Toraks_Radyolojisi4.67 MB

TORAKS
RADYOLOJİSİ
Prof Dr Nurhayat YILDIRIM
PA AKCİĞER GRAFİSİNDE
TEKNİK ÖZELLİKLER
¾Film ayakta çekilmelidir.
¾Göğüs ön duvarı film kasetine değmelidir.
¾Işık kaynağı kişinin arkasında olmalıdır.
¾Işık kaynağı ile kaset arasında 185 cm
mesafe olmalıdır.
¾Kişi derin nefes alıp nefesini total akciğer
kapasitesinde tutmalıdır.
Pozisyon:
¾Klavikulaların ön uçları,
vertebraların
processus
spinosuslarından
eşit
uzaklıkta olmalıdır.
¾Skapulalar
akciğer
alanlarında olmamalıdır.
¾Grafide apeksler, her iki
diyafram ve kostofrenik
açılar görülmelidir.
TRAKEA:
¾Üst ve orta
mediastende yer alan
bu oluşum, orta hatta
yer almalıdır.
¾1,8-2,2 cm çapında
hava kolonu olarak
izlenir.
KALP
VE
BÜYÜK
DAMARLAR:
¾Kardiyotorasik indeks
¾Sağ kalp kenarı, sol
kalp kenarı
¾Aort ve pulmoner
arterler
¾Radyolojik hilus
¾Vena cava superior
İnspirasyonun derinliği:
¾Diyafram kubbesi, 6. ön kot
ucu ya da 10. arka kot hizasında
olmalıdır.
¾Sağ diyafram genelde sol
diyaframdan 1,5-2 cm daha
yüksektir.
Radyoaktif
yeterliliği:
ışının
¾İlk dört torasik vertebranın
trabeküler yapısı görülmeli, kalp
arkasındaki vertebralar hafifçe
seçilmelidir.
DİYAFRAM:
¾Sağ diyafram, sol diyaframdan 1,5-2 cm daha
yüksektir.
¾Solda akciğer tabanı ile mide havası arasındaki
kalınlık <1 cm
¾Kostofrenik ve kardiyofrenik açılar arasında
çizilen çizgi ile diyafram kubbesi arasındaki mesafe
yaklaşık 2 cm’dir.
YUMUŞAK DOKULAR:
¾Meme ve meme başı gölgeleri
¾Pektoral kas gölgeleri
¾Omuz, boyun gölgeleri
HİLUSLAR:
¾Anatomik ve radyolojik hilus
¾Sol hilus sağdan yaklaşık 0,5-2,5 cm daha
yukarıdadır.
KEMİKLER (kırık ve litik lezyon):
¾Klavikula, kot,
skapula ve vertebra
¾Kostokondral yüzler,
serbest kotlar
AKCİĞERLER:
¾Sağ akciğer volümü soldan daha fazladır.
¾İki akciğer karşılaştırılarak
değerlendirilmelidir.
¾Akciğerler
üç
bölüme
ayrılarak
değerlendirilir: 2. ve 4. ön kotlardan
geçirilen yatay çizgilerle üst, orta ve alt
zonlara ayrılır.
¾Ayrıca,
hiluslara
komşu
akciğere
“santral”,
plevraya
komşu
akciğer
alanlarına da “periferik” ismi verilir.
PA akciğer grafisinde
¾Mediasten
¾Kalp arkasındaki akciğer alanları
¾Diyafram arkasındaki akciğer alanları
¾Akciğer apeksi
¾Sternum arkasındaki akciğer alanları
iyi izlenemez!
Yardımcı Grafiler
¾Lateral grafi
¾Lateral dekübitüs grafi
¾Lordotik film
¾Oblik grafi
¾Ekspirasyon filmi
RADYOLOJİK BULGULAR
Akciğerlerde gözlenen normalden
sapmalardan biri:
HOMOJEN OPASİTELER
Konsolidasyon
Atelektazi
Kitle
Plevrada sıvı toplanması
kalınlaşma
kalsifikasyonlar
KONSOLİDASYON
(PNÖMONİK OPASİTE)
Özellikle alveollerin ve periferik
solunum yollarının sıvı, enflamatuar hücre
ve benzerleri ile dolması ile oluşur.
Segment, lob ya da tüm akciğeri tutar.
Konsolidasyon Nedenleri
1. Enfeksiyon
2. Pulmoner enfarkt
3. Allerjik akciğer hastalıkları
4. Bağ dokusu hastalıkları
5. Sarkoidoz
6. Eozinofilik pnömoni
En Fazla Kavite Görülen Hastalıklar
¾Tüberküloz
¾Stafilokok pnömonisi
¾Akciğer kanseri
¾Mantar enfeksiyonları
¾Kistik bronşektazi
¾Romatoid nodül
¾Wegener granülomatozu
KİTLE LEZYONU
Akciğer alanları içinde gözlenen 3 cm ve
daha büyük, düzenli ya da düzensiz sınırlı
opasitelerdir.
Akciğer içinde olan lezyonlar volüm
değişikliği yapmaz. Mediasten içindeki
lezyonlar trakea, kalp ve hilusların yer
değiştirmesine sebep olur.
ATELEKTAZİ
Bir akciğerin tümünün, lobunun veya
segmentinin alveollerinin gaz volümünü
kaybetmesidir.
¾Havayolunun tam tıkanması ile (obstrüktif)
VEYA
¾Sıvı ve havanın basıncı ile ya da fibrotik
doku değişiklikleri ile (pasif) oluşur.
Volüm değişiklikleri ile seyreder.
Atelektazinin Direkt Bulguları
¾Havalanma kaybolmuştur.
¾Fissürler yer değiştirmiştir.
¾Lezyon yerindeki damarlar ve
bronşlar birbirine yaklaşmıştır:
“crowding”
Atelektazinin İndirekt Bulguları
¾Lezyon tarafındaki diyafram
yükselmiştir.
¾Mediasten lezyon tarafına yer
değiştirmiştir.
¾Hilus lezyona doğru yönelmiştir.
¾Diğer akciğer alanlarının
havalanması artmıştır.
PLEVRADA SIVI BİRİKİMİ
¾Homojen opasitedir.
¾Toraks duvarı, kalp kenarı ve
diyafram ile silüet işareti yapar.
¾Serbest sıvıda sıvı üst hududu
periferde santrale göre daha
yüksektir.
¾Lateral dekübitüs filmde sıvı periferde
üst sınırı düz gölge yapar.
¾Sinüsler kapanmıştır.
YAYGIN / LOKAL HAVALANMA
ARTIŞI
¾Tüm bir hemitoraks ya da bir bölüm akciğerin daha
siyah görülmesidir.
¾Damar gölgeleri silinmiştir.
¾Pnömotoraks ve obstrüksiyon gerisinde hava hapsi
(bronşta kitle) buna örnektir.
¾Bül, bleb ve kistler de benzer görüntü verebilirler.
¾Bilateral yaygın havalanma artışı:
Œ Akut astım krizi
Œ Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH)
NONHOMOJEN OPASİTE
¾Sağlıklı akciğer dokusu ile radyoaktif ışını daha
fazla tutan akciğer dokusunun yanyana
gelmesi ile oluşur.
¾Genellikle bilateraldir. Her iki akciğeri birlikte
tutar.
¾Akciğerlerin apekslerinden tabanına kadar yayılır.
¾Akciğer damar gölgelerini siler (silüet işareti).
¾Bazen lokal olabilir.
¾Radyoaktif ışını tutan her birime “elementer
lezyon” denir.
ASİNER LEZYON
(ROZET LEZYON)
¾Normal havalanan alveoller ile içleri
dolu alveoller yanyana bulunurlar.
¾Damar gölgelerini silerler.
¾Aralarında hava bronkogramı
bulunur.
¾Kenarları siliktir.
Asiner Lezyon Nedenleri:
¾Akciğer ödemi
¾Milier tüberküloz
¾Bronkoalveoler karsinom
¾Alveoler hemorajiler
¾Pulmoner hemosiderosis
NODÜLER LEZYON
¾Keskin kenarlıdırlar.
¾Damar gölgelerini silerler.
¾Asiner gölgelerle ve lineer
gölgelerle beraber bulunurlar.
LİNEER GÖLGELER
¾İnce, çeşitli uzunlukta gölgelerdir.
¾Lokal/yaygın olabilirler.
¾Damar gölgelerini silerler.
¾Asiner ve lineer gölgelerle beraber
olabilirler.
¾Diffüz interstisyel akciğer
hastalıklarının son evresinde
akciğer volümünün kaybından
sorumludurlar.
Bu üç elementer lezyon,
¾Retiküler
¾Nodüler
¾Asiner (buzlucam gölgeler)
¾Retikülonodüler
¾Balpeteği gölgeler
oluştururlar.
DİĞER GÖRÜNTÜLEME
YÖNTEMLERİ
—
Fluoroskopi
—
Klasik (geleneksel) tomografi
—
Bilgisayarlı tomografi (BT)
Yüksek rezolüsyonlu BT (HRCT)
—Spiral BT
—Pozitron emisyon tomografisi (PET)
—
PET/BT
—Bronkografi
—Anjiografi
—Magnetik rezonans (MR)
—