ADÜ Söke Sağlık Yüksek Okulu 2013-2014 Eğitim-Öğretim Yılı Bahar Yarıyılı Hemşirelik Esasları Ders Programı Hafta Konular HEMŞİRELİĞİN DOĞASI Hemşirelik Eğitiminde Mevcut Durum Hemşireliğin Tarihsel Gelişimi Hemşirenin Rol ve İşlevleri Hemşirelikte Profesyonellik İletişim Sağlık Bakım Sistemi Hemşirelikte Yasal Sorumluluklar 1 2 HASTA KABULÜ VE TABURCULUK Hasta Kabul Çeşitleri Hasta kabulünde hemşirenin sorumlulukları Hastanın sağlık bakım sistemine Kabulü sırasında hemşirelik girişimleri Hastanın Taburcu edilmesi Hasta Güvenliği/Fiziksel Tespitler Yatak Yapma/Kavramlar ENFEKSİYON KONTROLÜ Enfeksiyon Enfeksiyon Zinciri Enfeksiyon Süreci Vücut Savunması Asepsi Tıbbi Asepsi Tıbbi Asepsi İlkeleri El Yıkama (Sosyal, Hijyenik, Cerrahi El Yıkama) Sanitasyon Dezenfeksiyon Sterilizasyon Temizleme, Dezenfeksiyon ve Sterilizasyon Kriterleri Dezenfeksiyon ve Sterilizasyon Yöntemleri Cerrahi Asepsi (tanım olarak) Bulaşıcı Hastalıklardan Korunma ve İzolasyon Enfeksiyon kontrol komitesi Hemşirelik Uygulamaları Tıbbi Asepsiye Uygun El Yıkama Steril Eldiven Giyme-Çıkarma Steril Paket/Bohça Açma Tıbbi Asepsiye Uygun Maske Takma Tıbbi Asepsiye Uygun Önlük Giyme/Giydirme Steril alana steril malzeme bırakma İzolasyon uygulanan hastanın bakımı/işlem süresi Öğretim Elemanı 3 BİREYSEL HİJYEN Hijyen Uygulamalarını Etkileyen Faktörler Deri ve Mukozanın Değerlendirilmesi Deri ve Mukozanın Görevleri Deri Bütünlüğünün Bozulmasına Neden Olan Durumlar Yaygın Deri Problemleri Oral Kavite Ağızda Sık Görülen Sorunlar Saç ve Kıllar Saç ve Saçlı Deri Problemleri Saç Bakımının Amaçları Bitlenme ve Bit Tedavisi Ayaklar, Eller ve Tırnaklar Sağlıklı Ayağın Özellikleri Ayakta Sık Görülen Problemler Gözler, Kulaklar ve Burun Banyo ve Perine Bakımı Banyonun Amaçları Yatak Banyosu Verilmesi Gereken Durumlar Banyo Türleri Yatak Banyosu Verirken Dikkat Edilmesi Gerekenler Ağız Bakımı Yaygın Ağız Problemleri Ağız Hijyeni Dişlerin Fırçalanması Protez Diş Bakımı Özel Ağız Bakımı Perine Bakımı Sırt Masajı Masajın Organizma Üzerine Etkileri Masaj Uygulanmasında Kullanılan Yöntemler Hemşirelik Uygulamaları Yetişkin Bireyde Yatak İçinde Tam Yatak Banyosu Verme Yatak İçinde Tam Saç Banyosu Ağız Bakımı Verme Dişlerin Fırçalanması Protez Diş Bakımı Özel Ağız Bakımı Yüz Bakımı Verme El Bakımı Verme Ayak Bakımı Verme Perine Bakımı Verme Saç Banyosu Sırt Masajı Uygulama Yatak Yapım Tekniği (Boş Yatak, İçinde Hasta olan, Anestezi yatağı, Taburcu yatağı) 4 5 FİZİK MUAYENE YÖNTEMLERİ YAŞAMSAL BULGULAR Vücut Sıcaklığı Nabız Solunum Kan Basıncı Hemşirelik Uygulamaları Vücut Sıcaklığını Ölçme Nabzın Değerlendirilmesi (Periferal ve Apikal) Solunumu Değerlendirme Kan Basıncını Ölçme HEMŞİRELİK SÜRECİ Hemşirelik Süreci ve Tarihçesi Hemşirelik Süreci kullanılmasının Yararları Hemşirelik Sürecinin Basamakları Veri Toplama Verilerin Organize Edilmesi için Modeller (Hemşirelik Modelleri) Veri Tipleri Veri Toplama Yöntemleri (Görüşme, Dinleme, Gözlem, Öyküsü/Anemnez Alma, Fiziksel Değerlendirme Hasta Verilerinin Organizasyonu Hasta Verilerinin Gizliliği Tanılama Hemşirelik Tanısı Hemşirelik Tanısının Yapısı Hemşirelik Tanı Tipleri (Mevcut, Potansiyel, Olası, Ortak) Hemşirelik Tanılarının Öncelik Sırası Tıbbi Tanılar ve Hemşirelik Tanısı Planlama Amaçların yazılması Hasta Amaç Tipleri Hemşirelik Uygulamalarının Seçimi ve Yazılması Uygulama Hemşirelik Girişimleri Türleri Değerlendirme Bakım Planının Yazılması (Dökümantasyon) Örnek Bakım Planları Hemşirelik Uygulamalarında Bakım Kavramı Hemşirelik Sınıflama Sistemleri 6-7 İLAÇ UYGULAMALARI İlaç Bilgisi İlaçların Elde Edildiği Kaynaklar İlaçların Adlandırılması İlaçların Sınıflandırılması İlaç Formları ve Çeşitleri Vücut Fonksiyonlarını Etkilemede İlaçların Sınıflandırılması Sıklıkla Kullanılan İlaç Formları İlaç Formlarını Kısaltmada Kullanılan Kısaltmalar Farmakokinetikte Genel Kurallar Hastanın İlaçların Etkileri İlaç Dozu ve Yanıtları Ölçüm Sistemleri İlaç kartı İlaç İstemi İstem şekilleri İlaç Hataları ve Hemşirenin Sorumlulukları İlaç Uygulanmasında 6 Doğru İlke İlaç Uygulamalarında Temel Prensipler İlaç İsteminde Dikkat Edilmesi Gereken Yaş Grupları İlaç Uygulama Yolları (Oral Uygulama, Sublingual Uygulama, Bukkal Uygulama, Lokal Uygulama, İnhalasyon Yoluyla İlaç Uygulama, TopikalYerel İlaçlar Göze İlaç Uygulama, Kulağa İlaç Uygulama, Buruna İlaç Uygulama, Vajinaya İlaç Uygulama, Rektuma İlaç Uygulama Parenteral İlaç Uygulamaları Enjeksiyon Uygulamalarında Dikkat edilecek Noktalar İğne ve Enjektörler Ampul ve Flakon Biçimindeki İlaçların Hazırlanması Serum Biçimindeki İlaçların Hazırlanması Deri İçi Enjeksiyon-Uygulama Alanları Deri Altı Enjeksiyon-Enjeksiyon Bölgeleri-İnsülin Uygulaması İntramüsküler Enjeksiyon-Enjeksiyon Bölgeleri Hava Kilidi Tekniği Z Tekniği ile İM Enjeksiyon İntravenöz Tedavi - Kullanılan Alanlar İntravenöz Tedavi Komplikasyonları İntravenöz Tedavi Komplikasyonlarının Belirtileri ve Uygulanacak Girişimler İlaçların İV Yolla Verilme Yöntemleri Kan Transfüzyonu Hemşirelik Uygulamaları İstem Alma İlaç Dozu Hesaplama İlaç Kartı Hazırlama Oral Yolla İlaç Hazırlama ve Uygulama Göz İrrigasyonu Göze İlaç Damlatma Göz Pomadı Uygulama Kulağa İlaç Uygulama Buruna İlaç Uygulama Nebulizatör ile İlaç Uygulama Ölçülü Doz İlaç Uygulama Vajinaya İlaç Uygulama Rektuma İlaç Uygulama Ampulden İlaç Çekme Flakondan İlaç Çekme Deri İçi Enjeksiyon Yapma Deri Altı Enjeksiyon Yapma Kas İçi Enjeksiyon Yapma Ven İçi Enjeksiyon Yapma IV Set Hazırlama Akış Hızı Hesaplama 8 9 IV Kateter Uygulama IV Solüsyona İlaç İlave Etme IV Kateterden İlaç verme IV Kateter Bakımı Yapma IV Sıvı Tedavisini Başlatma IV Sıvı Akış Hızını İzleme Puşe ya da bolus yöntemi ile ilaç uygulama Kan Örneği Alma Tam kan ve kan ürünleri transfüzyonu Aldığı-Çıkardığı Sıvı İzlemi Yapma Sıvı İzlem HAREKET, VÜCUT MEKANİĞİ VE HASTANIN HAREKET ETTİRİLMESİ Beden postürü Vücut Mekanikleri Hareketi Etkileyen Faktörler Hareketsizliğin Organizmaya Etkileri Egzersizler Fiziksel tespit Vücut pozisyonları Hastanın Hareket Ettirilmesi Hareketliliğin Değerlendirilmesi, Beden Duruşu ve Hareketi Etkileyen Faktörler, Vücut Mekanikleri, Hareketsizliğin Organizma Üzerine Etkileri, Egzersizler, Koruyucu, Tedavi Edici ve Muayene Pozisyonları Hemşirelik Uygulamaları Hastanın Ayağa Kaldırılması, Hastanın Yatak İçinde Yukarı Çekilmesi, Hastanın Oturtulması, Hastanın Yatakta Çevrilmesi, Sırtüstü Yatış Pozisyonu Verme, Yan Yatış Pozisyonu Verme, Oturur Pozisyonu Verme, Yarı Oturur Pozisyonu Verme, Yüzüstü Yatış Pozisyonu Verme, ortopne Pozisyonu Verme, Sim’s Pozisyonu Verme, Litotomi Pozisyonu Verme, Diz-Göğüs Pozisyonu Verme, Dorsal Rekümbent Pozisyonu Verme, Trendelenburg Pozisyonu Verme, Hastanın Yataktan Sedyeye Taşınması, Hastanın Sedyeden Yatağa Taşınması, Hastayı Yataktan Sandalyeye Geçirme, Hastayı Sandalyeden Yatağa Geçirme, Vücut Mekaniklerine Uygun Hareket Etme, Aktif-Pasif Egzersizleri Yaptırma YARA BAKIMI Yara İyileşme Süreci Basınç Ülserleri Yara Bakımı (Braden skalası örneği bir kez yaptırılacak) AĞRI VE AĞRILI HASTA BAKIMI SICAK-SOĞUK UYGULAMALAR Sıcağın Lokal Etkileri Soğuğun Lokal Etkileri Sıcak ve Soğuğun Sistemik Etkileri Sıcak ve Soğuğun Fizyolojik Etkileri Sıcak ve Soğuğa Fizyolojik Tolerans Sıcak ve Soğuk Uygulamalar Sıcak ve Soğuk Uygulamaların yapılmasını Gerektiren Durumlar 10 11 Sıcak ve Soğuk Uygulama Yöntemleri Sıcak ve Soğuk Uygulamalarda Hemşirenin Sorumlulukları SOLUNUM SİSTEMİ VE UYGULAMALARI Solunum Sistemi Anatomisi-Fizyolojisi-Muayenesi Oksijenlenmeyi Etkileyen Faktörler Solunumun Değerlendirilmesi Pulmoner Sekresyonun Atılması Amacıyla Uygulanan Girişimler (Hidrasyon, derin solunum egzersizi, öksüzme egzersizi, nemlendirme, postüral drenaj) Göğüs Tüpü Oral Airway Endotrakeal Tüp Trakeostomi Aspirasyon ve teknikleri Oksijen Tedavisi, Trakeostomi Hemşirelik Uygulamaları Balgam Kültürü için Örnek Alma Derin Solunum Alma Egzersizi Öksürme Egzersizi Yaptırma Açık Sistem Aspirasyon Nazal Kanül veya Oksijen Maskesi İle Oksijen Verme İncentive spirometre kullanımı Nebulizatör ile ilaç uygulama Oral airway takılması Aspirasyon kültür örneği alma Sıcak-soğuk uygulamaları Termofor, Sıcak paket Uygulama Lokal Yaş Sıcak Kompres Uygulama Genel Yaş Soğuk Uygulama Buz Kesesi, soğuk paket Uygulama Oturma Banyosu ve Daldırma Banyosu Uygulama Isı Lambası Uygulama BESLENME Besinlerin Vücutta Kullanımı ve Besin Öğeleri BKİ Besin Alımını Etkileyen faktörler/Beslenmeyi Etkileyen Faktörler Beslenme Durumunun Değerlendirilmesi Beslenmenin Önemi Hastanın Beslenmesine Yardım Etme Ağız Yoluyla Beslenme Enteral Beslenme Enteral Beslenme Nedenleri Kısa Süreli Enteral Beslenme Uzun Süreli Enteral Beslenme Enteral beslenme ile İlgili Komplikasyonlar Total Parenteral Beslenme Hemşirelik Uygulamaları Mide Entübasyonu/Nazogastrik Tüp Yerleştirme Tüple Besleme (Mide Gavajı) Nazogastrik Kateterin Çıkarılması Midenin yıkanması/Mide Lavajı Enteral Beslenme Tüpleri ile İlaç Verilmesi Enteral Beslenme Tüp Tıkanıklığının Açılması PEG Tüpünün Bakımı Kan Şekeri Ölçme ve İzleme 11 BOŞALTIM SİSTEMİ Bağırsak Boşaltımını etkileyen faktörler Bağırsak Boşaltımı ile İlişkili Sıklıkla Karşılaşılan Sorunlar – Konstipasyon, Fekal Tıkaç -Diyare, Dışkı İnkontinansı, Gaz birikmesi, Hemoroid, Bağırsak Diversiyonları Lavman ve Lavman Türleri 12 ÜRİNER SİSTEM VE UYGULAMALARI -Üriner Sistemin Yapısı -İdrar Yapmayı Etkileyen Faktörler -Üriner Boşaltımda Değişimler -Üriner retansiyon -Üriner inkontinans -Pelvik taban egzersizleri -Üriner enfeksiyonlar -İdrar Boşaltım Sorununa İlişkin Terimler (anüri, dizüri, hematüri, noktüri, oligüri, Pollaküri, Poliüri, rezidüel idrar, inkontinans, enürezis, İdrar retansiyonu, idrar yapmayı çağrıştıran uygulamalar) -İdrar Örneği Toplama -Normal idrar analizi bulguları -Orta idrar örneği alma -24 Saatlik/Biriktirilmiş İdrar Örneği Toplama -Kateterden İdrar Örneği Alma -Mesane Kateteri Uygulamaları -Mesane Kateterizasyonunun Sınıflandırılması -Geçici Mesane Kateterizasyonu -Temiz Aralıklı Mesane Kateterizasyonu -Kalıcı Mesane Kateterizasyonu -Suprapubik Kateterizasyon -Kondom kateter uygulama -Mesane Kateterizasyonuna Bağlı Gelişen Komplikasyonlar -Foley Kateterin Bakımı ve Çıkarılması -Mesane İrrigasyonu Hemşirelik Uygulamaları -Orta idrar örneği alma - Mesane kateterizasyonu uygulama (kadın ve Erkek) -Kateterden steril idrar örneği alma -İdrar Miktarının Ölçülmesi -İdrar Torbasını Değiştirme -Mesane irrigasyonu -Mesane kateterizasyonunun bakımı ve çıkarılması -Kondom kateter takma Boşaltım Sistemi Uygulamaları (Hastaya Sürgü- Ördek Verme, Dışkı örneği alma Lavman Uygulamaları, Rektal Tüp Uygulaması,) 13 UYKU VE DİNLENME Uyku ve Dinlenmenin Önemi, Uyku Süreci, Uykunun Değerlendirilmesi, Uykuyu Etkileyen Faktörler, Yaygın Uyku Bozuklukları ve Hemşirelik Bakımı Ölüm ve Ölümü Yaklaşan Hastanın Bakımı Palyatif bakım