PowerPoint Sunusu
advertisement
İç sular Zoo bentozu 5.Ders Doç. Dr. Utku Güner uguner@trakya.edu.tr 1 Bu hafta Arthropoda Arthropoda biyolojisi Arthropoda yetiştiriciliği http://personel.trakya.edu.tr/uguner/#.VOMODEtwuKl 2 Hatırlatma Hirudo medicinalis (Tıp sülüğü) Hirudinea Hatırlatma 4 Hatırlatma 5 Hatırlatma 6 Hatırlatma 7 Hatırlatma 8 Arthropoda 9 Arthropoda Göl ve akarsu benthozunun en önemli kısmını oluştururlar. Tür sayısı olarak çok fazladır. Ostrocada dan arthropodaya,dipturadan odonataya kadar çok çeşitli ve fazla türle temsil edilir. LİTTORAL ve PROFUNDAL’ a kadar hemen her yerde bulunurlar. Hayatlarının tamamını evde geçiren türlerin yanında hayatlarının bir kısmını su dışında YARI SUCUL türleride kapsar. Genellikle çok küçük (1mm den küçük mikro bentoz)boylu bivalv crustacealardır, ve neredeyse bütün sucul habitatlarda yaşarlar. 10 Arthropoda 11 Mysidacea Boyları 3 cm’ye kadar ulaşabilen, kerevit yada karidesleri andıran hayvanlardır. Vücutlarındaki uzantı veya ekstremiteler uzamış olmasına rağmen, çok sayıda seta taşır ve genel olarak aktif yüzme için büyük ölçüde değişikliğe uğramışlardır. 12 Mysidacea 13 Mysidacea Üreme sadece sonbaharın soğuk periyodu, kış ve ilkbaharın başlangıcında meydana gelir. Her bir kuluçkalamada yaklaşık 40 yumurta bulunur ve bu yumurtalar dişinin ventralindeki bir kesede (marsupium) tutulurlar. Solungaçları olmayışı yüzünden mysidler karapasları sayesinde solunum yaparlar. Fazla oksijene ihtiyaç duymaları ve soğuk seven formlar olmaları sebebiyle sadece oligotrofik göllerde dağılım gösterirler. 14 Mysidacea üreme 15 İsopoda 16 İsopoda Genelde karasal ve denizel formlar olmalarının yanında bazen de göllerin ve derelerin bentozlarında görülür . Genelde boyları 2 cm’den küçük olup vücutları dorsa-ventralden yassılaşmıştır . Bir dişi birkaç yüz yumurta yapabilir ve yumurtalar ile genç bireyler dişi kuluçka keselerinde 1 ay boyunca kalırlar . Üreme sıcak mevsimlerde ,ilkbahar ve yaz başlangıcında meydana gelir . Asullus bireyleri yumuşak ve verimsiz sularda kesinlikle bulunmamaktadır . 17 İsopoda Belirli bir Habitat içinde, isopodlar enerji döngüsünün de önemli rol oynar. micrograzers, micropredators, parazitler ve detritivores olarak tatlısu ekosistemlerde görev alırlar. 18 İsopoda üreme 19 Amphipoda Genellikle denizel formlarr olup tatl ısulara adapte olmuş birkaç önemli cinsi içinde bulunduran bir gruptur . Palaearktikte tatlısulara adapte olmuş en önemli 2 cins Gammarus ve Echinogammus cinsleridir . Ponteporeia dışındaki tüm cinsler bentozda yer almıştır . 20 Amphipoda 21 Amphipoda Hemen hemen her zaman sucul ekosistemlerin önemli bir parçasıdır. Özellikle zengin endemik amphipod takımlarının eski tatlı su göllerinde örneğin Baykal Hazar Denizi Havzasında gözlenir. 22 Amphipoda Ampipodlar detritivores algler üzerinde grazers , omnivores or predator(küçük böcekler ve crustacean üzerinde). Kanabalizim gösterirler Kirlik indikatörü olarak görev yaparlar 23 Amphipoda 24 Decapoda En büyük ve en gelişmiş kabukluları içerir. Çoğu denizel canlılardır, ancak kara yaşamına uyum yapmış olan üyeler de vardır. Göğüs üyelerinin ilk 3 çifti maksilliped halini almıştır. Diğer bacakların tamamının ucu kıskaçlıdır. İlk bacak çifti (Cheliped) kuvvetli bir şekilde gelişmiştir ve ucunda büyük bir kıskaç taşır. Takımını çoğu üyesi yan yan yürür, ancak her yöne hareket edebilme yetenekleri de vardır. Birinci antenin kaide kısmında "statosit" adı verilen denge organı bulunur. Solunum, tüy veya püskül şeklindeki solungaçlarla gerçekleştirilir. Solungaçlar üzerindeki bu yapılar, solunum yüzeyini genişletmek içindir. Hemolenf içerisinde çözünmüş olarak bulunan solunum pigmentleri hemosiyanin ve bazen de hemoglobindir. Potamonidae (Tatlısu Yengeçleri) Sefalotoraks enine oval şekilldir. Yüzme bacakları yoktur. Göl ve nehir kenarlarında taşların altında gizlenmiş halde bulunurlar. Potamon sp. Tatlısu yengeçleri Son göğüs segmenti serbest hareket edebilir. Tatlı sularda yaşarlar ve hepsi kuzey yarımkürede yaşar. Astacus leptodactylus (Tatlısu istakozu) Türkiye’de doğal olarak göl, gölet, akarsu ve baraj göllerinde bulunur. Genellikle yağ yeşili, sarı yada kahverengimsidir. Vücut silindirik sert kitin bir kabuk ile örtülü, antenler dahil 19 çift üyeli zeminde yaşayan bir türdür. Birinci çift yüzme bacaklarının uzun, kıskaçlarının dar ve ince oluşu ile kolayca tanınabilir. Dişiler üreme mevsiminde yüzme bacaklarının arasında yumurta keselerini taşırlar. Erginleri 10-12 cm kadar boya ulaşabilir. Besin olarak tüketilirler 27 Trakya yengeçleri 28 İki tatlısu yengeç türünün yayılımı 29 Potamon sp. Potamon fluviatile 31 Yengeçlerde üreme 32 Brachyura (Yengeçler) 33 Brachyura (Yengeçler) 34 Kerevitler 35 Familya Astacidae (Tatlısu Istakozları): Astacus leptodactylus (Tatlısu istakozu) Vücut silindirik sert kitin bir kabuk ile örtülü, antenler dahil 19 çift üyeli zeminde yaşayan bir türdür. Birinci çift yüzme bacaklarının uzun, kıskaçlarının dar ve ince oluşu ile kolayca tanınabilir. Dişiler üreme mevsiminde yüzme bacaklarının arasında yumurta keselerini taşırlar. Erginleri 10-12 cm kadar boya ulaşabilir. Kerevitler 37 Kerevitler Ekonomik gelir etme amacıyla kullanılan türler arasında başlıca Procambarus clarkii, Pacifastacus leniusculus, Cherax destructor, C. quadricarinatus, Orconectes limosus, O. rusticus ve Astacus leptodactylus gelmektedir. Bu türlerden Procambarus clarkii Afrika, Asya, Amerika’da Kaliforniya'ya ve Avrupa kıtalarında; Procambarus leniusculus Japonya, Avrupa ve Amerika’da Kaliforniya'ya; C. destructor Afrika ve Avustralya; C. quadricarinatus Güney Amerika’ya, O. rusticus Kuzey Amerika’ya ve A. leptodactylus ise Avrupa’ya doğal olarak bulundukları ortamdan taşınarak stoklanmışlardır. 38 Kerevitler Dünyada 400’ü aşan kerevit türü mevcut olmasına karşılık, bunların sadece 10 adedi ekonomik anlamda önem taşımaktadır Bu türlerin 4 adedi (Procambarus clarkii, P. acutus acutus, P. zonangulus ve Orconectes immunis) Cambaridae familyasında; 3 adedi (Astacus astacus, A. leptodactylus ve A. pacifastacus) Astacidae familyasında ve 3 adedi de (Cherax quadricarinatus, C. tenuimanus ve C. destructor) Parastacidae familyasına aittir 39 Kerevitlerde üreme Dişi bir kerevit temmuz-ağustos aylarında incelenecek olursa, vücudun ön tarafındaki bölümde çapları aşağı yukarı 1 mm civarında olan çok sayıda kürecik görülür. Bunlar henüz gelişme halindeki yumurtalar olup, sayılarıfertlerin boyuna göre 100–300 arasında değişebilir. Temmuz- ağustos ve eylül aylarında bu yumurtalar dişi kerevitin vücudunun içerisinde bulunur ve yavaş yavaş büyüyerek 15 Ekim’de 1,5 mm. Çapında büyüklüğe erişirler. Bu tarihten itibaren artık kerevitler çiftleşme dönemine girmiştir. Özellikle kasım ayı çiftleşmenin en yoğun olduğu periyottur. Bu sırada erkekler aktif bir şekilde dişileri arar; fakat dişiler bu dönemde pek ortada görünmez; çünkü bu zamanda çok hırçınlaşan erkekler, dişileri çeşitli yerlerinden yaralar, hatta bazen öldürür. 40 Kerevitlerde üreme 41 Kerevitlerde üreme 42 Kerevitlerin geleceği ülkemizdeki kerevit populasyonlarında görülen mantar hastalığı da önemli bir problem oluşturmaktadır. Alternatif tür olarak sıcak iklimlere uyum sağlama kabiliyetinde olan P. clarkii ve C. quadricarinatus türlerinin ülkemizin Akdeniz ve Ege Bölgelerinde, P. acutus acutus alt türünün ise yerli kerevit populasyonlarının bulunduğu bölgelerde alternatif türler olarak üretim denemeleri yapılabilir. Ayrıca ülkemizin iklim koşulları da dikkate alınarak kerevitlerin zirai bitkilerle ve diğer sucul canlılarla polikültür şeklinde üretilmeleri daha ekonomik bir kazanç sağlayabilir. Böylelikle azalan kerevit stoklarımız güçlendirilerek ve diğer sucul türlerle entegrasyonları sağlanarak ülkemiz ekonomisine katkıda bulunmaları söz konusu olabilir. Ancak, ekzotik türlerin ülkeye sokulabilmesi için öncelikle çok iyi düşünülmesi gerekir. 43 Astacus sp. Austropotamobius torrentium Kerevit Türkiye’de kerevit vebası görülmeden önce yaklaşık 7.000 ton/yıl A. leptodactylus hasat edilerek Avrupa’ya ihraç edilmiş, fakat ihracımız veba nedeniyle 1986-1990 yılları arasında durdurulmuş ve 1991’de ise ancak 320 ton olmuştur. (2004 yılında 2317 ton), A. leptodactylus Avrupa’nın diğer doğal türleri ile karşılaştırıldığında üretim ve yetiştiriciliğe daha uygun bir tür olarak kabul edilmekte ve Avrupa pazarında önemli bir yer tutmaktadır. Bu nedenlerle, kerevit üretimini artırmak amacıyla, yurdumuza yabancı bir kerevit türünün stoklanması düşünülmeden önce, A. leptodactylus’un biyolojisi, ekolojisi, üretimi, beslenmesi, yavru yetiştiriciliği, populasyonlarının korunması ve hastalıkları konularında yapılan bilimsel araştırmaların artırılması gerektiği görülmektedir 46 Ekzotik kerevit türü girişi 1. Herhangi bir nedenden dolayı doğal kerevit türü yok olmuş ortamın yeni bir kerevit türü ile stoklanmasıyla kısa sürede bu ortamda kerevitin varlığının sağlanması, 2. Kerevit avcılığı ile bazı yıllar ekonomik kazanç elde edilmesi ve ülkeler arasında ise ticari ilişkilerin artması, 3. Kerevit avcılığı ile hayvansal istihsale katkıda bulunulması ve gıda üretiminde çeşitlilik, 4. Bilimsel çalışmalar yürüten üniversiteler ve enstitüler için materyal oluşturması, 5. Yarı-kontrollü veya tam kontrollü yetiştiricilik amacıyla tarıma elverişli olmayan bölgelerde büyük yapay su ortamlarının oluşturulması, 6. Kerevit vebasına dirençli türlerin ortama stoklanmış olması, 7. Su ortamının aşırı çoğalan bitkisel organizmalardan nispeten korunması gerçekleştirilmiş olur 47 Vizede ya gelirse ? Yeni kerevit türleri doğal ortamlara verilmeli? Yarar fayda analizi yapın? Yanıtın açıklayın ? En kötü durumda ne olur? 48 Vizede ya gelirse ? Tatlı su istakozunun bilimsel adı aşağıdakilerden hangisidir? A) Ostrea edulis. B) Astacus leptodactylus. C) Palinurus vulgaris. D) Kerevit. E) İstakoz. 49 Özetle Annelide Sülük yetiştiriciliği Hirudine Sülük yetiştiriciliği Hirudoterapi Ekonomik canlı olarak sülükler Sülük biyolojisi 50
