Slayt 1

MADDENİN
TANECİKLİ YAPISI
6.SINIF KONU ANLATIMI
MADDENİN YAPI TAŞI ATOMLAR
MADDELER ÜÇ HALDE BULUNUR
KATI-----SIVI------GAZ hangisinin katı,sıvı ya dagaz olduğunu söyleyelim.
Konulara yoğunlaşabildik mi acaba?
Maddelerin Halleri Nelerdir ?
Maddeleri fiziksel hallerine göre sınıflandırabiliriz. Bunlar:
1. Katı Hali;(Demir, tahta, tuz)
a. Maddenin en düzenli ve en düşük enerjili halidir.
b. Tanecikler (atom ve moleküller) belirli bir merkez etrafında titreşim
hareketi yaparlar.
c. Katıların belirli bir şekil ve hacimleri vardır.
d. Sıkıştırılamazlar.
2. Sıvı Hali;(Su, yağ, süt)
a. Tanecikler birbirleri üzerinden kayma hareketi yaparlar.
b. Hacimleri belirli, şekilleri belirsizdir (içinde bulundukları kabın
şeklini alırlar).
c. Akışkandırlar.
d. Sıkıştırılamazlar.
3. Gaz Hali;(Hava, oksijen, tüpgaz)
a. En düzensiz ve yüksek enerjili haldir.
b. Belirli şekil ve hacimleri yoktur (içinde bulundukları kabın şeklini
alır, hacmini doldururlar).
c. Sıkıştırılabilir ve akışkandırlar.
d. İçinde bulundukları kabın her yanına aynı basıncı uygularlar.
Madde Nedir ?
Madde : Boşlukta (uzayda) yer kaplayan kütlesi, hacmi, eylemsizliği
olan her şeye madde denir. Örnek: defter, kitap, hava, su vb… iken
enerji, düşünceler, hayaller madde değildir.
Demek bir şey madde ise bazı özellikleri vardır. Bunlar;
1. Kütle (m)
: Varlıklardaki değişmeyen madde miktarıdır.
2. Ağırlık (G)
: Yerçekiminin kütleye etkisidir.
3. Hacim (V)
: Cisimlerin kapladığı boşluktur.
4. Eylemsizlik :Kütlenin harekete karşı tepkisidir.
5. Tanecikli Yapı: Bütün maddelerin atom ve molekül gibi çok küçük
taneciklerden oluşuyor olmalarıdır.
Bu beş madde maddelerin ortak özellikleridir. Maddeleri birbirinden
ayırt etmek için kullanılmaz.
Maddelerin Halleri Nelerdir ?
Not : Cisimler bu üç halden birinde veya bir
karışımı halinde bulunabilir
ve madde bir halden diğerine geçebilir.
Maddelerin Hal Dönüşümleri Nasıldır?
GAZ
3
4
SIVI
1
5
2
6
KATI
Maddelerin Hal Dönüşümleri Nasıldır?
Şemada maddelerin halleri arasındaki geçişler görülmektedir. Bunlar;
1. Erime,
2. Donma,
3. Buharlaşma,
4. Yoğunlaşma,
5. Süblimleşme,
6. Geri süblimleşme veya kırağılaşma.
Bu geçişlerden 1, 3 ve 5 gerçekleşirken çevreden ısı alırlar (Endotermik
olay). 2, 4 ve 6 ise çevreye ısı verir (Ekzotermik olay).
Maddelerin Hal Dönüşümleri Nasıldır?
Not : Buharlaşma her sıcaklıkta gözlemlenen bir
olaydır. Eğer sıvı kaynama sıcaklığından düşük
Sıcaklıkta ise, yavaş yavaş buharlaşır.
Kaynama sıcaklığında ise hızlı ve
hareketli bir şekilde buharlaşır.
Maddelerin Hal Dönüşümleri Nasıldır?
Not :
Katıdan sıvıya, sıvıdan gaza, katıdan
gaza doğru geçişlerde;
1. Toplam enerji artar,
2. Düzensizlik artar,
3. Tanecikler arası uzaklık artar,
4. Tanecikler arası çekim kuvveti azalır.
Akışkan, hem sıvıları hem gazları belirten
ortak bir addır.
Maddenin Ayırtedici Özellikleri
Bir maddeyi diğer maddelerden ayırmaya yarayan özellikleri “Ayırtedici
Özellikler” denir. Bunlar;
-
Özkütle (Yoğunluk)
-
Erime Noktası
-
Kaynama Noktası
-
Çözünürlük
-
Esneklik
-
İletkenlik
-
Sıcaklık ve Uzama
Maddenin Ayırtedici Özellikleri
Bir özelliğin ayırtedici olabilmesi için;
-
Madde miktarına bağlı olmaması
Yalnız o maddeye özgü bir özellik olması
gerekir.
Bütün maddelerde kütle ve hacim ortak olduğundan ve madde
miktarına bağlı olduğundan ayırtedici özellik değildir.
Maddenin Ayırtedici Özellikleri
 Maddenin fiziksel hallerine göre ayırtedici özellikler
Maddenin Fiziksel Hali
Ayırtedici Özellik
Yoğunluk
Erime Noktası
Donma Noktası
Kaynama Noktası
Yoğunlaşma Noktası
Genleşme
Esneklik
Çözünürlük
Katı
Sıvı
Gaz
+
+
-
+
+
+
+
+
+
-
+
+
+
+
+
Emziğimin ayırtedici özellikleri nelerdir bilen var mı acaba?
Maddenin ORTAK özellikleri
•
•
•
•
KÜTLE
HACİM
EYLEMSİZLİK
ELEKTRİKLİ YAPI
BU ÖZELLİKLER MADDE
MİKTARINA GÖRE
DEĞİŞİRLER
KÜTLE
•
•
•
•
Değişmeyen madde miktarına kütle denir
m sembolü ile gösterilir ve terazi ile ölçülür
Başlıca birimleri gram(g) kilogramdır(kg)
Bir taş parçasının dünyada da Ayda da kütlesi
sabittir
HACİM
•
•
•
•
Maddenin uzayda kapladığı yere HACİM denir
Hacim V sembolü ile gösterilir
Gazların hacmi yoktur
Sıcaklık değişirse hacim de değişir
Eylemsizlik
• Maddenin içinde bulunduğu konumu koruma
isteğine denir
DEMİRİN TANECİLERİ
BAZI MADDELERİN ATOMLARI
1-İYOT ALKOL İÇİNDE KENDİNİ OLULTURAN TANECİKLERE
AYRILIR.
2-AYRILAN TANECİKLER BİRBİRİNDEN UZAKLAŞIR.
3-İYOT TANECİKLERİ ALKOLÜ RENKLENDİRİR.
4-HER MADDEYİ ARD ARDA BÖLMEYE DEVAM EDEBİLSEYDİK EN
SONUNDA O MADDEYİ OLUŞTURAN TANECİKLERE ULAŞIRDIK.
5-BİLİM İNSANLARI BİR ÇOK ETKİNLİKLER SONUNDA
GÖREMEDİKLERİ HALDE MADDENİN TANECİKLİ YAPIDA OLDUĞU
GÖRÜŞÜNÜ KESİNLEŞTİRMİŞLERDİR.
6-KÜREYE BENZEYEN BU TANECİKLERE ATOM ADINI
VERMİŞLERDİR.
ELMAS
DEMİR
BAKIR
HER MADDENİN TANECİKLERİNİN MADDE İÇİNDEKİ DİZİLİŞLERİ
FARKLILIK GÖSTERİR.
Bütün soruları çözdüm. Sınavdan kesin en yüksek notu ben
alacağım. Her ne kadar kağıt bulamadık ama kardeşim sağ olsun!!!
ATOM NEDİR?
Atom, maddenin en küçük yapıtaşıdır.
Mikroskopla görülemeyecek kadar
küçüktürler; ama bir araya geldiklerinde
müthiş hasar yaratabilecek kadar büyük
bir enerjiye sahiptirler. Bu boyutu daha
da belirgin hâle getirmek için şöyle bir
örnek verelim: Avucunuza biraz tuz
dökün ve tek bir tuz tanesine bakın. Bu
tanenin içindeki atomları tuz taneciği
boyutuna getirirsek tuz tanesi yaklaşık
10 km olurdu.
Atom proton, nötron ve elektron denilen
parçacıklardan oluşur. Bu parçacıkların ikisi
çekirdekte, biri de çekirdek etrafındadır.
Elektronlar kütleleri bakımından protonların
yalnızca 1/1840’I kadar olmalarına rağmen
taşıdıkları elektrik yükü miktarı aynıdır.
Atomun bir kütlesi ve bir hacmi vardır.
Kütlesi çok küçük bir yer işgal eden
çekirdeğidir.Yani atomun çekirdeği o
atomun kütlesini verir.
Atomun çekirdeği atomun ortasında
küçük bir yer kapladığı halde kütlesi
elektronun kütlesinden çok büyüktür.
Elektronun kütlesi ise çekirdeğin kütlesi
yanında yok sayılacak kadar küçüktür.
Bir atomun kütlesi yaklaşık olarak
çekirdeğin kütlesine eşittir.
Fen ve Teknoloji Dersi
Kaynak Sitesi
Selçuk KARPUZ
Fen ve Teknoloji Öğretmeni