EKONOMİK GELİŞMELER Ağustos - 2011 AR-GE MÜDÜRLÜĞÜ TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU EKONOMİK RAPOR – AĞUSTOS 2011 İÇİNDEKİLER……………………………………………………………………………..…. 1 GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)….................................................. 2 İSTİHDAM - İŞSİZLİK VE İŞGÜCÜ HAREKETLERİ…………………………..…… 2 İTHALAT – İHRACAT VE DIŞ TİCARET AÇIĞI……………………………………… 3 TURİZM GELİRİ ve GİDERİ……………………………………….……………………… 4 TÜKETİCİ FİYATLARI ENDEKSİ (TÜFE)……………………………………………… 4 ÜRETİCİ FİYAT ENDEKSİ (ÜFE)………………………………………………………… 5 GRAFİKLER Grafik 1 : Dış Ticaret Grafiği…………………………………………………………….. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 3 1 EKONOMİK RAPOR – AĞUSTOS 2011 Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) 2011 yılı birinci döneme ilişkin hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla değeri bir önceki yıla göre sabit fiyatlarla %11,0 artış göstermiştir. Üretim yöntemi ile hesaplanan gayri safi yurtiçi hasıla tahmininde, 2011 yılı birinci üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre cari fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla %17,9’luk artışla 284 868 Milyon TL olmuştur. 2011 yılının birinci üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla gayri safi yurtiçi hasıla %11,0’lık artışla 25 896 Milyon TL olmuştur. Takvim etkisinden arındırılmış sabit fiyatlarla GSYH 2011 yılı birinci üç aylık döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre %11,0’lık artış gösterirken, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH değeri bir önceki döneme göre %1,4 artmıştır. İstihdam – İşsizlik ve İşgücü Hareketleri Mayıs 2011 döneminde kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus geçen yılın aynı dönemine göre 1 milyon 8 bin kişi artmıştır. 2011 yılı Mayıs döneminde, Türkiye'de kurumsal olmayan nüfus bir önceki yılın aynı dönemine göre 979 bin kişilik bir artış ile 72 milyon 218 bin kişiye, kurumsal olmayan çalışma çağındaki nüfus ise 1 milyon 8 bin kişi artarak 53 milyon 439 bin kişiye ulaşmıştır. Mayıs 2011 döneminde işgücüne katılma oranı % 50,5’tir. 2011 yılı Mayıs döneminde, Türkiye genelinde işgücüne katılma oranı, bir önceki yılın aynı dönemine göre 1,1 puanlık artışla % 50,5 olarak gerçekleşmiştir. Aynı dönemler için yapılan kıyaslamalara göre; erkeklerde işgücüne katılma oranı 0,8 puanlık artışla % 72, kadınlarda ise 1,4 puanlık artışla % 29,8’dir. İşsizlik oranı % 9,4’tür. Türkiye genelinde işsiz sayısı geçen yılın aynı dönemine göre 296 bin kişi azalarak 2 milyon 550 bin kişiye düşmüştür. İşsizlik oranı ise 1,6 puanlık azalış ile % 9,4 seviyesinde gerçekleşmiştir. Kentsel yerlerde işsizlik oranı 1,8 puanlık azalışla % 11,6, kırsal yerlerde ise 1 puanlık azalışla % 5,4 olmuştur. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 2 EKONOMİK RAPOR – AĞUSTOS 2011 İthalat – İhracat ve Dış Ticaret Açığı 2011 Temmuz ayında ithalat %29,9 arttı. Türkiye İstatistik Kurumu ile Gümrük ve Ticaret Bakanlığı işbirliğiyle oluşturulan geçici dış ticaret verilerine göre; 2011 yılı Temmuz ayında, 2010 yılının aynı ayına göre ihracat %24,2 artarak 11 875 milyon dolar, ithalat %29,9 artarak 20 889 milyon dolar olarak gerçekleşti. Aynı dönemde dış ticaret açığı 6 514 milyon dolardan, 9 014 milyon dolara ulaştı. Takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre; 2011 yılı Temmuz ayında önceki yılın aynı ayına göre ihracat değişim oranı %28,4 ithalatın değişim oranı ise %35,3 oldu. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriye göre ise; 2011 Temmuz ayında bir önceki aya göre ihracatta %6,3, ithalatta ise %1,6’lık bir artış oldu. 2010 Temmuz ayında %59,5 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, 2011 Temmuz ayında %56,8’e geriledi. 2010 Temmuz ayında %47,1 olan Avrupa Birliği’nin (AB) ihracattaki payı, 2011 Temmuz ayında %47,7’ye çıktı. AB’ye yapılan ihracat, 2010 yılının aynı ayına göre %25,8 artarak 5 662 milyon dolar olarak gerçekleşti. 2011 Temmuz ayında en fazla ihracat yapılan ülke Almanya oldu. Bu ülkeye yapılan ihracat 2010 Temmuz ayına göre %23,7 artarak 1 301 milyon dolar olurken, Almanya’yı sırasıyla İngiltere (785 milyon dolar), İtalya (739 milyon dolar), Irak (656 milyon dolar) ve Fransa (604 milyon dolar) takip etti. Rusya Federasyonu ithalatta ilk sırada yer aldı. Bu ülkeden yapılan ithalat %19,1 artarak 2 058 milyon dolar olarak gerçekleşti. Rusya Federasyonu’nu sırasıyla Çin (2 041 milyon dolar), Almanya (1 894 milyon dolar) ve İtalya (1 249 milyon dolar) izledi. 2011 Temmuz ayında fasıllar düzeyinde en büyük ihracat kalemi, “motorlu kara taşıtları ve aksam parçaları” (1 526 milyon dolar) olurken; bu fasılı “demir ve çelik” (1 022 milyon dolar), “kazanlar, makina ve cihazlar, aletler ve bunların aksamparçaları” (981 milyon dolar), “örme giyim eşyası ve aksesuarları “ (862 milyon dolar) ve “elektrikli makina ve cihazlar, bunların aksam-parçaları” (691 milyon dolar) izledi. Temmuz ayında; en yüksek ithalatı olan fasıl “mineral yakıtlar ve yağlar” (4 736 milyon dolar) oldu. Bu fasılı; “kazanlar, makina ve cihazlar, aletler ve bunların aksam-parçaları” (2 413 milyon dolar), “demir ve çelik” (1 946 milyon dolar), “motorlu kara taşıtları” (1 319 milyon dolar) ve “elektrikli makine ve cihazlar, bunların aksam-parçaları” (1 285 milyon dolar) izledi. Grafik 1. Dış Ticaret Grafiği 2010-2011 Ocak -Tem m uz Dış Ticar eti 2010-2011 Tem m uz Ayı Dış Ticar eti 140 517 150 000 25 000 20 889 120 000 16 078 15 000 10 000 Milyon Dolar Milyon Dolar 20 000 11 875 9 565 5 000 99 476 90 000 77 472 64 282 60 000 30 000 2010 2011 İhracat 2010 2011 İthalat 2010 2011 İhracat 2010 2011 İthalat TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 3 EKONOMİK RAPOR – AĞUSTOS 2011 Turizm Geliri ve Gideri Turizm geliri geçen yılın aynı dönemine göre % 17,8 arttı. Nisan, Mayıs ve Haziran aylarından oluşan II. Dönemde turizm geliri, geçen yılın aynı dönemine göre % 17,8 artarak 5 372 189 266 $ oldu. Turizm gelirinin % 83,5’i yabancı ziyaretçilerden, % 16,5’i ise yurt dışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerden elde edilmiştir. Ziyaretçiler, seyahatlerini kişisel veya paket tur ile gerçekleştirmektedir. Bu dönemde yapılan harcamaların 4 215 516 489 $’ını kişisel, 1 156 672 777 $’ını ise paket tur oluşturmaktadır. 2011 II. Dönemde kişi başına ortalama harcama 575 $’dır. Bu dönemde yabancıların ortalama harcaması 528 $, yurtdışında ikamet eden vatandaş ziyaretçilerin ortalama harcaması ise 1 061 $’dır. Ziyaretçi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre % 11,5 arttı. 2011 yılı II. Dönemde ülkemizden çıkış yapan ziyaretçi sayısı 9 338 076 kişidir. Bunun 8 503 837 kişisini yabancı, 834 239 kişisini ise yurt dışında ikamet eden vatandaşlar oluşturmaktadır. Turizm gideri geçen yılın aynı dönemine göre % 13,4 arttı. Yurt içinde ikamet edip başka ülkeleri ziyaret eden vatandaşlarımızın harcamalarından oluşan turizm gideri, geçen yılın aynı dönemine göre % 13,4 artarak 1 325 688 593 $ olmuştur. Bunun 1 215 970 351 $’ı kişisel, 109 718 242 $’ı ise paket tur harcamalarıdır. Yurt dışını ziyaret eden 1 885 979 vatandaşın kişi başı ortalama harcaması 703 $’dır. Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) TÜFE’de aylık değişim % 0,73 olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılı Ağustos ayında 2003 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Endeksi’nde bir önceki aya göre % 0,73, bir önceki yılın Aralık ayına göre % 3,75, bir önceki yılın aynı ayına göre % 6,65 ve on iki aylık ortalamalara göre % 6,24 artış gerçekleşmiştir. Ana harcama grupları itibariyle bir ay önceye göre en yüksek artış % 4,55 ile çeşitli mal ve hizmetler grubunda gerçekleşmiştir. Ağustos ayında endekste yer alan gruplardan ulaştırmada % 1,90, gıda ve alkolsüz içeceklerde % 1,38, ev eşyasında % 0,83, eğlence ve kültürde % 0,83, lokanta ve otellerde % 0,64, konutta % 0,54, eğitimde % 0,31, sağlıkta % 0,06, alkollü içecekler ve tütünde % 0,01 artış, haberleşmede % -0,09, giyim ve ayakkabıda % -4,35 düşüş gerçekleşmiştir. Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE’de en yüksek artış % 18,38 ile çeşitli mal ve hizmetler grubunda gerçekleşmiştir. Ulaştırma (% 12,08), ev eşyası (% 8,13), lokanta ve oteller (% 7,98), giyim ve ayakkabı (% 7,42) artışın yüksek olduğu diğer harcama gruplarıdır. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 4 EKONOMİK RAPOR – AĞUSTOS 2011 Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) ÜFE’de aylık değişim % 1,76 olarak gerçekleşmiştir. 2011 yılı Ağustos ayında 2003 Temel Yıllı Üretici Fiyatları Endeksi’nde bir önceki aya göre % 1,76, bir önceki yılın Aralık ayına göre % 8,05, bir önceki yılın aynı ayına göre % 11,00 ve on iki aylık ortalamalara göre % 9,76 artış gerçekleşmiştir. Aylık değişim tarım sektöründe % -0,76, sanayi sektöründe % 2,24 olarak gerçekleşti. Tarım sektörü endeksinde, bir önceki yılın Aralık ayına göre % -3,03, bir önceki yılın aynı ayına göre % -2,34 düşüş ve on iki aylık ortalamalara göre % 10,96 artış gerçekleşmiştir. Sanayi sektörü endeksinde ise bir önceki yılın Aralık ayına göre % 10,40, bir önceki yılın aynı ayına göre % 13,91 ve on iki aylık ortalamalara göre % 9,47 artış gerçekleşmiştir. ÜFE sonuçları sanayinin alt sektörleri bazında değerlendirildiğinde en yüksek aylık artış % 7,01 ile metal cevheri alt sektöründe gerçekleşti. Sanayinin üç sektöründen, elektrik, gaz ve su sektöründe %4,68, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe % 2,24, imalat sanayi sektöründe % 1,99 artış gerçekleşmiştir. Bir önceki aya göre endekslerin en fazla artış gösterdiği alt sektörler, metal cevheri (% 7,01), ham petrol ve doğalgaz çıkarımı (% 6,46), elektrik, gaz üretimi ve dağıtımı (% 5,27), kok kömürü ve rafine edilmiş petrol ürünleri (% 5,09), büro makineleri imalatı (% 3,89), ana metal sanayi (% 3,69), iletişim teçhizatı imalatı (% 2,91), elektrikli makine ve cihazları imalatı (% 2,84), kimyasal ürünlerin imalatı (% 2,81), motorlu kara taşıtları imalatı (% 2,61) alt sektörleridir. Buna karşılık suyun toplanması, arıtımı ve dağıtımı (% -0,21), tıbbi, hassas ve optik aletler imalatı (% 0,09), tekstil ürünleri imalatı (% 0,27) bir ay önceye göre endekslerin en az arttığı veya en fazla gerilediği alt sektörler olmuştur. TÜRKİYE ESNAF VE SANATKARLARI KONFEDERASYONU 5