Sigaranın Kas-İskelet Sistemi Üzerine Etkileri

Sigaranýn Kas-Ýskelet Sistemi Üzerine Etkileri
Dr. Nadir Özkayýn*, Dr. Kemal Aktuðlu**
Kaynaklar:
1- Carpenter CT,
Dietz JW, Leung KYK,
Hanscom DA, Wagner
TA: Repair of a
pseudarthrosis of the
lumbar spine: A
functional outcome
study. J Bone Joint
Surg Am 1996; 78 :
712-720.
2- De Vernejoul
MC, Bielakoff J, Herve
M, et al: Evidence for
defective osteoblastic
function: A role for
alcohol and tobacco
consumption in
osteoporosis in
middle-aged men. Clin
Orthop 1983, 179:
107-115.
3- Haverstock BD,
Mandracchia VJ:
Cigarette smoking
and bone healing:
Implications in foot
and ankle surgery. J
Foot Ankle Surg 1998;
37: 69-78.
4- Kwiatkowski TC,
Hanley EN Jr, Ramp
WK: Cigarette
smoking and its
orthopedic
consequences. Am J
Orthop 1996; 25:
590-597.
5- Leboeuf-Yde C,
Kyvik KO, Bruun NH:
Low back pain and
lifestyle: Part I.
Smoking-Information
from a populationbased sample of
29,424 twins. Spine
1998; 23: 2207-2214.
6- Vucetic N,
Astrand P, Güntner P,
Svensson O: Diagnosis
and prognosis in
lumbar disc herniation.
Clin Orthop 1999;
361: 116-122.
Sigaranýn doktorlar için tek bir anlamý
vardýr; kanser! Bugün, sigaranýn akciðer
kanserine yol açtýðý artýk yadsýnamaz bir
gerçek. Ancak, yara iyileþmesi ve iskelet
sistemi üzerine olan olumsuz etkileri de en az
kanser kadar önemli bir yer tutmaktadýr. Bu
yazýda sigara kullanýmý ile kas-iskelet sistemi
hastalýklarý arasýndaki iliþki, literatürdeki
yayýnlar da göz önüne alýnarak hekimlere ve
hastalara ýþýk tutacak biçimde özetlenmeye
çalýþýlmýþtýr.
Osteoporoz: Sigaranýn hangi
mekanizmayla osteoporoz yaptýðý henüz tam
olarak anlaþýlamamakla birlikte, sigara içen
postmenapozal evredeki kadýnlarda kortikal
kemik kaybýnýn %1.02 iken içmeyenlerde
%0.69 oluþu çarpýcý bir örnektir.
Osteoporoz her ne kadar kadýnlara has bir
hastalýk gibi görünse de 80 yaþýn üzerindeki
erkeklerde osteoporoz görülme oraný %1'dir.
Sigara içen erkeklerde bu oranýn kadýnlardaki
gibi arttýðý yapýlan çalýþmalarda açýkça
görülmektedir.
Sigara içenlerde geliþen osteoporozun
mekanizmasýný açýklamak için ileri sürülen iki
varsayým vardýr. Bunlardan biri, nikotinin
östrojenin doðrudan antagonisti olan serbest
oksijen radikallerini artýrarak etkin olduðudur.
Sigara içen ve oral ya da paranteral hormon
tedavisi alan postmenapozal kadýnlarda
tedavinin etkinliðinin içmeyenlere göre daha
düþük olmasý bu varsayýmý destekleyen bir
bulgudur. Diðer varsayým ise, nikotinin
osteoblast fonksiyonlarýný olumsuz
etkilediðidir. Tavuk embriyolarýnda yapýlan
çalýþmalarda nikotinin kollajen sentezini %88
oranýnda azalttýðýnýn gösterilmesi de bu
varsayýmý desteklemektedir.
Bel aðrýsý: Toplumda %60-80 oranýnda
görülen bu yaygýn yakýnmanýn iþgücü
kaybýndaki yeri önemlidir. Bu nedenle
üzerinde geniþ araþtýrmalar yapýlan bu
yakýnmanýn þaþýrtýcý bir biçimde sigara
kullananlarda daha fazla olduðu görülmüþtür.
Bel aðrýsýnýn nedeni olarak sigaraya baðlý
kronik öksürük ve bu öksürüðün disk basýncýný
artýrmasý öne sürülmektedir.
Intervertebral diskin uzun süre sigara
içenlerde geliþen vasküler ve hematolojik
deðiþiklikler nedeniyle kötü beslenmesinin
yaný sýra diffüzyon kapasitesindeki
deðiþiklikleri de bunda etken olabilir. On beþ
yýldan daha uzun süre sigara içme öyküsü
olan hastalarda diskektomi sonrasýnda bel
aðrýlarýnýn devam etme oraný içmeyenlere
göre daha yüksektir. Sigara içenlerde MRI ile
saptanan disk dejenerasyonunun daha fazla
olmasý da bu varsayýmý desteklemektedir.
Yara iyileþmesi: Sigara içenlerle içmeyenler
arasýnda yara iyileþmesi yönünden de
farklýlýklar bulunmuþtur. Nikotin özellikle
ekstremitelerde vazokonstriksiyona ve cilt kan
akýmýnda azalmaya yol açar. Bunun yanýsýra
sigara içenlerde ekstrasellüler matriks
içerisindeki hücre proliferasyonunda ve epitel
rejenerasyonunda da azalmayla birlikte
postoperatif dönemde yara enfeksiyonlarýnda
artýþ gözlenmiþtir.
Kýrýk iyileþmesi: Sigaranýn etkisi ile
osteoblast iþlevleri bozulduðundan kemik
rezorpsiyonu normal kalýrken kemik yapýmý
azalýr. Bu da yetersiz iyileþme yanýtýný
oluþturur. Bu nedenle nikotin verilen
tavþanlarda yapýlan deneysel kemik
greftlerinde yeterli iyileþme gözlenememiþtir.
Sonuç olarak sigaranýn kanser yapýcý
etkisinin yaný sýra kas-iskelet sistemi üzerindeki
olumsuz etkileri de toplum için ciddi týbbi ve
sosyal sorunlar olarak karþýmýza çýkmaktadýr.
Pek çok doktor bu etkiler dolayýsýyla
hastalarýnýn perioperatif dönemlerde sigarayý
býrakmalarýný önermektedirler. Bu nedenle,
hastalar kadar doktorlarýn da sigaranýn
hastalýk süreci ve tedavi planlanmasý üzerine
etkilerini çok iyi kavramalýdýrlar.
*Uzm.; Vatan Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji AD., Manisa
** Prof.; Ege Ü. Týp Fakültesi Ortopedi ve Travmatoloji AD., Ýzmir
• 2003 • cilt 12 • sayý 3 • 102