BİTKİ VE HAYVAN HÜCRELERİ ARASINDAKİ FARKLAR

BİTKİ VE HAYVAN HÜCRELERİ
ARASINDAKİ FARKLAR
Hazırlayan:Serkan AYAZ
Tekirdağ Banarlı İlköğretim Okulu
Fen ve Teknoloji Öğretmeni
Hayvan Hücresi
Aşağıdaki soruların yanıtlarını defterlerinize
yazınız.
1.Hayvan ve bitki hücreleri hangi geometrik
şekle benzemektedir?
2.Her iki hücrede ortak olan yapılar nelerdir?
3.Bitki hücresinde olup hayvan hücrelerinde
olmayan yapılar nelerdir?
4.Hayvan hücresinde olup bitki hücresinde
olmayan yapılar nelerdir?
5.Hayvan ve bitki hücrelerinin kofulları
arasında nasıl bir fark vardır?
Bitki Hücresi
Aşağıda verilen tabloyu defterinize çizerek az önceki şekillere
uygun olarak doldurunuz.
Defterinize bitki ve hayvan hücreleri arasındaki farkları listeleyiniz.
GELİŞMİŞ VE İLKEL HÜCRELER
Canlılar bir veya birden fazla hücreden meydana gelebilir.Bakteri,
amip, paramecium (paramesyum) ve euglena (öglena) tek hücreli
canlılardandır.Bitkiler , hayvanlar ve mantarlar birden fazla hücreden
meydana gelirler.
Bitki ve hayvan hücrelerini karşılaştırdığımız etkinliklerde her iki
hücrenin de çekirdeğe sahip olduğunu öğrenmiştik.Çekirdek daha
önceden öğrendiğiniz gibi hücredeki yaşamsal olayları kontrol eder.
Ayrıca çekirdek kalıtım maddelerini taşır.Ancak bazı hücrelerde çekirdek bulunmamaktadır.Kalıtım maddelerini çekirdekte taşıyan hücrelere gelişmiş, sitoplazmasında dağınık olarak taşıyan hücrelere
ise ilkel hücreler denir.
Bitki,hayvan ve mantar gibi canlılar gelişmiş hücreli canlılardır.
Şekilde gördüğünüz amip, öglena ve paramesyum gibi tek hücreli
mikroskobik canlılarda çekirdek bulundurdukları için gelişmiş hücreli
canlılar grubunda yer alır.Ancak tek hücreli bir canlı olan bakteride
ise çekirdek bulunmadığı için kalıtım maddesi sitoplazma içerisine
dağılmış durumdadır.Bu nedenle bakteri ilkel hücreli bir canlıdır.
HÜCREDEN ORGANİZMAYA
Bazı canlıların tek bir hücreden, bazı canlıların ise bir çok hücrenin
bir araya gelmesiyle meydana geldiğini öğrenmiştiniz.Örneğin insan
vücudu trilyonlarca hücrenin bir araya gelmesiyle meydana
gelmektedir.Peki gözle görülemeyecek kadar küçük olan bu yapılar
nasıl oluyor da canlıları meydana getirebiliyor, hiç düşündünüz mü?
Şekilde bir arabanın parçaları görülmektedir.Bu
resme göre aşağıdaki soruları cevaplayalım.
►Araba hangi parçalardan oluşmaktadır?
►Arabanın parçalarından birinin eksik veya
bozuk olması durumunda araba istediğimiz gibi
çalışabilir miydi?
Arabayı oluşturan pek çok parça vardır.Bu parçalar birbiri ile uyum içerisinde
çalışırlar.Motorsuz veya tekerleksiz bir araba düşünülemez.Arabanın
sorunsuz bir biçimde çalışabilmesi için tüm parçaların birbiri ile bağlantılı ve
uyum içerisinde çalışması gerekir.Vücudumuzdaki hücrelerde araba
örneğinde olduğu gibi bir arada ve uyum içerisinde çalışırlar.
►Peki vücudumuzun bölümleri birbirine benzemekte midir?
►Aynı şekilde bir elma ağacının bölümleri birbirine benzemekte midir?
►Vücudumuzdaki bölümlerin birbirinden farklı olması, bu bölümleri oluşturan
hücrelerdin de birbirinden farklı olduğu anlamına gelir mi?
►Vücudumuzu oluşturan trilyonlarca hücrenin bir kısmı derimizin, bir kısmı
kanımızın, bir kısmı da kemiklerimizin yapısını oluşturur.Kan,sinir veya kemik hücrelerimizin nasıl göründüğünü hiç merak ettiniz mi.
Bu hücrelerin nasıl göründüğünü bir sonraki slaytta yer alan resimde
inceleyelim.
Şekilde görüldüğü gibi vücudumuz bir çok farklı hücrenin bir araya gelmesi
ile oluşmuştur.Hayvanlar ve bitkilerde farklı hücrelerin bir araya gelmesi ile
oluşan çok hücreli canlılardır.
Vücudumuzda 200’den fazla farklı hücre tipi
bulunmaktadır.Benzer aynı görevi yerine getirmek
için bir araya gelerek dokuları oluştururlar.Örneğin
derimizi oluşturan epitel hücreleri bir araya gelerek
epitel dokuyu meydana getirirler. Aynı şekilde kas
hücreleri kas dokuyu,kemik hücreleri kemik
dokuyu,kan hücreleri kan dokuyu ve sinir hücreleri
de sinir dokuyu meydana getirirler.
Farklı dokular birlikte uyum içerisinde çalışarak
daha büyük yapıdaki organları meydana
getirirler.Yan tarafta farklı dokuların birlikte
çalışması ile meydana gelen kolumuz
görülmektedir.Resimde görüldüğü gibi kolumuz
epitel doku, kas doku, kemik doku, sinir doku ve
kan doku gibi farklı dokuların bir aya gelmesiyle
oluşmuştur.Kolumuzda bu dokulardan herhangi
birinin olmaması durumunda ne olurdu?Organlar
aynen kolumuzda olduğu gibi farklı dokuların bir
arada uyum içerisinde çalışması ile meydana
gelirler.Bu dokulardan herhangi birinin olmaması
veya görevini yerine getirememesi durumunda
organımız uygun şekilde çalışamayacaktır.
Farklı organlar yine uyumlu bir şekilde çalışarak
belirli görevleri yerine getirmek için sistemleri
oluştururlar.Sinir sistemi, dolaşım sistemi,
boşaltım sistemi, sindirim sistemi gibi
sistemlerimiz belli organların bir arada uyum
içerisinde çalışmalarıyla meydana gelirler.
Aşağıdaki resimde sindirim sistemimiz
görülmektedir.Sindirim sistemi resimde
görüldüğü gibi ağız, yutak, yemek borusu, mide,
İnce bağırsak, kalın bağırsak be anüs gibi
organlardan meydana gelmektedir.Bu
organların her biri farklı bir görevi üstlenerek
sistemin düzenli çalışmasını sağlar.
Organlardaki her hangi bir aksaklık durumunda
sistemlerimiz kendilerin beklenen görevi
tam anlamıyla yerine getiremeyecektir.
Son olarak vücudumuzdaki sistemlerin tamamı işbirliği içerisinde uyumlu
olarak çalışarak vücudumuzu yani organizmayı meydana getirirler. Örneğin
solunum sistemi hücrelerin ihtiyacı olan oksijeni havadan almamızı
sağlar,sindirim sistemi ise yine hücrelerin ihtiyacı olan besinleri almamızı ve
hücre zarından geçebilecek kadar küçültülmesini sağlar.Besinlerin ve oksijenin
hücrelere ulaştırılması ise dolaşım sisteminin görevidir.Hücrelerde meydana
gelen zehirli atıkların ve karbon dioksitin atılması için yine dolaşım sistemi
görev alır.Kanın zehirli atıklarından süzülerek arındırılması ise boşaltım
sisteminin görevidir.Peki sizce bu sistemlerden her hangi olmasaydı veya
görevini yerine getiremeseydi ne olurdu?
Hücre
Doku
Organ
Sistem
Organizma
Tıpkı vücudumuzda olduğu gibi toplumdaki insanlar
arasında da birlik, bütünlük ve dayanışma vardır.Yediğimiz
ekmek için fırıncıya, giydiğimiz kıyafet için terziye, bilgiye
ulaşma yolunu göstermesi için öğretmene ihtiyaç
duyarız.Bunlar hayatımızda ki gereksinimlerden sadece
birkaçıdır.Her ihtiyacımızı kendimiz karşılamaya çalışsaydık,
ihtiyaçlarımızın çoğunu karşılayamazdık.Toplumdaki bu iş
birliği sayesinde ihtiyaçlarımızı karşılayabilmekteyiz.
Vücudumuzdaki gibi toplumu oluşturan sistemlerin de birlik ve uyum içerisinde çalışması
gerekir.Bir toplum için milli birlik, beraberlik ve dayanışma çok önemlidir.Eğer toplumu
oluşturan bireyler ve sistemler arasında bir uyumsuzluk olursa toplumlar amacına ulaşamazlar
ve dağılırlar.Bir toplumun huzurlu olarak yaşayabilmesi ve istenile seviyeye yükselebilmesi
ancak toplumdaki bireylerin kendilerinden beklenen görevi iş birliği ve dayanışma içersinde
yerine getirmeleri ile mümkündür. Toplumu bir arada tutan dayanışmadır.Dayanışmanın en
güzel örneğini Türk milleti, Atatürk’ün önderliğinde Kurtuluş Savaşı’nda göstermiştir. Savaşı
kazanmak için her birey üzerine düşen görevi, gerektiğinde canını vererek, en iyi şekilde yerine
getirmiştir.
Atatürk’ün; ‘‘Bir milletin başarısı, mutlaka bütün milli güçlerin bir istikamette oluşması ile
mümkündür.Bu nedenle bilelim ki elde ettiğimiz başarı, milletin güç birliği etmesinden, ortak
hareket etmesinden ileri gelmiştir.’’ Sözleri, milli birlik ve beraberliğin millet hayatı için önemini
çok güzel vurgulamaktadır.
ÖDEVLER
Değerlendirme Soruları
1.Hücrenin temel kısımları ve görevlerini açıklayınız.
2.Bitki ve hayvan hücrelerini karşılaştırınız.Hücreler arasındaki
benzerlik
ve farklılıkları açıklayınız.
3.Farklı hücre tiplerine örnekler veriniz.
4.Hücre, doku, organ, sistem ve organizma arasındaki ilişkiyi
açıklayınız.
1.TEKRAR
2.Değerlendirme soruları deftere cevaplanacak.
3.Çalışma yaprağı yapılacak.
4.Ders Kitabı Sayfa 22 Kendimizi değerlendirelim bölümü yapılacak.
5.Çalışma Kitabı sayfa 15 ve 16 da ki 7. ve 8. etkinlikler yapılacak.