Kısa İçindekiler KISIM I 1 2 KISIM II 3 4 SOSYOLOJİNİN TEMELLERİ Sosyolojik Bakış 1 Prof. Dr. Hüsamettin İNANÇ (Dumlupınar Üniversitesi, İİBF, Kamu Yönetimi Bölümü) Araş. Gör. Dr. Yusuf ŞAHİN (ODTÜ, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü) Sosyolojik Araştırma 27 Prof. Dr. Hüsamettin İNANÇ - Ekin EKİCİ (Dumlupınar Üniversitesi, İİBF, Kamu Yönetimi Bölümü) TOPLUMUN TEMELLERİ Kültür 57 Yrd. Doç. Dr.Tuğça POYRAZ TACOĞLU (Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü) Toplum 87 Yrd. Doç. Dr. Tuğça POYRAZ TACOĞLU (Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü) 5 Sosyalizasyon 111 Yrd. Doç. Dr. Tuğça POYRAZ TACOĞLU (Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü) 6 Günlük Yaşamda Sosyal Etkileşim 137 Yrd. Doç. Dr. Tuğça POYRAZ TACOĞLU (Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü) 7 Gruplar ve Örgütler 161 Yrd. Doç. Dr. Halim ÇAVUŞOĞLU (Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü) 8 Cinsellik ve Toplum 187 Yrd. Doç. Dr. Halim ÇAVUŞOĞLU (Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü) 9 Sapma 215 Yrd. Doç. Dr. Halim ÇAVUŞOĞLU (Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü) KISIM III SOSYAL EŞİTSİZLİK 10 Sosyal Tabakalaşma 247 Doç. Dr. Ayşe CANATAN (Gazi Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü) 11 12 ABD’de Sosyal Sınıf 273 Prof. Dr. Sevda DEMİRBİLEK (Dokuz Eylül Üniversitesi, İİBF, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü) Uzm. Nergis Melis DURCAN (Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültes) Küresel Tabakalaşma 299 Yrd. Doç. Dr. Timuçin YALÇINKAYA (Dokuz Eylül Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü) 13 Toplumsal Cinsiyet Tabakalaşması 327 Yrd. Doç. Dr. H. Eylem KAYA (Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü) 14 Irk ve Etnisite 355 Prof. Dr. Sevda DEMİRBİLEK (Dokuz Eylül Üniversitesi, İİBF, Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümü) 15 Yaşlanma ve Yaşlı 385 Dr. Ayşe CANATAN (Gazi Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü) v KISIM IV 16 SOSYAL KURUMLAR İş ve Ekonomi 411 Doç. Dr. Ali ARSLAN (Mersin Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi,Sosyoloji Bölümü) 17 Siyaset ve Yönetim 435 Doç. Dr. Mustafa Kemal COŞKUN – Doç.Dr.Feryal TURAN (Ankara Üniversitesi, DTCF, Sosyoloji Bölümü) 18 Aileler 461 Yrd. Doç. Dr.Belma TOKUROĞLU (Gazi Üniversitesi, İİBF, Kamu Yönetimi Bölümü) 19 Din 487 Arş. Gör. Adem BAŞPINAR (Kırklareli Üniversitesi, Fen Edebiyat Fak. Sosyoloji Bölümü) 20 Eğitim 515 Doç. Dr. Feryal TURAN (Ankara Üniversitesi, DTCF, Sosyoloji Bölümü) 21 Sağlık ve tıp 541 Doç. Dr. Hale OKÇAY (Ege Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sosyoloji Bölümü) KISIM V 22 SOSYAL DEĞİŞİM Nüfus, Kentleşme ve Çevre 567 Doç. Dr.H. Tuğba EROĞLU (Selçuk Üniversitesi, İİBF, Kamu Yönetimi Bölümü) 23 Kolektif Davranış ve Sosyal Hareketler 599 Doç. Dr. H. Tuğba EROĞLU (Selçuk Üniversitesi, İİBF, Kamu Yönetimi Bölümü 24 Sosyal Değişim: Geleneksel, Modern ve Postmodern Toplumlar 625 Doç. Dr. Ali ARSLAN (Mersin Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi,Sosyoloji Bölümü) vi İçindekiler çindekiler åçindekiler KUTULAR xviii HARİTALAR xx ÖN SÖZ xxi Sosyolojik Araştırma 27 KISIM I SOSYOLOJİNİN TEMELLERİ Sosyolojik Araştırmanın Temelleri Sosyolojik Bakış 1 Sosyoloji Yapmanın Üç Yolu Sosyolojik Bakış 31 Pozitivist Sosyoloji 31 Yorumlayıcı Sosyoloji 36 Eleştirel Sosyoloji 36 2 Özeldeki Geneli Görmek 2 Araştırma Yönelimleri ve Kuram Tanıdıktaki Yabancıyı Görmek 3 Günlük Yaşamlarımızda Toplumu Görmek 4 Cinsiyet ve Araştırma 37 37 Sosyolojik Olarak Görme: Marjinallik ve Kriz 5 Araştırma Etiği Küresel Bir Bakışın Önemi Bir Hipotezin Test Edilmesi: Deney 38 Sorular Sorma: Anket Araştırması 41 Sahada: Katılmalı Gözlem 43 Sosyoloji ve Kamu Politikaları Sosyoloji ve Kişisel Gelişim 9 9 9 Kariyerler: Sosyoloji Avantajı 9 Sosyolojinin Kökenleri 11 Sosyal Değişim ve Sosyoloji 11 SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek Yükselişteki Askeriyeye İlgi 12 12 Sosyolojik Kuram SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek “Onları” Gözlemek İstiyorsan, “Onlara” Katıl Ulaşılabilir Verilerin Kullanımı: Var Olan Kaynaklar Yönelimleri ve Yöntemin Etkileşimi Sosyal Çatışma Yaklaşımı Hepsi Bir Arada: Sosyolojik Araştırmada On Basamak 50 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 52 15 KISIM II TOPLUMUN TEMELLERİ Feminizm ve Toplumsal Cinsiyet Çatışması Yaklaşımı 15 Irk Çatışması Yaklaşımı Kültür 57 16 Sembolik Etkileşim Yaklaşımı 17 Yaklaşımları Uygulamak: Sporun Sosyolojisi 19 Spor ve Çatışma 19 Etkileşim Olarak Spor 20 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 22 AŞAMA KAYDETMEK 24 vii 48 AŞAMA KAYDETMEK 54 13 19 38 13 Yapısal İşlevsel Yaklaşım Sporların İşlevleri 38 Sosyolojik Araştırma Metotları 6 Sosyolojik Bakışı Uygulamak Bilim ve Sosyoloji 29 Doğrunun Bir Şekli Olarak Bilim 29 Yaygın Düşünce ve Bilimsel Kanıt 29 Kültür Nedir? 58 Kültür ve İnsan Aklı 60 Kültür, Ülke ve Toplum 62 Kaç Kültür Vardır? 62 Kültürün Ögeleri Semboller Dil 64 62 62 46 47 Değerler ve İnançlar 64 Normlar 67 İdeal ve Gerçek Kültür 68 Maddi Kültür ve Teknoloji 68 Yeni Bilgi Teknolojisi ve Kültür 69 Weber’in Büyük Tezi: Protestanlık ve Kapitalizm 100 Rasyonel Sosyal Örgüt 100 Emile Durkheim: Toplum ve İşlev Kültürel Çeşitlilik: Tek Dünyada Çok Yaşam Çeşidi 70 Yüksek Kültür ve Popüler Kültür Alt kültür 70 Çok Kültürlülük 71 Karşıt Kültür 72 Kültürel Değişme 72 Etnosantrizm ve Kültürel Görelilik Küresel Bir Kültür? 76 70 Kültürün Kuramsal Analizi 77 Eleştirel Bakış: Topluma Dört Ayrı Bakış Toplumu Bir Arada Tutan Nedir? Toplumlar Nasıl Değişir? 104 Toplumlar Neden Değişir? 104 73 AŞAMA KAYDETMEK 108 Sosyalizasyon 111 78 Kültür ve İnsan Özgürlüğü Sosyal Deneyim: İnsanlığımızın Anahtarı 112 80 80 80 İnsan Gelişimi: Doğa ve Sosyal Gelişme Sosyal İzolasyon 113 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 82 Sosyalizasyonu Anlamak AŞAMA KAYDETMEK 84 112 115 Sigmund Freud’un Kişilik Ögeleri 115 Jean Piaget’nin Bilişsel Gelişim Kuramı 115 Lawrence Kohlberg’in Ahlaksal Gelişim Kuramı 117 Carol Gilligan’ın Cinsiyet ve Ahlaki Gelişim Kuramı 117 George Herbert Mead’in Sosyal Benlik Kuramı 118 Erik H. Erikson’un Gelişiminin Sekiz Evresi 120 Toplum 87 Gerhard Lenski: Toplum ve Teknoloji 88 Avcı ve Toplayıcı Toplumlar 89 Bahçeci ve Pastoral Toplumlar 89 121 123 Sosyalizasyon ve Yaşam Seyri Tarım Toplumları 90 Sanayi (Endüstri) Toplumları 91 Sanayi Sonrası Toplumlar 92 Teknolojinin Sınırları 93 Marx: Toplum ve Çatışma Sosyalizasyonun Faktörleri Aile 121 Okul 122 Akran Grubu 123 Kitle İletişim Araçları SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek Göçebe Çobanlar Yüksek Teknolojiye Geçti 90 Toplum ve Üretim 94 Çatışma ve Tarih 96 Kapitalizm ve Sınıf Çatışması Kapitalizm ve Yabancılaşma Devrim 97 104 77 SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek Artık Hip Hop da Çin Malı 78 Kısıtlama Olarak Kültür Özgürlük Olarak Kültür 104 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 106 Kültürün İşlevleri: Yapısal İşlevsel Analiz Eşitsizlik ve Kültür: Sosyal Çatışma Analizi 77 Evrim ve Kültür: Sosyobiyoloji 102 Yapı: Bizim Ötemizdeki Toplum 102 İşlev: Bir Sistem Olarak Toplum 102 Kişilik: İçimizdeki Toplum 103 Modernlik ve Anomi 103 Gelişen Toplumlar: İş Bölümü 103 125 Çocukluk 125 Ergenlik 127 SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek Çocuklar Yeteneklerinin Farkına Vardıkça, Pazarda Yaş Sınırı Düşmekte 128 94 Yetişkinlik 128 Yaşlılık 128 Ölüm ve Ölmek 129 Yaşam Seyri: Örüntüler ve Dönüşümler 96 97 Max Weber: Toplumun Rasyonelleşmesi İki Dünya Görüşü: Gelenek ve Rasyonellik Kapitalizm Rasyonel midir? 99 98 98 130 Yeniden Sosyalleşme: Bütüncül Kurumlar 130 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 132 AŞAMA KAYDETMEK 134 İÇİNDEKİLER viii Resmî Örgütler Günlük Yaşamda Sosyal Etkileşim 137 Sosyal Yapı: Günlük Hayatın Bir Kılavuzu Statü 138 139 Statü Seti 139 Doğuştan Kazanılan ve Sonradan Kazanılan Statüler Temel Statü 139 Rol 140 Gerçekliğin Sosyal İnşası “Pratik Zekâlılar” Thomas Kuramı Etnometodoloji Gerçekliğin İnşası: 143 143 143 Sınıf ve Kültür 174 Resmî Örgütlerin Evrimi 141 141 145 Örgütlerin Geleceği: Karşı Eğilimler 145 145 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 182 146 Sözsüz İletişim 147 Cinsiyet ve Performanslar 148 İdealleştirme 148 Mahcubiyet ve Nezaket 149 Cinsellik ve Toplum 187 Günlük Yaşamda Etkileşim: Üç Uygulama 150 Cinselliği Anlamak Duygular: Hissetmenin Sosyal İnşası 150 Dil: Toplumsal Cinsiyetin Sosyal İnşası 152 Gerçeklik Oyunu: Mizahın Sosyal İnşası 152 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 156 Cinsiyet: Biyolojik Bir Konu 189 Seks ve Beden 190 Seks: Kültürel Bir Konu 191 Ensest Tabusu 191 Cinsel Devrim 193 Cinsel Karşı Devrim 194 Evlilik Öncesi Seks 195 Yetişkinler Arasında Seks 195 Evlilik Dışı Seks 195 Gruplar ve Örgütler 161 SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek Kampüs Seks Uzmanları (Sexperts) Yaşam Süresince Seks Cinsel Eğilim 162 Birincil ve İkincil Gruplar 162 Grup Liderliği 163 Grup Uyumu 164 Referans Grupları 166 İç Gruplar ve Dış Gruplar 166 Grup Boyutu 167 Sosyal Çeşitlilik: Irk, Sınıf ve Cinsiyet Ağlar (Networks) 168 188 Amerika Birleşik Devletleri’nde Cinsel Tutumlar AŞAMA KAYDETMEK 158 İÇİNDEKİLER 180 AŞAMA KAYDETMEK 184 SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek En Güzel Sanal Yüzünüzü Sunmak ix 174 Bilimsel Yönetim 175 İlk Meydan Okuma: Irk ve Cinsiyet 175 İkinci Meydan Okuma: Japon İş Örgütü 176 Üçüncü Meydan Okuma: İş Yaşamının Değişen Doğası 177 Toplumun “McDonaldlaştırılması” 178 Dramaturjik Analiz: “Benliğin Sunumu” Sosyal Gruplar 172 SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek FEMA’nın “Zehirli Bürokrasisi”: FEMA Yöneticileri İşlerine Tutunmak İçin mi Yardım Topluyorlar? 174 Oligarşi Rol Seti 140 Rol Çatışması ve Rol Gerilimi Rol Çıkışı 141 Performanslar 139 170 Resmî Örgüt Çeşitleri 170 Resmî Örgütlerin Kökenleri 170 Bürokrasinin Özellikleri 170 Örgütsel Çevre 171 Bürokrasinin Resmî Olmayan Tarafı Bürokrasinin Sorunları 173 196 196 196 Bize Cinsel Eğilim Ne Verir? 197 Ne Kadar Eşcinsel İnsan Var? 198 Eşcinsel Hakları Hareketi 199 Cinsel Konular ve Tartışmalar 168 200 Ergen Gebelikleri 200 Pornografi 200 Fuhuş 201 Cinsel Şiddet: Tecavüz ve Sevgili Tecavüzü 203 192 Cinselliğin Kuramsal Analizi Toplum Odaklı Islah 205 Yapısal İşlevsel Yaklaşım 205 Sembolik Etkileşim Yaklaşımı 206 Sosyal Çatışma ve Feminist Analiz 207 240 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 242 AŞAMA KAYDETMEK 244 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 210 KISIM III TOPLUMSAL EŞİTSİZLİK AŞAMA KAYDETMEK 212 Sosyal Tabakalaşma 247 Sapma 215 Sosyal Tabakalaşma Nedir? Sapma Nedir? 216 Kast ve Sınıf Sistemleri Sosyal Kontrol 216 Biyolojik Bağlam 216 Kişisel Faktörler 217 Sapmanın Sosyal Temelleri 248 249 Kast Sistemi 249 Sınıf Sistemi 250 Kast ve Sınıf: Birleşik Krallık (İngiltere) 218 251 SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek Yemen Basamaklarının Altında Çürüyenler 252 Sapmanın İşlevleri: Yapısal İşlevsel Analiz 219 Durkheim’in Temel Varsayımı 219 Merton’un Gerilim Kuramı 220 Sapma Alt Kültürleri 220 Bir Başka Örnek: Japonya 253 Sınıfsız Toplumlar? Eski Sovyetler Birliği 254 Çin: Ortaya Çıkan Sosyal Sınıflar 256 İdeoloji: Tabakalaşmanın Arkasındaki Güç 257 Sapmanın Etiketlendirilmesi: Sembolik Etkileşim Analizi 221 Sosyal Tabakalaşmanın İşlevleri Etiketleme Kuramı 222 Sapmanın Tıbbileştirilmesi 223 Sutherland’ın Ayırt Edici Birleşimler Kuramı Hirschi’nin Kontrol Kuramı 224 Davis-Moore Tezi 224 Tabakalaşma ve Etkileşim 228 264 Sosyal Tabakalaşma: Gerçekler ve Değerler 266 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 268 AŞAMA KAYDETMEK 270 232 233 ABD Ceza Adaleti Sistemi 235 ABD’de Sosyal Sınıf 273 235 236 SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek Şu Anda ABD’de Her 100 Yetişkinden En Az Biri Hapishanede 238 Ölüm Cezası Avcı ve Toplayıcı Toplumlar 264 Bahçeci, Hayvancı ve Tarım Toplumları Sanayi Toplumları 264 Kuznets Eğrisi 264 228 230 Yargı Süreci Polis 235 Mahkemeler Ceza 236 263 Tabakalaşma ve Teknoloji: Küresel Bir Bakış 263 Nefret Suçu 228 Feminist Perspektif: Sapma ve Toplumsal Cinsiyet Suç Türleri 230 Suç İstatistikleri 231 Sokak Suçlusu: Bir Profil Küresel Perspektifte Suç 259 Karl Marx: Sınıf Çatışması 259 Neden Marksist Devrim Yok? 260 Max Weber: Sınıf, Statü ve Güç 261 Sapma ve Güç 225 Sapma ve Kapitalizm 226 Beyaz Yakalı Suç 226 Şirket Suçları 227 Organize Suç 227 Suç 257 Tabakalaşma ve Çatışma Sapma ve Eşitsizlik: Sosyal Çatışma Analizi 225 Sapma, Irk ve Cinsiyet 257 238 Sosyal Eşitsizliğin Boyutları Gelir 274 Servet 275 Güç 275 Mesleki Saygınlık Eğitim 276 274 276 İÇİNDEKİLER x ABD’de Tabakalaşma: Liyakat ve Kast Soy 276 Irk ve Etnisite 276 Toplumsal Cinsiyet 276 Küresel Tabakalaşma: Kuramsal Analiz 278 Küresel Tabakalaşma: Geleceğe Bakmak ABD’de Sosyal Sınıflar 278 AŞAMA KAYDETMEK 324 Sınıfların Yarattığı Farklılık 281 Toplumsal Cinsiyet Tabakalaşması 327 Sağlık 281 Değerler ve Tutumlar 281 Politika 281 Aile ve Toplumsal Cinsiyet 281 283 Hareketlilik Üzerine Bir Araştırma Toplumsal Cinsiyet ve Eşitsizlik 283 SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek Yukarıya Doğru Hareketliliğin Sonu mu? 284 Gelir Düzeyi Bağlamında Hareketlilik 284 Hareketlilik: Irk, Etnisite ve Toplumsal Cinsiyet 284 Hareketlilik ve Evlilik 285 Amerikan Rüyası: Hâlâ Bir Gerçeklik mi? 286 Küresel Ekonomi ve ABD’nin Sınıf Yapısı 287 Amerika Birleşik Devletleri’nde Yoksulluk Toplumsal Toplumsal Toplumsal Toplumsal 288 AŞAMA KAYDETMEK 296 Küresel Tabakalaşma 299 Küresel Tabakalaşma: Genel Bir Bakış ve ve ve ve Aile 332 Akran Grubu 333 Eğitim 333 Kitle İletişim Araçları 332 333 Toplumsal Cinsiyet ve Sosyal Tabakalaşma 335 Yoksulluğun Şiddeti 306 Yoksulluğun Derecesi 307 Yoksulluk ve Çocuklar 309 Yoksulluk ve Kadınlar 309 Kölelik 309 Küresel Yoksulluğun Açıklanması 300 Ev İşleri: Kadınların “İkinci Vardiyası” 337 Toplumsal Cinsiyet ve Eğitim 337 Toplumsal Cinsiyet ve Politika 338 Toplumsal Cinsiyet ve Ordu 338 Kadınlar Bir Azınlık mı? 339 Kadın Azınlıklar: Kavşak Kuramı 339 Kadına Yönelik Şiddet 340 Erkeğe Yönelik Şiddet 341 Cinsel Taciz 342 Pornografi 343 Toplumsal Cinsiyetin Kuramsal Analizi 343 301 Küresel Zenginlik ve Yoksulluk 305 Yapısal İşlevsel Analiz 343 Sosyal Etkileşim Analizi 345 Sosyal Çatışma Analizi 345 Feminizm 346 Temel Feminist Düşünceler 347 Feminizmin Türleri 347 Feminizme Karşı Koyuş 348 310 SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek Varilin Altı 312 İÇİNDEKİLER 329 SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek Külotlu Çorabıma Göre Beni Yargılama 336 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 294 xi Cinsiyet Cinsiyet Cinsiyet Cinsiyet Çalışan Kadınlar ve Erkekler 334 Toplumsal Cinsiyet, Gelir ve Zenginlik 292 Terminoloji Hakkında Bir Söz Yüksek Gelirli Ülkeler 302 Orta Gelirli Ülkeler 305 Düşük Gelirli Ülkeler 305 328 Erkek ve Kadın Farklılıkları 328 Küresel Bakış Açısıyla Toplumsal Cinsiyet Ataerkillik ve Cinsiyetçilik 330 Toplumsal Cinsiyet ve Sosyalizasyon Yoksulluğun Kapsamı 288 Kimler Yoksuldur? 288 Yoksulluğu Açıklamak 289 Çalışan Yoksullar 291 Evsizlik 320 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 322 Üst Sınıf 278 Orta Sınıf 279 Çalışan Sınıf 280 Alt Sınıf 280 Sosyal Hareketlilik 312 Modernleşme Kuramı 312 Bağımlılık Kuramı 316 Toplumsal Cinsiyet: Geleceğe Bakmak 349 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 350 AŞAMA KAYDETMEK 352 334 Geçişler ve Yaşlanmanın Zorlukları Anlam Bulma Sosyal Tecrit Emeklilik Irk ve Etnisite 355 Irk ve Etnisitenin Sosyal Anlamı SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek Torunlarını Yetiştiren Büyükanne ve Büyükbabalar: “Herkes Anlar” 356 Irk 356 Etnisite 358 Azınlıklar 359 Ayrımcılık Yaşlılığın Kuramsal Analizi 360 Ölüm ve Ölmek 365 401 Ölümün Tarihsel Örüntüleri 401 Yaşam ve Ölümün Modern Ayrımı 401 Etik Konular: Ölümle Yüzleşme 401 Büyük Kayıp 403 Kurumsal Ön Yargı ve Ayrımcılık 365 Ön Yargı ve Ayrımcılık: Kısır Döngü 366 Çoğunluk ve Azınlık: Etkileşim Örüntüleri 366 Yaşlanma: İleriye Bakmak Çoğulculuk 366 Asimilasyon 366 Ayırım 367 Soykırım 367 405 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 406 AŞAMA KAYDETMEK 408 Amerika Birleşik Devletleri’nde Irk ve Etnisite 368 Kızılderililer 368 Beyaz Anglo-Sakson Protestanlar 369 Afrika Kökenli Amerikalılar 370 Asya Kökenli Amerikalılar 372 Hispanik Amerikalılar/Latinler 374 Arap Kökenli Amerikalılar 375 Beyaz Etnik Kökenli Amerikalılar 377 Irk ve Etnisite: Geleceği Düşünmek KISIM IV SOSYAL KURUMLAR İş ve Ekonomi 411 Ekonomi: Tarihsel Bakış 378 412 Tarım Devrimi 412 Sanayi Devrimi 413 Bilişim Devrimi ve Sanayi Sonrası Toplum 413 Ekonomide Sektörler 414 Küresel Ekonomi 415 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 380 AŞAMA KAYDETMEK 382 Yaşlanma ve Yaşlı 385 Ekonomik Sistemler: Adalete Giden Yollar Amerika Birleşik Devletleri’nin Grileşmesi 386 Doğum Oranı: Düşüyor 386 Yaşam Beklentisi: Yükseliyor 386 Yaşlanan Bir Toplum: Kültürel Değişme 387 “Genç Yaşlı” ve “Yaşlı (İhtiyar) Yaşlı” 388 Yaşlanma: Biyoloji ve Kültür 398 Yapısal İşlevsel Analiz: Yaşlanma ve İlişik Kesme 399 Sembolik Etkileşim Analizi: Yaşlanma ve Etkinlik 399 Sosyal Çatışma Analizi: Yaşlanma ve Eşitsizlik 400 359 Ön Yargıyı Ölçme: Sosyal Mesafe Ölçeği Irkçılık 361 Ön Yargı Kuramları 362 394 Yaşlanma ve Yoksulluk 395 Bakım Hizmeti Verme 397 Yaşlı Karşıtlığı 397 Yaşlı: Bir Azınlık mı? 398 SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek Sadece Siyah ve Beyazın Ötesinde 360 Ön Yargı ve Stereotipler 393 393 393 394 415 418 Sanayi Sonrası ABD Ekonomisinde İş Ortamı Tarımsal İşlerde Azalma 421 Fabrika İşlerinden Hizmet İşlerine İkili İş Gücü Piyasası 421 Sendikalar 421 389 Biyolojik Değişmeler 389 Psikolojik Değişmeler 390 Yaşlanma ve Kültür 390 Yaşa Göre Tabakalaşma: Küresel Bir İnceleme Kapitalizm 417 Sosyalizm 417 Refah Kapitalizmi ve Devlet Kapitalizmi 418 Kapitalizmin ve Sosyalizmin Göreceli Avantajları Sosyalist ve Kapitalist Ülkelerde Değişim 419 392 420 421 SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek Üniversite Öğrencileri Geleceğe Endişeyle Bakıyorlar, Umut Et 422 İÇİNDEKİLER xii Nükleer Silahlar 453 Kitlesel Medya ve Savaş Barışın İzinde 454 Profesyonel Meslekler 422 Serbest Meslekler 423 İşsizlik ve Eksik İstihdam 423 Yeraltı Ekonomisi 424 İş Yeri Çeşitliliği: Irk ve Cinsiyet 424 İletişim Teknolojileri ve İş 425 Şirketler 425 Ekonomik Yoğunlaşma 426 Holdingler ve Şirket Bağlantıları 426 Şirketler: Rekabetçi midirler? 427 Şirketler ve Küresel Ekonomi 427 Ekonomi: Geleceğe Bakış 453 Siyaset: Geleceğe Bakma 454 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 456 AŞAMA KAYDETMEK 458 Aileler 461 429 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 430 AŞAMA KAYDETMEK 432 Aileler: Temel Kavramlar 462 Aileler: Küresel Çeşitlilikler Siyaset ve Yönetim 435 Güç (İktidar) ve Otorite Ailelerin Kuramsal Analizi 436 437 Aile Hayatının Aşamaları Monarşi 437 Demokrasi 438 Otoritercilik (Otoriterizm) 440 Totalitercilik (Totaliterizm) 441 Küresel Bir Siyasal Sistem mi 442 ABD’de Siyaset 466 Ailenin İşlevleri: Yapısal İşlevsel Analiz 466 Eşitsizlik ve Aile: Sosyal Çatışma ve Feminist Analiz 467 Aile Yaşamının Kurulması: Mikro Düzeyde Analiz Geleneksel Otorite 436 Rasyonel-Yasal Otorite 437 Karizmatik Otorite 437 Küresel Açıdan Siyaset 463 Evlilik Modelleri 463 Yerleşim Modelleri 463 Soy Modelleri 465 Otorite Modelleri 466 Flört 468 468 SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek Amerikan Flörtleşmesi—Muslüman Tarzı 470 442 ABD Kültürü ve Refah Devletinin Yükselişi 442 Siyasal Yelpaze 443 Özel Çıkar Grupları 444 Oy Kullanmada İlgisizlik 446 Hükümlü Suçlular Oy Kullanabilir mi? 447 Toplumda Gücün Kuramsal Analizi 447 Yerleşim: İdeal ve Gerçek Evlilik 470 Çocuk Yetiştirme 470 Hayatın Sonraki Dönemlerinde Aile 471 ABD’de Aileler: Sınıf, Irk ve Toplumsal Cinsiyet Sosyal Sınıf 472 Etnisite ve Irk 472 Toplumsal Cinsiyet 475 Geçişler ve Aile Hayatı Sorunları Çoğulcu Model: Halk Yönetir 447 İktidar Eliti Modeli: Birkaç Kişi Yönetir 448 Marksist Model: Sistem Yanlıdır 448 Boşanma 475 Yeniden Evlenme ve Karma Aileler Aile İçi Şiddet 477 Kuralların Ötesinde Güç Alternatif Aile Biçimleri 449 Tek Ebeveynli Aileler 478 Birlikte Yaşama 478 Eşcinsel ve Lezbiyen Çiftler Bekârlık 479 Devrim 449 Terörizm 450 Savaş ve Barış 450 Savaşın Nedenleri 451 Toplumsal Sınıf ve Ordu 451 SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek Bir Çocuk Askerin Savaşın İçinden Kaçması 452 Terörizm Yeni Bir Savaş Biçimi midir? Askerliğin Nedenleri ve Maliyeti 452 xiii İÇİNDEKİLER 468 452 475 477 478 478 Yeni Üreme Teknolojileri ve Aileler 479 Aileler: Geleceğe Bakış 480 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 482 AŞAMA KAYDETMEK 484 472 Eğitim 515 Din 487 Din: Temel Kavramlar Din ve Sosyoloji Eğitim: Küresel Bir İnceleme 488 489 Dinin Kuramsal Analizi 489 Dinin İşlevi: Yapısal İşlevsel Analiz 489 SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek Brooklyn’de Bir Müslüman Lider İki Dünyayı Uzlaştırıyor 490 Eğitimin İşlevleri Kutsalın İnşası: Sembolik Etkileşim Analizi 490 Eşitsizlik ve Din: Sosyal Çatışma Analizi 490 Din ve Toplumsal Değişme 491 Max Weber: Protestanlık ve Kapitalizm Özgürlük Teolojisi 493 491 Dini Örgütler/Organizasyon Türleri 493 Tarihte Din Eğitim ve Toplumsal Etkileşim 520 520 Formel Eğitim ve Toplumsal Eşitsizlik 521 495 Toplumsal Kontrol 521 Standard Test 521 Okul [Seviye] Belirleme 522 Okullar Arasında Eşitsizlik 522 Yükseköğrenime Erişim 525 Daha Fazla Olanak: Genişleyen Yükseköğrenim Ayrıcalık ve Kişisel Liyakat 527 Sanayi Öncesi Toplumlarda Din 495 Sanayi Toplumlarında Din 495 Dünya Dinleri 519 Toplumsallaşma 519 Kültürel Yenilik 520 Toplumsal Bütünlük 520 Toplumsal Konumlanma 520 Eğitimin Örtük İşlevleri 520 Kendini Gerçekleştiren Kestirim Kilise 493 Tarikat 494 Kült 494 516 Formel Eğitim ve Ekonomik Gelişme 516 Hindistan’da Formel Eğitim 517 Japonya’da Formel Eğitim 517 İngiltere’de Formel Eğitim 517 ABD’de Formel Eğitim 519 496 Hristiyanlık 496 İslam 496 Musevilik 498 Hinduizm 499 Budizm 499 Konfüçyüsçülük 500 Din: Doğu ve Batı 501 SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek Halk Üniversiteleri: Düş Avcıları 528 Okuldaki Sorunlar Amerika Birleşik Devletleri’nde Din Dini ilişki 502 Dindarlık 502 Din: Sınıf, Etnik Yapı ve Irk 501 502 Değişen Toplumda Din 504 Değişen Dini Mensubiyet (Aidiyet) 504 Laikleşme (Sekülerleşme) 504 Sivil Din 505 “Yeni Çağ” Takipçileri: Formel Din Dışında Ruhaniyet 506 Dini Yeniden Canlandırma: “Eski Güzel Günlerin Dini” 507 Din: İleriyi Görmek 526 509 528 Disiplin ve Şiddet 528 Öğrencinin Edilgenliği 528 Okul Terk 530 Akademik Standartlar 530 Not Enflasyonu 531 ABD’de Güncel Eğitim Sorunları 532 Okul Seçimi 532 Evde Eğitim 533 Engellilerin Eğitimi 533 Yetişkin Eğitimi 534 Öğretmen Açığı 534 Eğitim: İleriye Bakış 535 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 510 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 536 AŞAMA KAYDETMEK 512 AŞAMA KAYDETMEK 538 İÇİNDEKİLER xiv Malthus Kuramı 572 Demografik Geçiş Kuramı 573 Günümüzde Küresel Nüfus: Kısa Bir İnceleme Sağlık ve Tıp 541 Sağlık Nedir? 542 Sağlık ve Toplum 542 Kentleşme: Şehirlerin Büyümesi Sağlık: Küresel Bir İnceleme Düşük Gelirli Toplumlarda Sağlık Yüksek Gelirli Toplumlarda Sağlık ABD’de Sağlık 543 543 543 544 SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek Bütün Dünya Nasıl Şişmanladı? 548 Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar 548 Ölüm Etrafındaki Etik Sorunlar 551 Yaşam Biçimi Olarak Kentleşme Yapısal İşlevsel Analiz: Rol Kuramı Sembolik Etkileşim Analizi: Sağlığın Anlamı 557 Sosyal Çatışma ve Feminist Analiz: Sağlık ve Eşitsizlik 559 553 557 557 580 Ferdinand Tönies: Gemeinschaft ve Gesselschaft 580 (Topluluk ve Toplum) Emile Durkheim: Mekanik ve Organik Dayanışma 580 George Simmel: Bıkkın Şehirli 580 Chicago Okulu: Robert Park ve Louis Wirth 581 Kentsel Ekoloji 582 Kentsel Politik Ekonomi 583 Çevre ve Toplum 552 Sağlık ve Tıp: İleriye Bakış 544 Yoksul Ülkelerde Şehirleşme Bilimsel Tıbbın Yükselişi 552 Holistik (Bütünsel) Tıp 553 Tıbbi Bakım İçin Ödeme: Küresel Bir İnceleme Tıbbi Bakım İçin Ödeme: ABD 555 Hemşire Eksikliği 556 Sağlık ve Tıbbın Kuramsal Analizi 575 Şehirlerin Evrimi 575 ABD Şehirlerinin Gelişimi 577 Banliyöler ve Kentsel Çözülme 578 Sanayi Sonrası ABD’nin Güney Bölgesindeki (Sunbelt) Şehirler 578 Megalopolis: Bölgesel Şehir 579 Kenar Şehirler 579 Kırsala Dönüş 579 Kim Sağlıklı? Yaş, Toplumsal Cinsiyet, Sınıf ve Irksal Durum Sigara İçmek 545 Yeme Bozuklukları 546 Obezite 547 Tıbbi Kurum 574 583 584 Küresel Boyut 584 Teknoloji ve Çevresel Zarar 584 Kültür: Büyüme ve Sınırlar 585 SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek Mahalledeki Gençler 586 Katı Atık: Kullan At Toplumu Su ve Hava 588 Yağmur Ormanları 590 Çevresel Irkçılık 591 587 İleriye Bakmak: Sürdürülebilir Bir Toplum ve Dünyaya Doğru 592 560 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 594 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 562 AŞAMA KAYDETMEK 596 AŞAMA KAYDETMEK 564 Kolektif Davranış ve Sosyal Hareketler 599 KISIM V SOSYAL DEĞİŞİM Nüfus, Kentleşme ve Çevre 567 Kolektif Davranışların İncelenmesi 600 Yerelleştirilmiş Kolektiviteler: Kalabalıklar Demografi: Nüfus Bilimi 568 Doğurganlık 568 Ölüm Oranı 569 Göç 569 Nüfus Artışı 570 Nüfus Niteliği 570 Nüfus Artışının Kuramı ve Tarihi xv İÇİNDEKİLER 601 Saldırgan Kalabalıklar ve Ayaklanmalar 602 Kalabalıklar, Saldırgan Kalabalıklar ve Sosyal Değişim Kitle Davranışının Açıklaması 603 Dağınık Kolektiviteler: Kitle Davranışı 572 Söylenti ve Dedikodu 604 Kamuoyu ve Propaganda 604 Modalar ve Hevesler 606 604 602 Panik ve Kitle Histerisi Afetler 607 606 Sosyal Hareketler 609 Demografik Değişim Modernizm 629 Modernleşmenin Dört Boyutu Sosyal Hareket Türleri 609 Sahip Çıkma 609 Sosyal Hareketlerin Açıklanması 610 Toplumsal Cinsiyet ve Sosyal Hareketler 616 Sosyal Hareket Evreleri 616 Sosyal Hareketler ve Sosyal Değişim 618 Sosyal Hareketler: İleriye Bakmak 618 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 620 AŞAMA KAYDETMEK 622 Ferdinand Tönnies: Topluluğun Yok Oluşu 630 Emile Durkheim: İşbölümü 631 Max Weber: Rasyonelleşme Karl Marx: Kapitalizm 632 633 Modernliğin Kuramsal Analizi 635 Yapısal İşlevsel Kuram: Kitle Toplumu Olarak Modernizm 635 Sosyal Çatışma Kuramı: Sınıf Toplumu Olarak Modernizm 636 Modernizm ve Birey Sosyal Değişim: Geleneksel, Modern ve Postmodern Toplumlar 625 Modernizm ve İlerleme 638 640 Modernizm: Küresel Çeşitlilik Postmodernizm 641 642 İleriye Bakış: Modernizm ve Küresel Geleceğimiz 643 SOSYOLOJİYİ GÜNLÜK YAŞAMDA GÖRMEK 646 627 Sosyal Değişimin Nedenleri Kültür ve Değişim 628 Çatışma ve Değişim 628 Fikirler ve Değişim 628 629 SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek Lewiston’u Kurtaran Mülteciler 630 SOSYOLOJİ’yi Haberlerde Görmek Kahireli Eylemcilerin Rejimi Sarsmak İçin Facebook’u Kullanması 614 Sosyal Değişim Nedir? 628 628 AŞAMA KAYDETMEK 648 ÖRNEK TEST SORULARI KAYNAKLAR 676 650 İÇİNDEKİLER xvi