AB`de Engellilerin Entegrasyonu ve Ayrımcılık Karşıtı Politikalar

AB’de Engellilerin Entegrasyonu
ve Ayrımcılık Karşıtı Politikalar
Mehmet Caner Demir, AB Türkiye Delegasyonu
Sosyal Politika ve İK Geliştirme Sektör yöneticisi
16.12.2015, Ankara
15-Dec-15
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
1
European Commission
AB ne yapabilir?
Engellilere yönelik politikalar, üye devletlerin kendi
sorumluluğundadır.
Bu durumda neden AB düzeyinde engellilere yönelik
bir politikaya ihtiyaç duyuluyor?
•
•
•
15-Dec-15
Engelli bireyler tüm AB ülkelerinde benzer kaygıları
taşımakta, aynı engellerle karşılaşmakta, aynı şekilde
ayrımcılığa maruz kalmakta ve aynı haklara sahiptir.
AB üyesi devletler, engellilere yönelik politikalarını
geliştirirken ve bunları uygularken aynı zorluklarla
mücadele ediyor.
Çok sayıdaki AB politikası ve mevzuatının, engellilerin
durumu üzerinde etkisi bulunmaktadır.
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
2
European Commission
AB Yetkileri
Destek
& Koordinasyon
Tümüyle
AB Yetkisi
Gümrük Tarifeleri
Devlet Yardımı
Para birimi
...*
AB & Üye
Devlet Birlikte
Tek Pazar
Sosyal İşler
İstihdam
Ulaştırma
Tüketicinin Korunması
...*
15-Dec-15
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
Kültür
İstihdam
Mesleki Eğitim,
Gençlik ve Spor
...*
*kapsamlı
liste değildir
3
European Commission
AB tarafından kullanılan araçlar
Yasalar
Mali Araçlar
Politika
oluşturma
15-Dec-15
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
4
European Commission
Yasal Dayanak
AB’NİN İŞLEYİŞİNE DAİR ANTLAŞMA (TFEU)
Madde 10 ve 19: AB engellilere yönelik
ayrımcılıkla mücadele etmeyi amaçlamaktadır
(tüm politikalarda bunu gözetir ve buna özel
mevzuat yapabilir)
AB TEMEL HAKLAR ŞARTI
Madde 21: Engellilik temelinde ayrımcılık yasaktır
Madde 26: Birlik, engelli bireylerin hürriyetini, toplumsal
yaşama katılımını ve sosyal ve mesleki entegrasyonlarını
sağlamaya yönelik tedbirlerden yararlanma haklarını
tanır ve buna saygı duyar.
15-Dec-15
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
5
European Commission
Yasal Araçlar
“… cinsiyet, ırk ya
da etnik köken, din veya inanç,
engellilik, yaş veya cinsel
yönelim temelli ayrımcılıkla
mücadele etmek için gerekli
tedbirleri alabilir…”
TFEU Madde 19:
Direktifler :
Irksal Eşitlik Direktifi (2000/43/EC)
→ ırk ya da etnik köken
İstihdamda Eşitlik Direktifi (2000/78/EC)
→ din ya da inanç, yaş, engelli olmak, cinsel yönelim
Konsey Direktif Teklifi
Korumanın istihdam ve eğitim dışındaki alanları da
kapsamasını hedefler
→ din ya da inanç, yaş, engelli olmak, cinsel yönelim
{SEC(2008) 2180} {SEC(2008) 2181}
Sektörel Mevzuat:
15-Dec-15
Ulaştırma yönetmelikleri, kamu ihaleleri,
standartlar…
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
6
European Commission
Ayrımcılığı Önleme Direktifleri
Irk
Din
Engelli
Yaş
Cinsel
yönelim
Cinsiyet /
Toplumsal
Cinsiyet
İstihdam ve
mesleki
eğitim
Evet +
Eşitlik
Kurumu
Evet
Evet
Evet
Evet
Evet +
Eşitlik
Kurumu
Eğitim
Evet +
Eşitlik
Kurumu
Hayır
Hayır
Hayır
Hayır
Hayır
Mal ve
hizmetler
Evet +
Eşitlik
Kurumu
Hayır
Hayır
Hayır
Hayır
Evet +
Eşitlik
Kurumu
Sosyal
Koruma
Evet +
Eşitlik
Kurumu
Hayır
Hayır
Hayır
Hayır
Evet +
Eşitlik
Kurumu
Konular
Alanlar
15-Dec-15
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
7
European Commission
İstihdam Eşitliği Direktifi (2000/78/EC)
Ayrımcılık yasağı:
•istihdama erişim (örneğin işe alınma prosedürleri) ve
mesleki eğitim
• çalışma koşulları (maaş, çalışma saatleri, işten
çıkarma sebepleri, vb.)
ile ilgili konularda engellilere yönelik ayrımcılık
yasaktır. İspat yükümlüğü işverendedir.
Makul düzenlemeler getirme zorunluluğu:
• işverenler, kendisi üzerinde orantısız bir yük
oluşturmadığı sürece, gereken durumlarda, engelli bir
bireyin işe erişim, istihdama katılma, işinde yükselme
ya da eğitim almasına yönelik uygun tedbirleri
alacaktır.
15-Dec-15
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
8
European Commission
Politika Oluşturma Çalışmaları
AB 2020 (akıllı, sürdürülebilir ve kapsayıcı-içermeci
büyüme)
Ana Girişimler
• “Yoksulluğa karşı Avrupa Platformu"
– Açık koordinasyon yönteminin daha etkin bir araca dönüştürülmesi,
özellikle Avrupa Sosyal Fonu (ESF) olmak üzere yapısal fonlardan
destek verilmeye devam edilmesi
– Sosyal inovasyonu-yeniliği (eğitim, öğretim ve istihdam) teşvik etmeye
yönelik programlar
• “Hareket Halinde Gençlik” - Youth on the move"
• “İnovasyon – Yenilik Birliği”
• vb.
15-Dec-15
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
9
European Commission
Politika Oluşturma Çalışmaları
İstihdam Stratejisi
-
Entegre Rehber ilkeler
Aktif İşgücü Piyasası Programları, Güvenceli Esneklik (Flexicurity),
Emsal İncelemesi (Peer Review), Karşılıklı Öğrenme
Sosyal Koruma ve Sosyal İçerme
-
Yıllık Rapor
Engellilik Yüksek Düzey Grubu
- Ulusal Bakanlıklar Düzeyinde (yılda 3 kez)
Avrupa Engelliler Günü (Politika Diyaloğu, Aralık ayı ilk haftası)
15-Dec-15
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
10
European Commission
BM Engelli Hakları Sözleşmesi
Sözleşme tarafından tanınan haklar, neredeyse tüm politika
alanlarını kapsamaktadır (erişilebilirlik, istihdam, eğitim,
sağlık, bağımsız yaşama, kültürel ve sportif faaliyetlere
katılma, medeni haklar)
AB ve üye Devletler arasındaki karışık yeterlikler (tüm
Üye Devletler ile AB, BM Sözleşmesini imzalamıştır.)
Sözleşme 2011’de AB için yürürlüğe girdi, AB ve Üye
Devletler, kendi yeterlikleri doğrultusunda, Sözleşmede
tanınan hakları yerine getirmek zorunda.
15-Dec-15
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
11
European Commission
Avrupa Engelli Stratejisi 2010 - 2020
Genel Hedefler
• Haklarından tam olarak yararlanabilmeleri için engellilere salahiyet
verilmesi
• Herkes için engelsiz bir Avrupa oluşturmak
• BM Engelli Hakları Sözleşmesinde belirtilen uluslararası taahhütlere
uyulması
15-Dec-15
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
12
European Commission
Avrupa Engelli Stratejisi 2010 - 2020
BM Sözleşmesinin AB Düzeyinde Uygulanması ve Üye Devletlerin
Faaliyetlerinin Desteklenmesi
• Avrupa Engelli Stratejisi 2010-2010:
• BM Sözleşmesinin uygulanması için, AB kurumları da dahil
olmak üzere AB düzeyinde yapılması gereken faaliyetleri
belirler
• Ulusal düzeydeki faaliyetlerin desteklenmesi ve ilave
faaliyetler için AB düzeyinde yapılması gereken faaliyetleri
belirler
• BM Sözleşmesinin, hem AB hem de Üye Devletler düzeyinde
etkin bir biçimde uygulanması sağlamak için gerekli olan
politikalar, uygulama tedbirleri ve yasal faaliyetler konusunda
bilgi sağlayak online bir araç:
http://www.disability-europe.net/dotcom
15-Dec-15
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
13
European Commission
Avrupa Engelli Stratejisi 2010 - 2020
Eylem Alanları
Genel araçlar
• Erişilebilirlik
• Farkındalık yaratma
• Katılım
• Mali destek
• Eşitlik
• İstatistik ve veri
toplama ve izleme
• İstihdam
• Eğitim ve öğretim
• Sosyal koruma
• Sağlık
• Dış Destek (External Action)
15-Dec-15
AB Kurumlarında BM
Engelli Sözleşmesinin
gerektirdiği
zorunlulukların yerine
getirilmesine yönelik
faaliyetler
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
14
European Commission
AB Faaliyetlerinin Spesifik Hedefleri
• Mal ve hizmetlere erişim
• Avrupa’nın eşit vatandaşları olarak toplum temelli kaliteli hizmetlere
katılım imkanı sağlanması
• Eşitlik; ayrımcılıkla mücadele
• Açık bir işgücü piyasasında istihdam
• Kapsayıcı eğitim ve öğretim
• Yoksulluk ve sosyal dışlanma ile mücadele için sosyal koruma
• Sağlık hizmetlerine ve ilgili kuruluşlara eşit erişim
• AB genişleme, komşuluk ve uluslararası kalkınma programları da
dahil olmak üzere dış yardımlar
15-Dec-15
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
15
European Commission
Mali Araçlar 2014-2020
Gerçekler:
- AB’nin sınırlı yetkileri
- Temel sorumluluk Üye Devletlerdedir
Sonuçlar:
- AB, değişime yönelik bir kolaylaştırıcı / katalizör
- AB, üye devletleri ve aday ülkeleri taahhütlerini veya
sorumluluklarını yerine getirme konusunda destekler.
15-Dec-15
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
16
European Commission
Mali Araçlar 2014-2020
EaSI: İstihdam ve Sosyal Yenilikçilik Programı 2014-2020
•
Politika geliştirmeyi hedefler ve doğrudan Avrupa Komisyonu tarafından
yönetilir.
EaSI - PROGRESS:
• İstihdam
• Yoksullukla mücadele
• Çalışma koşulları
EaSI - EURES:
• İş ilanları ve başvuruların şeffaflığı
• Hizmetlerin geliştirilmesi
• Sınır ötesi işbirlikleri
EaSI - MF/SE
• Hassas gruplar ve mikro işletmeler için mikrofinans
• Sosyal girişimcilik
• Toplam Bütçe: 920 milyon Euro
• Bilgi: www.ikg.gov.tr
http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=en&catId=1081
15-Dec-15
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
17
European Commission
Mali Araçlar 2014-2020
IPA (Katılım Öncesi Mali Yardım Programı)
- Özellikle eğitim, istihdam ve bakım hizmetlerine
yönelik fonlar mevcut
- Kamu kurumları ve de kar amacı gütmeyen
kuruluşlar başvurabiliyor
- İKG OP – Çalışma Bakanlığı Koordinasyonunda
www.ikg.gov.tr
- 2016'dan itibaren ihale süreçleri başlayacak
Erasmus+ Programı
- Gençlik, okul eğitimi, yetişkin eğitimi, mesleki
eğitim projeleri www.ua.gov.tr
15-Dec-15
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
18
European Commission
Kimi Önemli Notlar
- Engelli çocuklar fiziksel ve cinsel şiddete 3-4 kat
daha fazla maruz kalıyor.
- Engelli çocuklar görünmez kalıyor, reform ve
politika gündemine giremiyor
- Alternatif çözümler gözardı ediliyor. Engelli
bireylerden öte ortamdaki engeller temel sorun
- Kapsayıcı toplum temelli hizmetler
önceliklendirilmeli (i.e. sağlık, eğitim, sosyal
koruma alanlarında)
- Eşitliği izlemeye imkan verecek veri/bilgi ihtiyacı
var
15-Dec-15
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
19
European Commission
Kimi Önemli Notlar
- Ulusal politikalar ve yasalar engelli çocukları
durumunu göz önünde bulundurmalı
- Farkındalık yaratma kampanyaları, hizmet
sunumu ve yasal çalışmaları desteklemeli
- Hak temelli çalışmalar güçlendirilmeli
- Bu sadece yardım, sadaka ve refah sorunu
değil. Eşitlik ve temel insan hakkı sorunu.
- Yardım ve dayanışma duygusu önemli ve kutsal,
ancak tek başına ayrımcılık kaynaklı sorunları
çözmeye yetmiyor.
15-Dec-15
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
20
European Commission
AB İlerleme Raporu 2015
- Engelli bireylerin entegrasyonu konusunda bir
bireysel şikâyet mekanizması oluşturan BM
Engelli Hakları Sözleşmesi İhtiyari Protokolü
- Yükseköğretime erişim, hayat boyu öğrenme
fırsatları sınırlı
- Toplum temelli bakım: hizmetleri sunan kişiler
için rehberlik ve eğitim ihtiyacı var
- Erken ve yerinde teşhis yetersiz
- Ruh sağlığı kanunu yok, hizmet veren
kurumların izlenmesinden sorumlu bağımsız bir
birim bulunmuyor
15-Dec-15
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
21
European Commission
İletişim
Avrupa Birliği Türkiye Delegasyonu
www.avrupa.info.tr
mehmet-caner.demir@eeas.europa.eu
15-Dec-15
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
22
European Commission
Detaylı bilgi için
ANED Websitesi
http://www.disability-europe.net/
Yasal Uzmanlık Websitesi
http://www.non-discrimination.net
2000/78/EC ilişkin Çalışma
http://ec.europa.eu/social/BlobServlet?docId=1957&langId=en
Ayrımcılık Karşıtı Direktiflerin İzlenmesi
http://www.acceptance.ec.europa.eu/employment_social/fundamental_rights/legis/lgenforce_en.htm
Avrupa Komisyonu Web Sayfası
http://ec.europa.eu/social
Engelliler üzerine AB Yayınları
http://ec.europa.eu/social/keyDocuments.jsp?type=0&policyArea=781&subCategory=429&country=0&
year=0&advSearchKey=&mode=advancedSubmit&langId=en
PROGRESS Programı
http://ec.europa.eu/progress
15-Dec-15
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
23
European Commission
Soru & Cevap
15-Dec-15
Directorate-General for Employment, Social Affairs & Equal Opportunities ─ Unit G3
24
European Commission