Th17 ve Treg Mik. Uzm. Cemile SÖNMEZ Danışman: Doç. Dr. Ayşegül ATAK GÜTF / İmmünoloji A.B.D Lenfosit alt grupları Th17 ve Treg hücrelerinin gelişimi (Awasthi and Kuchroo, International Immunology, 2009) Th17 Tarihçe 2005 yılında Th1 ve Th2 hücrelerinden farklı yeni bir yardımcı T hücre grubunun,Th17 hücrelerinin, otoimmün doku hasarında önemli role sahip olduğu gösterildi. 2006 yılında Bettelli ve Kuchroo bu hücrelerin farklılaşma mekanizmasını tanımladılar. 2006 yılında Stockinger ve ark. in vitro deneylerle RORγt’nin Th17 için ana regülatör gen olduğunu belirlediler ve yardımcı T hücre grubu olarak sınıflandırılmalarına katkıda bulundular. Th17 Bettelli et al., Nature 2008 Th17 Awasthi and Kuchroo, International Immunology, 2009 İnsan ve Fare Th17 Arasındaki Fark J Allergy Clin Immunol. 2009 May; 123(5):1004-11. Fare Th 17 farklılaşması Awasthi and Kuchroo, International Immunology, 2009 Fare Th17 farklılaşma yolağı Arthritis Research & Therapy 2008, 10:206 (doi:10.1186/ar2392) İnsan Th17 farklılaşma yolağı Arthritis Research & Therapy 2008, 10:206 (doi:10.1186/ar2392) TH17 rolü?? Klebsiella pneumonia Bacterioides fragilis Citrobacter rodentium Escherichia coli Borrelia burgdorferri Fungal türler Arthritis Research & Therapy 2008, 10:206 (doi:10.1186/ar2392) Th17 ve inflamasyon Semin Immunol. PMC 2010 March 16 IL-17 IL-17A–F (6 tip) IL-17A,disulfit bağlı homodimer IL-17F, IL-17A ile heterodimer IL-17 IL-17R üyesi olan IL-17 reseptör A’ya bağlanır ve sinyal iletir. NF-κB ve mitogen-activated protein kinase (MAPK) yolağını aktive eder. Epitelyal hücreler, endotelyal hücreler, fibroblastlar tarafından üretilir. IL-17 IL-23 IL-12 sitokin ailesindendir. Th17 hücrelerinde IL-23R ekspresyonunu uyarır IL-23 eksikliğinde EAE ve kollajen ile indüklenen artrit’e karşı korunma sağlanır. Aktif myeloid hücreler tarafından eksprese edilir. IL-23 SİNYAL YOLAĞI IL-23 IL-23 otoimmünite ile bağlantılı mı??? İnflamatuvar moleküllerin aktivasyonuna neden olur. Dermal ve epidemal inflamasyon Hiperkeratoz Parakeratoz Journal of Dermatological Treatment 2008; 19:259-266 IL-21 Th17 farklılaşması ve amplifikasyonunda yer alır. IL-21 IL-22 IL-22R1, IL-10R2 STAT3 aktivasyonu ile oluşur. İnflamatuvar moleküllerin aktivasyonuna neden olur. Hepatositlerde akut faz reaktanlarını artırır ve akut k.c inflamasyonundan korur. Akantozis ve dermal inflamasyona neden olur. Antimikrobiyal peptidlerin aktivasyonunu sağlar. (ß defensin-2 ve ß defensin-3) Th17 ilişkili hastalıklar Romatoid artrit Psöriazis Multiple sclerosis Astım SLE Crohn Ülseratif kolit Ankilozan spondilit Th17 ile ilişkili immünolojik anomaliler Stat3’teki dominant (–) mutasyonlar Hiperimmünglobulin E sendromuna (HİES) Staphylococcus ve fungal infeksiyonlara duyarlılık IL-23R mutasyonu İnflamatuvar bağırsak hastalıklarına (Crohn) T regülatör hücreler (Treg) İmmünhomeostaz Tolerans Treg Tarihçe-1 1970’li yıllarda İmmün sistemi baskılayan özelleşmiş beyaz kan hücrelerinin (lenfositlerin) bulunduğunu belirtti. Bu hücreler ile ilgili fonksiyon bozukluklarının allerji ve otoimmün hastalıklara neden olabileceğini belirtti. Dr. Tomio Tada (1934-2000) “Who will live will see” Treg Tarihçe-2 İdentifikasyon ve izolasyondaki zorluklar nedeniyle 1980’li yıllarda bu araştırma konusu terk edildi. 1990’lı yıllarda Dr. Shimon Sakaguchi T regülatör hücreleri identifiye ettiler. Regülatör T hücrelerin supresör T hücreler olduğu kabul edildi. Treg Tarihçe-3 1994 yılında Weiner ve ark. oral toleransın TGF-β üreten CD4+ regülatör hücreler tarafından uyarıldığını rapor ettiler. Bu hücreler “ Th3 ” olarak isimlendirildi. 1995 yılında Sakaguchi ve ark. IL-2 reseptör α-zincirinin (CD25), CD4+ Treg hücreleri için fenotipik belirteç olabileceğini rapor ettiler. 2001 yılında Scurfy mice ve IPEX’in Foxp3’teki mutasyonlara bağlı olarak geliştiği gösterildi. Treg Tarihçe-4 2003 yılında Foxp3’ün nTreg hücreleri için ana regülatör olduğu açıklandı. 2003 yılında Chan ve ark. TGF-β’nın Foxp3 negatif naif CD4 T hücrelerini Foxp3 pozitif CD4+ T hücrelerine dönüştürebileceğini, bunların da iTreg hücreleri olduğunu belirttiler. Regülatör hücre tipleri CD4 +CD25 +Treg, CD4-CD8- TCR+ Treg CD8+Treg, γδ Treg, B regülatör hücreler Dendritik regülatör hücreler Yüzey fenotipleri Sitokin profilleri İmmün süpresyon mekanizması nTreg Adaptif Treg CD4+CD25+ Treg CD4+CD25+ Treg timustan köken alan ayrı bir dizi mi? Periferdeki olgun T hücrelerinden köken alan ayrı bir dizi mi? Tregler ayrı bir hücre dizisi mi? Hassal cisimciklerinde oluşumları Foxp3 ekspresyonları ayrı bir dizi olduğunu destekler Treg Puberteden sonra timik fonksiyonlar azalmasına rağmen Treg yaşam boyunca persistans gösterir ??? Doğal (Natural) Treg (nTreg) Elsevier, Abbas et al; Cellular and Molecular Immunology 6e-www.studentconsult.com nTreg Total periferal CD4+T hücrelerin %5-10’unu oluşturur www.biolegend.com İnducible Treg (iTreg) Adaptif Treg alttipleri Tip I T regülatör hücreler (Tr1) T helper 3 regülatör hücreler (Th3) CD4+CD25high iTreg Pediatric Rheumatology 2008, 6:20 Adaptif Treg alttipleri Tip 1 T regülatör hücreler (Tr1) Yüksek düzeyde IL-10 ve TGF-β oluştururlar Düşük proliferasyon kapasitesine sahiptirler T helper 3 regülatör hücreler (Th3) Yüksek düzeyde TGF-β ve değişken düzeylerde IL-4 ve IL-10 oluştururlar. Her iki hücre tipi de oral toleranstan sorumludur. nTreg, Adaptif Treg Sitokin bağımsız Sitokin bağımlı Treg yüzey belirteçleri Foxp3 CD25 CTLA-4 GITR CD45RB HLA-DR TGF-ß CD69 LAG-3 CD45RA/RO (OX40) CD95 PD-L1 CCR7 CD62L CD103 Pediatric Rheumatology 2008, 6:20 CD4+CD25+ T hücre CD25=IL-2Rα Treg Self reaktif T hücrelerinin supresyonuna Effektör T lenfosit fonksiyonlarının ve aktivasyonunun baskılanmasına neden olur. . Scandinavian Journal of Immunology 2009, vol.70,326-336 Treg İmmün yanıt, İnflamasyon, Doku yıkımını Konvansiyonel CD4+ Th B hücre antikor oluşumunu Afinite maturasyonunu CD8+ T lenffosit aktivitesini APC fonksiyonunu suprese ederek bloke eder. Supresyon ?? Elsevier, Abbas et al; Cellular and Molecular Immunology 6e-www.studentconsult.com Treg aktivasyonu αß-TCR eksprese eder. MHC sınıf II + peptide antijene bağlanır. Supresyon mekanizmaları T hücre temelli Supresör sitokinler IL-2 tüketimi Sitoliz APC temelli Azalmış kostimulasyon Azalmış antijen sunumu Immunity 25, 195-201, August 2006 Treg inhibitör sitokinleri TGF-ß T hücre proliferasyonunun inhibisyonu Th1 ve Th2 inhibisyonu iTreg indüksiyonu Treg IL-10 Th1 inhibisyonu APC inhibisyonu Tr1 indüksiyonu IL-35 Th1, Th2 , Th17 inhibisyonu ? iTreg indüksiyonu? T hücre temelli Supresyon ?? Immunity 30, May 22, 2009 APC temelli Supresyon ?? Immunity 30, May 22, 2009 Treg fonksiyonel özellikleri İmmün sistemi baskılaycı yönde kontrol ederler. Otoimmünite Greft rejeksiyonunu önlemede yararlı Enfeksiyöz etkenin yayılmasına ve persistansa neden olur Malignite gelişiminde zararlı olabilir. T hücre dengesi Treg immünopatolojik yanıt oluşumunu önleyerek Th1 ve Th2 yanıtını baskılar Treg Th1 ve Th2 yanıtı artarak aşırı T hücre yanıtına neden olur. Treg Th1 ve Th2 yanıtının azalmasına neden olur. The Journal of Medicine January 2006, vol.64, no.1 Treg dengesi Otoimmün hastalıklar Allerjik hastalıklar Kanser Enfeksiyon hastalıkları Tümöral hastalıklarda Treg American Journal of Immunology 5 (1): 17-28, 2009 Enfeksiyon hastalıkları ve Treg ilişkisi-1 Treg aktivitesi bazı enfeksiyöz ajanlarda artar. Malarya, Leishmania, HIV, Tbc Kutanöz Leishmania’da doku harabiyetinin Treg tarafından kontrol altına alınabildiği, HCV enfeksiyonunda karaciğer yetmezliği nedeniyle transplantasyon yapılan hastalarda periferik Treg hücre sayısı ile karaciğer biyopsi örneği histolojik skorlarında ters bir korelasyon olduğu saptanmıştır. Enfeksiyon hastalıkları ve Treg ilişkisi-2 Viral, bakteriyel, ya da paraziter infeksiyonlarda aşırı Treg hücre yanıtı, effektör yanıtın inhibisyonuna ve reaktivasyonlara neden olabilir. Treg hücrelerinin sayı ya da fonksiyonel olarak azalması, yani effektör regülatör dengedeki effektör lehine bozulma bazen faydalı olabilmektedir. Letal malarya infeksiyon modellerinde, Treg hücre sayısının azalması ile immün yanıtın artması, parazitemiyi ortadan kaldırdığı ve ölümleri engellediği gösterilmiştir. Enfeksiyon hastalıkları ve Treg ilişkisi-3 HIV enfeksiyonlarında, Treg sayısının azalması ile, daha güçlü bir CD4+ hücre cevabı elde edilebilmiştir. HCV infeksiyonlarında, Treg hücre sayısının sağlıklı kontrol gruplarından daha yüksek olduğu ve Treg deplesyonu ile daha güçlü bir CD8+ hücre cevabı elde edildiği bildirilmiştir. Otoimmün hastalıklarda Treg The Journal of Clinical Investigation.114: 1227-1232 (2004) Treg ilişkili bozukluklar Foxp3 mutasyonu Scurfy mice IPEX Tedavide Treg… İmmünsupresif yeteneklerinin kontrol edilebilmesi halinde Bazı kronik hastalıklarda Otoimmün hastalıklarda Graft toleransının sağlanmasında kullanılabileceği düşünülmektedir. Tedavide Treg… Treg yanıtının arttırılması ile; Self reaktif yanıtın supresyonu Transplant greft reddi önlenebilir Treg yanıtının sınırlandırılması ile; Tümör ilişkili antijenlere ve Enfeksiyöz ajanlara karşı yanıt arttırılır. The Journal of Clinical Investigation.114: 1227-1232 (2004) CD4 T hücre plastisitesi Farklılaşma aşamasına Hücre tipine bağlıdır Cell Research 2010 (20):4-12 Th17 ve Treg - 1 Braz J Med Biol Res 2009; 42: 476-486. Th17 ve Treg - 2 Th17 ve Treg arasındaki ilişki - 1 Treg ile Th17 karşılıklı antagonistik etkileşim ile bağışık yanıtı dengelediği düşünülür. Arthritis Research & Therapy 2008, 10:206 (doi:10.1186/ar2392) Th17 ve Treg arasındaki ilişki - 2 Th17 ve Treg Blood 2008 112: 1557-1569