kabak yetiştiriciliği

Ülkemizde son yıllarda çekirdek kabağı yetiştiriciliğinin yayılmaya başladığı görülmektedir. Bunun
nedenlerini aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
1.Ekonomik Nedenler : Sakız kabağının taze tüketim amacıyla yetiştiriciliği özellikle iç bölgelerde ekonomik
olmamaktadır. Çünkü; yemeklik kabak yetiştiriciliği yapmak isteyen üreticiler iklim faktörleri nedeniyle tohum ekimini
Nisan sonu-Mayıs başında yapmakta, hasadın yapıldığı Haziran ayı ortalarında kabak fiyatları diğer bölgelerden gelen
ürün nedeniyle düşmekte ve bunun sonucu olarak da, üreticinin gelir düzeyi azalmaktadır. Bu durum aşağıdaki tablodan
daha net bir şekilde görülebilir.
Yazlık Kabak
Verim
3-4 t/da-meyve
Fiyat
250-300 bin TL/kg**
* : 2002 Yılı rakamları verilmiştir.
Kabak Çekirdeği
Sulu Koşullar
Kıraç Koşullar
110-120 kg/da-tohum
75-80 kg/da-tohum
7-9 milyon TL / kg*
** : Yaz ayları ortalama fiyatı
Buna göre İç Anadolu Bölgesi koşullarında çekirdek kabağı yetiştiriciliği sakız kabağı yetiştiriciliğine göre
yaklaşık 10 kat daha karlı görünmektedir. Bunun yanında üretim masrafları da dikkate alındığında karlılığın daha da
yüksek olması beklenmektedir. Dünyada Çin ve Ukrayna’da çok miktarda kabak yetiştiriciliği yapılmaktadır.
2. Yetiştiricilik Avantajları : Yemeklik kabak yetiştiriciliğinde, yüksek verim için sulama zorunlu olmakta ve hasat sık
yapılmaktadır. Oysa çekirdek kabağı yetiştiriciliği kıraç koşullarda dahi yapılabilmekte ve iç bölgelerde ekim nöbetine
girme şansı bulunmaktadır. Su, gübre tüketimi ve ilaç tüketimi yemeklik kabak yetiştiriciliğine nazaran daha az
olmaktadır. Ayrıca ekimin, gübre atımını, çapanın ve çekirdek ayrımının makineyle yapılabilmesi işçilik giderlerini de
oldukça düşürmektedir. Tüm bu avantajlar üretim maliyetini azalttığı için çekirdek kabağı karlı bir ürün konumuna
geçmektedir.
3. Ürün Avantajları : Yemeklik kabak meyveleri depolamaya dayanıklı olmayıp, %90-95 oransal nemde 2-4 veya en fazla
10 gün depolanabilmektedir. Oysa kabak çekirdeği hasat sonrasında meyveden uzaklaştırıldığı için, nem almayan
depolarda uzun süre (1-2 yıl) saklanabilme özelliğine sahiptir.
4. Pazar Avantajı : Çekirdek kabağı pazarlama konusunda kabakgiller familyası sebzeler içinde en sorunsuz olanıdır.
Ürünün dayanıklı olması nedeniyle, üretici ürününü istediği zamanda ve istediği fiyata satabilme olanağına sahiptir.
Malın kıt olması nedeniyle de, devamlı pazar bulma imkanı bulunmaktadır.
Üretimde Kullanılan Çeşitler
Ülkemizde tescilli yapılmış çekirdek kabağı çeşidi bulunmamaktadır. Üreticiler çoğunlukla sakız kabağı
olarak tüketilen çeşitlerin tohumlarını tercih etmekte ve kendi tohumluklarını kendileri üreterek çekirdek kabağı
yetiştiricilinde kullanmaktadırlar. Ayrıca bazı üreticiler yetiştiriciliğin yoğun yapıldığı yerlerden (çoğunlukla Nevşehir)
tohum temin etme yoluna gitmektedir. Yetiştiricini bu konudaki bilgisizliği ve gerekli izolasyonu sağlamadan tohum
üretimi yapması sonucunda, yabancı tozlanmanın hakim olduğu kabaklarda, bitki ve tohum özellikleri bakımından
birörnek üretim materyali elde edilmesi güçleşmektedir.
Ülkemizde yetiştirilmekte olan çekirdek kabakları, çoğunlukla Cucurbita pepo L. Türüne dahildir. Az
miktarda da Cucurbita moschata türüne giren bal kabağı tohumları kullanılmaktadır.
Ülkemizde yetiştirilen çekirdek kabakları, tohum kabuklarının yapısına göre 2’ye ayrılmaktadır.
Kabuklu Tipler :
Bu tiplerin yetiştiriciliği daha yaygın bir biçimde yapılmakta ve tohum verimleri kabuksuz tiplere oranla daha yüksektir.
Bu tiplerde gerek çekirdek şekli ve iriliği gerekse meyve özellikleri yönünden farklılıklar bulunmaktadır. Çekirdek,
tombulca uzun veya biraz daha toparlakçadır. Meyve şekli uzun silindirik, uzun armut, dikdörtgene yakın silindirik,
eliptik veya yuvarlakça olabilmektedir. Meyve kabuk rengi hasada doğru turuncuya yakın sarı, yeşil veya turuncu zemin
üzerinde kırçıllı olabilmektedir.
Kabuksuz veya zar gibi kabuklu tipler :
Bunlar halk arasında kabuksuz tipler olarak da bilinmektedir. Çekirdek kabuğu çok ince, adeta zar gibidir.
Ancak kabuksuzluğu kontrol eden genlerin özelliği nedeniyle bu tiplerden tohum alınsa bile ertesi yıl arazide hem
kabuklu hem de kabuksuz çekirdekli meyvelere rastlamaktadır. Ülkemizde yürütülen çalışmalarda, kabuksuzluk
özelliğinin resesif bir allel gen tarafından kontrol edildiği ortaya konulmuştur. Meyve ve tohum şekli yönünden, kabuklu
tiplerde olduğu gibi farklı tiplerde rastlanılmaktadır.
Ülkemizin değişik yörelerinde, değişik tipte kabak çekirdeklerine talep olmaktadır. Örneğin; İç Anadolu
Bölgesi’nde kabak çekirdeği olarak iri ve uzun tip tohumlar tercih edilirken, Edirne ve Sakarya yörelerinde yuvarlak ve
dolgun tip tohumlar, Ege Bölgesi’nde ise çoğunlukla yuvarlakça olan bal kabağı çekirdekleri tercih edilmektedir.
Ülkemizde çekirdek kabağı yetiştiriciliği yapılan bölgelerden toplanan materyalle yürütülen çalışmalarda,
tohum şekli yönünden çok büyük farklılıklar gözlenmemesine rağmen, meyve şekli yönünden önemli farklılıklar
bulunduğu ve materyalin karışık olduğu belirlenmiştir.
Günümüzde çekirdek kabağı yetiştiriciliğinde karşılaşılan en önemli sorun çeşit sorunudur. Bu nedenle
yörelere uygun, çekirdek verimi ve kalitesi yüksek çeşitlerin geliştirilerek üreticiye verilmesi gerekmektedir.
KABAK YETİŞTİRİCİLİĞİ
Kabak yetiştirilme mevsimleri ve değerlendirilme şekillerine göre özellikleri yönünden diğer sebzelerden
önemli ölçüde farklılık gösteren bir yazlık sebzedir. Ülkemizde yazlık kabak üretimi son yıllarda yapılmaktadır. Yıllık
toplam kabak üretimimiz 400 – 500 bin ton civarındadır. Bu üretimin yaklaşık 400 bin tonunu yazlık kabak oluşturur.
Üretilmekte olan kabaklar bütün yıl boyunca insan beslenmesinde kullanılır. Yazlık kabaklar değişik şekillerde yemeklik
olarak, kışlık kabaklar ise genellikle kış aylarında tatlı ve böreklik olarak değerlendirilir. Ayrıca bu üretimin dışında büyük
miktarda kabak çekirdeği üretimi yapılır. Kabak çekirdekleri çerez olarak geniş çapta kullanılır. İnsan beslenmesi yanında
meyveleri ve çekirdekleri çok aranan aynı zamanda hayvan yemi olarak kullanılan bir sebzedir.
Kabakların orijinleri hakkında oldukça farklı görüşler vardır. Bazı araştırıcılar kabak türlerinin anavatanının
Amerika olduğunu, bazılar ise Asya olduğunu iddia etmektedirler. Bu araştırıcılar Cucurbita pego L., ile Cucurbita
moshata Pir’in orijinin Amerika, Cucurbita maxima Duch’ın ise Asya kökenli olduğunu bilmektedirler.
Amerika kökenli kabakların yabani formalarına Florida ve Texas bölgelerinde rastlandığı, M.Ö. 2000-15000 yıllarından
beri bu iki kabak türünün Amerika’da yetiştirildiği ve kullanıldığı birçok araştırıcı tarafından ifade edilmektedir.
Ülkemizde kabaklar yazlık, kışlık ve süs kabakları olarak gruplandırılmaktadır. Yazlık kabaklar içinde Sakız,
Girit, Su ve Asma kabağı yer almaktadır. Kışlık kabaklar ise Bal, Kestane ve diğer iri kabaklardan oluşur. Süs kabakları dış
ülkelerden getirilmiş olan Mis ve Parmak kabağı gibi çeşitlerdir. Bu sınıflandırmanım dışında kalan kabaklar botanik
özellikleri dikkate alınarak farklı şekillerde de tasnif edilmektedir.
Kök : Kabak tek yıllık bir kültür sebzesidir. Genç dönemde kazık kök ve etrafında 4-6 adet arasında değişen
oldukça yüzeysel olarak gelişen yan kökler bulunur. Zamanla yan kökler hızla büyüyerek saçaklanmış bir görünüm
kazanır. Toprak yapısı ve bitkilerin gelişme durumuna bağlı olarak kökler 1-1.5 m yanlara doğru uzar. Köklerin%60-70i
toprağın 30 cm’lik derinliğinde bulunur kışlık kabaklardan Bal ve Kestane kabaklarının kökleri 1-1.50 m derinliğe kadar
inebilir.
Gövde : Yazlık sakız ve Girit kabak çeşitlerinde gövde dik ve yarı yatık olarak büyür. Bitki50-100 cm’lik bir
çap içinde toplu görünümdedir. Gövde otsu olmasına rağmen kuvvetlidir. Kesiti köşeli başlangıçta yeşil iken zamanla
açık yeşil hatta kahverengi bir görünüm alır. Gövde üzerinde sert dikenler ve tüyler bulunur. Yazlık kabaklarda ana
gövdenin kolsuz ve kısa olması istenir. Bal ve kestane kabaklarında gövde toprak üzerinde 4-6 adet yan dal meydana
gelir. Yazlık kabaklar içerisinde kollu olarak gelişen formlara rastlansa da bu formlar ekonomik önem ifade etmez
Yaprak : Yapraklar uzun bir sapla gövdeye bağlıdır. Yaprak saplarının üzeri boyuna çizgili oluklu dikenli ve
tüylüdür. Yaprak sapının orta kısmında derin bir kanal vardır. Yaprak sapının içi boş ve yuvarlaktır. Yapraklar oldukça
büyük olup oval, beşgen ve kalp şeklindedir. Yapraklar parçalı ve dikenli olabilir. Yaprak kenarları dişlidir. Dişlerin ucu
sivri veya küt olup küçükten büyüğe doğru bir değişim gösterir. Yaprak damarları alt kısımda belirgin olup yüzlerinde
dikenler bulunur. Yaprakların alt ve üst yüzeyi tüylüdür. Yaprak rengi açık yeşilden koyu yeşile kadar değişir. Bazen
yapraklar gri yeşil veya gümüşi yeşil alacalı renkte olabilirler.
Çiçek : Kabaklarda çiçekler ana gövde üzerindeki yaprak koltuklarında meydana gelir. Hıyarlarda olduğu
gibi çiçekleri monoecious (tek evcikli) yani erkek ve dişi çiçekler aynı bitki üzerinde fakat ayrı ayrı yerlerdedir. Erkek
çiçeklerin sapları dişi çiçeklere oranla daha uzun ve incedir. Çiçekler yaprak koltuklarından tek veya 3-4 tanesi bir arada
olacak şekilde gelişirler. Çiçeklerde çanak ve taç yapraklar dip kısımda birleşik uç kısımda beş parçalı ve uçları sivridir.
Taç yapraklar perdeli yapıdadır. Çanak yapraklar yeşil taç yapraklar ise açık sarıdan koyu sarıya kadar değişen
renklerdedir. Erkek çiçekte erkekorganlar uzun sarı renklidir ve çiçek tozları birbirine yapışıktır. Dişi çiçek sapı kısa, kalın
ve köşelidir. Sap üzerinde meyve taslağı bulunur. Meyve taslağının uç kısmında ise çiçek yaprakları (çanak+taç) bunların
ortasında ise 3-5 parçalı tepecik yer alır.
Kabaklarda Monoecius çiçek formunun dışında hıyarlarda açıklanan Androecious, Andromonoecious,
Gynoecious, Gynomonoecious, Andrrodioecious ve Trimonoecious çiçek formlarına da rastlanır.
Meyve : Kabaklarda meyvelerin şekil, irilik, renk, dilimlik ve et karakterleri bakımından çeşitler arasında çok
önemli farklılıklar vardır. Sakız ve Girit kabaklarının bulunduğu yazlık uzun çeşitlerde meyveler sebze olarak
değerlendirildiği normal hasat devrelerinde 10-25 cm uzunlukta ve 3-10 cm çapındadır. Bu kabak çeşitleri tohumluğa
bırakıldığında 30-50 cm uzunluğa 10-15 cm kadar çapa sahip olabilmektedir.
Yaz kabakları içinde yer alan asma kabakları normal hasat devrelerinde 1-1.5 m uzunluğa ve 5-10 cm çapa
ulaşırlar. Aynı şekilde yazlık kabaklar grubunda yer alan su kabakları çeşide göre sap tarafı dar ve uzunca, dip kısmı
şişkin veya bazı çeşitlerde olduğu gibi koza şeklinde ortaları boğumlu olmak üzere 40-50 cm uzunluğunda ve 15-20 cm
kadar kalınlıktadır. Yazlık kabak çeşitlerinin meyve rengi beyaz gri (sakız),sarı,turuncu,yeşil ve koyu yeşildir.
Kışlık bal kabakları uzun silindirik, yuvarlak, basık yuvarlak ve armut şekillerinde olabilir. Kabuk rengi
sarı,turuncu, turuncu sarı ve turuncudur. Et rengi ise açık turuncudan koyu turuncuya kadar değişebilir. Kabuğu düz
olanlar yanında oluklu ve dilimli olanlarda rastlanır. Ortalama meyve ağırlığı 5-60 kg arasındadır.
Bal ve kestane kabaklarında meyve sapı oldukça kalın odunsu ve köşelidir. Bazı meyvelerde sapın meyveye
bağlandığı tarafta çukurluk meydana gelir.
Tohum ve çimlenme özellikleri :
Kabak tohumları çeşit karakterine göre beyaz, süt beyaz, gri beyaz, sarı beyaz, kahverengi, kırmızı kahverengi,
kurşuni, bronz, veya güneş yanığı esmer renkte olup dip kısımları hafif yuvarlak ve kökçüğün çıktığı uç kısmı sivridir.
Yazlık çeşitlerin çekirdekleri, iri kışlık çeşitlerinkine nazaran daha küçük ve daha narin yapıdadır.
Sakız ve Girit kabağı gibi yazlık kabakların tohumları genellikle beyazdır. Bin dane ağırlığı 200-400 gr arasındadır.
Bir kg’da 2500-5000 adet tohum bulunur.
Bal kabaklarının tohumları beyaz ve kurşuni renklidir. Tohumlar yuvarlağa yakın ve kenarları belirgindir. Bin dane
ağırlığı 400-500 GR’DIR. Bir kg’da 2000-2500 adet tohum bulunur.
Kabak tohumları %98oranında temiz, çimlenme oranı %90 civarında olmalıdır. Tohumlar çimlenme özelliğini
normal koşullarda 5-10 yıla kadar muhafaza eder. Tohumlar 10 C den itibaren çimlenmeye başlar. Optimum çimlenme
sıcaklığı 20-25 C’dir. Tohumlar 4-8 gün arasında çimlenirler. Çimlendirme denemeleri karanlık koşullarda yapılmalıdır.
Yetiştirme tekniği :
Çekirdek kabağı ilk yetiştirilmeye başlandığı yıllarda sulu koşullarda yetiştirilmişse de daha sonraları, kıraç
koşullarda da yetiştiriciliği denenmiş ve olumlu sonuçlar alınmıştır. Bu nedenle, bugün sulu koşullar yanında kıraç
koşullarda da yetiştiriciliği yapılmakta ve üretici bu koşullarda bile yüksek gelir elde etme imkanı bulmaktadır.
İlklim ve toprak özellikleri :
İklim ve toprak özellikleri
: sıcaklık ve kuraklıktan hoşlanmaz en iyi gelişme sıcaklığı 20-25 C’dir. Yetiştiriciliği
boyunca iklim dalgalanmazı gelişmeyi yavaşlatır. Vejetasyon süresi 140-160 gün olup gündüzleri sıcak geceleri serin
geçer. Gece-gündüz sıcaklıkları seri bir şekilde devam eder. Kabak ışığı seven bir bitkidir. Bazı çiftçilerimiz ağaçların
arasında yetiştirmekte fakat verim ve kalite alınamamaktadır. Uzun süreli kuraklık ve aşırı nem mantari hastalıkların
yayılmasına neden olur. Bu nedenle yetiştirme dönemi ve yerinin çok iyi seçilmesi gerekir. Toprak isteği bakımından,
humus miktarı fazla, gevşek ve besin maddesince zengin, orta ağır topraklarda ideal yetiştiriciliği yapılır. Ağır ve kumlu
toprakları sevmez ideal toprak ph’ sı 6-7 civarında olmalıdır.
Toprak hazırlığı :
Hububat veya bir başka ürün hasadından sonra tarla toprağı gölge tavındayken dik döner pulluk veya traktör
önüne takılmış ot yolan traktör arkasında 8-9 lu çizerle çizer ayaklarına temiz hava verilerek tarla sürülür. Sonbahar ve
kışı bu şekilde geçiren tarla yüzeyine havalar müsaade ettiğinde ve toprak sıcaklığı 10 C’ye ulaştığında dekara 5 kilo sıvı
organik preparat bol su ile akıtılır ve bu sefer çapraz olacak şekilde hasat sonrası yapılan toprak işleme tekrar edilir.
Sonbaharda bu tarlalara hububat veya daha doğrusu Macar fiği ekilir. Macar fiği mayıs başında ot için biçilir. Mayıs
ayının ortasında havanın ve toprak tavının müsaade ettiği gün ekim yapılır.
Çekirdek kabağı yetiştirilecek olan tarla, sonbaharda sürülmeli, ilkbaharda toprak analiz sonuçları dikkate
alınarak 30 kg/da triple süper fosfat, 20 kg/da potasyum nitrat, 20 kg/da amonyum nitratlı gübre toprağa
karıştırılmalıdır. Fosforlu ve potaslı gübreler ekimden önce, azotlu gübrelerin ise partiler halinde verilmesi önerilir. Daha
sonra hem gübrenin toprağa karışmasını sağlamak hem de yabancı otları temizlemek amacıyla kaz ayağı çekilmelidir.
Fosforlu ve azotlu gübrelerin 2/3 ekimle birlikte toprağa verilmeli, geri kalanı yan dalları çıkmaya başlayınca boğaz
verilmelidir. Üstten gübrelemede ise yapraklar 3-4 adet olunca bir sırt tulumbasına 300 gr /15-30-15 olan özel
gübrelerden 15 gün ara ile 3 defa kullanılabilir. Hasat’a 1 ay kala potasyum nitrat gübresinden dekara 1 kg bu gübreyi
verdikten 15 gün sonra 2. Potasyum nitrat uygulaması dekara 1,5 kg verilmelidir.
Tohum hazırlığı :
Dekara kullanılacak tohumluk miktarı 300 gramdır. Tohum için bir önceki yıl üretilen çekirdeğin dolgun iri taneli ve üzeri
deforme olmamış olanı seçilir. Alınan tohumluk ekim gününden önceki akşam kapalı bir alanda bir örtü üzerine yığın
yapılır. Yığın küçük bir el pülverizatörü ile %2’lik hümik asitli su ile ıslatılır. Her 100 kilo tohum için 250 gr.Tohum kaplama
kullanılacak şekilde tohum kaplama ıslatılmış yığın üzerine serpilerek tohumluk karıştırılır. Ve tohum kaplamanın
tohumlar üzerine yapışması temin edilir. Tohum kaplama ile kaplanmış tohumlar gölge bir yerde kurumaya bırakılır.
Ertesi gün sabah ekime gidilir.
Ekim
Ekime mayıs ayının ilk haftası başlanıp, toprak sıcaklığının 10-12 C olduğu zaman yapılır. Ürgüp’te doğrudan toprağa
ekim yöntemi ekimi ve dikimi yapılır. Ekim ocak cari ekim olup, 3-5 cm derinliğe her ocağa 2-4 adet tohum kullanılır.
Dekara sulu şartlarda 1,5-2 kg tohum kullanılır. Kabak çekirdeğin bin dane ağırlığı 2500-5000 adet arasında değişir.
Tohumlar; sulu şartlarda sıra arası 100 cm,sıra üzeri 50cm, kıraç şartlarda ise sıra arası 200cm, sıra üzeri 100 cm olarak
ekilmelidir. Diğer yörelerde ekimde mibzer kullanılabilir. Bunun yanında elle ekim yapan üreticiler de bulunmaktadır.
Kullanılan çeşidin dikine büyüme göstermesi veya yayılıcı gelişme göstermesi dikkate alınarak tohumlar 60x60 cm,
70x70 cm veya 80x80 cm aralıklarla açılmış olan ocaklara ekilir. Mibzerli ekimde 600-700 g/da, elle ekimde 1-1.5kg/da
tohum kullanılır. Tohumların topraktan çıkışı toprağın tavına ve iklime göre değişmekle birlikte 10-12 gün arasında çıkar.
Çapa ve seyreltme :
Bitkiler 3-4 yapraklı döneme geldiğinde kaymak tabakasını kırma, yabancı otları temizleme amacıyla çapa yapılır. Eğer
elle ekim yapılmışsa, ilk çapayla birlikte her ocakta 1 sağlıklı bitki kalacak şekilde seyreltme yapılır. İlk çağadan 3-4 hafta
sonra gerekirse 2.çapa yapılır. Bitkiye ne kadar çok çapa yaparsak kök gelişimi ve çekirdek sayısı o kadar fazla olur. Daha
sonra bitki toprak yüzeyini kapattığı için çapaya gerek duyulmaz.
Sulama :
Kabak’ta ekolojik şartlar baz alınarak ilk meyvelerin %70’i görülüne kadar sulama yapmaktan kaçınılmalıdır.
Meyvelerin %70 görüldükten sonra 1.sulama yapılmalıdır. Yağışların yeterli olduğu durumda ekimden yaklaşık 40-45
gün sonra ilk kabak meyveleri göründüğünde 1.sulama yapılır. Çekirdek kabağı yetiştiriciliği geniş alanlarda yapıldığı için
yağmurlama sulama bu bitki için uygun bir sulama yöntemidir. Her ne kadar ülkemizde salma sulama kullanımı yaygınsa
bu yöntem sağlıklı değildir. Sulamayla birlikte 10-15 kg/da amonyum nitrat gübresi verilir. İlk sulamadan 2-3 hafta sonra
2. Sulama yapılır. Kabaklar tohum oluşturduktan sonra hasat edilecekleri için meyveler tohumluk meyve iriliğini aldıktan
sonra sulamaya gereksinim duymazlar. Ancak sulama çekirdek kabağı yetiştiriciliğinde tohum verimi ve iriliğini etkileyen
bir faktördür. Bu nedenle meyve tutumu ve irileşmesi sürecinde sulamaya gereksinme duyacağı unutulmamalıdır.
HASTALIK VE ZARARLILARLA MÜCADELE
Mantari hastalık belirtileri görüldüğünde beş baş sarımsak alınır kabukları soyularak metal olmayan bir havanda
dövülerek suyu çıkartılır ve içine kendi kadar su konularak 24 saat bekledikten sonra suyu süzülerek alınır. Elde edilen
suyun üzerine 50 kat su konulduktan sonra bir pülverizatörle bitkiler yıkanır. Külleme hastalığı görüldüğünde toz
kükürtle mücadele yapılır. Bazı bitki yapraklarında yapışık toz pudra gibi öbekler görürseniz, yeni sürgünlerde bozulup
çürümeye başlarsa külleme hastalığı var demektir.
Hasat :
Genellikle yayılarak gelişen tiplerde bitki başına 2-3 meyve, dikine büyüme gösteren tiplerde ise 4-5 meyve
hasan edilebilir. Çekirdek kabaklarında meyve hasadı, tohumların irileşip olgunlaşması için tam olgunluk döneminde
yapılmaktadır. Bitkinin yapraklarının ve gövde kısmının tamamen sararıp kahverengine dönüştüğü, meyve sapının
kuruyarak bitki gövdesinden kolayca ayrılacak duruma geldiği tam olgunluk döneminde, yani yaklaşık ekimden 110-120
gün sonra hasada başlanır. Kabak da son sulama işlemi ağustos sonu Eylül başı gibi yapılır. Sulamadan sonra çekirdeğin
olgunlaşması için 1 ay arazide kendi halinde bekletilir. Sonra saplarından koparılarak 15 günde arazide pişmesi için
bekletilir. Bu bekletmedeki kasıt çekirdeğin kabaktan daha iyi ayrılmasını, biraz daha irileşmesini sağlamaktır.1,5 aylık
dinlenmeden sonra kabaklar çekirdeğinden ayırt edilmek üzere araziden toplanır. Hasat meyveyi bitkiye bağlayan sapın
kesilmesi veya kırılması şeklinde olur. Hasat edilen meyveler yağış söz konusu değilse tarlada 4-5 gün süreyle
bekletilebilir. Daha sonra tohum ayırma yerlerine getirilir. Hasat edilen meyveler yağışlı havalarda ıslak toprak
yüzeyinde bırakılmamalıdır. Hasat sonrası, tohumlar nispeten yüksek tohum nemine sahip olacaklarından yüksek hava
nemi meyve içindeki tohumların neminin artmasına ve tohumların meyve içinde çimlenmesine neden olabilir.
Tohum ayırma ve kurutma :
Hasat edilen meyvelerden tohumlar yörelere özgü çekirdek çıkartma makineleri kullanılarak veya elle ayrılır. Ayrılan
tohumlar, beton çekirdek kurutma yerlerine getirilir ve açık havada doğrudan güneş görmeyen beton kurutma
yerlerinde 10-15 gün bekletilerek kurutulur. Kurutulan çekirdekler , çuvallara konularak nemsiz ambarlarda saklanır.
ÇEREZLİK KABAK ÇEKİRDEĞİ YETİŞTİRİCİLİĞİNDE
BİTKİ BESLEME UYGULAMA PROGRAMI
BÜYÜME DEVRESİ*
KULLANILACAK BİTKİ BESLEME
MADDESİ
UYGULAMA MİKTARI VE ŞEKLİ
• Dekara 25 lt ve tüm ekim alanı ıslatılır ve sonra tırmık ve diskrow ile toprağa
karıştırılır.
• Dekara 0,500 kg. atılır, toprağa karıştırılır.
EKİM ÖNCESİ TARLA HAZIRLIĞINDA
G-DUNK (sıvı organik gübre)
G-LEON (%85 granül)
TOHUM HAZIRLAMA
G-TOHUM
(Zn li kaplama)
KABAK BİTKİSİNİN BÜYÜME PERİYODUNDA
G-LEONARDİTE (%12 sıvı)
G-HELKE+ÜRE (10-48,5+TE)
• Bir kap içinde %0,2 sulandırılan (100 lt su içine 200 cl)
• Dekara 1000 gr G-HELKE küçük bir kap içinde eritilir ve bu eriyik 150 lt su ile
sulandırılarak 5 kg. ÜRE ile sulama suyundan verilir.
BİTKİ ÇİÇEKLENME DÖNEMİNE GİRDİĞİNDE
G-LEONARDİTE (%12 sıvı)
G-MİXENİT (Mikro element
karışımı)
G-HELKE (10-20-20+TE)
• Bir kap içinde %0,2 sulandırılan (100 litre su içinde 200 cl) G-LEONARDİTE’ li su ile
yapraklar yıkanır.
• Dekara 500 gr. G-HELKE ve 100 gr. G-MİXENİT küçük bir kap içinde eritilir ve bu
eriyik 150 litre su ile sulandırılarak sulama suyu ile verilir.
KABAĞIN TOPLATILMASINA BAŞLANDIKTAN
SONRA
G-LEONARDİTE (%12 sıvı)
G-HELKE+ÜRE (12-5-40+TE)
• Bir kap içinde %0,2 sulandırılan (100 lt su içine 200 cl) G-LEONARDİTE li su ile
yapraklar yıkanır.
• Dekara 1000 gr G-HELKE küçük bir kap içinde eritilir ve bu eriyik 150 lt su ile
sulandırılarak sulama suyu ilave edilir.
MEYVE MİKTAR VE KALİTESİNİ ARTTIRMAK
İÇİN HER DÖNEMDE
G-POTAJEL (8-0-27+TE)
• Damla sulama 100 lt suya 100 gr, diğer sulamalarda 100 litre suya 200 gr haftalık
periyotlarla uygulanır.
• Dekara 500-800 gr su ile verilir.
• Tohumlar ekim öncesi su ile nemlendirilip 1000 GR (1 KG) tohum 2,5 gr, GTOHUM ile karıştırılır kurutulur. Ekilir.
* Sulama sisteminin damla sulama sistemi olması ve preparatların asgari 1/100 - 1/200 sulandırılarak uygulanması tavsiye edilir.
* Bu program normal toprak koşulları için hazırlanmış olup her yetiştiricinin toprak kabiliyeti ve tipine göre kendi uygulama dozunu ayarlaması en uygun olanıdır.
KABAK ÇEKİRDEĞİNİN KAVRULMASI
kabak çekirdeği hasat edildikten sonra elenerek kalibre edilir (boylanır). Kalibresine göre Hanım tırnağı,
Edirne,Topak,Nevşehir,Boncuk gibi isimlerle adlandırılır.
Kuruyemiş işletmelerinde çöp ve yabancı maddelerinden ayıklanan kabak çekirdekleri müşteri isteklerine göre
kavurmaya alınır.
Ülkemizde kabak çekirdeği yörelere göre farklı kavrulmaktadır. Genellikle tuz ve suyla ıslatılan kabaklar kavurmaya
alınmadan önce bir süre bekletilir. Döner veya tavalı fırınlarda kavrulur. Arzuya göre tuzsuz da kavrulmaktadır.
KABAK ÇEKİRDEĞİNİN FAYDALARI
Kabak çekirdeği birçoğumuzun zevkle yediği bir kuruyemiş. Aslında yine birçoğumuzun da bilmediği bir sağlık kaynağı.
Kabak çekirdeği ciddi bir bağırsak kurdu düşürücüdür. Tuzsuz tüketildiğinde çok hızlı ve etkili bir şekilde tenyanın
dökülmesine neden olur. Bunun için çocuklarda 40g büyüklerde 100g tuzsuz kabak çekirdeği yeterlidir.
Kabak çekirdeğin asıl mucizesi iyi huylu prostat büyümesi (BPH) ile ilgili. Şu an kabak çekirdeğinin BPH’ın azalttığı hatta
önlediği tıbben kanıtlanmış ve kabul görmüş durumda. Yine BPH’la bağlantılı ortaya çıkabilecek idrar yolları
bozukluklarına da faydalı. Bu mekanizma phystosterin dene bir madde sayesinde oluyor. Kabak çekirdeği karotenoid
içeriyor. Yapılan araştırmalar karotenoidden zengin beslenen erkeklerin BPH riskinin düşük olduğunu gösteriyor.
Kalın bağırsak kanseri riskini azaltıyor. Ayrıca içerdiği E vitamini ile hücre zarının oxide olarak bozulmasını önlüyor.
Sağlıklı hücreler kanserde önemli rol oynuyor. Yine E vitamini geç yaşlanmamızı ve yaşlılığımızı genç gibi geçirmemizi
sağlıyor. Lif içeriği de kanserle işlikli. Lifli gıdalar kabızlık sorununu ortadan kaldırıyor. Su tutup şişerek tokluk hissi
veriyor. Bu sayede hem bağırsaklar normal çalışıp sıkıntı yaratmıyor hem de diet yapmış oluyorsunuz. Ama en önemlisi
kabızlık önlenince antioksidan yani kanser yapan maddeler bağırsaklarda daha az kalıyor bu da kanser riskini azaltıyor.
Kabak çekirdeği mineraller, esansiyel yağlar ve proteinler bakımından zengin. Ayrıca içinde kemikler ve iştah için önemli
bir madde çinko var. Bir bardak kabak çekirdeği günlük çinko,demir ve E vitamini ihtiyacımızın tamamını,yarım bardak
kabak çekirdeği ise magnezyum ihtiyacımızın tamamını karşılıyor. Omega 3 ve omega 6 içeriği beyin fonksiyonlarının
düzenlenmesine yardımcı oluyor. Zihinsel gelişimi olumlu yönde etkiliyor. Arjinin adlı amino asit sayesinde nitrik oksik
Kabak çekirdeği mineraller, esansiyel yağlar ve proteinler bakımından zengin. Ayrıca içinde kemikler ve iştah için
önemli bir madde çinko var. Bir bardak kabak çekirdeği günlük çinko,demir ve E vitamini ihtiyacımızın tamamını,yarım
bardak kabak çekirdeği ise magnezyum ihtiyacımızın tamamını karşılıyor. Omega 3 ve omega 6 içeriği beyin
fonksiyonlarının düzenlenmesine yardımcı oluyor. Zihinsel gelişimi olumlu yönde etkiliyor. Arjinin adlı amino asit
sayesinde nitrik oksik oluşumu ile damarların esnemesi ile kalp problemlerinde kullanılma potansiyeli yüksek
olduğundan bu alanla ilaç yapım çalışmaları sürüyor.
Fosfor içeriyor. Fosfor kemik oluşumuna yardımcı oluyor, böbrek fonksiyonlarını düzenliyor. Sağlıklı kemikler
kemik kanseri riskinin azalması anlamına geliyor. Özellikler erkeklerde belirli bir yaştan sonra ortaya çıkan kemik
erimesini önlüyor yahut azaltıyor.
Doymamış yağ oranı yüksek olduğundan kamdaki trigliseridi düşürüyor yani kolesterol sıkıntısının çözülmesine
yardımcı oluyor. Yine bu mantıkla ve phystosterin maddesinin de yardımıyla damar kanserine iyi geliyor.