aile içi (kadına yönelik şiddet)
advertisement
AİLE İÇİ ŞİDDET PROF.DR.AYŞE AVCI ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ ÇOCUK VE ERGEN RUH SAĞLIĞI VE HASTALIKLARI ABD TARİHÇE Kadınların fiziksel istismarı 3000 yıl öncesine değin uzanmaktadır, Kadın mumyalarda bildirilen kırık oranı %30-%50 iken erkek mumyalarda %9%20 dir Bildirilmeyen hiçbir ırk ya da din,devlet yoktur yani evrenseldir İlk bilimsel makale 1971 yılında Journal of Marriage and The Family adlı bilimsel dergide yayınlanmıştır. ŞİDDET SÖZEL ŞİDDET DUYGUSAL ŞİDDET FİZİKSEL ŞİDDET ŞİDDET ALANLARI Ev işleri Yaşlılara,hastalara,çocuklara bakım ve hizmet Parasal sorunlar Cinsel yaşam Evde hükümranlık Sosyal ilişkilere ve davranışlara müdahele Kadının eğitimi ve çalışmasına müdahale Kocanın ailesi ile ilişkiler Kıskançlık FİZİKSEL İSTİSMAR Kişinin güç uygulayarak karşısındakini denetim altına alma girişimidir. Güç kimdeyse - bu fiziksel, parasal ya da akıl gücü olabilir - istismarcı odur. Kadın şiddet uygulayan erkeğin bağımlı,kıskanç,sahiplenen yapısına,ilgisine duyarlılaşmaktadır. Sonuçta kendisini toplumsal ve ekonomik bakımdan güç durumda bırakan erken birlikte yaşama ya da evliliklere girmektedir. Bu nedenle çocukluk ihmali ve erken evlilik kadının fiziksel istismarında risk etmenleridir. ŞİDDET Kocadan Kayınpeder ve kayınbiraderden Oğuldan Ağabeyden Toplumdan ABD Her yıl 1500 kadın eşi yada birlikte yaşadığı kişi tarafından öldürülmektedir. 2 milyon kadın dövülerek ağır bir biçimde yaralanmaktadır. 21 bin kadın bu nedenle 99800 gün hastanede yatmakta bu 44. 393. 700 USD sağlık giderine yol açmaktadır. 1990 ABD’DE Her 7.4 saniyede bir, bir kadın eşi tarfından dövülmektedir. Her 8 evli çiftten birinde bir yıl boyunca en az bir şiddet davranışı bildirilmiştir. Yaşamları boyunca tüm kadınların 1/31/5’i şimdiki ya da ayrılmış oldukları eşleri tarafından fiziksel istismara uğramaktadırlar. ABD Dayak yiyen kadınların %95.1’i en azından bir kez evi terk etmektedir. %70 kadının ilk kez dayak yemesiyle bir kurumdan yardım isteme süresi bir yıldır. %58 kadın bir kurumdan yardım isteyene değin 5 kez daha dayak yemektedir. Eş dayağı nedeniyle yardım arayan kadınlar %62 oranında arkadaşlarına, %53 oranında polise, %50’si sosyal kurumlara başvurmaktadır. Bir kez şiddete uğrayan kadınların %94’ü bu davranışla tekrar karşılaşmaktadır. Bunların 1/3’ünden fazlasında yumruklama, boğmaya teşebbüs, tekmeleme, bıçak yada ateşli silah kullanılması bildirilmiştir. %80’den fazlası yaralanma ile sonuçlanmaktadır. DAYAK, ABD Cinayet işleyen kadınların %60’ı eşlerini öldürmektedir ve bunların çoğunda dayak öyküsü vardır. Boşanmış çalışmayan kadınların %20’sinde, çalışan kadınların ise %40’ında boşanma nedeni dayak olarak belirlenmiştir. İNGİLTERE 1991 yılında öldürülen kadınların %41’i evde eşleri tarafından öldürülmüşlerdir. Buna karşılık erkeklerin %8’i evde eşleri tarafından öldürülmüşlerdir. Her beş kadından dördünün sosyal güvencesi yok. Beşte birinin kendine ait hiçbir geliri yok. Kendine ait gelirleri olanlarında yeterli değil. Evlilik sırasında alınan mülklerin tapusu kocanın üzerine yapılıyor. Başvuranların yedide biri gecekonduda, diğerleri apartman dairesi yada müstakil evlerde oturmaktadır. Mor Çatı Şiddet genellikle evliliğin ilk günlerinde başlamaktadır. Daha önce başlayanlar azımsanmayacak kadar sıktır. Açıklama ‘Beni çok sevdiği için kıskanıyor’ biçimindedir. Dayak yiyen kadınların eğitim düzeyi tüm düzeylerde hemen hemen eşittir. Meslek ‘ev kadını’ olarak bildirilmektedir. Mor Çatı Şiddete uğrayanlar evli, ortalama 30 yaşlarında, iki çocuklu, bir bölümü evlenmek üzere çalıştığı işten ayrılmış kadınlardır. Çoğu medeni nikahlıdır. Şiddet daha çok evliliğin ilk on yılı içinde yoğunlaşmaktadır. 3 yıllık evli başvuran da vardır. Mor Çatı T.C.Başbakanlık Kadının Statüsü ve Sorunları Genel Müdürlüğü Tüm yurt genelinde bir araştırmada %18 kadın kocalarından dayak yediğini bildirmiştir. 1990 Başka bir araştırmada ise; köyde yaşayan kadınların %76 sının kocasından dayak yediği bildirilmiş ve dayağın başlıca nedeninin itaatsizlik olduğu (%39) belirlenmiştir. 1995 Eşlerini döven erkekler sıklıkla çocukluklarında ana babaları arsındaki şiddete tanık olmuşlar yada kendileri fiziksel istismara uğramışlardır. Örnek aldığı ana babasından öfkesini denetlemeyi öğrenemeyip şiddeti ve şiddetin yeterince cezalandırılmadığını, hatta ödüllendirildiğini öğrenen çocuk ‘şiddet şiddeti doğurur’ deyimini doğrulamakta, erişkin yaşamında da bildiği tek ilişki biçimini, şiddeti sürdürmektedir. Şiddet sanki toplumsal kalıtımla kuşaktan kuşağa aktarılan ve süren bir durumdur. ŞİDDET ŞİDDETİ DOĞURUR TÜRKİYE’DE DAYAK NEDENLERİ Kıskançlık Parasızlık İçki Ruhsal Hastalık Ayrılmak İçin Nedensiz DAYAĞIN EVRELERİ 1. Evre: Sözel yada hafif fiziksel saldırganlıklarla gerginliğin tırmanmaya başladığı evre 2. Evre: Olayın denetimden çıktığı akut evre 3. Evre: Barışma girişimleri, dayağa tekrar hazırlık Fiziksel istismar genellikle akşamları, hafta sonları yada tatil günleri, tüm aile bireyleri uzun süre evde olduğunda gerçekleşmektedir. Olasılıkla bu günlerde ekonomik ve diğer sorunlar daha fazla gündeme gelmekte, bu nedenlerle daha fazla tartışma olmaktadır. DÖVÜLMÜŞ FETUS SENDROMU Kadınların %25-%63’ü gebelik dönemlerinde dayak yemektedirler. Buna çocuğun fiziksel istismarının başlangıcı olarak bakılmaktadır. Rutin perinatal izlemde hipertansiyon, diyabet, beslenme yetersizliği gibi risk etkenlerine karşı önlemler alınırken, spontan abortus, plasentanın erken ayrılması, ölü ve erken doğuma yol açabilen fiziksel istismara karşı hiçbir önlem alınmamaktadır. KADIN DAYAĞI NEDEN GİZLER ? Sorunların aile içinde çözme ve aile birliğini sürdürme çabasındadır. Ekonomik ve toplumsal etkenler nedeniyle, birlikte yaşamak zorunda olduğu erkeğin daha da fazla şiddetine uğrayacağından korkmaktadır. Yaşadıklarını anlatsa da hekimin kendisine inanmayacağını, kendisini suçlayacağını, ya da içinde bulunduğu durumu anlamayacağını düşünür. ‘BU NASIL OLDU?’ SORUSUNA KLASİK YANITLAR Merdivenden düştüm Ayağım halıya takıldı Kapıya / dolaba çarptım ŞİDDETE UĞRAYAN KADIN İLK YARDIM POLİKLİNİĞİNE NASIL BAŞVURUR Kadın sırtı dönük, başı öne eğik, yere doğru bakmaktadır. Ve kendisine yöneltilen tüm soruları erkeğin yanıtlamasına ses çıkarmaz. Kocası tarafından getirilir, erkek denetimi elinde tutmak için kendisi getirir. Erkek fizik muayene sırasında bile karısının yanında bulunmak için ısrar eder. Hastanede yatması önerilince erkek bunu kabul etmez. Hatta hastane görevlilerine karşı sözel saldırganlıkta bulunabilir. Fiziksel bulgular eskidir. Baş edilemeyecek bir komplikasyon çıktığında getirilir. Ya da nörolojik bir bozukluğu andırır bir durum nedeni ile aile bireyleri kaygılanır ve getirirler. Bunlar daha çok konversiyon bozukluğu biçimindedir. Oysa ki süregen şiddete uğrayan kadınlar somatoform belirtiler gösterirler ki bu belirtiler acilen hekime başvuru gerektirmez. Dayak yiyen kadınlarda aynı yaştaki kontrol grubuna göre bedensel belirtiler daha sıktır. Baş ağrısı, göğüs ağrısı, hiperventilasyon, gastrointestinal sistem belirtileri sıktır. Dayak yiyen her yüz kadından biri intihar etmektedir. Özkıyım girişimi + Örselenme izleriyle gelen kadınlarda, öncelikle fiziksel istismar akla gelmelidir. Fiziksel muayene bulguları pol. defterine ayrıntılı not edilmeli, şüphe varsa olası “aile içi şiddet” notu düşülmeli ve psikiyatri konsültasyonu istenmelidir. AİLE İÇİ ŞİDDETİN SONUÇLARI Bu bulgular savaş esirlerinin bulgularıyla benzerlik göstermektedir. Depresyon puanları kontrol gruplarına göre çok yüksektir. İlk yıl şiddet nedeniyle boşanan kadınların depresyon puanları daha düşüktür. Süregen şiddet ortamında yaşamaya bağlı olarak korku, anksiyete, güvensizlik, yorgunluk, tükenmişlik, yetersizlik duyguları yoğundur.
