I s ı Y a l ı t ı m ı T ek n i k B i l g i l e r v e T S 8 2 5 Isı Yalıtımı ve TS 825 Dünyadaki enerji kaynakları hızla tükenmektedir. 1973 petrol krizinden sonra enerji fiyatlarının artmasıyla ısı yalıtımı ve enerji tasarrufu konuları daha da önem kazanmıştır. Isı yalıtımın, aile ve ülke ekonomisi başta olmak üzere, ya pıl ar ve çe vre üze ri nd e bi r ço k ol um l u et kisi b ul unm akt adı r . Aşağ ıd a ki grafikte, Almanya 'daki konutlarda m² başına yıllık ortalama fuel-oil sarfiyatı örnek olarak verilmiştir. Bu grafikte görüldüğü gibi Almanya 'da 1970 'lerde izolasyonsuz binalardaki 22-27 lt/m²/yıl fuel-oil sarfiyatı 2002 'de yeni binalarda 3-7 lt/m²/yıl sarfiyatına düşmüştür. Amacımız, TS 825 'e uygun ol ar a k Ate r mit D ış Cep he Isı Yal ıtım Si st em le ri ile ül ke mi zde de ya kıt s ar fi yatı nı Avrupa 'da olduğu gibi % 80 azaltmaktır. Isı yalıtımı ile enerji tasarrufunun yaygınlaştırılmasına yönelik TSE, Bayındırlık Bakanlığı ve Enerji Bakanlığı nezdinde gerçekleştirilen çalışmalar ile TS 825 "Binalarda Isı Yalıtım Kuralları" Nisan 1998 'de revize edilmiş ve Haziran 2000 'den itibaren de yeni inşa edilecek yapılarda zorunlu bir standart haline gelmiştir. Isı yalıtımı uygulama zorunluluğu, belediyelerin ilgili bölümleri ve yapı denetim firmalarınca denetlenmektedir. Isı Yalıtımının Faydaları • • • • • • Türkiye 'de konutlarda tüketilen enerjinin %80 'i ısınma amaçlıdır. Isı kayıplarının engellenmesi ile enerji ve yakıt tasarrufu sağlanır. Bu da hem aile hem ülke bütçesi için kazanç demektir. Yeni inşa edilen yapılarda yalıtım ile ısınma ve soğutma tesisatları daha ufak seçilebileceği için ilk yatırım ve işletme maliyetleri de düşer. Isı yalıtımına karar verdiğiniz anda kazanmaya başlarsınız. Yukarıdaki grafikte görüldüğü gibi ısı izolasyonu olmayan konutların duvarları soğuk olduğundan odalarda hava sirkülasyonu, rutubet ve yoğuşma gibi olaylar görülür. Isı izolasyonu yapıldığında duvarların sıcaklığı yükseldiğinden sağlıklı ve konforlu yaşama alanları elde edilir. Yalıtım ile binanız olumsuz hava koşullarına karşı korunur. Ani ısı farklılıklarından kaynaklanan çatlama ve yıpranmalar engellenir. Đç ve dış cepheleriniz korunduğu gibi, demir donatılar paslanmaz. Betonarme kısımlar depreme karşı uzun yıllar deyanıklılığını kaybetmez. Onarım masrafları azalır. Projelendirme aşamasında, ısı yalıtımına bağlı olarak daha ince dış duvar kesitleri seçilebilir. Bu da daha fazla iç alan yaratır. Daha az yakıt tüketileceği için atmosfere yayılan CO2 ve diğer gazlar da azalacaktır.. Bu şekilde hava kirliliğinin önlenmesine ve çevrenin korunmasına çok önemli bir katkı sağlanacaktır Derece-gün Bölgesi: TS 825 içinde il ve bazı ilçeler, bulundukları coğrafi konumun iklim şartlarına göre 4 farklı derece-gün bölgesi olarak sınıflandırılmıştır. Her derece-gün bölgesine göre, hesaplamalarda kullanılan aylık sıcaklık ortalamaları ve güneş enerjisi ışınım şiddetleri gibi kabul değerleri belirlenmiştir. I sı il e tke nli k ka tsay ı sı ( W/ mk) : Bi r m al ze me ni n fi zi ks el ve ki m ya s al ya pıs ı na bağlı olarak o malzemenin ısıya ne kadar ilettiğinin ifadesidir. Örnekler; Demirin ısı iletkenlik katsayısı 58 / Betonarmenin ısı iletkenlik katsayısı2,1 / Tuğlanın ısı iletkenlik katsayısı 0,3 / Ahşabın ısı iletkenlik katsayısı 0,2 / Standart EPS nin 16 kg/m³) ısı iletkenlik katsayısı 0,040, 30 kg/m³ Aterboard Isı Yalıtım Levhasının ıs iletkenlik katsayısı 0,035 'dir. Isı iletkenlik katsayısı, ne kadar küçük ise, o malzeme ısıyı o kadar az iletir. Isı Geçirgenlik Katsayısı U (W/m²K): Farklı malzemelerin arka arkaya dizilmesi ile oluşan bir yapı elemanının geçişine göstermit olduğu dirençtir. U, malzemelerin ısı iletim katsayısı ve ısı geçiş yönündeki kalınlığa bağlıdır. U, ne kadar küçük olursa, ısı kaybı o kadar az olur. TS 825 'e göre tavsiye edilen U değerleri (W/m²K) U Duvar U Tavan U Taban 1. Bölge 0.80 0.50 0.80 U Pencere 2.80 2. Bölge 0.60 0.40 0.60 2.80 3. Bölge 0.50 0.30 0.45 2.80 4. Bölge 0.40 0.25 0.40 2.80 TS 825 'in esas ve yeter şartı, bir yapıda bir yıl içinde harcanan enerjisinin (Q yıl) standardın sınırladığı değerleri aşmamasıdır. ısıtma TS 825 'de yıllık ısıtma enerjisi miktarı, yapının ısı kaybeden alanları toplamı (Atop), ısıtılan brüt hacmi (V brüt) ve bulunduğu derece-gün bölgesine göre hesaplanır. Aşağıda derece-gün bölgeleri ve bu bölgeler için TS 825 'te yer alan ısı geçirgenlik katsayıları (U) verilmiştir. 1- Isı Đletkenlik Katsayısı Aterboard ve Aterpor Isı Yalıtım Levhaları polistren yapısındaki karbon taksviyesi ile aynı yoğunluktaki EPS ısı yalıtım levhalarına oranla daha iyi bir yalıtım değerine sahiptir. 30 kg/m³ Aterboard ve Aterpor Isı Yalıtım Levhalarında TS EN 13163 'te yer alan hesap metoduna göre Isı iletkenlik katsayısı 0,035 W/m²K. Aterboard ve Aterpor Isı Yalıtım Levhaları ile yapılan izolasyon sayesinde kullanıldığı yüzeylerdeki ısı kayıpları %90 'a varan oranda önlenmektedir. Örneği n 2 0 cm. betonarme üzeri 5 cm. kalı nlı ğı nda Aterbo ard il e kapl anırsa ı sı kaybı %80 azalacaktır. Ancak tüm yapıdaki enerji tasarrufu, seçilen yalıtım kalınlığı yanında, yapının mimari özelliklerine ve pencere, çatı ve döşeme gibi diğer ısı kaybeden yüzeylerin ısı geçirgenlik katsayılarına da bağlıdır. 2- Yoğunluk Aterboard ve Aterpor Isı Yalıtım Levhaları, Avrupa normu EN 13163 ve bunun Türkiye 'deki karşılığı TS EN 13163 no 'lu Isı Yalıtım Malzemeleri standardına uygun olarak minimum 16 kg/m³ yoğunlukta üretilmektedir. 3- Su Buharı Difüzyon DĐrenç Faktörü (u) Yalıtım malzemelerinin u değerleri ne kadar küçükse, buhar geçişine karşı gösterdikleri direnç de o kadar azdır. TS 825, yapı elemanlarının kesitinde meydana gelebilecek yoğuşma miktarlarını da sınırlamıştır. Aterboard 'un 40 / 100 ve Aterpor 'un 40 / 70 olan u değeri nedeni ile yeterli ısı yalıtımı yapılmış duvarlarda su buharı yoğuşması gerçekleşmez. Aterboard ve Aterpor bu konuda da TS 825 'e uygundur. 4- Su Emme Oranı Avrupa standardı EN 13499 EPS levhaların su emme oranını hacimce %2, TS EN 13163 %5 ile kısıtlamıştır. Kapalı gözenekli yapısı ve taneciklerin birbiri ile çok iyi kaynaşmış olması sebebi ile Aterboard ve Aterpor Isı Yalıtım Levhaları bu konuda da standartlara uygundur. 5- Mekanik Basınç Dayanımı Dış yüzeylerin belli bir mekanik dayanıklılığı olması gerekmektedir. Bu sebeple TS EN 13163 basma dayanımı %10, deformasyon (baskı altında kalınlığın azalması) için minimum 30 kPa olmalıdır. Aterboard ve Aterpor 'un, %10 deformasyon basma dayanımı >= 70 kPa 'dır. 6- Yüksek Elastikiyet Aterboard ve Aterpor Isı Yalıtım Levhaları EPS olması sebebi ile yüksek esneme kapasitesine sahiptir. Bu nedenle duvarların çalışması ya da sıcaklık değişikliklerinden dolayı levha yüzeyinde büzülme ve gerilmeler engellenir. Sıva, boya ve kaplama çatlakları oluşmaz. 7- Yangın Karşısındaki Durumu Aterboard ve Aterpor TS EN 13163’e göre BI tipi alev yürütmez (zor alevlenen) sınıfındadır. Yanmanın başlaması için levhanın uzun süre alev ile direkt temas etmesi ya da ortam sıcaklığının 490 C 'ye çıkması gerekir. Alev, levha üzerinden uzaklaştırıldığında yanma anında sona erer. Yanma süresince çıkan gazların miktarı ahşap grubu malzemelerin yanmasından çıkan gazların ortalama %1 'i oranındadır. 8- Boyut Stabilitesi ve Gönye Toleransı Aterboard ve Aterpor, üretildikten sonra su buharı ve üretim gazını atması için dinlendirilir. Aterpor ayrıca kesilerek 2 hafta da paketlenmiş olarak dinlendirilir. Bu süre içinde yapısındaki su buharı ve üretim gazlarını tamamen atar. Bu şekilde levhaların boyutlarında ve gönyesinde zaman içinde değişim olmaz. Aterpor Isı Yalıtım Levhaları yüksek teknolojiye sahip kesim makinelerinde, tam gönyesinde kesilir. Uygulama esnasında yan yana gelen levhaların ek yerlerinde boşluk kalmaz. Ateboard son kullanılacağı şekli ile kalıptan çıktığı için herhangi bir kesme işlemine tabi tutulmaz. 9- Đnsan ve Çevre Đlişkisi Aterboard ve Aterpor üretimi esnasında kullanılan pentan gazı ne çevreye ne de sağlığa zararlı olmadığı gibi üretimden hemen sonra malzemeyi terk ederen hava ile yer değiştirir. Ayrıca bu özelliği ile ısı geçirgenlik katsayısı da üretimden kısa br süre sonra sabitlenir ve zamanla değişmez. Aterboard ve Aterpor asla çürümez ve kokmaz. Yakıt tasarrufuna bağlı olarak atmosfere yayılan CO2 ve diğer zehirli gazların, katı atık ve tozların miktarı da azalır. E PS L e v h a n ı n Y a p ı s a l Ö z e l l i k l er i Grafik 1 EPS levhalarında rötrenin zamanla değişimi Boyut değişimi zamanla çekme (rötre) ve sıcaklık etkilerine göre 2 ayrı şekilde incelenir. Sıcaklık etkisinde boyut değişimi ile ilgili yapılan deneyde 17 °C 'lik sıcaklık farkında yaklaşık 1 mm 'lik bir değişim olduğu tespit edilmiştir. Üretimden 24 saat sonraki malzemenin çekme (rötre) yapması, kontraksiyon olarak t anımlanır. Üretim aşamasından itibaren hızla artan çekme mikt arı zamanla yavaşlar ve sabir değerine ulaşır. Bu amaçla üretimden itibaren malzemenin uygun koşullarda dinlenmesi gerekmektedir. Özellikle dışarıdan yalıtım uygulamasında kullanılacak malzemenin rötreden dolayı oluşabilecek çatlamaları önlemek amacıyla dinlenme süresine sikkat edilmelidir. Dinlenme süresi, malzemenin üretim şartlarına göre değişebilir. Grafik 2 EPS levhalarının ısı iletkenlik değerlerinin yoğunlukla değişimi EPS ısı iletkenlik hesap değerleri, yoğunluk ve sıcaklık etkisinde değişim gö ste ri r . Y oğ unl uğ un a rt ma sı , ı sı il et kenli k ve s u e m me or a nı nı n de ğer i ni azaltır; basınç dayanımını, buhar geçirimsizliğini ve fiyatını da arttırır. Yoğunluğun 10-30 kg/m³ arasında değişmesi ve ayrıca istenilen durumda 60 kg/m³ kadar üreti m yapıl ması mal zemeyi farklı kıl an ö zelli kl erdendi r. Isı yalıtım amaçlı kullanımlarında yoğunluğun 15 kg/m³ altına düşürülmemesi önemle tavsiye edilir. Grafik 3 EPS levhasının ısı iletkenlik değerlerinin sıcaklıkla değişimi (p=20 kg/m³) Akışkan suyu alması: EPS levhalarının suya karşı duyarlılığı özellikle üretim aşamasında küreciklerin birbiri ile kaynaşması durumuna bağlıdır. Malzemeyi oluşturan Stiren 'in suda çözünmeyen yapıda olması ve yoğunluk artışı, su alma oranını büyük ölçüde azaltır. Farklı yoğunluktaki malzemeyi tamamen suya batırarak deneyler yapılmıştır. Deney sonuçlarında malzemenin pratik olarak su almaz olduğu belirtilir. Nem havada buhar, malzeme içerisinde su olarak bulunur. Havada buhar olarak bulunan nem, buhar basıncı yolu ile malzemeye nüfuz eder ve burada yoğuşma oluşturabilecek bir sıcaklıkta su haline dönüşebilir. Buhar difüzyon direnç faktörü 'u' simgesiyle tanımlanır. Havanın direnç faktörü u=1 'di r. TS 7316 nol u st andart ta 1 5-30 kg/m³ yoğunl uklar arası ndaki EPS levhalarının buhar geçirgenlik direnç değerleri (u) 20 ile 100 arasında verilmektedir. Verilen bu değerler, malzemenin aynı şartlardaki havaya gö re kaç kat daha fazla direnç gösterdiklerini belirtir. Grafi k 4 Farklı yoğunluktaki EPS levhalarının tamamen suya batırılmış durumda su emme oranlarının zamanla değişimi Malzemenin termoplastik bir yapıda olması maksimum 80 °C minimum -180 °C 'ye kadar özelliklerini yitirmemesini sağlar. Ayrıca kısa süreli olarak da 100 °C 'ye kadar da dayanıklı olabileceği belirtilir. TS 7316 'ya göre malzemenin, alevlenebilenve zor alevlenebilen diye 2 tip alev alma özelliği vardır. Alevlenebilenler 'B2', zor alevlenebilenler 'B1' simgeleri ile sınıflandırılır. Atermit, Aterpor ve Aterboard Isı Yalıtım Levhaları sadece 'B1' malzeme ile üretilir. TS 825 TS 825 hesap programı için tıklayınız…( image 140 ve yazıya programs klasörünün altındaki program kurulabilir halde çıkmalı) tıklayınca