Bazı süreçler • Eş sıcaklıklı (izotermal) • • • Eş hacimli V=sabit V=sabit (izovolumik) V=sabit dQ=ncvdT dW=0 • • • Eş basınçlı P=sabit P=sabit (izobarik) P=sabit dQ=ncpdT dW=PdV • • • • Adyabatik (eş ısılı!) Enerji alış-verişi yok. Q=0 dE=-dW Adyabatik duvar Sistem tamamen yalıtılmış ise Q=0 Isı yolu ile enerji giriş çıkışı olmayacak kadar hızlı süreç Q=0 • Ani sıkışma (dizel motor), ani genleşme • • Serbest genleşme Pdış=0 Pdış=0 dW=0 T=sabit (Q=0 anlamına gelmez!) dE=dQ W=PV dE=dQ İdeal gaz ve bazı süreçler • • • • Eş hacimli süreç V=sabit I. Yasa dE=dQ-dW dW=0 dE=dQ dQ=ncvdT dE=ncvdT İdeal gaz PV=nRT dE=ncvdT • • • • • Eş basınçlı süreç P=sabit I. Yasa dE=dQ-dW dW=PdV W=PV dQ=ncpdT dE=ncpdT-PdV İdeal gaz PV=nRT PdV+VdP=nRT dE=ncpdT-nRdT dE=n(cp –R)dT • “ideal gazın iç enerjisi sadece sıcaklığın fonksiyonudur” • dE=ncvdT =n(cp –R)dT P P V=sabit dE=ncvdT İdeal gaz T=sabit a i P=sabit dE=n(cp –R)dT b E i= E s E=0 1 s T2 T1 V E=0 • Ti = Ts Ei = Es • V=sabit • P=sabit • Ea = Eb E= Ea – E1 = ncv(Ta – T1 ) E= Eb – E1 = n(cp –R)(Tb – T1 ) Ta = Tb o zaman ncv(T2 – T1 )= n(cp –R)(T2 – T1 ) • cv= cp –R ideal gaz V İdeal gazın eş sıcaklıklı dönüşümü P Ps, Vs, Ts i Değişimi tersinir yapmak için (heran Piç=Pdiş) sonsuz yavaş olarak piston hareket ettirilir. Pi, Vi, Ti TQ s T Isı banyosu • Sistem ideal gaz PV=nRT dE=ncvdT • Süreç T=sabit • I. Yasa dE=dQ-dW T=sabit dE=ncvdT=0 V dQ=dW İdeal gazın adyabatik (eş ısılı) dönüşümü • Sistem ideal gaz • Süreç adyabatik • I. Yasa PV=nRT dE=ncvdT Q=0 dE=dQ-dW PdV+VdP=nRdT dE=-dW ncvdT=- PdV R= cp – cv dE=-dW • İdeal gaz ve adyabatik dönüşüm dE=ncvdT R= cp – cv Adyabatik süreçler adyabatlar P izotermler 1 2 V İzotermal genleşme T T ISI BANYOSU T ISI BANYOSU T Adyabatik duvar Sabit hacimde ısı sığası cv V=sabit dW=PdV=0 dE=dQ Sabit basınçta ısı sığası cp P=sabit dE=dQ-PdV dQ=dE+PdV=d(E+PV) P sabit ise dQ=d(E+PdV)=dH P=sabit Q=H H=E+PV • H entalpi: sabit basınç altında ısı yoluyla alınan-verilen enerji (Q) sistemin entalpi değişimidir. Entalpi sadece ilk ve son duruma bağlıdır. Sisteme ait bir özelliktir. Durum denklemi ve durum fonksiyonu • Eğer bir büyüklük, sistemin geçmişine değil sadece o anki makraskobik değişkenlere bağlı olursa bu büyüklüğe durum fonksiyonu denir. Sıcaklık, basınç, hacim, iç enerji, entalpi • Bu olayın durumunu belirleyen denkleme ise durum denklemi denir. • PV=nRT • P = f (T, V) Durum fonksiyonu Durum denklemi Makroskobik değişkenler • veya T = f (P, V) , V = f (P, T) • Bazı durum denklemleri • PV=nRT ideal gaz Gerçek gaz Van der Walls • V=Vo(1+T-KP) Sıvılar Durum fonksiyonu ve durum denkleminin matematiksel tasviri f=f (x, y) df bir “tam diferansiyeldir.” f=f (x, y) takip edilen yoldan bağımsızdır. f bir durum fonksiyonudur. P i Çevrim sonunda Wnet0 Qnet0 E=0 T=0 P=0 s V=0 V f (x, y) bir durum denklemidir.