Slayt 1 - Coğrafya Bilgisi
advertisement
NÜFUS PİRAMİDİ Nüfus Piramitleri herhangi bir yerin nüfus özelliklerini (nüfusun yaş ve cinsiyet yapısını) göstermede temel araçlardan biridir. NÜFUS DEĞİŞİMİ Nüfusun belirli zaman içerisinde çeşitli değişikliklere uğramasına nüfus değişikliği denir. NÜFUS ARTIŞI Doğum oranı ile ölüm oranı arasındaki fark nüfus artışını gösterir. Bir ülkede doğum oranı fazla, ölüm oranı az ise nüfus artışı meydana gelir. NÜFUS PATLAMASI Bir bölgede veya ülkede nüfusun aşırı derecede artması olayına nüfus patlaması denir. NÜFUS YOĞUNLUĞU Bir yerde yaşayan insan sayısının, o yerin yüzölçümüne bölünmesi ile elde edilen nüfusa denir. AKTİF NÜFUS Aktif nüfus, çalışma çağında yani 15-64 yaş grubunda olup kurumsallaşmamış nüfustan oluşmaktadır. Kurumsallaşmamış nüfus, Devlet istatistik Enstitüsü’ne göre; “Okul, yurt, otel, çocuk yuvası,huzurevi, özel nitelikli hastane, hapishane, kışla ve orduevi gibi yerlerde ikamet edenlerle yabancı uyruklular dışındaki nüfustur”. BAĞIMLI NÜFUS Çalışan nüfusun bakmakla yükümlü olduğu kişi sayısını ortaya koymaktadır. KALİFİYE ELEMAN Kendi alanında uzmanlaşmış ve iyi yetişmiş elemanlara kalifiye eleman denir. Yoktur.Çünkü günümüzde gelişen teknoloji ile bütün ülkelerin nüfusları sayılabilmektedir. NÜFUSUN GELİŞİMİ,DAĞILIŞI VE NİTELİKLERİ NÜFUS VE NÜFUS SAYIMLARI NÜFUS Belirli bir zamanda belirli sınırlar içinde yaşayan insan sayısına nüfus denir. NÜFUS SAYIMI Nüfus sayımı, sınırları belirli olan bir alanda yaşayan insanların belirli bir günde sayılması işlemidir. NOT Dünyada ilk nüfus sayımı M.Ö 3000 yıllarında Çin’de yapılmıştır. NOT Modern nüfus sayımları ilk defa İskandinav Ülkelerinden İsveç’te 1748’de yapılmıştır. NÜFUS COĞRAFYASI Coğrafya’nın nüfusla ilgilenen dalına nüfus coğrafyası denir. NÜFUS COĞRAFYASI Nüfus Coğrafyası, bir bölgedeki nüfusun dağılışını ele alarak, bu dağılışta etkili olan iklim, su kaynakları, yer altı zenginlikleri, yer yüzü şekilleri, toprak ve bitki örtüsünün etkilerini araştırır. NÜFUS VE NÜFUS SAYIMLARI Nüfusla ilgili bilgiler nüfus sayımı sonuçlarından elde edilir. NÜFUS VE NÜFUS SAYIMLARI Nüfus sayımlarının yapılmasında şu hedefler amaçlanmaktadır. NÜFUS SAYIMLARI SONUCUNDA Ülkenin toplam nüfus sayısı. Nüfus artış hızı Kır-kent nüfus özelliği Yerleşim birimlerinin nüfusu. Nüfusun yaş ve meslek grupları. Nüfusun cinsiyet durumu. Nüfus hareketleri. Aktif nüfus özelliği Eğitim seviyesi. Bu sayımlar dar bir kapsama yönelikti. Bu sayımların önceden belirlenen periyotları yoktu. Bu sayımlar sonucu elde edilen bilgiler bilimsel verilere ve istatistiklere dönüşmemişti. Bu sayımlarda her ülkenin kendine özgü yöntemleri ve değerlendirmeleri söz konusu idi. Bu sayımların sonuçları pek sağlıklı olmadığından dünya nüfusu hakkında kesin bilgiler içermiyordu. OSMANLI DEVLETİNDE NÜFUS OSMANLI NÜFUS BİLGİLERİ Dirlik kayıtları için tutulan defterler Tahrir defterleri 1831 de ilk erkek nüfus sayımı 19. yüzyılın sonunda yapılan ilk sayımlar 1927 1831 1801 1709 1748 m.ö-3000 Nüfus yaş gruplarına göre genç,olgun ve yaşlı olmak üzere 3 kısma ayrılır. Ülkedeki kadın ve erkek nüfus sayısı anlaşılmaktadır. 6 yaşını bitiren nüfusa,tüm dünyada eğitim verilmeye çalışılır.Eğitim,okur-yazarlık,ilköğretim,lise,üniversite olarak sınıflandırılır. Bir yıl içindeki ölümlerin toplam nüfusa oranına denir. Bir yıl içindeki doğanların toplam nüfusa oranına denir. Nüfusu 10.000’den az olan yerleşmelere kır nüfusu,fazla olan yerleşmelere de kent nüfusu denir. Doğum anından itibaren,ölüm anına kadar beklenen yaşam süresini anlatır. Bir ülkede eğer doğanların sayısı ölenlerden fazla ise ülkede nüfus artışı meydana gelir.Doğanlar ile ölenler eşit ise nüfus aynı kalır.Eğer ölenler doğanlardan fazla ise nüfus azalmaya başlar. 1930-1950 YILLARI ARASINDA NÜFUS ARTIŞINDAKİ YAVAŞLAMANIN NEDENLERİ Bu dönem dünyada siyasi ve ekonomik istikrarsızlık dönemidir. 1930-1950 YILLARI ARASINDA NÜFUS ARTIŞINDAKİ YAVAŞLAMANIN NEDENLERİ Bunun öncesinde 1914-1918 yılları arasında yaşanan 1.dünya savaşı ve bunun ortaya koyduğu ekonomik, siyasi ve sosyal yıkımların etkisi henüz bitmeden dünyanın 1930’lu yıllardan sonra başlayan siyasi çekişmeler ve 1940 ‘ta başlayan 2.dünya savaşı yıllarının ortaya koyduğu siyasi sosyal,ekonomik sorunlar ,mal ve can kayıpları,hastalık ve ölümlerdir. 1930-1950 YILLARI ARASINDA NÜFUS ARTIŞINDAKİ YAVAŞLAMANIN NEDENLERİ Bu yıllarda güvende olmayan insanlarda doğum azalmış,genç nüfus silah altında olduğu için evlilikler azalmış ve savaşın yol açtığı yıkımlar ve can kayıplarıdır. 1960 YILINDAN SONRA DÜNYA NÜFUSU DAHA HIZLI BİR ARTIŞ SÜRECİNE GİRMESİNİN NEDENLERİ 1960 YILINDAN SONRA DÜNYA NÜFUSU DAHA HIZLI BİR ARTIŞ SÜRECİNE GİRMESİNİN NEDENLERİ Tarımdaki gelişme ve endüstrileşme Tıp Bilimindeki gelişmeler Teknolojik gelişmeler Kadınların eğitim ve ekonomik bağımsızlıklarının artması Güvenli ve yeterli su imkanlarının artması Avrupa’ya yoğun bir göç yaşanmıştır.Bu durum dünya nüfusunun dağılışını bozmuştur. Çalışan kadınlar az çocuk istediği için nüfus artış hızı da azalmıştır. Nüfusun gelişimini ya da değişimini dönemlere ayırarak inceleme işine demografik süreç modeli diyoruz. Doğurganlık ve ölüm oranları Sağlık alanındaki ilerlemeler Beslenme imkanlarının artması Eğitim seviyesinin yükselmesi Yaşam standartlarının yükselmesi Nüfus planlaması Savaşlar Deprem,Sel gibi doğal afetler. Üretim artar. Vergi gelirleri artar. Mal ve hizmetlere talep artar. Yeni endüstri dalları doğar. İhracatta rekabet kolaylaşır. İşsizlik artar. Kalkınma hızı düşer. Kişi başına düşen milli gelir azalır. Tasarruflar azalır ve tüketim artar. İç ve dış göçler artar. İnsanların temel ihtiyaçlarının karşılanması zorlaşır. İhracat azalır. Demografik (nüfusa bağlı) yatırımlar artar. Çevre kirlenmesi artar. Belediye hizmetleri zorlaşır Nüfus artışı,ülke kaynaklarının kullanımın dolayısıyla da tüketimini hızlandırır. Genelde savaşların olduğu ülkelerde erkek nüfusunun azlığından söze dilebilir.Kastamonu da Ersizler diye bir köy bulunmaktadır.Bunun sebebi buranın mezarlığına Kurtuluş savaşı yıllarında uzun süre erkek defnedilmemiştir. ERKEK NÜFUSU YAŞ GRUPLARINI KADIN NÜFUSU NÜFUS MİKTARINI Nüfus özellikleri Nüfus hareketleri Nüfusun yaş durumu Nüfusun cinsiyet durumu Nüfusun ekonomik durumu Ülkenin gelişmişlik durumu 1-Doğurganlık ve ölüm oranları 2-Kadınların eğitim düzeyinin ve ekonomik bağımsızlıklarının artması. 3-Sağlık alanındaki ilerlemeler.(Aşılama,bulaşıcı hastalıklara karşı etkili ilaçların bulunması) 4-Beslenme imkanları 5-Eğitim seviyesinin durumu 6-Yaşam standartları 7-Nüfus planlaması çalışmaları 8-Savaşlar Düzgün bir üçgene benzeyen bu piramit,yüksek doğum ve ölüm oranlarına sahip ülkelere aittir. Sanayi Devrimi öncesi toplumların çoğu bu piramit örneğini yaşamıştır. Günümüzde ise Bangladeş gibi yüksek doğum ve ölüm oranlarının yaşandığı ülkelerde görülmektedir. 0-5 yaş grubundaki ölüm oranlarının azalmaya başladığı; ancak doğum oranlarının yüksek olduğu ülkelerin piramididir.Bu tür piramitler,İran ve Nijerya gibi gelişmekte olan ülkelerde görülmektedir. Bu piramit ;arı kovanı şeklindedir. Düşük doğum ve ölüm oranlarının görüldüğü ülkelerin nüfus piramididir. Düşük doğum oranları nedeniyle piramidin tabanı dardır. İngiltere ve İsveç gibi ülkeler buna örnektir. Çan şeklindeki bu piramit, uzun bir zaman sürecinde düşük doğum ve ölüm oranlarından sonra doğum oranlarının arttığını göstermektedir. ABD ve Kanada gibi ülkelere özgü bir piramittir. Asimetrik şekilli bu piramit ,doğum oranında hızlı bir düşüş görüldüğü,ölüm oranının da düşük olduğu piramit tipidir. Japonya gibi büyük nüfus problemi yaşadıktan sonra hızla gelişen ülkelere özgü bir piramittir. Demografi İskandinav Nüfus artış 1831 1927 1935 az fazla 3 Sanayi inklabının ters Avrupa Sanayi az nüfus Çin UNFPA NÜFUS İç Kadınların doğru Nüfus Aritmetik yaşlı TÜRKİYE'DE NÜFUS SAYIMLARI TÜRKİYE’DE NÜFUS SAYIMLARI Türkiye’de ilk resmi nüfus sayımı 1927 yılında yapılmıştır. TÜRKİYE’DE NÜFUS SAYIMLARI İkincisi ise 1935 yılında gerçekleştirilmiş ve bunda sonra 1990 yılına kadar her beş yılda bir düzenli olarak sayım yapılmıştır. Türkiye'de Nüfus Sayımları ve Sonuçları NÜFUSUN ÖNEMİ NÜFUSUN ÖNEMİ Nüfus üretimi arttırır NÜFUSUN ÖNEMİ Nüfus tüketimi arttırarak gelişmeyi sağlar NÜFUSUN ÖNEMİ Fazla nüfus artışı işsizliğe ve göçe neden olur İŞSİZLİK ORANLARI NÜFUSUN ÖNEMİ Ülkelerin kalkınması nı eğitilmiş nüfus sağlar NÜFUSUN ÖNEMİ Nüfusun dengeli olarak artması gerekmektedir
