Karar

SİSTEM ANALİZİ
Geleneksel Tasarım Araçları
İçerik
 Tasarım araçlarının avantajları
 Karar tabloları
 Karar ağaçları
Karar ağaçları
Geleneksel
tasarım araçları
Karar tabloları
İş akış şemaları
Tasarım
Araçları
Veri akış diyagramları
Yapısal tasarım
araçları
HIPO
Warrier-Orr
Nassi-Shneiderman
Veri akış diyagramı örneği
Karar ağacı örneği
Karar tablosu örneği
Sistem modelleme
 Sistem modeli, şu anda kullanılan ya da önerilen sistemin
temsili
- Veri akışı anlamında
 Sistem modeli ne anlatır?
- Veri ya da bilginin sisteme girdiği noktaları
- Veri ya da bilginin İşlem göreceği yerleri, aynı zamanda alınacak
önlemleri ve yapılması gerekenleri
- Verinin çıktı olacağı noktaları
Sistem modelleme
 Bir sistemin bir modele indirgenmesi
Kağıt üzerinde
- Bilgisayar üzerinde
-
 Bir sistemin bir sistem modeli ile anlatılması ne sağlar?
Sistem analistinin sistemi gözünde canlandırabilmesi
- Üzerinden değişiklik yapabilmesi
- Değişiklikler yapmayı deneyebilmesi
-
-
Bu değişiklikleri gerçek yaşamda yapmayı deneyip başarısız olursa bu
şirketin milyon dolarlarına mal olabilir
Tasarım araçları
 Sistem modeli oluşturmak amacıyla tasarım araçları
kullanılmakta
 Tasarım araçları sistem yapısının bir grafik ya da görselle
sunumunu sağlamakta
 Tasarım araçları sistem analistlerine ne sağlıyor?
- Sistemi planlama
- Sistemi anlatma
- Sistem ile ilgili sorunları gidermeyi
- Sistemi dokümante edebilmeyi
Tasarım araçlarının avantajları
 İletişim işlevi
Çalışanlar arasında sistemin anlaşılması anlamında iletişimi
sağlaması/kolaylaştırması
- Mühendisler, tasarımcılar, yöneticiler, programlamacılar
- Karmaşık planları ya da sorun çözümlerini anlatma
-
 Planlama aracı işlevi
Yeni bir sistemi planlama ve tasarlama için esnek araçlar
Sistem planlama aşamasında iken ilişkilerin ve eylemlerin
görselleştirilmesi
- Farklı veri akış yollarını ve alternatif yöntemleri denemeyi kolaylaştırma
-
Tasarım araçlarının avantajları
 Sistemin genel taslağını çıkarma
Sistemdeki önemli elemanları ve ilişkileri detaylara girmeden görmek
- Sistemin temel adımlarının ve süreçlerinin kuş bakışı görünümü
-
 Rolleri tanımlama
-
Çalışanların rolleri, çalışma yerleri
 İlişkileri gösterme
Sözlü/yazılı anlatımla açıklanamayacak ilişkiler
- Veri elemanlarının ve sistem bölümlerinin birbirleri ile ilişkileri
-
Tasarım araçlarının avantajları
 Mantıksal işlemleri desteklemesi
Mantıksal hataların görsel bir gösterimde görülmesi/farkedilmesi sözlü
anlatımda farkedilmesinden daha kolay
- Sistem analistinin bu konuda gerekli önlemleri alması
-
 Çözüm bulmayı kolaylaştırması
- Sistem problemleri, iletişim bozuklukları ya da öngörülememiş
gelişmeleri tasarım araçları ile daha kolay teşhiş etme
Tasarım araçlarının avantajları
 Sistemi dokümante etme
Sistemin önemli unsurlarını grafiksel olarak açık ve kalıcı bir biçimde
kayıt altına alma
- Daha sonra değişiklik yapılabilmesi kolaylaşır
- Sisteme yabancı olanların sistemin unsurlarını kolaylıkla ve hızlıca
kavraması
-
Karar ağaçları
Geleneksel
tasarım araçları
Karar tabloları
İş akış şemaları
Tasarım
Araçları
Veri akış diyagramları
Yapısal tasarım
araçları
HIPO
Warrier-Orr
Nassi-Shneiderman
Karar tabloları
 Karar verirken söz konusu olan durumları, seçenekleri ve
alternatifleri gösteren matris yapısındaki çizelgeler
 Karar tablolarının unsurları
- Durum kütüğü: Karar vermede ortaya çıkacak tüm olası durumlar
- Eylem kütüğü: Tüm olası eylemlerin listesi
- Durum girişi: Ortaya çıkacak durumların tüm olası
kombinasyonlarının listesi
- Eylem girişi: Her bir durum kümesi için uygulanacak eylem
Karar tabloları
Durum kütüğü
Durum girişi
Eylem kütüğü
Eylem girişi
Karar tablosu / Örnek
 Otobüs bileti fiyatını belirleme
 Sabah 10.00’dan sonra seyahat edecekler indirimli bilet,
10.00’dan önce seyahat edecekler tam bilet ücreti ödemekte
 Yaşı 60 ve daha büyük olanlara bu ücretler üzerinden %20
iskonto uygulanmakta
Durumlar / Eylemler
 Bu açıklamalara göre 2 durum var (Durumlar)
Seyahat saati 10.00’dan önce mi sonra mı? Evet / Hayır – 2 cevap
- Yolcunun yaşı 60 ve üstü mü? Evet / Hayır – 2 cevap
-
 4 farklı fiyat uygulanabilir (Eylemler)
Tam bilet
- İndirimli bilet
- %20 iskontolu tam bilet
- %20 iskontolu indirimli bilet
-
Durumlar
 Bu açıklamalara göre 2 durum var (Durumlar)
Seyahat saati 10.00’dan • Evet
önce mi sonra mı?
• Hayır
2
2x2=4
Yolcunun yaşı 60 ve
üstü mü?
• Evet
• Hayır
2
4 olası kombinasyon
Karar tablosu / Durumlar
Seyahat saati 10.00’dan önce mi sonra mı?
Yolcunun yaşı 60 ve üstü mü?
E
E
Eylemler
E
H
H
E
H
H
Eylemler
Tam bilet (Eylem 1)
• 10.00’dan önce / 60 yaş altı
İndirimli bilet (Eylem 2)
• 10’dan sonra / 60 yaş altı
%20 iskontolu tam bilet (Eylem 3)
• 10.00’dan önce / 60 ve üzeri yaş
%20 iskontolu indirimli bilet (Eylem 4)
• 10’dan sonra / 60 ve üzeri yaş
Karar tablosu / Eylemler
Seyahat saati 10.00’dan önce mi?
Yolcunun yaşı 60 ve üstü mü?
Tam bilet
İndirimli bilet
%20 iskontolu tam bilet
%20 iskontolu indirimli bilet
E
E
E
H
H
E
H
H
Karar ağacı
Yaş >=60 mı?
Evet
Evet
Hayır
10.00’dan sonra mı?
Evet
%20 iskontolu indirimli bilet
İndirimli bilet
%20 iskontolu tam bilet
Hayır
Yaş >=60 mı?
Hayır
Tam bilet
Karar ağacı
İş akış şemaları
 Bir problemin çözümündeki adımlar
- Sistem organizasyonu, bilgisayar programı
 Bilgisayar programları > Program iş akış şemaları
- Bir programdaki aşamalar
 Sistem organizasyonu > Sistem akış şemaları
- Tüm sistemin işleyişi
İş akış şemaları
 Sistem analistine ne sağlar?
 Tüm sistemi ya da sistemin bir kısmını
grafiksel olarak görüntüleme
 Sistemdeki ilişkileri görme
 Şuanki işlemleri değerlendirme
gerekiyorsa yeni işlemler ekleme
ve eğer
İş akış şemaları / Semboller
 İş akış şeması çizmek için ANSI tarafından oluşturulmuş standart
semboller kullanılmakta
-
ANSI (American National Standarts Institute)
 İş akış şemalarında semboller neleri temsil eder?
-
İşlev / Görev
Karar
Eylem
Gerekenler
Girdi / Çıktı
Kullanılan ekipman
Semboller
 Faaliyet / İşlem
- Yapılacaklar
- Fişi tak, ampulü değiştir
 Bağlantı
- İşlemleri birbirine bağlamak için kullanılmakta
Semboller
 Karar
- Evet ya da Hayır kararının verileceği anlamında
- Genelde soru cümlesi şeklinde
- Lambanın fişi takılı mı? Ampul patlak mı?
 Girdi/Çıktı
- Sistem girdi ve/veya çıktılarını gösterir
Semboller
 Akış çizgisi
- Akış yönünü gösterir
- Sembolleri anlamlı bir biçimde bir birbirine bağlar
 Başlangıç / Bitiş
- Başlangıcı ve bitişi gösterir
İş akış şeması çizme
 Uygun semboller kullanılmalı
 Başlangıç noktası net olarak görülebilmeli
 Akış tek yönlü olmalı
- Üstten alta
- Soldan sağa
 Yönlü akış çizgileri mutlaka şemadaki bir başka adıma bağlı
olmalı, bağlantısız yönlü akış çizgisi kalmamalı
İş akış şeması çizme
 Sembollerin içindeki cümleler / ifadeler / sorular anlaşılır olmalı
 Gerekiyorsa yan notlar kullanılarak çeşitli bölümlere açıklamalar
eklenmeli
 Her karar için iki olasılık da mutlaka söz konusu olmalı
- Evet
- Hayır
 Karmaşık sistemler için çizilirken sistem için çalışan herkesin iş
akış şeması çizimine dahil olması önemli !
İş akış şeması / Ne sağlar?
 Sistemin tüm bileşenleri ile birlikte görselleştirilmesi
 Etkili bir eğitim aracı
 Sistemin anlaşılması için yararlanılabilir
 Sistem ile ilgili iletişim kurulacağı zaman kullanılabilir
 Sistemdeki hata ve zorlukların görülebilmesi
Aşağıdaki karar ağacı için iş akış şeması çiziniz?
Yaş >=60 mı?
Evet
Evet
Hayır
10.00’dan sonra mı?
Evet
%20 iskontolu indirimli bilet
İndirimli bilet
%20 iskontolu tam bilet
Hayır
Yaş >=60 mı?
Hayır
Tam bilet
İş akış şemasını çiziniz
 Sistem Analizi dersinin değerlendirilmesinde devamsızlığın
uygulanması
- Devamsızlığı >5, finale girmedi – F1 ile kalır
- Devamsızlığı >5, finale girdi ama geçer not almadı – F1 ile kalır
- Devamsızlığı <5, finale girmedi – F2 ile kalır
- Devamsızlığı <5, finale girdi ama geçer not almadı – F3 ile kalır
- Devamsızlığı <5, finale girdi ve geçer not aldı – Geçer
(A1, A2, A3, B1, B2, B3, C1, C2, C3, D notlarından biri ile)