di er bazı yeni ihtiyaçları, kaçak katların-yapıların önünü açmı , bu anlamda gerek kamu gerek özel sektör yukarıda adı geçen onaylı 1/1000 ölçekli planının öngörülerine uymamı lardır. 2.6 Neticede 1/1000 ölçekli Uluda Kayak Merkezi planı 21.10.1990 tarihinde 2. revizyon, 29.07.1994 tarihinde 3. revizyon ve onay süreçlerinden geçmi tir. 2.7 1. Bölgede; 16 adet özel otel 17 adet resmi kurum tesisi ile 12 adet mekanik tesis (2006 yılında 2 ilave ile sayı 14 olmu tur) bulunmaktadır. Bu tesisler yakla ık 3000 ki ilik yatak kapasitesi ile kı sporlarına ve turizme hizmet vermektedir. 2.8 2634 sayılı Turizm Te vik Kanunu ile, Turizm merkezlerinde Plan Onama yetkisi Turizm Bakanlı ına verildi inden, Turizm Bakanlı ı, (21.10.1985 tarihinde 2. Geli im Bölgesinde Bayındırlık Ve skan Bakanlı ı tarafından onaylanan) 2. Geli im bölgesinde plan de i ikli i yapmı , önemli su yataklarını içine alan bölgede çok sayıda yeni tesis yapılması gündeme gelmi tir. 2. Geli im bölgesi 4.6.1996 tarihli Bakanlar Kurulu kararıyla (5.8.1996 tarihinde Resmi Gazetede yayınlanmasıyla yürürlü e girmi tir) 2634 sayılı Turizm Te vik Kanununa göre Turizm merkezi ilan edilmi tir. Söz konusu merkezde planlama çalı maları sonucunda turizm kullanımına ayrılan parseller 2634 sayılı Turizmi Te vik Yasası ve bu Yasanın 8.maddesine (Ta ınmaz Malların Turizm Amaçlı Kullanımı) istinaden çıkarılan Kamu Arazisinin Turizm Yatırımlarına Tahsisi Hakkında Yönetmelik hükümleri uyarınca 24.5.1991 tarihinden itibaren 7 kez ilan edilmi ve bir yatırımcıya tahsis i lemleri gerçekle tirilmi tir. lgili yasa ve yönetmelik kapsamında tahsis i lemleri gerçekle tirilmi olan yatırımların iptali; ileride do abilecek hukukî sorunlar nedeniyle Turizm Bakanlı ı tarafından uygun görülmemi tir. kinci Geli im Bölgesinin Kırkpınar su kaynaklarının üzerinde oldu u ve kaynaklarının kirlenmesine neden olaca ı, bu nedenle yapılan tahsislerin iptali hususunda Bursa Büyük ehir Belediye Ba kanlı ının 1997 yılında yaptı ı müracaata kar ılık Bakanlı ın bu görü ü tekrarlanmı tır. Kırkpınar ve çevresindeki kaynakların geli tirilmesi, debilerinin arttırılması ve en verimli ekilde kullanılması için Bursa Büyük ehir Belediye Ba kanlı ınca ihale yapıldı ı ve bu nedenle su kaynaklarının kirlenmemesi ve yapılan tahsislerin kaldırılmasını isteyen Bursa Büyük ehir Belediyesine, Turizm Bakanlı ı, BUSK tarafından kullanılan bu kaynakların turistik tesis alanlarına göre topografik olarak daha üst kotlarda ve turistik tesis alanlarından yeteri kadar uzakta oldu unu, dolayısıyla kirlenmenin söz konusu olmayaca ını belirterek buna ra men herhangi bir kirlenmenin olmaması içinde gerekli 21
