KADASTRO BİLGİSİ

Proje Planlaması
Prof. Dr. Cemal BIYIK (A-Grubu)
Öğr. Gör. Dr. Bayram UZUN (B-Grubu)
1
1. HAFTA - GİRİŞ

Dersin ve Görevlilerin Tanıtımı

Temel Prensipler, Sınavlar, Derse Devam ve Yoklama Prensipleri

Giriş ve Proje Planlamasının Önemi

Yöneylem Araştırması





Yöneylem Araştırması Modelleri
Yöneylem Araştırmalarında İzlenen Yöntem
İşletmelerde Organizasyon
Organizasyonun Temel İlkeleri
Proje Tanımı ve Proje Planlaması






Proje Tanımı
Yönetim
Plan ve Önemi
Planın Yararları ve Sakıncaları
Proje Planlaması
Proje Yönetimi
2
PROJE PLANLAMASI İÇİN YARARLANILACAK KAYNAKLAR

AKMUT, Özdemir
1976 : Proje Planlama ve Kontrol Yöntemleri, Atatürk Ü. Yay. 470, İşletme
Fak. Yay. 57, Erzurum.

ALPASLAN, Faruk
1984 :Program Değerlendirmesi ve Tekrar Gözden Geçirilmesi, KTÜ-İİBF
Dergisi,C. 1, Sayı 2, s. 206-231, Trabzon.

ARDITI, Davut
1987 :Proje Planlaması Seri Konferansları, KTÜ - Müh.- Mim. Fak., 15-18
Haziran 1987, Trabzon.

AYDINCIOĞLU, Aydın
1976 :Yönetim Ekonomisi, İTÜ Temel Bilimler Fak. Yay. Sayı 1067,
Çağlayan basımevi, İstanbul.

BALKAN, Gündüz
1976 : İşletme Ekonomisinde Model Kavramı ve Türleri, EGE Üniv. Müh.
Bil. Fak. Yay. 16,İzmir.
3

BIYIK, Cemal
1987 : Kadastroda Yönetimin Üretime Olan Etkileri, Türkiye 1. Harita
Kurultayı, 23-27 Şubat 1987, Ankara. HKMO Yayını, s. 423-437.

1988 : Harita Mühendisliğinde Proje Planlamasının Önemi, S.Ü. Harita Kadastro 88 Sempozyumu, 13 Mayıs 1988, Konya. Bildiri, 13 s.

BIYIK, Cemal / TÜDEŞ, Türkay
2001 : Harita Çalışmalarında Proje Planlaması ve Yönetimi, KTÜ Müh.-Mim. Fak.
Yayınları
No:59/204, KTÜ Basımevi, Trabzon.

BIYIK, Cemal / UZUN, Bayram
1992 :"3194/18. madde Uygulamalarında Süre-Maliyet Analizlerinin Somut Bir Örnek
Üzerinde İncelenmesi", İmar Planlarının Uygulanması Semineri, 29 Haziran-,
4 Temmuz 1992, KTÜ - Trabzon, Bildiriler, s. 121-140.
Harita ve Kadastro Mühendisliği, 1992, sayı 73, s. 44-64, HKMO- Ankara.

ÇAY, Tayfun
1994 : Arazi Düzenlemesi Çalışmalarında Proje Planlaması ve Yönetimi,
(Doktora Tezi, Yöneten: C. Bıyık), S.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.

ÇETMELİ, Enver
1972 :Yatırımların Planlanmasında Kritik Yörünge (CPM) ve PERT
Metotları, İTÜ, Çağlayan basımevin, İstanbul.
4


DEMİRKAYA, Seyfullah
1986 :"1/1000 ve Daha Büyük Ölçekli Harita Yapımında Kapasite, Süre, Maliyet
Planlaması", Y.Ü. Dergisi, 1983/1, s. 35-42, İstanbul.
EREN, Yılmaz
1984 : Topoğrafik Harita Üretiminde PERT - CPM Proje Yönetim Uygulaması ve
Birim Fiyat Analizleri, DSİ Harita Semineri, 21-25 Mayıs,Trabzon.

GÜLÇÜR, Fazıl
1966 : İşletmelerde Faaliyet Araştırmaları, İTİA Yay. 38/195, İstanbul.

GÜLERMAN, Adnan
1976 : Mühendislik Ekonomisi ve İşletme Yönetimi, EGE Ü. Mühendislik Fak. Yay., İzmir.

ÖZSU, M. Tamer
1986 : Proje Planlama ve Denetim Teknikleri, Türkiye Bilişim Derneği Yayınları, Ankara.

PIERRE, A. Donald
1969 : Optimization Theory with Applications, John Wiley & Sons, New York.

UZEL, Turgut
1986 : Harita Mühendisliğinde Yöneylem Araştırması, Y.Ü. Yayını No 189, İstanbul.

VEEN, B. Van Der
5
1967 : Introductıon to the Theory of Operational Research, Philips Technical Library, London.
Proje Planlamasına Giriş
MEŞGULİYET
BİR ŞEY ÜRETMEK
AMAÇ
ÜRETİLENLER
MAL
(Bilgisayar)
HİZMET
(Eğitim)
FİKİR
(Makale)
ÜRETENLER
TEK KİŞİ
(Bireysel)
ÇOK KİŞİ
(Kollektif)
PLANLAMA
PROJELENDİRME
UYGULAMA
PROJE PLANLAMASI İLE



SÜRE
MALİYET
KALİTE
6
YÖNLENDİRİLİR
PROJE
AŞAMALARI
HARİTA MÜHENDİSLİĞİ
FAALİYETLERİ
PLANLAMA
Mevcut halihazır haritalar
PROJELENDİRME
Ayrıntılı halihazır harita, mülkiyet haritası,
yatay ve düşey konum bilgileri
UYGULAMA
Yatay ve düşey aplikasyon, deformasyon
tespitleri, kamulaştırma
TESPİT ve TESCİL
Rölöve ölçümleri, Tapuya tescil
7
Mühendislikte Jeodezinin Yeri
ASTRONOMİ, METEROROLOJİ
İNŞAAT, MAKİNE
ZİRAAT, ORMAN
JEODEZİ
JEOLOJİ
YERÜSTÜ
Yer yüzeyi
YERALTI
MADEN
JEOFİZİK
8
Yöneylem Araştırması
Geçmiş zamanlarda yapılmış ve günümüze kadar gelmiş birçok
mühendislik harikasının nasıl yapıldığı günümüz insanının
çözmekte zorlandığı problemlerdendir.
Örneğin, kubbesinin zeminden yüksekliği 53 m olan Selimiye
Camii'nin 50-60 bin faaliyetin gerçekleşmesiyle tamamlandığı
tahmin edilmektedir.
Mimar Sinan'ın bütün bu faaliyetleri bilerek izlediği ve toplam
yapım süresini önceden hesapladığı biliniyor.
Bu
yüzden, bilim adamları bu gibi karmaşık yapıları
gerçekleştirenlerin yöneylem araştırması adı verilen yöntemleri
bildiklerine inanmaktadırlar
9
Yöneylem Araştırması Tanımı

“bir organizasyon çalışması ile ilgili olarak alınacak kararlarda
bilimsel yaklaşım" veya "işletme yönetiminin matematiksel yönü “

literatürde, faaliyet araştırması, harekat araştırması, organizasyon
teknikleri gibi deyimlerle de ifade edilmiştir .

Gerçek dünyadaki sistemlerin matematik formüllerle simüle
edilmesine çalışmak ve çözüm araştırmaktır .

Yöneylem araştırması 1940'lı yıllardan sonra bütün dünyada
gelişme göstermiş ve
– Amerika Birleşik Devletleri'nde "operations research",
– İngiltere'de "operational research"
– Fransa'da da "recherche operationelle"
olarak adlandırılmıştır.
10

İngiltere Yöneylem Araştırması Derneği (British Operational
Research Society)'nin tanımına göre yöneylem araştırması;
"endüstri, işletme, kamu hizmetleri ve savunmada insan, makine,
materyal ve paranın geniş sistemlerini yönlendirme ve yönetmede
oluşan karmaşık sorunlara bilim yöntemlerinin uygulanmasıdır".

Arthur Clarke ise;
"yöneylem araştırması, gerçekten dövüşmeden savaşları kazanma
sanatıdır" diye tarif etmiştir (UZEL, 1986, 2).


Türkiye'de yöneylem araştırması 1956'da Alb. Fuat Uluğ
öncülüğünde başlatılmıştır. 1965'de TÜBİTAK’da, 1970'de de
ODTÜ'de bu konuda çalışmalara başlandı. Daha sonra da Boğaziçi,
Ege ve Hacettepe üniversitelerinde çalışmalara başlandı.
11
Yöneylem Araştırma Modelleri


1- Parametrik Programlama
2- Tamsayı programlama (integer programming)
3- Doğrusal programlama (linear programming)
4- Amaç programlama
5- Doğrusal olmayan programlama (non-linear programming)
6- Bekleme hattı (kuyruk teorisi) modelleri (waitingline models)
7- Dinamik Programlama modelleri (dynamic programming models)
8- Envanter-stok modelleri (inventory models)
9- Oyun teorisi modelleri (theory of games)
10- Yenileme modelleri (replacement models)
11- Girdi-çıktı modelleri (input-output models)
12- Doğrusal programlamada simplex yöntemi
13- Benzetim modelleri (simulation models)

14- Kritik yol modelleri (network analysis).










12
Yöneylem Araştırması Çalışmalarında İzlenen Yöntem

Bir yöneylem araştırması modeli uygulanırken şu aşamalardan geçirilir:

a- Problemin formüle edilmesi,
b- İncelenen sistemi temsil etmek üzere matematiksel bir modelin
kurulması,
c- Modelden yola çıkarak bir çözüme varmak,
d- Elde edilen sonuçları test etmek,
e- Sonuçları uygulamak.





Model kurma konusunda örnek tipe yaklaşım yapılamıyorsa, ya da örnek tip
model yoksa, önce ekonomik kuram modelleri matematik şekle sokulur. Yani
kuramsal modeller denklemler haline getirilir. Bu denklemler;




dır.
a) Teknik denklemler,
b) Kuramsal denklemler,
c) Davranış denklemleri,
d) Özdeşlikler ve tanımlar
13
İşletmelerde Organizasyon

Vatandaşlar, yani üretileni kullananlar ürünün devamlı hazır
bulunmasını, ucuz ve kaliteli olmasını ve kolayca elde
edilebilmesini isterler.

Devletin istediği, hizmetlerin bir an önce ve en az masrafla
tamamlanmasıdır.

Çalışanların istekleri, işsizliğe, ihtiyarlığa, hastalığa ve kazalara
karşı sigorta edilmesi, işinde kalacağından emin olması, emeğinin
karşılığını alacağına inanması, işinden zevk alması, üretimde
kendinin
de katkısının olduğunu hissetmesi, işyerinde ve
teşkilatta olup bitenden haberdar olmasıdır.

Teşkilatın istekleri ise, verimli çalışma, çok üretim (özel sektörde
fazla kâr), teşkilatın genel gidişinin bilinmesi, çalışanlardan
maksimum yararlanmadır.
14
Organizasyon Tanımı

Organizasyon,

“insanların ve fiziksel araç ve imkânların bir
işletmenin amacını gerçekleştirecek şekilde
düzenlenip hizmete koşulması.”
dır.
15
Organizasyonun Temel İlkeleri














1. Amaç birliği: Organizasyonun her bölümü aynı amacı gerçekleştirmeye.
yönelik olmalı.
2. Yeterlilik: Amaçlar en az maliyetle gerçekleşmeli.
3. İşbölümü ve uzmanlaşma: Her kişiye mümkün olduğu kadar tek iş.
verilmeli.
4. Görevlerin tanımı: Herkesin ne yapacağı bilinmelidir.
5. Basamaklar sırası: üstten aşağı doğru sıralanmalı.
6. Ayrılık ilkesi: Ast, kendi karar verme yetkisi dışındaki meselelerde üst'e.
başvurmalı.
7. Komuta birliği: Her ast bir üste bağlı bulunmalı.
8. Yöneltme birliği: Yönetici tarafından sağlanmalı.
9. Sorumluluk: Her çalışan sorumluluğunu bilmeli.
10. Yetki ve sorumluluğun denkliği.
11. Denge ilkesi.
12. Değişebilirlik: Şartlara göre organizasyonlar değişebilmeli.
13. Süreklilik: Organizasyon sürekli olmalı.
16
14. Önderliğin kolaylaştırılması.
Bazı Tanımlar ve Proje Planlaması

Proje:
Belirli bir amacı gerçekleştirmek için, başı ve sonu belirlenmiş görev veya
görevler topluluğudur.
 Projenin amacı, bir şey üretmektir.


Üretim (production):
Emek, sermaye ve tabiat unsurları kullanılarak bir ürünün meydana
getirilmesidir.
 Üretim tek kişi ile (individual) veya çok kişi ile (kolektif) yapılır.


Yönetim (management): Teşkilat, idare, örgüt, yönetme işi, yönetsel
faaliyetler.

Belirli amaç ya da amaçları insan gücü, para, zaman, malzeme, makine ve
teçhizat, yer ve tesis gibi kaynaklardan en iyi bir biçimde yararlanmak
suretiyle gerçekleştirme bilim ve sanatıdır.

Kolektif üretimlerde yönetime de ihtiyaç vardır.
17

Yönetici (Director):

Kar ve riski başkalarına ait olmak üzere, mal veya hizmet ortaya koymak
için üretim faktörlerini tedarik eden ve bunları belli bir ihtiyacı karşılama
amacına yönelten kimsedir.

Yönetici, üretim için gerekli;
–
–
–
–
–
Planlama,
Organize etme,
Yönetme,
Kontrol,
Denetim.
Gibi faaliyetleri müteşebbis adına yapar veya yaptırır.
 Yönetici ilk olarak bir plan yapar.


Plan:

Herhangi bir üretim faaliyetini gerçekleştirmek için ne gibi işlerin
yapılacağını, bunların hangi sıraya göre, nasıl, ne vakit, kaç paraya ve ne
kadar sürede yapılacağını gösteren bir tasarı; tutulacak yolu gösteren bir
18
modeldir.
Planın Önemi
Planın önemini açıklayan basit bir örnek:
Karı ve kocadan oluşan bir İngiliz ailesi, sabahleyin kalkıp belirli işleri
yaptıktan sonra, kocanın vaktinde işe yetişmesi gerekmektedir. Nasıl bir
planlama ile koca en erken evden çıkabilir?
Kabuller:
  Karı – kocanın her ikisi de aynı zamanda kalkmaktadır.
  Yapacakları işler dört gurupta toplanmıştır (Tablo 1).
  Evde bir tek banyo olduğu kabul edilmiştir.
  İşlerin birbirlerine göre öncelikleri herkesçe biliniyor kabul edilmiştir.




 Faaliyetler en küçük ayrıntılarına kadar belirlenerek proje safhaları
atlatılmamalıdır.
 Faaliyet süreleri iyi tahmin edilmelidir.
 Projenin toplam faaliyet süresi en kısa olabilmesi için;
a) Boş vakit kalmamalı,
b) Paralel işler mümkün mertebe aynı zamanda yürütülmelidirler.

Faaliyetleri gösteren çubuk veya okların uzunluğu önemli değildir.
19
Faaliyetin Adı
Sembol
ERKEĞİN YAPACAĞI İŞLER
Süresi
(dakika)
E1
Uyanmak
2
E2
Terlik ve sabahlık giymek
2
E3
Giyinmek
5
E4
Banyoya gidiş
1
E5
Sabahlık çıkarmak
1
E6
Tıraş olmak vs..
10
E7
Yıkanmak
8
E8
Saç taramak
3
E9
Ceket, ayakkabı giymek
3
E 10
Karısına veda etmek
KADININ YAPACAĞI İŞLER
2
K1
Uyanmak
2
K2
Terlik giymek
1
K3
Sabahlık giymek
2
K4
Banyoda yıkanmak
10
K5
Mutfağa gidiş
2
K6
Kahvaltı hazırlamak
10
K7
Masayı hazırlamak
12
K8
Yiyecekleri taşımak
5
K9
Elbise fırçalamak
ERKEK VEYA KADININ YAPABİLECEĞİ İŞLER
4
1
Çalar saati kapatmak
1
2
Mutfak ocağını açmak
3
3
Kahveyi ocağa koymak ve kahvenin pişmesi
MÜŞTEREK YAPILACAK İŞLER
EK 1
Kahvaltı
15
20
20
a) Hiç Planlama Yapılmadan:
E1
1
2
1
E10
E2
2 E3
5
E4
E5
E6
E7
1
1
10
8
E8
(Erkek kahvaltı için hazır)
EK1
32
K1
K2
K3
2
1
2
Kadın banyo için bekliyor
23
K4
K5
2
10
2
3
20
K6
K8
10 K7
12
5
1
3
2 E9
3
K9
4
3
15
Kadının Bekleme Müddeti Toplamı : 23 dakika
Erkeğin Bekleme Müddeti Toplamı : 33 dakika
Proje Süresi
: 87 dakika
21
b) Az Bir Planlama İle:
E2
E1
E10
2 E3
E5
E4
2
1
1
E6
E7
10
E8
(Erkek kahvaltı için hazır)
8
20
K6
1
K2
K3
K5
2
2
1
1
2
2
3
10 K7
12
4
3
K4
K8
10
5
E9
3
EK1
15
K1
1
3
5
2
K9
4
16
15
Kadının Bekleme Müddeti Toplamı : 4 dakika
Erkeğin Bekleme Müddeti Toplamı : 16 dakika
Proje Süresi
: 69 dakika
22
c) Tam Bir Planlama İle:
3
E2
E1
1
2
1
15
2
E3
5
2
3
4
9
E4
E5
E6
E7
1
1
10
8
E8
1
3
E1
0 2
E9
3
EK1
K6
K1
K2
K3
K4
K5
2
1
2
10
2
10
K7
12
20
K8
5
K9
4
1
Kadının Bekleme Müddeti Toplamı : 1 dakika
Erkegin Bekleme Müddeti Toplami : 5 dakika
Proje Süresi
: 62 dakika
23
Planın başlıca yararları


























Yöneticiyi düşünmeye sevk eder ve olayları kendi amaçlarına
uygun şekilde kanalize etmesine yardımcı olur.
Yöneticinin dikkatini geçmişten çok geleceğe yöneltir.
Yöneticiyi kısa süreli endişe ve çıkarlardan kurtararak uzun süreli
düşünmeye alıştırır.
Plan sayesinde, yöneticiler geleceği daha açık bir şekilde görme
melekesini zamanla kazanırlar.
Zaman ve emek kaybı ile, kaynakların israfı önlenmiş olur.
Plan, rasyonel ve ekonomik hareket ve davranışları özendirir.
Yetki devrini kolaylaştırarak yöneticiye zaman kazandırır.
Kontrol, plan sayesinde etkinleşir.
Bütün personelin dikkatinin istenen hedef üzerinde toplanmasını
sağlar.
Olağanüstü durumlarda karar vermeyi kolaylaştırır.
Daha rasyonel kural ve yöntemlerin geliştirilmesine katkıda
bulunur.
24
Planın başlıca sakıncaları








Yüksek kaliteli, dolayısıyla pahalı personel ve araçlar gerektirir.
Plan eksik olabilir, ya da çok kısa süreyi veya uzun süreyi kapsayabilir.
Aşırı plancılık, geleceği düşündürürken yaşanılan günü unutturabilir.
Uzun süreli planlarda isabet derecesi azdır.
Planlama için harcanan zaman da önemlidir. Şartlar hızlı değişiyorsa hızlı
karar vermek gerekir.
* Plan, çalışanların otomat duruma gelmesine yol açabilir ve bireylerin
girişim güçlerini köreltebilir.
*
*
*
*
*
25
Proje Planlaması

Bir gayeye plan olmaksızın da ulaşmak mümkündür. Ancak,
plan, gayeye ulaşmak için gerekli faaliyetleri belirli bir düzen içinde
sıralayacağından dolayı büyük önem arz eder. Proje planlaması, bir
dizi çalışma sonucunda, bir faaliyetler grubunu en uygun zamanda
ve en uygun maliyetle tamamlama yollarını göstermektir. Bu;

a- Planlama,
 b- Organize etme,
 c- Gerçekleştirme ve kontrol aşamalarından geçer
26
Proje Yönetimi

Bir projenin planlanması, o projenin gerçekleşmesinin ilk adımını oluşturur.
Ancak, projenin uygulanması esastır. Uygulanmayan proje, bir belediye imar
müdürlüğünde raflara kilitlenen imar planları gibidir. Projenin uygulanmasında
en önemli görev proje yöneticisine düşer. Yönetici, proje faaliyetlerini, mevcut
kapasiteyi, elemanların performans ve kabiliyetlerini, yaşanan çevrenin
şartlarını ve projenin uygulanmasını olumlu ya da olumsuz etkileyen bütün
şartları bilen kişidir. Bu nedenle, proje yöneticisi, uygulanacak projeyle en
yakından ilgili olan meslek mensubu olmasında yarar vardır. Proje yöneticisi
meslek bilgisinin yanında, yönetimle ilgili yan dal eğitimi almış olması tercih
edilebilir.
27