Fitnes kursu. Spor anatomisi-2
advertisement
Fitnes kursu. Spor anatomisi-2 YDÜ BESYO Prof. Dr. Şahin Ahmedov shahmedov@yahoo.com İskelet sistemi - 206 kemik • Eksen iskelet (sarı) – 80 kemik • Apendikular iskelet (mavi) – 126 kemik Görevleri • Koruma • Harekete destek • Mineral deposu • Kan hücre üretimi Eksen iskelet • Eksen iskelet (sarı): • Kafatası – Cranium (yassı ve düzensiz 29 k.) • Omurga – Vertebral kolon (düzensiz 33 vertebra-omur kemiği) • Göğüs kafesi – Thorax (24 yassı kaburga ve 1 sternum-gögüs kemiği) Eksen iskeletin önemi • Hayati önem taşıyan organları korur • Vücut hareketini gerçekleştiren büyük kaslar eksen iskelete bağlıdır. • Duruşu belirtir. • Performans ve sakatlık oluşumunda belirleyicidir. • Eklem bağlantı şekli sinartroz ve amfiartroz • Vertebral kolon – omurga, iskeletin temel yapısıdır. • Omurga – kafatası, gögüs kafesi, karın kaslar ve iç organlar için destek ve bağlantı için olanak sağlamaktadır. • Omurganın şekli egzersiz programının oluşumunda esas rol oynamaktadır. Apendikular iskelet-üst ekstremite Üst ekstremite 64 kemik • Omuz kuşağı – Köprücük k.- Clavicula – Kürek k. - Scapula • Kol k. - HUMERUS • Önkol kk. – Radius – Ulna • El bileği – Carpus • El tarağı – Metacarpus • El parmakları - Phalanx • Gövdeyle bağlantı şekli – kassaldır. • Kassal bağlantı, omuzun (kalçaya göre) taşıma gücünü düşürmektedir. • Maksimum eklem açılarına sahiptir. • Çoğu durumda birkaç eklem ayni anda hareket etmektedir. • Esas bağlantı şekli – diartroz. Apendikular iskelet-alt ekstremite • • • • • • Alt ekstremite 62 kemik Leğen - Pelvis Üst bacak - Femur Alt bacak – Tibia – Fibula Ayak bileği - Tarsus Ayak tarağı - Metatarsuz Ayak parmakları - phalanx • Gövdeyle bağlantı şekli – sinartroz(sacroiliac ekl) • Omurganın devamıdır • Esas görevi taşıma olduğundan eklem açılar (üst ekstremiteye göre) sınırlıdır. • Eklemler bağımsız hareket yapmakla beraber bir zincirin halkaları gibidirler; bir eklemin arızası diğerlerini etkilemektedir • 3 bağlantı şeklin kombinasyonu mevcuttur İskelet sistemi Kas sistemi. Görevleri ve genel tanıtım Kas çeşitleri • İskelet kaslar – 660 (çizgilidir, isteme bağlı kasılır) • Miokard – kalp kası (yapısal çizgili, işlevsel ise düz kas gibi kasılır) • Düz kaslar – saysız (istem dışı kasılır) • Çizgili (iskelet) kasların görevleri • Hareket • Postür oluşturur • Isı üretimin rahat ortamda %60’nı, spor esnasında ise %90’nı oluşturur Kas sistemi. Terminoloji • Origo –kasın proksimal ucu, başlangıcı • İnsertio – kasın distal ucu, bitişi • Tendon – kası kemiğe baglayan bağ • Atrofi – kas çapın azalması • Hipertrofi – kas çapın artışı • FT kaslar- hızlı kasılan, çabuk yorulan, kan damarı az fakat glikojeni çok olan lif içerir (halter ve sprint) • ST kaslar- yavaş kasılan, geç yorulan, kan damarı bol fakat glikojeni az olan lif içerir (maraton) Kas sistemi • Gövde posteriorunda kaslar 3 katman oluşturur • Yüzeysel kaslar omuz kuşağı ve omuzu • Ara katman – solunumu • En derin katman omurganın ekstansyonunu sağlar. Gövdenin arka kas grubu • Yüzeysel katman – m.trapezius – m.latissimus dorsi – rotator kaf kaslar • Ara katman – m.serratus posterior • Derin katman – m.erector spinae Kas sistemi • Gövde anteriorunda da kaslar 3 katman oluşturur • Yüzeysel kaslar omuz kuşağı ve omuzu • Ara katman – solunumu sağlar • En derin katmanın kasları boyun ve bel omurganın fleksorlarıdır. Gövdenin ön kas grubu-thorax • Yüzeysel katman – m.pecoralis major – m.pectoralis minor – rotatör kaf kaslar • Ara katman – kaburgaarası kaslar – Diagragm kası • Derin katman – m.sterno-mastoid – m.quadratus lumborum Gövdenin ön kas grubu-abdomen • Duz kas - m.rectus abdominis • Çapraz kaslar – m. obliqus abdominis (dış ve iç) Üst ve alt ekstremite arka kas grubu • Üst ekstremite – kol -m. triceps brachii – önkol - ekstansor kas grubu • Alt ekstremite – leğen –m. gluteus maximus – üst bacak –hamstring kas grubu – Alt bacak –m.triceps surae Üst ve alt ekstremite ön kas grubu • Üst ekstremite – kol -m.biceps brachii – önkol - fleksor kas grubu • Alt ekstremite – leğen –m. iliopsoas – üst bacak – m.quadriceps femoris – Alt bacak –m.tibialis anterior Kas kasılma şekli • İZOTONİK – kasılma • Kas kasılması sırasında kasın boyutu dinamik, hareketli değişen (izotonik, yani – KONSANTRİK – boyun kısalması ve kas gerilimi sabit) veya çapının artması statik, hareketsiz – EKSANTRİK – boyun uzaması ve kas çapının (izometrik, yani boyu azalması sabit) olarak 2 gruba • İZOMETRİK – kasılma ayrılmaktadır. sırasında kasın boyutu değişmeyen kasılma Kas kasılma şekli • İZOMETRİK KASILMA • Bu kasılma sayesinde yürürken veya otururken omurgamız dik pozisyonunu korumaktadır. • Egzersiz amaclı izometrik kasılma setleri 10 saniyelik maksimum efor ve 60 saniyelik dinlenme süreci şeklinde uygulanmaktadır. m. quadriceps femoris kasın konsantrik (sol) ve eksantrik (sağ) kasılması Eklem hareketin kassal analizi • Her eklem hareketi birkaç kasın iştirakiyle gerçekleşir. Kasların hareketteki rol paylaşımına göre ayrılmaktadır • Agonist • Sinerjist • Antagonist • Stabilizör • Agonist – hareketi gerçekleştiren esas kas • Sinerjist – harekete destek sağlayan kas • Antagonist – harekete zit hareket yapan kas • Stabilizör – hareketin gerçekleşmesine olanak sağlayan kas Kalça eklemin squat hareketinin kassal analizi • Squat pozisyonundan dönüşü sırasında 1.m.gluteus maximus-agonist, 2.hamstring kas grubusinerjist, 3.m.quadriceps femoris antagonist ve 4. m.erector spina - stabilizör rolleri paylaşmaktadırlar. 4 1 3 2 Egzersiz öncesi kassal analizin yapılması önemlidir • Herbir eklem hareketi esnasında kaslar sıralamaya göre devreye girmektedir. • Agonist=>sinerjist=>stabilizör • Kas rollerin karışması sırasında performans düşüşü ve sakatlıklar kaçınılmazdır. • Bu sebepten dolayı egzersiz yapılması öncesi özellikle omuz ve kalça eklem hareketlerinin kassal analizi önem arz etmektedir.
