1-Musul Meselesi ve Irak Sınırı

Türkiye dış siyasetinde; Yurtta Sulh,Cihanda Sulh ilkesini
benimsemiştir.
I. Dönem Dış Politikası (1923 - 1930)
Lozan’da Çözümlenemeyen Sorunların Çözümü:
1-Musul Meselesi ve Irak Sınırı: Musul Misak-ı Milliye göre
sınırlarımız içersinde yer alıyordu.Musul sorunu Lozan’da
çözümlenemedi.Bu sorun Milletler Cemiyetine intikal etti.Milletler
Cemiyeti Musul’un Irak’a bırakılması yönünde karar almıştır.1926’da
yapılan Ankara Antlaşmasıyla Musul Irak’a bırakılmıştır.Türkiye
Musul’daki petrol gelirlerinden 25 yıl süreyle %10 hisse
alacaktır.Fakat;bu hisseden daha sonra 500 İngiliz parasına
vazgeçilmiştir.
2-Yabancı Okullar Sorunu: Lozan’da yabancı okullar Milli Eğitim
Bakanlığına bağlandı.1926 yılında milli eğitim Tarih,Coğrafya ve
Türkçe derslerinin Türk öğretmenler ve Türkçe okutulmasına karar
verdi.
3-Nüfus Mübadelesi(Değiş Tokuş):Lozan Antlaşmasıyla B. Trakya
ve İstanbul dışındaki Türk ve Rum nüfusun karşılıklı
değiştirilmesine karar verilmiştir.Fakat;Yunanistan’ın İstanbul’da
fazla Rum bırakmak istemesi üzerine karışıklık çıkmıştır.1930
yılında Yunan başbakanının Türkiye’yi ziyaret etmesi sonucunda
problem çözülmüştür.
4-Borçlar meselesi: Fransa ile yapılan antlaşma ile sorun
çözümlenmiştir.
II. Dönem Dış Politikası (1930 - 1939):
1-Milletler Cemiyetine Giriş: Musul meselesinin çözümlenmesinden sonra
üyelik teklifi gelmiştir.Türkiye barış yanlısı olduğu için 18 Temmuz 1932’de
Milletler Cemiyetine üye olmuştur.
2-Balkan Antantı: 1934 yılında Almanya ve İtalya tehlikesine karşı
İngiltere’nin desteği ile Türkiye,Yunanistan,Yugoslavya ve Romanya arasında
kurulmuş bir ittifaktır.Batı sınırı güvence altına alınmıştır.
3-Montrö Boğazlar Sözleşmesi:20 Temmuz 1936
Almanya ve İtalya’nın dünya barışını tehdit etmesi üzerine Türkiye
boğazların durumu için Milletler Cemiyetine başvurdu.Bunun üzerine,
Montrö Antlaşması imzalandı.
Maddeleri:
-Boğazlar Komisyonu kaldırılarak, boğazların yönetimi Türkiye’ye
bırakılmıştır.
-Savaş zamanı savaş gemilerinin Boğazlardan geçişi Türkiye’nin elindedir.
-Ticaret gemilerine boğazlar açık tutulacaktır.
-Boğazların her iki yakası Türkiye tarafından silahlandırılabilecektir.
NOT:Boğazlar üzerindeki Türk egemenliği kesin olarak kabul
edilmiştir.Bu antlaşmadan sonra S.Rusya ile aramız açılmıştır.
4-Sadabat Paktı: 1937 yılında İtalya’nın O.Doğu ülkelerini tehdit
etmesi üzerine Türkiye,İran,Irak ve Afganistan arasında
imzalanmıştır.Doğu sınırı güvence altına alınmıştır.
5-Hatay Sınırı: 1939 Lozan’da çözümlenememiştir.Suriye’nin
bağımsız olmasıyla yeniden gündeme gelmiştir.(1938)
Hatay meclisinin aldığı kararla Hatay Anavatan’a katıldı.
NOT:Misak-ı Milli sınırlarımız içersinde olup ta en son Anavatan’a
katılan yer Hatay’dır.