ekonomik büyüme

MAKROEKONOMİK
ANALİZ 2
EKONOMİK BÜYÜME
Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
1
EKONOMİK BÜYÜME
•
Ülkelerarası büyüme oranlarında farklar
•
Zaman içerisinde büyüme trendi
•
Ülkelerarasında büyüme trendi farkları
•
Yakınsama (convergence) teorisi
Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
2
EKONOMİK BÜYÜME

Üretim fonksiyonu

Ölçeğe göre getiri ve girdilere göre getiri

İşçi başına sermaye ve hasıla
Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
3
EKONOMİK BÜYÜME

Büyümenin kaynakları:





Sermaye birikimi
İşgücünde artış
İşgücü ve sermaye birikiminde artış
Teknolojik gelişme
Ülkeler arasında büyüme farkları


Tasarruf oranındaki farklar
Hem tasarruf hem büyüme oranındaki farklar
Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
4
NEOKLASİK BÜYÜME MODELİ

Tasarruf fonksiyonu

Sermaye stoku: bir sonraki yılın sermaye
stoku, bu yılın sermaye stokundan
amortismanları ayırdıktan sonra kalan
miktara bu yılın yatırımları eklenerek
bulunmaktadır.
Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
5
NEOKLASİK BÜYÜME MODELİ

Durağan durum sermaye ve hâsıla
düzeyleri:
işçi
başına
hasıla
ve
sermayenin değişmediği durumdur.

Uzun dönemde işçi başına hâsılanın
büyüme oranı sıfırdır ve tasarruf oranının
büyüme oranına etkisi yoktur.
Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
6
NEOKLASİK BÜYÜME MODELİ

Uzun dönemde tasarruf oranı işçi başına
hâsılanın düzeyini belirler. Ceteris paribus,
yüksek tasarruf oranına sahip ülkeler uzun
dönemde işçi başına yüksek hâsıla düzeyine
ulaşmayı başaracaklardır.

Tasarruf oranındaki artış bir süre için daha
yüksek büyümeye neden olacak ancak büyüme
oranı kalıcı olarak yükselmeyecektir.
Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
7
NEOKLASİK BÜYÜME MODELİ

Tasarruf oranı sıfır ise, sermaye, hâsıla
ve tüketim de sıfırdır.

Tasarruf oranı 1 ise, tüketim yine sıfırdır.

Tüketimi maksimize eden tasarruf oranına
altın tasarruf oranı (altın kural) denir.
Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
8
NEOKLASİK BÜYÜME MODELİ




Nüfus artışı, işçi başına sermaye ve hâsıla
miktarını düşürür.
Teknolojik ilerleme
Etkin emek birimi: LT
Durağan durumda hâsılanın büyüme oranı
nüfus artış oranı ile teknolojik ilerleme oranının
toplamına eşittir. Büyüme oranı tasarruf
oranından bağımsızdır.
Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
9
BEŞERİ SERMAYE VE ENDOJEN
(İÇSEL) BÜYÜME MODELİ

Beşeri sermaye biçiminde toplumun yapacağı
birikimdeki artış, işçi başına durağan durum
beşeri sermaye düzeyini ve buna bağlı olarak
da hasılayı artırır.

Uzun dönemde işçi başına hâsıla hem
toplumun ne kadar tasarruf ettiğine hem de
eğitim için ne kadar harcama yaptığına bağlıdır.
Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
10
BEŞERİ SERMAYE VE ENDOJEN
(İÇSEL) BÜYÜME MODELİ

Beşeri sermaye veri iken fiziksel sermayedeki
artış, azalan getiriyle sonuçlanır.

Fiziksel sermaye veri iken, beşeri sermayedeki
bir artış da azalan getiriyle karşılaşır. Hem
fiziksel hem de beşeri sermaye artıyorsa, ne
olur?
Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
11
BEŞERİ SERMAYE VE ENDOJEN
(İÇSEL) BÜYÜME MODELİ

Endojen (içsel) büyüme modellerine göre,
(Lucas ve Romer), büyüme uzun dönemde bile
tasarruf oranı ve eğitime yapılan harcama oranı
gibi çeşitli değişkenlere bağlıdır.

İçsel büyüme modelleri uzun dönemli sürekli
büyümeyi beşeri sermaye, ARGE faaliyetleri ve
devletin gerçekleştirdiği verimliliği artıran altyapı
yatırımları gibi faktörlerle ilişkilendirir.
Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
12
BEŞERİ SERMAYE VE ENDOJEN
(İÇSEL) BÜYÜME MODELİ
1.
AK MODELİ (SERGIO REBELO)
a. ekonomik büyüme içseldir.
b.ekonominin büyüme oranı
oranına bağlıdır.
c. ıraksama
Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
tasarruf/yatırım
13
BEŞERİ SERMAYE VE ENDOJEN
(İÇSEL) BÜYÜME MODELİ
2.BEŞERİ SERMAYEYE DAYALI İÇSEL BÜYÜME
MODELİ (ROBERT LUCAS)
a.uzun dönem büyüme oranı, beşeri sermayeye
artırmaya yönelik faaliyetler için ayrılan
zaman tarafından belirlenmektedir.
b. uzun dönemli büyüme içseldir.
Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
14
AÇIK EKONOMİLER VE
EKONOMİK YAKINSAMA

Yakınsamanın sebepleri:
 Ödemeler dengesinde aşamalar yaklaşımı:
kişi başına gelirdeki farklılıklar işçi başına
sermaye oranları arasındaki farklılıkların
sonucu olduğundan, sermayesi bol olan
zengin ülkelerden sermayesi kıt olan yoksul
ülkelere doğru gerçekleşecek sermaye
akımları aradaki farkı azaltacaktır.
Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
15
AÇIK EKONOMİLER VE
EKONOMİK YAKINSAMA
 Teknolojideki farklılıklardan kaynaklanan gelir
farklılıkları: dışa açılma ile birlikte teknolojik
olarak ileri ülkelerden teknolojik olarak geri
kalmış ülkelere doğru bir teknoloji transferi
olacaktır.
Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
16
AÇIK EKONOMİLER VE
EKONOMİK YAKINSAMA

Yakınsamamanın (Iraksamanın) sebepleri:
 Gelişmekte olan ülkelerde politik, sosyal ve
ekonomik kurumlar yabancı sermaye ve
teknolojinin ülkeye girişini zorlaştırmaktadır.
 Beşeri sermaye ile ilgili dışsallıklar güçlü olduğu
zaman, fazla beşeri sermaye stoku sayesinde
daha yüksek gelire sahip olan zengin ülke, diğer
ülkelere göre daha fazla tasarruf ve yatırım
olanağına sahip olacak ve üstünlüğünü sürekli
olarak koruyabilecektir.
Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
17
AÇIK EKONOMİLER VE
EKONOMİK YAKINSAMA

Teknolojik Gelişmenin Yavaşlaması



Ölçme hatası
Hizmetler sektörünün genişlemesi
ARGE harcamalarının azalışı
Doç. Dr. Yeşim Kuştepeli İKT 5034-Bahar 2011
18