Slayt 1

DÜNYADA MADEN KÖMÜRÜ
AÇISINDAN ZENGİN YATAKLAR
AMERİKA YATAKLARI





ABD
Kanada
Kolombiya
Meksika
Brezilya
ABD KÖMÜR YATAKLARI
 1-Appalaş dağları yatakları
 Pensilvenya,Kentaki,Batı
Virginia(Virjinya),Tennessee(Tenisi),Ohio(Ohayo),Alab
ama,Georgia(Corciya) yatakları rezerv bakımından
zengindir.
 2-İç havzalar
 a-İçdoğu havzalar:Misisipi’nin doğusu(
Illionis,Indiyana,Kentaki)
 b-İçbatı havzalar:Misisipi’nin
batısı(Ayova,Misori,kansas,Oklahoma,Arkansas)
 C-içgüneybatı havzaları:
 D-Mişıgın Havzası:Mişıgın ve Huron Gölü arası)
 3-Kayalık dağları Havzaları
 Dağların doğu ve batı eteklerinde yer
alırlar.
 4-Pasifik Kıyı Eyaleti Yatakları
 Washington,Oregon ve Kaliforniya
www.fmo.org.tr. Amerika Birleşik Devletleri Appalaş (Appalachian) Bölgesi Kentucky, West Virginia Eyaletleri Kömür Madenciliği Sektörü Ekonomik
Sorunları(A.C.Taner).11/12/2014.
KANADA YATAKLARI
 a-Alberta ve Britanya Kolombiyası
Eyaletleri yatakları
 B-Vancouver yatakları
 Yeni İskoçya yatakları
http://tr.wikipedia.org/wiki/Kanada_co%C4%9Frafyas%C4%B1
KOLOMBİYA YATAKLARI
 Doğu ve Orta Kordilleralar,medellin
kenti yatakları.
https://www.google.com.tr/?gfe_rd=cr&ei=or_hVMLSFKXe8gec84HACA&gws_rd=ssl
#q=meksika+%C4%B1rmaklar%C4%B1
AVRUPA KÖMÜR YATAKLARI
 BİRLEŞİK KRALLIK KÖMÜR
YATAKLARI
 a-İskoçya kömür havzası: Edinburg
ve Glasgow arasındaki alçak ve
yüksek platolar)
 1-Batıda Ayrşair yatakları
 2-Merkezde Fayvşair ve Lenarşair
yatakları
 3-Güneydoğuda Lotiyen yatakları
 b-Penine dağları çevresindeki
havzalar( Kuzey,orta ve güney
Penineler)
 c-Galler( Wales) ülkesi güneyindeki
havzalar( Newport limanı ve batıda
Llanelh arasında)
 d-Doğu kent havzası ( İngilterenin
Dover kentibatısında)
Birleşik Krallık Kömür yataklarının
özellikleri
 1-hem birbirlerine hem kıyılara
yakındırlar
 2-Tüketim merkezlerine yakındırlar
 3-Denizyolu,demiryolu ve kanal
taşımacılığı ile çıkarılan kömürler
kolayca taşınmaktadır
 4-Geniş alanlara yayılmışlardır.
 5-İşletilmeleri ekonomiktir.
 6-Ülke rezervleri halen zengindir.
Almanya Kömür Yatakları
 1-Ruhr havzası( Westfalya yatakları
da denir)Ukraynanın Donbas
havzasından sonra Avrupa’nın ikinci
büyük yatağıdır.
 Çıkarım alanı Lippe,Ruhr ve Agger
ırmağı arasındaki alanlardır.
 2-Saar havzası
POLONYA YATAKLARI
 Silaezya yatakları olarak bilinir.
 A-Aşağı Silezya( Oder ırmağı ile Südet
arasında)
 B-Yukarı Silezya( Ostrava havzası)
 Çek Cumhuriyetinde Ostrava ve
Şivodoviz yatakları,Bohemya bölgesi
yatakları önemlidir.
 Macaristan’nın Pecs taşkömürü
havzası
 Romanya’nın Petroşeni ve Braşov
yatakları taşkömürü çıkarımına
uygundur.
FRANSA KÖMÜR YATAKLARI
 Fransa’nın kuzeybatısında FransaBelçika kömür havzası önemlidir.
 Kuzeydoğusunda Loraine havzası
 Massif Central dağlarında Blanzy
havzası
 Averjen ve Atikanya havzaları kömür
zengini alanlardır.
BELÇİKA KÖMÜR
YATAKLARI
 Güney Limburg ve Campine yatakları
yani PEEL havzası.Bunlar Ruhr havzasının
batıya doğru uzantısıdır.
 İSPANYA KÖMÜR YATAKLARI
 Kuzeyde kantabriya dağları eteklerinde
Asturya yönetim bölgesi sınırlarındaki
yataklardır.Yataklar Nalon,Sil ve Mino
ırmakları vadi boylarınca uzanır.Bir de
Berga yatakları vardır.
UKRAYNA KÖMÜR YATAKLARI
 Ukrayna yer altı ve yerüstü kaynakları
bakımından zengin bir ülkedir.En zengin
olduğu madenler demir ve kömürdür.
 En önemli havzası Don ırmağının kolu olan
Donec ırmağı aşağı yatağındaki Donets
veya Donbass havzasıdır.Avrupanın en
büyük antrasit rezerv sahasıdır.yakınında
Krivoy Rog demir yatakları mevcuttur.
RUSYA KÖMÜR YATAKLARI
 Rusya’nın Avrupa kesimi kömür
yatakları Moskova ve Tula bölgesi
yataklarıdır.
 Bir diğer önemli havza Ural dağları
havzalarıdır.Bunların en kuzeyde
olanları Peçora,Vorkuta ve Kojva
havzalarıdır.
 Orta ve güney Urallar’da ise Kizel,Serov
ve Çelyabinsk yataklarıdır.
 Rusya’nın Asyada kalan havzaları ise
şunlardır:
 a-Kuzbas havzası: batı Sibiryanın
güneyinde Obi ile Tom ırmakları arasında
Altay dağları eteklerinde yer alır.
 Rusya Federasyonu içinde kalan en büyük
taşkömürü havzasıdır.
 b-Abakan ve MinusinskÇernogorsk yatakları:
 Yukarı yenisey ırmağı çevresinde yer
alırlar.
 c-Angara havzası:Angara ırmağı
yukarı yatağı çevresinde yer
alır.Havza Baykal gölü kuzeybatısında
yer almaktadır.İrkutsk havzası
olarak da bilinir.




d-Bukaçaça yatakları
e-Bureya yatakları
f-Arsenyev ( Suşan ) yatakları
g-Sahalin Adası yatakları
 Rusya Linyit yatakları
 a-Lena Havzası: Orta ve Doğu Sibirya
 b-Tunguska havzası:Yenisey ve Lena
ırmakları arasında
ASYA KÖMÜR REZERVLERİNİN
DAĞILIŞI
 Asya’nın taşkömürü rezervleri
açısından en zengin ülkesi
Çin’dir.Önceleri ABD dünya
sıralamasında birinci iken yapılan yeni
etüdler ile Çin ilk sırayı almıştır.
ORTA ASYA TÜRK ÜLKELERİ
KÖMÜR YATAKLARI
 1- KAZAKİSTAN
 Ülkenin en büyük havzası,Orta Kazakistan
Bölgesindeki Karaganda taşkömürü havzasıdır.60
milyar tonluk rezervi olduğu bilinmektedir.
 Ayrıca Ekibastuz,Kuşburnu,Uspenkiz,Baykonur,Ariş ve
Lenger diğer havzalardır.Ancak hepsinin toplam
üretimi ülke üretiminin ancak % 25’ini sağlamaktadır.
 Kazakistan’da ayrıca ülke kuzeyinde,Aktuba ve
berçukur havzalarında linyit çıkarılmaktadır.
 2-KIRGIZİSTAN
 Ülkede yedi farklı bölgede çıkarım
yapılmaktadır.
 Taş-Kumır, KokYangag,Kızılkaya,Uçkorgan,Cergalan
ve Sulyukta
 3-Özbekistan
 Kokant’ta Linyit çıkarılmaktadır.
 Taşkömürü ise
Lenger,Gazalkent,Angren,fergana
havzası ve Kokant’ın güneyinde
çıkarılmaktadır.
ÇİN KÖMÜR YATAKLARI
 1-Kuzey ve Doğu Çin yatakları
 Şansi,Hopei,Honan ve Şantung bu
bölgenin en önemli yataklarıdır.
 Bunlar arasınde rezervi en zengin
olan Şansi’dir.Havza demir yolları ile
sanayi merkezine bağlanmıştır.Şensi
havzası da bu bölgenin önemli rezerv
alanıdır.İki havzayı birbirinde HoangHo ırmağı ayırır.
 Şansi ve Şensi havzaları dünyanın en
büyük taşkömürü rezervlerine
sahiptir.
 Bu havzaları dışında Tangşan,Hoan ve
şantung yatakları çıkarım yapılan
diğer alanlardır.
 2-Kuzeydoğu Çin ( Mançurya)
yatakları
 Ülke rezervlerinin ancak % 10’nun bu
bölgede olduğu tahmin edilmektedir.
 Fuşin,Fuşun ve Kailan yatakları bu
bölge için önemlidir.
2- Güney Çin Kömür yatakları
 Bu yataklar Seçuan yatakları ve
kuzeyde Yangçe ırmağı yatağı ile
Sikyang ırmağı vadisi arasında kalan
yataklar olarak ikiye ayrılır.Yunnan
yataklarında da çıkarım
yapılmaktadır.
 Çin işgalindeki Doğu Türkistan
yatakları
 Urumçi
yatakları,Karamay,Aksu,Kaşkar,Hami
önemli yataklarıdır.
HİNDİSTAN KÖMÜR YATAKLARI
 Ülkenin başlıca büyük kömür
rezervleri kuzeydoğu eyaletlerinde
işletilmektedir.
 1-Bengal ve Bihar Eyaletleri:Bir bütün
olarak Damodar havzası yatakları ile
temsil edilir.
 2- Madya Pradeş yatakları
 3-Orissa Eyaleti yatakları
JAPONYA’NIN KÖMÜR YATAKLARI
 a-Hokkaido adası yatakları
 b-Honşu adası yatakları
 c-Kiyuşu adası yatakları
Japonya Kömür Madenciliği
Japonya kömür yatakları tersiyerde
teşekkül
etmiş olup tektonik ve volkanik tesirlerle
kömürleşme antrasit hatta tabii
kok'a kadar ilerlemiştir. Japonya kömür
havzalarında damar meyilleri çok değişik
olup 0 la 50 derece arasında değişmekte
ve
bir çok faylar vasıtası ile parçalanmış
durumdadır.
Japonyada kömür madenlerinde kullanılan
işletme metotları rambleli veya göçertmeli
uzun ayak metottandır.
Memleketin umumi maden kömürü rezervi
20 Milyar ton olup kömür yatakları bütün
memleket sahasına yayılmış, kısmen kara
ve kısmende deniz altına doğru yayılmış
vaziyettedir.
Japonya taş kömür istihsali irili ufaklı
800 ocaktan yapılmaktadır. 1957 istihsali
52 255 000 t, 1961 istilısalide 56 600 00ü t
dur
WEB_1,2014
ENDONEZYA KÖMÜR YATAKLARI
 a-Sumatra adası yatakları
 b-Borneo adası yatakları
AFRİKA KITASINDA KÖMÜR
REZERVLERİNİN DAĞILIŞI
 Afrika kıtasının en önemli kömür
üreticisi Güney Afrika Cumhuriyetidir.
 Kömür yataklarının büyük çoğunluğu
Transvaal eyaletinde yer
almaktadır.Bu eyaletteki yataklar
WİTBANK havzası yatakları olarak
tanımlanır.
 Kömür çıkarılan diğer Afrika ülkeleri
Zimbabve,Bostvana ve Svaziland’dır.
OKYANUSYA KÖMÜR
REZERVLERİNİN DAĞILIŞI
 AVUSTRALYA KÖMÜR YATAKLARI
 Queesland eyaleti başta olmak üzere,Yeni
Güney Galler ve daha az önemli sayılan
Viktorya,Güney ve Batı Avustralya
eyaletleri yatakları işletilmektedir.
 Queesland eyaletinde Blair Atol havzası ve
Ipswich havzası önemlidir.
 Ayrıca Perth havzası çıkarımın önemli
olduğu havzalardandır.
 Yeni Zelanda kömür havzaları ,Güney
adasının kuzeybatı kıyılarında
toplanmıştır.Üretim Nelson kenti
demir çelik fabrikalarına gönderilir.
Dünya taş Kömürü rezervleri
 Dünya toplam antrasit-bitümlü, alt-bitümlü kömürler ve
linyit rezervlerinin 826 milyar ton olduğu ve bu rezerv
toplamının 411 milyar tonunun antrasit-bitümlü kömür
(taskömürü)rezervleri oldugu belirtilmektedir (Tablo-3)
 Kömür rezervlerinin miktar olarak çokluğu yanında en
önemli özelliği ise, coğrafi olarak hemen hemen
dünyanın bütün bölgelerinde 100’den fazla ülkeye
yayılmıs ve 50’den fazla ülkede üretiliyor olmasıdır
(Sekil-1).
 Kömür rezervleri birçok ülkede
bulunmasına ragmen dünya kömür
rezervlerinin % 71’i dört ülkede
bulunmaktadır. En fazla rezerve %
28,9 payla A.B.D. sahiptir. Bunu %19
payla Rusya, % 13,9 ile Çin, %9,2 ile
Avustralya ve % 7,1 payla Hindistan
izlemektedir
Rezervler ve Üretim
 Dünya bilinen kömür rezervlerinin
üçte ikisine üç ülke sahip
bulunmaktadır.
 A.B.D.(23.3),B.D.T.(Ukrayna,Rusya,K
azakistan % 23.4) ve Çin ( %11.1).
 Avustralya ( % 8.8),Hindistan (
%6.8),Almanya ( %6.5),Güney Afrika
( % 5.4) ve Polonya ( % 4.1).
 İkinci Dünya Savaşı öncesinde kömür
ticareti,Büyük Britanya başta olmak
üzere,Almanya ve Polonya gibi üç ülkenin
elinde bulunuyordu.
 Savaş sonrası yıllarda dünya kömür
ticaretinde bazı değişiklikler
olmuştur.Giderek üretimi artan A.B.D’nin
pazara girmesi ve onu Avustralya ve Güney
Afrika Cumhuriyetinin takip etmesidir.
 Bugün ABD,Avustralya,G.Afrika
Cumhuriyeti,Polonya ,Ukrayna,Büyük
Britanya ve Almanya en çok kömür
ihraç eden ülkelerdir.
 ABD,BDT,Hindistan,Çin ve G. Afrika
Cumhuriyeti önemli kömür rezervine
sahip ülkelerdir.
 Dünya enerji üretiminde kömürün
payının düşmesini beş sebeple
açıklayabiliriz.
 a-Yeni kömür ocaklarının işletilmeye
açılarak üretime geçmesi uzun zaman
almaktadır.
 b-Termik satrallerin daha çok petrole
dayalı kurulmuş olması
 c-Petrolle çalışan santrallerin kömürle
çalışır duruma getirilmesinin uzun
sürmesi ve kömürün
hemenkullanılamaması
 d-Nükleer santrallerin devreye
girmesi
 e-Kömür madencilerinin sürekli ücret
artışı taleplerinin olması