egzersizde dolaşım sistemi egzersizde dolaşım sistemi
advertisement
EGZERSİZDE DOLAŞIM SİSTEMİ Prof. Dr. Fadıl Özyener UÜ TF Fizyoloji AD KASLARA O2 TAŞINMASINI BELİRLEYEN UNSURLAR Kan akım miktarı (kalp, damarlar ve lokal unsurlar) Ventilasyon Kanın O2 miktarı (Hb düzeyi) Kandaki O2’in hücreye geçişi • KARDIAK DEBİ/OUTPUT = • Nbz X AH = 70 X 70 = 4.9 l.dak-1 (istirahatte) • 200 x 100 = 20 l.dak-1 (maksimal egzersizde) • 200 x 150 = 30 l.dak-1 (maksimal egzersiz yapan antrenmanlı kişide) Egzersizde Kan Akımını Düzenleyen Unsurlar – KALP ATIM SAYISI /NABIZ – ATIM HACMİ = (DSV-SSV=70 ml) – VENÖZ DÖNÜŞ = Bir dakikada ventiküllere damar sisteminden geri gelen kan miktarı – Damar çapı EGZERSİZE SİRKULATUVAR UYUM Venöz dönüşü etkileyen unsurlar • Kas Pompası (kasların ritmik kasılması) • Solunum Pompası (akciğerler ve göğüs kafesinin etkisi) • Genel sempatik deşarj: Vazokonstriksiyon – çalışan kaslarda vazodilatasyon Kas pompası: • Kasların kasılıp gevşemesi emme- basma tulumba gibi kanı damar sistemi içersinde ileri hareket ettirir. Kas pompası: Solunum pompası: Genel sempatik deşarj: Damar çapının düzenlenmesinde etkili unsurlar • LOKAL: O2,ısı, CO2,, asidite, adenozin, Mg+2, K+ , nitrik oksit artışı • HORMONAL: Adrenalin ve noradrenalin artışı (Kalp ve iskelet kası dışında vazokonstriksiyon yapar) KAN BASINCI (KB) = Kanın damar çeperine uyguladığı kuvvet = kardiyak debi X toplam periferik direnç (rezistans) = KD x TPR toplam periferik direnç (rezistans) = arteriyel damarların gösterdiği direnç • Sistolik basınç = kalbin sistolde perifere fırlattığı kan miktarı ile orantılı • Diyastolik basınç = kalbin diyastolde gevşemesi sırasında toplam arter sisteminin gösterdiği direnç ile orantılı • Ortalama kan basıncı = DB + [0.33 (SB- DB)] = KAN BASINCI =TPR x KD Kan basıncı örnekleri Kuvvet-Çabukluk egzersizleri Genel sempatik desarj Yerel (etkin çalışan kaslarda) vazodilatasyon Hem sistolik hem diyostolik AT’de artma Dayanıklılık egzersizleri Genel sempatik desarj Genel (etkin çalışan kaslarda) vazodilatasyon Sistolik AT’da belirgin, diyostolik AT’de az artma Kan basıncı değişiklikleri 4-6 haftalık dayanıklılık egzersizi sonucu: – Dinlenim sistolik ve diyastolik kan basıncında 10-6 mmHg azalma – Submaksimal egzersiz sistolik ve diyastolik kan basıncında 20-12 mmHg azalma Egzersizde kan basıncı değişiklikleri düzenekleri • Daha verimli çalışan bir miyokard • Azalan sempatik sinir etkinliği • Böbrekler üzerine olan diüretik etki ile Na ve sıvı kaybı KANIN O2 TAŞIMASI Kanın toplam O2 içeriği • 1gr hb 1.34 ml O2 bağlar. • Kan Hb düzeyi ~15gr.dl-1 • Arterlerde:(15x0.98)X 1.34 = 19.7 -> 19.7 +0.3 = 20 ml.dl-1 • Venlerde: (15x0.75)X 1.34 = 15.1 -> 15.1 +0.12 = 15.2 ml.dl-1 Arterler ile venler arasında O2 farkı (Ca-vO2) Antrenman ile Ca-vO2 yükseltilme mekanizmaları Kasların hipertrofisi: -kapilleritede artış -mitokondrilerin hacim ve sayısında artış -sitazol ve mitokondride aerobik enzimlerin artışı -piruvat, yağ asitleri, keton cisimcikleri gibi enerji kaynaklarını metabolize etme yeteneğinde artış
