ERGENLİK DÖNEMİ 12-14 YAŞ BİLİŞSEL GELİŞİM * Soyut işlemler dönemidir. * Tartışmaları sever, düşüncelerini ifade etmek isterler. * Mantık üzerinde yoğunlaşırlar. * Olaylara çok yönlü bakabilirler. Ergen ben-merkezliliği izlenir ÖNERİLER * Her konuda ergenle konuşun, onun fikrini alın. *Ailede alınan kararlara dahil edin. * Ergen ben merkezliliği ile ilgili olarak makul ve anlayışlı davranın. PSİKO-MOTOR GELİŞİM * Kemikler hızla gelişir. * Büyük ve küçük kaslar boyut yönünden gelişir. * Değişik spor dallarına yönelirler. * Kilo artışları gözlenir. * Çok enerjiktirler. ÖNERİLER * Spor aktivitelerini destekleyin. * Kilo ve boy artışı üzerinde durmayın. * Sakarlıklarını doğal karşılayın. PSİKO-SEKSÜEL GELİŞİM * Vücutta tüylenme başlar. * Genital sistem cinsiyet yönünden gelişmeye,bir takım salgılar ve hormonlar işlevsellik kazanır. * Kızlarda adet kanaması başlar. * Karşı cinse karşı ilgi artar. ÖNERİLER * Çocuklarla ailelerin duygusal bir bağ kurmaları için önemli bir dönemdir. * Kız çocuklarını özellikle adet kanamaları konusunda bilgilendirin. * Karşı cinse duyulan ilgiyi doğal karşılayın. * Baskıcı bir tutum sergilemeyin,uygun iletişim kurun. SOSYAL-DUYGUSAL GELİŞİM * Çocuğun benlik algısı değişmeye başlar, kimlik arayışı içine girer. * Bir gruba dahil olma ve arkadaşlık ilişkileri çok önemlidir. * Fiziksel görünümleri konusunda çok hassastırlar. * Yoğun bir duygusallık yaşarlar. ÖNERİLER * Kimlik karmaşası içinde olduğu için uygun model olun. * Ergene özerklik tanıyın. * Arkadaşları ve karşı cinsle iletişimine müdahale etmeyin. * Fiziksel görünümü hakkında ona rehberlik edin. AHLAK GELİŞİMİ * Geleneksel ahlaki değerler ön plandadır. * Hem geleneksel değerlere önem verir, hem de isyankar olur. * Sevdikleri kişileri model alırlar. ÖNERİLER * Ebeveynler söylemlerinde ve davranışlarında tutarlı olmalıdırlar. * Ebeveynler, geleneksel değerler hakkında onlara örnek olmalı, rehberlik etmelidirler. EĞİTİMCİYE ÖNERİLER * Eğitimciler iyi bir model olmalıdırlar. * Kız-erkek iletişimini doğru kanalize edici grup etkinliklerine ağırlık verilmelidir. * Çocukların kendilerini tanımaları için etkinlikler düzenlenmelidir. * Değişen fiziki görünümü kabul edici etkinlikler düzenlenmelidir. * Duygusal konularda birebir rehberlik yapılmalıdır. * Aile ile eğitimci arasındaki konuşmalarda tutarlılık olmalıdır. BİLİŞSEL GELİŞİM * Karmaşık sorunlara mantıksal çözümler geliştirir. * Düşünce ile oynayabilir. * Mantıksal oyunları sever. * Bilişsel gelişimin büyük bir kısmı tamamlanmasına rağmen, yine de beyni geliştirici etkinlikleri ihtiyaçları vardır. ÖNERİLER • Boş zamanlarında zeka oyunları ile oynamasına fırsat tanıyın. Aile bireyleri ile birlikte bu oyunların oynanması, duygusal yakınlık için önemlidir. PSİKO-MOTOR GELİŞİM * Fiziksel değişimler düzene girmeye başlar. * Boy uzaması devam eder. * Grup faaliyetlerine katılım artar. * Sportif faaliyetler önem kazanır. ÖNERİLER * Spor faaliyetleri destekleyin. * Derslerini etkilemediği sürece kısıtlama yoluna gitmeyin. * Özellikle sınırlarını keşfetme konusunda yardımcı olacak doğa sporlarına yönlendirin. PSİKO-SEKSÜEL GELİŞİM * Erkeklerde genital sistemlerin gelişimi daha yoğun yaşanır. * Kızlarda gelişim daha önceden başlar. * Cinsel öğelere ilgi artar. * Cinsel deneyimler yaşanabilir. * Özellikle erkek çocuklarda mastürbasyon görülür. * Kızlar olgunluk kazanmaya başlar. ÖNERİLER * Erkek çocukların merakını anlayışla karşılayın, uygun durumda cinsel deneyimlerin yaşanabilmesi için uygun zamanın ve koşulların olması konusunda rehberlik edin. * İlgili internet siteleri konusunda suçlamadan rehberlik edin. •Kız çocuklarına toplumsal değerlerden ve uygun olmayan ve zamansız yaşayacağı cinsel deneyimlerin yaşamını nasıl etkileyeceğini suçlamadan anlatın. * Mastürbasyon konusunda suçlama yapmayın, davranışı görmezden gelin ve genci başka aktivitelere yönlendirin. SOSYAL-DUYGUSAL GELİŞİM * Bu dönemde kimlik kazanılır ya da kimlik karmaşası devam eder. * Karşı cinse ilgi kız çocuklarda duygusal açıdan daha yoğundur. * Erkekler karşı cinse hem cinsel hem duygusal açıdan ilgi duyar. * İletişimleri genelde iyidir. * Özenti denilen davranış ortaya çıkar. ÖNERİLER * Kız-erkek çocuk ayrımı kesinlikle yapmayın. * Gençle iyi bir iletişim kurun. * Yalnız kalmasına izin verin. * Özenti konusunda önce kendinizi gözden geçirin. AHLAK GELİŞİMİ *Bu dönemde ya kurallara uyma ya sıra dışı olma eğilimi görülür. * İntihara, suça, kanun dışı olaylara eğilim görülebilir. Bunun sebebi kimlik karmaşasıdır. ÖNERİLER * Hatalara karşı anlayışlı olun, gencin üzerine gitmeyin. * İntihar düşüncesi, madde kullanımı konularında hassas olun ve psikolojik destek alın.