“Türkçe Öğrenirken Köprü Dil Olarak İngilizce” ”English As A Bridge Language Between Turkish And Other Languages” Dr. Hüseyin ARAK Konuşma Özeti Giriş: Dil edinimi Çokdillilik: Yabancı dil Türkçe öğretirken İngilizceden niçin yararlanılmalı? İngilizceden edinilen yabancı dil öğrenme yöntemlerinin aktive edilmesinin sağladığı yararlar * Ortak Özellikler * Benzerlikler Sonuç ve Öneriler GİRİŞ: Dil Edinimi / Spracherwerb Tek dilli / Monolingual İki dilli / Bilingual Ana dili edinimi = L1-Edinimi = Birinci dil edinimi Yabancı dil edinimi = L2-Edinimi = İkinci dil edinimi İngilizceden sonra ikinci yabancı dil olarak Türkçe= L3 Çokdillilik: L2 ve L3 öğretimindeki farklılıklar Çokdillilik, büyük bir sorunla karşılaşmadan kendini iki dilde ifade etme becerisidir. Belirli özellikleri: Dilbilgisi ve sözcük öğretimi yanında İngilizce öğrenirken elde edilen dil öğrenme becerileri de dikkate alınmalıdır. Öğrencilerin dil öğrenme ile ilgili elde ettikleri beceriler: Paraphrase (açınlama): Bir sözcüğü başka sözcüklerle açıklayabilme becerisi. Foreignizing: Bir sözcüğün hedef dildeki dil kurallarına uyarlama becerisi. Ana dili dışında başka bir dilin leksikal ve dil bilgisine de sahiptir. Niçin Türkçe öğrenirken İngilizceden yararlanılmalı? Karşılaştırmalı Analizler ne kazandırır? Öğrenciler Türkçe önbilgisi olmadan, ancak en az 7-8 yıllık İngilizce önbilgisi ile gelmektedirler, bundan dolayı “Köprü dil” olarak İngilizce devreye sokulmalıdır. L3 olarak Türkçe öğrenimi sırasında öğrenci isteyerek veya istemeyerek L2 İngilizce ile karşılaştırma yapar. Eğer bu aşamada öğretmen desteği ile süreç doğru yönlendirilir ise L2’den elde edilen “yabancı dil öğrenme” deneyiminden olumlu transferler yapılabilir. L2-İngilizce ve L3-Türkçenin dilbilgisel yapıları karşılaştırmalı analiz yöntemiyle incelenebilir. L2-İngilizce ve L3-Türkçe ile benzerlik göstermediğinden, Türkçe ile farklı olan yönlerine (SOV) karşılaştırmalı örneklerle dikkat çekmeliler. Her iki dil aynı ağırlıkta çeşitli yönlerden ele alınmalıdır. Karşılaştırmalı analizin amacı, dil öğrenme sürecinin belirli hedeflere yönlendirmektir. Böylece dilbilgisel fenomenler açıklığa kavuşturulur ve eksiklikler tamamlanır. İngilizceden sonra Türkçe İngilizcenin Türkçe öğrenirken “Köprü Dil” görevi görebileceği ortak yönlere ilişkin somut örnekler. 1) Söz dizimsel karşılaştırma Hint-Avrupa dil ailesinden olan İngilizcenin SVO dizilişine karşılık Türkçede SOV cümle dizilişi vardır. Standart Türkçe bir cümlede yüklem cümlenin en sonundadır. Türkçede pragmatik unsurlara bağlı olarak oldukça serbest bir cümle dizilişi de söz konusudur. Söz dizimsel örnekler L3: Tükçe (SOV): Ali bir aslan görüyor. Özne Nesne Yüklem L2: İngilizce (SVO): Ali sees subject verb a lion. object Sözcük dizimine örnekler L3: O kitabı okuyor. (SOV) L2: He reads the book. (SVO) L3: Ali Kayseri’de oturuyor. (SOV) L2: Ali lives in Kayseri. (SVO) Soru zarflarında sözcük dizimi L3: Emel nerede oturuyor? L2: Where lives Emel? L3: O kaç yaşında? L2: How old is she? L3: Bunu kim söylüyor? L2: Who says this? Sonuç ve Öneriler “Olumlu transferlerin” farklı etkileri olacaktır: L2-İngilizce öğreniminde elde edilen mevcut yabancı dil öğrenme bilgisi olumlu katkı sağlar, Mecvut İngilizce dil bilgisine ve yabancı dil öğrenme deneyimine hedefe yönelik olarak başvurulmalıdır. Öğrenilmesi sözde zor olan Türkçeye karşı oluşacak engellemelerin ve önyargıların ortadan kaldırılmasına da katkıda bulunabilir. Çok Teşekkürler! İletişim: Doç. Dr. Hüseyin ARAK Erciyes Üniversitesi Eğitim Fakültesi 38039 Kayseri Tel: +90 352 437 4901 /37370 Web: http://www.almancaogreniyorum.com E-mail: arak@erciyes.edu.tr