ders plânı - Fen Bilimleri Dersi Paylaşım Forumu

DERS PLÂNI
BÖLÜM I
Fen Bilimleri
Dersin adı
5
Sınıf
Vücudumuzun Bilmecesini Çözelim
Ünitenin Adı/No
Sindirim Sistemi Organları
Konu
4 ders saati (19-23 Ekim 2015)
Önerilen Süre
BÖLÜM II
5.1.2.1. Sindirimde görevli yapı ve organların yerini model üzerinde
Öğrenci Kazanımları /Hedef ve Davranışlar
sırasıyla gösterir.
Ünite Kavramları ve Sembolleri/Davranış Örüntüsü
Güvenlik Önlemleri (Varsa):
Öğretme-Öğrenme-Yöntem ve Teknikleri
Kullanılan Eğitim Teknolojileri-Araç, Gereçler ve Kaynakça
Açıklamalar
Sindirim, ağız, yutak, mide, ince bağırsak, diş, süt dişi ….
Etkinlikler
Özet
Sindirim olayının ve sisteminin modellenmesi
Soru-Cevap, Buluş, Araştırma, Gösteri, İnceleme, Deney
Ders Kitabı, dergi, internet
Besinlerin sindirimde izlediği yol, ağız, yutak, yemek borusu, mide,
ince bağırsak, kalın bağırsak olarak verilir, organların yapı ve
ayrıntılarına girilmez.
Vücudumuzun ihtiyaç duyduğu enerji besinlerden elde edilir. Bu enerji vücudumuzun her bir
noktasında üretilir. Besinler enerji üretecek noktalara kan yoluyla taşınır.
Yediğimiz besinler ağzımıza aldığımız andan itibaren bir takım değişikliklere uğrar. Besinlerin
çok küçük parçalara ayrılarak kana karışabilecek duruma gelmesi için uğradıkları değişimlerin
tümüne sindirim denir.
Sindirimde görevli yapı ve organlar;
Ağız: Dudak, yanaklar ve damaklarla çevrili bir boşluktur. Ağızda dil ve dişler bulunur. Dişler
besinleri daha küçük parçalara ayırıp öğütür. Dil, besinleri ağız içinde çevirir ve sonra yutağa taşır.
Yutak: Besinlerin ağızdan yemek borusuna iletilmesini sağlar.
Yemek Borusu: Yutak ile mide arasında yer alır. Besinleri mideye iletir.
Mide: Salgıladığı sıvılarla besinlerin sindirimine yardımcı olur. Besinleri karıştırıp ezerek
bulamaç haline getirir. Bulamaç halindeki bu karışımı ince bağırsağa gönderir.
İnce Bağırsak: Kıvrımlı, uzun, ince bir kanala benzer. Sindirilen besinler burada emilerek kana
geçer. Su, vitamin ve minerallerin bir kısmı burada emilir. Besinlerin sindirilmeyen kısımları posa
olarak kalın bağırsağa geçer.
Kalın Bağırsak: Kısa ve kalındır. Posa içinde kalan su, vitamin ve minerallerin emildiği yerdir.
Posanın kalan kısmını dışkı olarak anüse gönderir.
Anüs: Posanın dışarı atıldığı yerdir.
Besinlerin sindirimi nasıl gerçekleşir?
Besinlerin vücudumuzdaki yolculuğu ağızda başlar, anüste biter. Ağzımıza aldığımız besinler;
dişler tarafından öğütülüp parçalanır. Sindirim sırasında bazı organ ve yapılar sindirime yardımcı
olmak için sıvı salgılar. Tükürük salgısı da bunlardan biridir. Tükürük; besinleri ıslatır, yumuşatır
ve kayganlaştırır. Dil, besinlerin çevrilmesini, kenarlara itilmesini sağlar. Yiyecekler yutmaya
hazır hâle geldiğinde dil, besinleri yutağa iter. Yemek borusu ve soluk borusu yan yanadır.
Yediğimiz besinlerin soluk borusuna kaçmaması için gırtlak kapağı soluk borusunu kapatır. Yutak
da yediklerimizi ağzımızdan yemek borumuza iletir. “Bu yüzden ağzımızda lokma varken,
besinleri yutarken konuşmamalıyız.”.
Yiyecekler yemek borusundan yavaşça iletilir ve midemize geçer. Mide, kaslı bir yapıya
sahiptir. Bu sayede besinleri ezer, karıştırır ve çalkalar. Salgıladığı sıvı ile de sindirime yardımcı
olur ve besinleri bulamaç hâline getirir. Besinler mideden sonra ince bağırsağa geçer. İnce
bağırsak, uzun kıvrımlı bir yapıdır. Uzun kıvrımlı bir yapıda olan ince bağırsak besinleri emilecek
hâle getirirken değişik salgılardan yararlanır. Bu salgılar sayesinde besinler iyice parçalanır.
Burada sindirimi daha önceden başlamış olan besinlerle diğer besinlerin de sindirimi gerçekleşir.
Sindirimi tamamlanan besinler burada emilerek kana geçecek hâle gelir. Besinler ince bağırsakta
ilerledikçe besinlerin yararlı kısımları emilir ve kana karışır. Emilimden sonra kalan kısım posa
olarak kalın bağırsağa geçer. Kalın bağırsak, kalın ve kısadır. Posanın içinde kalan su, mineral ve
vitaminler kalın bağırsakta emilir. Böylece posa iyice katılaşır ve dışkı haline gelir. Dışkı anüsten
atılır, sindirim tamamlanmış olur.
BÖLÜM III
Ölçme-Değerlendirme
• Bireysel öğrenme etkinliklerine yönelik Ölçme
Değerlendirme
• Grupla öğrenme etkinliklerine yönelik Ölçme
Değerlendirme
• Öğrenme güçlüğü olan öğrenciler ve ileri düzeyde
öğrenme hızında olan öğrenciler için ek ÖlçmeDeğerlendirme etkinlikleri
Dersin Diğer Derslerle İlişkisi
BÖLÜM IV
Planın Uygulanmasına İlişkin Açıklamalar
FEN BİLİMLERİ ÖĞRETMENİ
OKUL MÜDÜRÜ