Kalp ve dolaşım fizyolojisi

Kalp ve dolaşım
fizyolojisi
1
GİRİŞ
• Dolaşım sistemi merkezde kalp ve kalbe giren ve çıkan
damarların oluşturduğu kapalı bir sistemdir. Dolaşım sistemi
kanın belli bir basınç altında damarlar içerisinde dolaşmasını
sağlayarak; hücrelerin iç ortamdan madde alım ve verimi,
beslenmesi, sıcaklığın vücudun her tarafına dağılımını
gerçekleştirir.
• Kalpten çıkan kan önce arterlere, daha sonra kapiller
damarlara ondan sonrada venlere geçerek kalbe döner. Kanın
kimyasal bileşimi ve fiziksel özellikleri kılcal damarlardan
geçerken değişime uğrar.
2
3
Kardio-vasküler sistem
4
Büyük ve küçük dolaşım
• Küçük dolaşım: Sağ
ventrikül-AC-sol
atrium dolaşımı
• Büyük dolaşım:
Vücut-doku
dolaşımı, organ
dolaşımları. Paralel
bağlıdır.
5
SİSTEMİK VE PULMANAL DOLAŞIM
6
Dolaşım
7
8
Kalbin dış yapısı
9
10
Kalbin iç yapısı 2
11
• Epicardium (most superficial)
– Visceral pleura
• Myocardium (middle layer)
– Cardiac muscle
– Contracts
• Endocardium (inner)
– Endothelium on CT
– Lines the heart
– Creates the valves
Heart Wall
How does heart
muscle get blood
supply?
pg 524
12
Kalp kası hücreleri 1
Dallarına
ayrılmış
hücreler
,merkezde 1-2
çekirdek
bulunur
Myofibrillerde
A ve I bantlarını ayırd ediniz
bulunan aktin
ve myozinden
dolayı çizgili
13
yapı
Kalp kapakları
 Pulmonal kapaklar:
Vena pulmonalis
çıkışında
 Aortik kapak: Aorta
çıkışında
 Mitral kapak
(bikuspid): Sol atriumventrikül arasında
 Trikuspid kapak: Sağ
atrium-ventrikül
arasında
14
15
KALBİN UYARI VE İLETİM SİSTEMİ
• Kalp çizgili bir kas olmasına rağmen istemsiz çalışmaktadır.Kalp
kası hücreleri özelleşerek kalbin uyarı ve ileti sistemini
oluşturmuşlardır. Bu sistem; Sino-atrial düğüm (SA),
atrioventriküler düğüm (AV), his demeti, his demetinin sağ ve sol
dalları ve pürkinje sisteminde oluşmuştur.
Normal bir kalp Sino-atrial düğümün etkisinde kasılır ve dakikada
70-80 kez atar. Buradan çıkan bir uyarı önce atrium kasına yayılı
oradan Atrioventriküler düğüme geçer ve daha sonra his demetine ,
his demetinin sağ ve sol dallarına ve sağ ve sol ventrikül kasındaki
pürkinje liflerine ulaşı.
Kalp blokları. Sinoatrial düğümden çıkan uyarıların yayılması
sırasında bir noktada bloke olması veya yavaşlaması sonucu
oluşur.
16
Pacemaker –adım attırıcı-sistem
• SA düğüm hücreleri
kendiliklerinden ve AV
düğümdekilerden daha hızlı
depolarize olurlar
• SA düğümde gelişen Aksiyon
potansiyeli AV düğüme atlar
ve buradaki hücreler
kendiliklerinden eşik
değerlerine ulaşamadan,
buradaki hücreleri depolarize
eder “Myogen otomati”
• Bundan dolayı SA düğüm
“pacemaker” olarak adlandırılır
Dikkat: Sinüs düğümü, sempatik ve
parasempatiklerle innerve edilir.
17
İletim sisteminde
depolarizasyon hızı
SA düğüm dakikada 70 80 defa depolarize olur

AV düğüm dakikada 3550 defa depolarize olur

His demetleri dakikada
15-35 defa,

Purkinje lifleri dakikada
15-30 defa depolarize
olurlar

SA düğüm: primer
AV düğüm: sekunder
His demetleri / purkinje lifleri:
tersiyer
18
ELEKTROKARDİYOGRAFİ
•
Kalbin çalışması sırasında oluşan aksiyon potansiyellerinin elektroda bağlı bir kablo
vasıtasıyla yazdırılmasına elektrokardiyografi denir. Elde edilen eğriye ise
elektrokardiogram adı verilir.
• Derivasyon: Vücudun farklı iki noktasına yerleştirilen elektrodların kablolar sayesine
cihaza bağlanmasına denir.
Ekstremite derivasyonları:
Unipolar ekstremite derivasyonları:
DI (I):Sağ kol-sol kol
DI(II): Sağ kol-sol bacak
DIII(III): Sol kol-sol bacak
Artırılmış unipolar ekstremite derivasyonları: aVR, aVL, aVF
Göğüs derivasyonları: V1, V2, V3, V4, V5, V6
Özel Derivasyonlar:
19
ELEKTROKARDİOGRAMIN BÖLÜMLERİ
• P dalgası: Atriumların depolarizasyonu(sistolü).
QRS kompleksi: Ventriküllerin
depolarizasyonu (sistolü).
T dalgası: Ventriküllerin
Repolarizasyonu(diastolü)
P-Q aralığı: İletim süresi
U dalgası: Kalbin dinlenmesi
20
21
22
23
24
Kalp siklusu
Bir ventrikül kasılmasından diğerine kadar geçen süreye
“bir kalp dönemi” denir (EKG de R-R arası).
25
Kalpte kanın dolaşımı
26
Kalp sesleri
• Oskültasyon ile 4 tür ses ayırt edilir
1.kalp sesi: ventriküllerin kasıldığı ve AV kapakların kasıldığı
zamana rastlar, frekansı düşük süresi uzun bir sestir.
2.kalp sesi: Sistol sonunda aorta kapakları ve pulmonal
kapaklar, AV kapaklardan daha hızlı kapanarak çevre
dokuları titreştirir.
3.kalp sesi: AV kapaklar açıldığında, kanın atriumlardan
ventriküllere akış sesidir.
4.kalp sesi: Atriumların sistolünde atrium çeperi, AV kapaklar
ve ventrikül çeperi titreşiminin neden olduğu sestir,
genellikle 1.sese karışır.
27
Kalp vurum hacmi ve dakika
hacmi
• Kalp vurum hacmi (atım hacmi): Her sistolde sağ
ventrikülün a. pulmonalise, sol ventrikülün de
aortaya attığı kanın hacmidir = 50- 75 ml
• Dakika hacmi (kalp debisi): Bir dakikada
damarlara atılan kanın hacmidir =
• atım hacmi x atım sayısı= 6000 ml /dakika
28
Kalp sinirlerinin etki
mekanizmaları
29
Heart Innervation
• Heart receives visceral motor
innervation
– Sympathetic (speeds up)
– Parasympathetic (slows down)
p. 534
30
Kalp içerisinde kanın akışı ve starling yasası:
Her sistolde atılan kanın hacmi, diyastolde toplanan kanın
hacmi ile doğru orantılıdır. Kalbe fazla kan gelmesi,
diyastolik hacmi artırır.
Atrial dolum
Ventriküler kasılma
Ventriküler
dolum
31
Sistemik dolaşım -arterler
32
Arter ve Venaların Histolojisi
33
34
Tromboz
35
VENALARDA KANIN AKIŞI YÖNÜ
36
37
KAPİLLER DAMARLARDA BASINÇLAR
38
Kılcal damarlarda madde alış-verişi
39
ARTERİYEL KAN BASINCI
• Kan basıncı: Damarlar içinde bulunan kanın damar duvarına
yaptığı yan basınca denir. Kalbin sistolü sırasında damarlar
içindeki kanın oluşturduğu basıç sistolük kan basıncı, kalbin
diyastolü esnasında ise damarlardaki kan basıncına diyastolik
basınç adı verilir.
• Kan basıncının normal değerlerini bulmak için genellikle kişinin
yaşının önüne 1 rakamı getirilir ve sistolik kan basıncı değeri
bulunur. Diyastolik kan basıncı ise bu değerin 2’ye bölünmesi ve
üzerine 15-20 rakamlarının eklenmesiyle bulunur.
• Örneğin 20 yaşındaki bir bireyin sistolik kan basıncı 120 mmHg ve
diyastolik kan basıncı ise 120/2+15-20=75-80 mmHg’dir.
40
KAN BASINCI (DEVAM)
• Kan basıncı kalbin dakikadaki atım hacmi(kardiak outpu) ve periferik dirençle
değişir.Yani;
• Kan basıncı: Kardiak output(KO)xPeriferik direnç
Kardiak outputtaki değişiklikler sistolik basıncı, periferik dirençteki değişiklikler de
diastolik basıncı değiştirir.
Arteriollerin daralması periferik direnci artırarak diyastolik basıncı artırır
genişlemesi ise diyastolik basıncı azaltır. Ayrıca kanın vizkozitesinin artması da
artırır.
Kardiak output: Kalbin atım hacmix kalp atım sayısı
Yaş ilerledikçe damarların esnekliği azalır ve damar ducarlarında kolesterol ve
kalsiyumunda birikmesiyle damarlardaki kan basıncı artar ve arterioskleroz
meydana gelir.
41
42
NABIZ
• Nabız: Sistol sırasında damarlara atılan kanın damarlar
içerisinde bulunan kana çarpması sonucu meydana gelen
dalgalanmanın damar duvarında hissedilmesi olayıdır.
Altında kemik gibi sert dokular bulunan ve yüzeysel
olarak seyreden damarlardan nabız kolaylıkla alınabilir.
• Nabız sayısı ventrikül sistolüne eşit olduğu için kalp atım
sayısı ile aynıdır.
• Nabız basıncı: Sistolik basınç-diastolük basınç.
43
ARİTMİLER
• Aritmi: Kalbin dakikadaki vuru sayısının
normalden az veya çok olmasına aritmi denir.
• Normalde kalp dakikada 60-80 kez atar.
• Ektopik odak: Kalpte sino-atrial düğüm dışında
herhangi bir noktadan uyarı oluşursa bu noktaya
ektopik odak adı verilir. Kalpte ektopik odaktan
çıkan uyarı ile sıra dışı bir atım gerçekleşirse buna
prematüre vuru veya ekstrasistol adı verilir.
44
Taşikardi ve bradikardi
• Taşikardi: Uyarı sayısı
100’ün üzerinde
fakat düzenli
Bradikardi: Uyarı sayısı dakikada
60 dan az

Nedenleri: Hipotroidi, artmış
plazma K+ , sinirsel kaynaklı, ilaç
zehirlenmeleri (digitalis, res
blokörleri)
Nedenleri:Kalp yetmezliği,
myokarditis, zehirlenmeler,
ateşli hastalıklar
Sonuç: Yorgunluk ve kalp
yetmezliği
45
Flutter ve Fibrilasyon
• Flutter: Dakikada 250-400 uyarı, atriumlar hızlı,
ventriküller yavaş, kısmi kalp bloğu
• Fibrillasyon: 400-600 uyarı, ventriküller kanı
dolaşıma veremez.
46
HİPERTANSİYON
• Sistemik arteriyel kan basıncının uzun süreli olarak yüksek düzeyde
kalmasına hipertansiyon denir.
• Gençlerde 140/90 mmHg, yetişkinlerde 150/100 mmHg ve 50 yaş üzeri
kişilerde 160/100 mmHg üzerindeki kan basınçları hipertansiyona neden
olur.
• Nedeni bilinmeyen hipertansiyona primer (esansiyel) hipertansiyon adı
verilir. Nedeni bilinenlere ( renal hipertansiyon, nörolojik hipertansiyon,
gebelik toksemisine bağlı şekillenen hipertansiyon) ise sekonder
hipertansiyon adı verilir.
• Hipertansiyon uzun süreli devam edecek olursa kalp bu yüksek basıncı
yenmek için aşırı efor sarfeder ve zamanla kalp yetmezliği oluşur ve
akciğerlerde de bozukluklar oluşur.
• Kan damarları yüksek basınç altındayken özellikle beyin, kalp ve
akciğerlerde yırtılır ve kanama sonucu ölümlere yol açabilir.
47
Kan basıncının düzenlenmesi
Perifer direnç
Yüksek merkezler
M.oblongatada
vasomotor ve
dolaşım merkezi
Vurum hacmi
Vurum frekansı
Kalbin dakika hacmi
Karotis sinus ve
aort kemerinde
pressoreseptörler
Kan basıncı
48
Dolaşımın merkezi
kontrolü
• Medulla oblongata ve
ponsda kardiyovasküler
sinir toplulukları
• N.accelerantesin ara
maddesi noradrenalin,
hızlandırıcı
49
Kan basıncının düzenlenmesi
50
51
52
KALP SİKLUSU
53
54
55
56