fen ve teknoloj*- 1

4. SINIF FEN VE TEKNOLOJİ- 1. ÜNİTE ÖZETLERİ
SORU-CEVAP
SORU 1: İSKELET NEDİR?
Eklemler sayesinde bir araya gelmiş kemiklerin oluşturduğu yapıya iskelet denir.
SORU 2-İSKELETİMİZ KAÇ KEMİKTEN OLUŞUR?
206 kemikten oluşur. (Bebeklerin daha fazla kemiği vardır. Büyüdükçe kemikler birleştiği için sayıları azalır.)
SORU 3-İSKELETİN GÖREVLERİ NELERDİR?
Vücudumuza şekil verir.Dik durmamızı sağlar. Organlarımızı korur. Hareket etmemizi sağlar.
SORU 4-İSKELETİN BÖLÜMLERİ NELERDİR?
4 bölümden oluşur.kafatası, omurga, göğüs kafesi , kollar-bacaklar
SORU5- KAFATASI İLE İLGİLİ NELER SÖYLEYEBİLİRİZ?
Yassı kemiklerden oluşur.Kemikler hareketsizdir. Sağlam ve dayanıklı yapısı sayesinde beyni korur.
SORU 6-OMURGAYI AÇIKLAYINIZ.
Kısa kemiklerden oluşur. 33 adet omur kemiği sırt boyunca uzanır.Bu yapıya omurga denir.Omurganın içinde
omurilik bulunur. Vücudun ve iskeletin en önemli destek noktasıdır.
SORU 7-GÖĞÜS KAFESİNİ AÇIKLAYINIZ.
Yassı kemiklerden oluşur.Kaburga, kürek ve omuz kemikleri ve göğüs kemiği bulunur. Akciğer ve kalbi korur.
SORU 8-KOLLAR VE BACAKLAR İLE İLGİLİ NELER SÖYLEYEBİLİRİZ.
Bilek kemikleri kısa diğerleri uzun kemiktir. İskeletin en hareketli bölümüdür.
SORU 9- İSKELETE HAREKET KAZANDIRAN YAPILAR NELERDİR?
Kemik, kas ve eklemlerdir.
SORU 10- KEMİK TÜRLERİNİ AÇIKLAYINIZ.
Kısa kemikler=el ve ayak bilek kemikleri, omurga
Uzun kemikler: kol ve bacak kemikleri
Yassı kemikler: kafatası, göğüs kafesindeki kemikler, kalça kemiği
SORU 11- EKLEMLERİN GÖREVİNİ BELİRTİNİZ.
Kemiklerimiz tek başına hareket etmemizi sağlayamaz. Kemiklerin birbirine bağlandığı yere eklem denir.Hareket
etmemizi eklemlerimiz ve kaslarımız sağlar.Kemik eklem ve kas bir bütün şeklinde çalışır.
SORU 12-EKLEM ÇEŞİTLERİNİ BELİRTİNİZ.
Hareketli eklemler: Omuz, dirsek, el bileği,kalça , diz, alt çene eklemleridir.
Yarı hareketli eklemler: Çok az hareket ederler. Omurgadaki omurlar örnektir.
Hareketsiz eklemler:Sabittir, hareket etmezler.kafatası kemiklerinin arasında ve kuyruk sokumu omurları örnektir.
SORU 13- KASLARIMIZ İLE İLGİLİ BİLGİ VERİNİZ.
Kaslar vücudun güç depolarıdır.görevleri enerjiyi güce çevirmektir.vücudumuzda yaklaşık 650 kas
vardır.Kaslarımız kasılıp gevşedikçe hareket etmiş oluruz.Lifli yapıdadırlar.Kas gevşek durumdayken boyu uzar,
şişkinliği azalır. Kas, kasıldığı zaman kısalar, ve şişkinleşir.
SORU 14- KAS ÇEŞİTLERİNİ BELİRTİNİZ.
Çizgili kas, çizgisiz kas ve kalp kası olmak üzere 3 çeşittir.
SORU 15- İSKELET VE KAS SAĞLIĞIMIZI NASIL KORURUZ?
Yeterli ve dengeli beslenme, süt içme, egzersiz yapma, doğru oturma, eşya taşırken dikkatli olma,güneşlenme
****************************************************************************************
SORU 16-SOLUNUM NEDİR?
Vücudun enerji elde etmek için havadan oksijeni alarak vücuda zararlı olan karbondioksiti havaya geri vermesi
olayına solunum denir.
SORU 17- SOLUNUMDA HAVANIN İZLEDİĞİ YOLU BELİRTİNİZ.
Burun , yutak , gırtlak, soluk borusu , akciğerler ( diyafram da akciğere yardımcı olur.) en son ağız
SORU 18-SOLUK ALIP VERMEDE VÜCUDUMUZDAKİ DEĞİŞİMİ BELİRTİNİZ.
Soluk alırken, diyafram aşağı çekilir, akciğerlerimiz genişler , havayla dolar, göğüs kafesi yükselir.
Soluk verirken, diyafram yükselir, akciğerler sıkışır, içindeki kirli hava boşalır ve gögüs kafesi alçalır.
SORU 19- SOLUNUM SİSTEMİ NEDİR?
Soluk alıp vermemizi sağlayan yapı ve organların tümüne birden solunum sistemi denir.
SORU 20: SOLUNUMDA ÇALIŞAN YAPILARI AÇIKLAYINIZ.
Burun: Dışarıdan solunan temiz havayı (oksijen) nemlendirir , ısıtır. Soluk alırken mutlaka burundan almalıyız.
Yutak: Soluk ve yemek borularının birleştiği yerdedir.Havayı gırtlağa iletir.
Gırtlak: Soluk borusunun başlangıç kısmıdır.Konuşmayı sağlayan ses telleri buradadır. Havayı soluk borusuna
iletir.
Soluk borusu:Soluk alıp vermede kirli ve temiz havanın içinden geçtiği borudur.Havayı akciğere iletir.akciğerler
ile ağız ve burun arasında bir köprü görevini üstlenir.
Akciğerler: Asıl işlevi oksijeni kana vermek ve karbondioksiti kandan almaktır. Kanı temizler.
Ağız: solunumda ortaya çıkan atık gaz olan karbondioksiti atar. Bir yetişkin dakikada 15- 20 kez soluk alıp verir.
*Soluk borusu akciğerlere birleşirken bronş denen iki kola ayrılır.Ayrılan daha ince dallara ise bronşçuk denir.
SORU 21- SOLUNUM NASIL OLUR?
Oksijen, burun yoluyla vücuda alınır, ısıtılır ve nemlendirilir, yutağa gönderilir. Yutak gırtlağa iletir. Gırtlağa
gelen hava soluk borusuna geçer . oradan akciğerlere gecen hava kalbin pompaladığı kana geçer, kandaki
karbondioksit akciğer yoluyla yine soluk borusuna iletilir.ağız yoluyla dışarı atılır.
****************************************************************************************
SORU 22: VÜCUDUMUZDA KAN DOLAŞIMINI SAĞLAYAN YAPI VE ORGANLAR NELERDİR?
* Kan,
* Kalp ( Dakikada ortalama 60-80 vuruş yaparak vücudumuza kan pompalar.)
* Damarlar ile gerçekleşir.
Kan :1- Vücuda besin ve oksijen taşır.
2- Karbondioksit ve diğer zararlı maddeleri, vücut dışına atılmasını sağlayan organlara taşır.
Damarlar: Kanın içinde aktığı yapılardır. Tıpkı barajlardaki suların şehirdeki tüm evlere borularla dağıtılması
gibi kan da damarlar içerisinde vücudumuzun her yanına dağıtılır.Vücudumuzdaki damarlar farklı
genişliklerdedir. Kanımız, bir kesik olmadığı sürece, vücut içinde damarların dışına çıkamaz.
Kalp: Yaklaşık yumruğumuz büyüklüğünde olan kalbimiz kaslı yapısı sayesinde güçlü bir pompa gibi çalışır.
Kasılıp gevşeme faaliyeti ile kanı tüm vücudumuza pompalar.
SORU 23: KAN NİÇİN DOLAŞIR?
Kalbimiz tarafından pompalanan kanın görevi, taşıdığı oksijen ve besini damarlar yoluyla ilgili yapı ve
organlara iletmektir. Ayrıca kan, organlarda üretilen atık maddeleri de (karbondioksit ve diğer atık maddeleri)
dışarı atılacağı yapılara taşır.
SORU 24: KAN DOLAŞIMI NASIL GERÇEKLEŞİR?
1-Kalpten çıkan temiz kan, besinleri ve oksijeni damarlar yoluyla bütün vücuda ulaştırır. Oksijen ve besinlerin
birleşmesi ile hücrelerde enerji üretimi yapılırken karbondioksit açığa çıkar. Kan, vücuda zararlı olan bu gazı
alarak kalbe geri döner. Vücuttan kalbe dönen kan, içinde karbondioksit miktarı çok olduğu için kirli kan olarak
adlandırılır. Rengi koyu kırmızıdır. Çizimlerde mavi renkte gösterilir.
2-Kalp vücuttan gelen kirli kanı, oksijence zenginleştirmek (temizlenmek) üzere akciğerlere gönderir.
Akciğerlerde temizlenen kan, kalbe geri döner. Kalp bu kanı tekrar birinci yolda açıklandığı gibi vücuda gönderir.
Oksijence zengin kan, temiz kan olarak adlandırılır. Temiz kanın rengi parlak kırmızıdır. Çizimlerde kırmızı
renkte gösterilir.
SORU 24: NABIZ NEDİR?
Kalp tarafından damarlara pompalanan kanın damar duvarına vuruşuna nabız denir. Boynumuz, el bileğimiz,
ayak bileğimiz kalp atışlarını duyabileceğimiz belirli noktalardır. Bebeklerde bir dakikadaki nabız sayısı yaklaşık
100-120, çocuklarda 80-100, yetişkinlerde ise 70-80 civarındadır.
SORU 24: STETESKOP NEDİR?
* Kalp ve akciğer seslerini dinlememize yararan alete stetoskop denir.
SORU 25- DOLAŞIM ORGANLARININ SAĞLIĞI İÇİN NELER YAPMALIYIZ?
1- Düzenli ve dengeli beslenmeliyiz.
2- Spor yapmalıyız.
3- Oksijeni bol, temiz ortamlarda bulunmalıyız.
4- Alkol, sigara, uyuşturucu gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durmalıyız.
5- Bulaşıcı hastalıklara karşı aşı olmalı, bulaşıcı hastalıklara karşı dikkatli olmalıyız.
Kanın vücudumuzda rahatça dolaşabilmesi için aşırı dar giysiler giymemeliyiz.
SORU 26: NABIZ VE EGZERSİZ ARASINDAKİ İLİŞKİYİ AÇIKLAYINIZ.
Vücut dinlenme halindeyken kalp atış hızı düşer. Dolayısıyla nabız da düşer. Buna en iyi örnek uykudur.
* Ancak koşma, yürüme, yüzme, bisiklete binme vb gibi egzersizler sırasında nabız artar.
* Çünkü hareket esnasında bedenimiz daha fazla enerjiye yani besin ve oksijene ihtiyaç duyar.
Ada su