konaklama işletmeleri açısından her şey dahil sisteminin
advertisement
T.C. SAKARYA ÜNİVERSİTESİ İŞLETME FAKÜLTESİ TURİZM İŞLETMECİLİĞİ TURİZMDE HER ŞEY DAHİL SİSTEMİNDEN KAYNAKLANAN SORUNLAR BÜŞRA ŞENGÜL SEVİLAY AKTAŞ B121310303 B121310306 SAKARYA 2015 1 HER ŞEY DAHİL SİSTEMİ Ülke ekonomilerine büyük fayda getiren turizm sektöründe faaliyet gösteren tüm işletmeler her geçen gün artan arzlar neticesinde başlayan rekabet koşullarına uyum sağlayabilmek için sürekli bir değişim ve gelişim içinde bulunmaktadırlar. Dinamik bir yapısı olan turizm sektöründe faaliyete geçirilen her yeni konaklama işletmesi de büyük bir rekabet ortamına girmekte ve bu rekabet koşulları içerisinde verimliliği koruyabilmek ve satışlarını arttırabilmek için farklı pazarlama teknikleri geliştirmektedirler. Bu geliştirilen farklı pazarlama tekniklerinden biri de Her şey Dahil Sistemi’dir. Her şey Dahil Sistemi, bir seyahatin ayrı ayrı parçalarının (ulaştırma, konaklama, yeme-içme, eğlence gibi) birleştirilerek müşteriye tek bir ürün ve fiyat olarak satılmasını içeren faaliyet bütünü olarak tanımlanan paket turun bir çeşididir. Özellikle çocuklu ailelerin gün içindeki harcamaları nedeniyle, konaklama ücretine yaklaşan ekstra ödemelerden kurtulmak amacı ile tercih ettikleri bu sistem, aynı zamanda seyahat acentaları ve tur operatörleri için de pazarlamada kolaylıklar sağlaması nedeniyle rağbet görmektedir. Bu sistemi seçme nedenleri, tatil süresince parasal işlemleri en aza indirmek, para ile ilgili bazı kararları almamak, para harcamanın oluşturabileceği sıkıntı veya sorunları ortadan kaldırmaktır. Konaklama işletmelerinin her şey dahil sitemine yönelmelerinin en önemli nedeni olarak ise, doluluk oranlarını artırması gösterilmektedir. Paket turların bir parçası olan Her Şey Dahil Sistemi’nin ilk uygulamalarına 1930’lu yıllarda İngiltere’de tatil kamplarında rastlanılmıştır. Fakat burada uygulanan sistemde içeceklere ve diğer hizmetlere para ödendiği için tam olarak her şey dahil olarak ifade edilmemektedir. 1950’li yılların ortalarında Fransız bir yatırımcı tarafından İspanyol adası Mayorka sahilinde bir tatil kampı kurulmuş ve yatırımcı, İspanyol hükümeti tarafından yiyecek, konaklama ve diğer faaliyetler için önceden belirlenmiş tek bir fiyatı uygulamakla yükümlü tutulmuştur. Her Şey Dahil tatil sisteminin Dünya geneline dağılmasında Alman ve İtalyan turizm işletmeleri büyük rol oynamıştır. TUI, NUR, ITS gibi büyük tur operatörleri kendi işlettikleri Robinson Club, Club Aldiana, ve Club Calimera tatil köyleri ile İspanya, Türkiye, 2 Yunanistan, İtalya, Avusturya Kenya, Sri Lanka, Kanarya Adaları, Tunus, Senegal gibi destinasyonlarda her şey dahil sistemini uygulamaya koymuşlardır. Özellikle Türkiye’de son yıllarda hızla artış gösteren yüksek kapasiteli konaklama tesisleri turizmdeki rekabetin şiddetini arttırmakta ve artan rekabet ile Türkiye turizminde en büyük sorun olarak ifade edilen arz fazlalığı karşısında konaklama işletmeleri en kolay pazarlama aracı olan fiyatı, her şey dahil sistemi ile bütünleştirerek rekabet üstünlüğü sağlamaya çalışmaktadır. Temel amacı konaklama işletmelerinin ürün ve hizmetlerini daha rahat pazarlayarak doluluk oranlarını arttırmak olan sistem bugün olumlu ve olumsuz yönlerinin tartışıldığı bir süreçten geçmektedir. HERŞEY DAHİL TATİL SİSTEMİNİN TÜRKİYE’DEKİ GELİŞİMİ Her şey dahil sistemi Türkiye’de ilk kez Marco Polo ardından Magic Life tarafından uygulamaya konmuş ve hızla gelişerek bütün bölgelere yayılmıştır. Özellikle ülkemizde 1990-2000 yılları arasında art arda yaşanan ekonomik ve sosyal krizler her şey dahil sisteminin Türkiye uygulamasını dünyadaki diğer örneklerine göre hızlandırmış hatta zorunlu hale getirmiştir. Yaklaşık 10 yıllık dönemde ortalama her üç yılda bir yaşanan krizler, siyasi ve ekonomik istikrarın sağlanamaması ve her an her türlü olumsuz gelişmenin gerçekleşme olasılığı karşısında özellikle ülkenin güney ve güneybatı kıyı şeridinde bulunan beş yıldızlı oteller ve birinci sınıf tatil köyleri daha önceki yıllarda uğradıkları maddi kayıplara uğramamak ve kendilerini güvence altına alarak doluluk oranlarını arttırabilmek amacıyla tur operatörleri ile düşük fiyatlardan anlaşarak her şey dahil sistemini uygulamaya başlamışlardır. HİZMET PAZARLAMA KARMASI AÇISINDAN HER ŞEY DAHİL SİSTEMİ Tüm işletmelerde pazarlama fonksiyonları; üretim, muhasebe, finans, halkla ilişkiler ve yönetim fonksiyonlarının önünde gelmekte ve onları yönlendirmektedir. Pazarlama fonksiyonlarının bu niteliği diğer fonksiyonların anlamsız ve önemsiz olduğu anlamına gelmez. Ancak, üretilen ürünlerin satılamamasından öncelikli olarak sorumlu tutulacak birim 3 üretim değil, pazarlama olacaktır. Çünkü üretim bölümünü; hangi ürünlerin hangi özelliklerde üretileceği ve kimlere sunulacağı vb. konularda yönlendirme sorumluluğu tamamen pazarlama biriminin omuzlarındadır. Pazarlama fonksiyonlarının bu önemi turizm sektöründe çok daha yoğun hissedilmektedir. Çünkü, turizm ürünleri bir yandan hizmetin gerektirdiği özellikleri bir yandan da kendilerine özgü özellikleri taşımaktadır. ÜRÜN Konaklama işletmelerinde pazarlamanın konusu olan ürün, ağırlıklı olarak hizmettir. Hizmetler soyuttur ve fiziksel özellik taşımazlar. Bu durum hizmetlerin pazarlanmasında mal pazarlamasında karşılaşılmayan; soyutluğun yarattığı güven ve tatmin eksikliği, hizmetin stoklanamamasından doğan değer kayıpları, hizmetin satın alınma aşamasında duygusallığın ve psikolojik tatminin ön planda olmasının bu ürünlere dönük daha fazla ve sürekliliği sağlanmış tanıtım çalışmalarını gerekli kılması gibi bir takım zorlukların yaşanmasına neden olur. Bu noktada konaklama işletmelerinde sunulan hizmet, fiziksel ürünler ile desteklenerek pazarlamanın yükü hafifletilmeye çalışılır. Bu açıdan bakıldığında Her şey dahil Sistemi, konaklama işletmelerinin sunduğu ürünlerin bir araya getirilerek tek bir ürün biçiminde pazarlanmasıdır. Ortaya çıkan tek fiyatlı bu ürün içinde konaklamadan, yeme-içmeye, spor hizmetlerinden çocuklu aileler için çocuk bakımına uzanan geniş bir ürün çeşitliliğine sahiptir. Her şey dahil sistemini uygulamakta olan konaklama işletmelerinde standart ürün kapsamı geniş tutulmakta, örneğin su sporları veya a’la carte restoranlar gibi çok sayıda destek hizmet de kapsama ilave edilmektedir. Böylece, her şey dahil sistemi sayesinde zenginleşen konaklama hizmeti, geniş bir yelpazeye yayılan tüketici beklentilerine cevap verebilecek niteliğe kavuşmaktadır. Ancak bir tatil boyunca gereksinim duyabileceği ürünleri işletmeden ek bir bedel ödemeden temin edebilen müşteri özellikle yeme-içme alanlarında ürün israfına neden olmakta ve konaklama işletmesi dışında turistik ürün üreten işletmelerin ürünlerine rağbet etmemelerine yol açmaktadır. FİYAT Fiyat: bir ürün ya da hizmetin elde edilmesi ya da kullanılması sonucu elde edilen yararlar için tüketicilerin mübadele ettikleri değerlerin toplamıdır. 4 Fiyatlandırmaya üretim işletmelerinde olduğu gibi; talep, rakiplerin durumu, maliyetler, politik, yasal ve diğer koşullar doğrudan etki etmektedir. İşletmenin ilk etapta yapması gereken kendisiyle benzer hizmetleri sunan rakip işletmelerin fiyatlarını kontrol etmektir. Ancak her ne kadar fiyatları belirlemedeki esneklik sınırlı olsa da konaklama işletmesinin bulunduğu yer, çevresi, sunmuş olduğu farklı hizmetler, müşterilerle olan ilişkiler, personelin ve sunulan hizmetin kalitesi yöneticinin fiyatı belirlemesi konusuna esneklik katabilir. Özellikle, son yıllarda Türkiye’de faaliyet gösteren konaklama işletmelerinin sayısındaki artışlar gerek iç pazar ve gerekse dış pazarda rekabetin şiddetini en üst düzeye çıkarmış ve otel yatırımcıları ve yöneticileri ilk kez ülke turizminde temel sorunun arz fazlalığı olduğunu ifade etmeye başlamışlardır. Rekabetin yoğunlaşması, başta Antalya bölgesinde faaliyetlerini sürdürmekte olan otel işletmeleri olmak üzere, bu sektörde faaliyet gösteren tüm konaklama işletmelerinin pazarlama stratejilerini gözden geçirmelerini gerektirmiştir. Bu amaçla konaklama işletmelerinin yöneticileri, kimi zaman kaliteden fedakarlık etmek üzere, kullanımı en kolay pazarlama silahı olan fiyatı tercih etmeye başlamış ve takiben de düşük fiyat stratejilerini her şey dahil sitemi ile bütünleştirmişlerdir. Konukların sürekli tesis içinde olması nedeniyle, her şey dahil paketinde yer alan ürünlerin sürekli olarak üretilme, depolanma ve hizmete sunulma mecburiyetinin oluşu operasyonun maliyetini yükseltmekte, uygulamayı güçleştirmekte ancak ürün ve malzeme fiyatlarının artmasına karşın bunlar fiyata yansıtılamamaktadır. Her şey dahil fiyat sistemini uygulayan işletmenin karlılık oranının, uygulamayan işletmelere göre daha yüksek olduğu saptamıştır. Hiç şüphesiz turist daha fazla çeşidi daha uygun bedellere satın alabileceği işletmelere yönelmekte bu da doluluk oranlarını artırmakta böylelikle kar oranları da artmaktadır. Ancak, bu kar oranlarının yüksek tutulması için ön koşul bu satışa konu olan hizmet kalemlerinin maliyetlerinin en aza indirilmesidir. Yemeiçme bölümlerinde ağırlıklı olarak self-servis uygulaması olması nedeniyle ihtiyaç duyulan personel sayısının az olması, tatili satın alan kişi sayılarının önceden bilinmesi ve bir seferde büyük miktarlarda satışların yapılması nedeniyle işletmenin malzeme satın almalarında toplu alım indirimlerinden daha fazla yararlanması, fiyatların uygunluğu ve hizmetlerin çeşitliliği nedeniyle konaklamaları ve sezonu uzatma imkanının olması gibi unsurlar sisteme konu olan hizmetlerin maliyetlerini azaltmakta, bu düşüşler de fiyatlara yansıtılmaktadır. Ancak, bilinçsizce satış ve kar odaklı ellerde bu maliyet düşüşlerinin nedenleri hizmet kalitesinde ki 5 düşüşten kaynaklanmaktadır. Sistem mantığının henüz tam yerleşemediği düşünülen Türkiye’de her şey dahil sistemini uygulayan oteller toplam cirosunun binde 5 -10 ‘u reklamasyonlara ödenmektedir. Bu reklamasyonlar irdelediğinde ağırlıklı olarak şikayetlerin yiyecek ve içeceklerin nitelik ve niceliğindeki kalite düşüklüğünden, yiyecek ve içecek servisinin iyi organize olmamasından, hijyenik konulardan kaynaklandığı açıkça görülmektedir. DAĞITIM Konaklama işletmelerinde dağıtım kanallarına ilişkin olarak verilecek en önemli karar; aracı işletme kullanılıp kullanılmayacağı, kullanılacak ise ne türden ve ne kadar aracı işletme ile çalışılacağıdır. Konaklama işletmelerinin dağıtım kanallarında yararlandığı başlıca aracılar; otel temsilcileri, seyahat acenteleri, tur operatörleri, ortak sisteme dahil olan işletmeler, bilgisayarlı rezervasyon sistemleri, havayolu işletmeleri ve son yıllarda yoğun olarak kullanılmaya başlanılan internettir. Tüm bu aracılar içinde en önemli payı, turistik ürünün toptancısı olarak nitelendirilen tur operatörleri ve bu ürünleri tur operatöründen alarak tüketiciye ulaşmada perakendecilik görevini gören seyahat acenteleri almaktadır. Son yıllarda internet ortamında rezervasyon kabul eden ve bunu yaygın olarak kullanan turizm işletmelerinin sayısında da önemli artışlar olmuştur. Bunun yanı sıra ülkemizdeki konaklama işletmelerinin oda satışlarını büyük bir oranda gerçekleştiren yurt dışı seyahat acenteleri işletmelerden bu sistemi uygulamalarını istemekte, kimi zaman da zorlamaktadırlar. Çünkü bu paket diğer pansiyon tiplerine oranla daha pahalıdır. Acentenin de amacı bu paketten yüzde almaktır. TUTUNDURMA Konaklama işletmeleri, değişim sürecini kolaylaştırabilmek için hedef kitleyle yoğun ve sürekliliği olan bir iletişimi kurmak zorundadırlar. Söz konusu iletişim ise, tutundurma araçlarıyla gerçekleşir ve talebin yetersiz olduğu dönemlerde bu araçlar çok daha önemli hale gelir. 6 Her Şey Dahil Sisteminde tutundurma kanalı olarak çoğunlukla seyahat acenteleri ile iş birliği içine girilir. Sistemin acentelere daha yüksek komisyon geliri sağlamasından dolayı her şey dahil sistemi ile çalışan konaklama işletmeleri diğer pansiyon türlerinde çalışan konaklama işletmelerine göre daha büyük ve fazla sayıda acente ile anlaşabilmekte ve tutundurma faaliyetlerine ilişkin, kişisel satış, tanıtım, reklam gibi faaliyetlerin yaratacağı maliyetleri azaltabilmekte ve bu araçlardan daha fazla yararlanma şansını yaratabilmektedir. Ancak, sistem tutundurma karmasını olumlu olduğu kadar olumsuz da etkileyebilmektedir. Ülkemizde yeterli alt yapı ve bilinç inşa edilmeden uygulanmaya konan bu sistemde zaman içinde fiyatın en önemli rekabet aracı haline gelmiş olması, sistemin yoğun olarak uygulandığı Akdeniz Bölgesi olmak üzere ülkemizin ucuz ve kalitesiz bir turizm ülkesi olduğu imajını yaratmıştır. Yapılan bir çalışmada HD sistemi “Kalitesiz imajı yarattığı için zengin turisti ülkemizden uzaklaştırmaktadır” yargısına alınan yanıtların aritmetik ortalaması 3,66 ile katılıyorum şeklinde gerçekleşmiştir. Çalışmada ülkemize dönük talep düşük gelirli turist grubundan oluşmaktadır ve bu nedenle “Ucuz Ülke, Kalitesiz Hizmet” imajı yaratmaktadır. Çeşitli yasal kurallar ve yaptırımlarla sistemin bir an önce standartlaştırılması ve yaratılan olumsuz imajın daha etkin tanıtım ve reklam kampanyaları ile ortadan kaldırılması sistemin sürdürülebilirliği ve verimliliği açısından çok önemlidir. İNSAN Turizm pazarlama karmasının en temel unsuru insandır. Turizm ürününü ortaya çıkaran iş görenler de ortaya çıkan ürünü tüketen tüketiciler de insandır. İyi ve kaliteli bir personel otel için en büyük reklamdır. Yalnız son yıllarda açık büfe sisteminin uygulanmasıyla büyük bir yara alan özellikle otellerdeki servis personeli, HD sisteminin uygulanmaya başlanmasıyla da sadece boş tabak ve bardakları toplayan bir makine rolünü üstlenmiştir. Ayrıca personelin çalışma saatleri uzamış, bu nedenle verimlilikleri azalmış ve müşterilerin bahşiş verme durumu söz konusu olmadığından kazançları da azalmıştır. Her şey dahil sisteminin Antalya bölgesinde araştırmaya katılan 111 konaklama işletmesinin % 47,5’inde her şey dahil sistemine geçilmesiyle birlikte toplam iş gören sayısının arttığı 7 tespit edilmiştir. Her şey dahil sisteminin, konaklama işletmelerinin % 55,7 gibi önemli bir kısmında garson, aşçı ve mutfak personeli gibi yiyecek ve içecek departmanında çalışanların sayısında artışlara yol açtığı görülmektedir. Konaklama işletmelerin % 11,3’ünde kasiyer, muhasebe ve satın alma kadrosunda artış olduğu gözlenmiştir. İşletmelerin % 28,6’sında spor ve animasyon kadrosundaki iş gören sayısı artmıştır. Yine her şey dahil sistemiyle birlikte konaklama işletmelerinin % 39,5’inde stajyer öğrenci sayısında artışlar olmuştur. Buna göre; her şey dahil sisteminin Antalya’da faaliyet göstermekte olan konaklama işletmelerinin önemli bir kısmında toplam iş gören sayısının artmasına neden olduğu, artışın çarpıcı şekilde garson, aççı ve mutfak personeli sayısında gözlendiği söylenebilir. Araştırma sonuçları da sistemin ağırlıklı olarak alt kademe personel sayısında artışa neden olduğu böylece ek istihdam yarattığı ve bu anlamda olumlu bir katkı sağladığı söylenebilir. Avantajlar İşgören sayısında azaltmalara imkan vermekte, işgörenlerin sayısal olarak azalmasıyla beraber düşük nitelikteki işgörenlerin istihdam edilmesi toplam işgören maliyetlerinde de azalmalara neden olmaktadır. Turizm sezonunu uzatması neticesinde bir iş yerinde daha uzun süreler çalışabilme imkanı Dezavantajlar Sistemin az sayıda ve düşük nitelikte çalışanla yürütülmesi neticesinde hizmet kalitesinde düşüş yaşanması Yaygın olarak açık büfe servis sisteminin kullanılması nedeniyle personelde işe karşı motivasyon eksikliğinin oluşması Müşterilerin sürekli işletme içinde olması nedeniyle personelin iş yükünün artması ve çalışma saatlerinin uzaması neticesinde personelin verimliliğinin azalması Hizmetlere ilişkin bedeller önceden ödendiği için personel için önemli bir kaynak olan bahşiş kazançlarının ortadan kalkması Personel devir hızının artması Daha az personelle daha çok iş yapılması prensibinin ön plana çıkması 8 SÜREÇ Turizm ürünün ortaya çıkarılması ve sunulması sırasındaki her türlü etken turizm pazarlamasında süreçler unsuru içinde değerlendirilmektedir. Bu bağlamda hem tüketicilerin hizmet sunumu sırasında bekleme süreleri hem de kendisine sunulan ürünle ilgili sahip olduğu deneyimleri de süreçler yönetimini etkilemektedir. Her şey dahil sisteminin temel mantığında yatan unsurlardan birisi de hızlı iş akışıdır. Özellikle ekstra ödemeleri ortadan kaldırması nedeniyle gerek personelin ödemeleri alırken sarf edeceği performansı gerekse müşterilerin bekleme sürelerini azaltmaktadır. Ancak tüm hizmetleri hiç bir ekstra bedel ödemeden otelden karşılayabilen müşteriler özellikle ana ve ara yemek zamanlarında self-sevis olarak kurulan açık büfelerde uzun kuyruklar oluşturmakta, sauna, hamam, fitnes vb. alanlarda da yaşanan yoğunluk nedeniyle istenilen kalitede ve hızda hizmet sunumu yapılması da güçleşmektedir. FİZİKSEL KANITLAR Fiziksel kanıtlar içerisinde turizm ürününün üretildiği bütün ortamlar ve kanıtlar yer almaktadır. Konaklama işletmesinde kullanılan masa örtülerinden seyahat acentelerinin tanıtım broşürlerine soyut ürünü destekleyen tüm somut unsurlar fiziksel kanıt kapsamında yer almaktadır. Müşteri tatil süresince görsel olarak da doyuma ulaşmak ister; seçtiği otelin dizaynından, yeme-içme servisindeki görselliğe hatta personelin kıyafetindeki uyuma kadar tüm görsel öğeler bu doyumun en önemli unsurlarıdır. Ayrıca sistem kendine has bir mimari yapının inşasını da zorunlu kılmaktadır. Konaklama işletmelerinde Her şey dahil sisteminin gerektiği gibi uygulanabilmesi için konaklama işletmesinin fiziksel yapısının inşaat öncesinde planlanmış ve teknik donanımın yeterli olması gerekmektedir. Dikkat çekici diğer bir bulgu ise, konaklama işletmelerinin sistemden memnuniyet düzeylerinin, işletmenin mimari planlama aşamasında sistemine uygun olarak hazırlanmış olmasına göre farklılık göstermesidir. Bu kapsamda, işletmelerin mimari özelliklerinin her şey dahil sistemine göre planlanmasının, sistemden yarar elde edebilmek için bir zorunluluk haline geldiği söylenebilir. 9 Mimari yapıların sisteme uygunsuz olmasının yanı sıra hizmetlerin müşterilere önceden satılmış olması ve bedellerin temin edilmiş olması nedeniyle pek çok işletme müşteri tatminini bu anlamda göz ardı etmekte ve görsellikten uzak ve düşük maliyetli hizmet sunumları gerçekleştirmektedirler. Müşteriler açısından bu tarz olumsuzluklar yaratabilen sistem, işletmede bulunan konukların genellikle düşük gelirli olmaları ve tatil süresince işletmeden dışarı çıkmama eğiliminde olmaları nedeniyle otellerde de fiziksel yıpranmanın artmasına neden olmaktadır. TÜRKİYE’DE HER ŞEY DAHİL UYGULAMASININ KONAKLAMA İŞLETMELERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: ANTALYA ÖRNEĞİ Antalya’da faaliyet göstermekte olan konaklama işletmelerinin ortalama doluluk oranı % 59,8’dir. 2005 yılında Antalya’da hizmete girmesi beklenen 25,000 yeni yatak kapasitesiyle beraber Avrupa turizm pazarındaki son olumsuz gelişmeler dikkate alındığında, 2005 yılında elde edilen yukarıdaki dolulukları 2006 yılında yakalamanın biraz daha zor olduğu tahmin edilebilecektir. 2006 yılında Antalya bölgesinde otellerin ortalama yıllık doluluk oranları %55,66’ya düşecektir. Oysa, turizm sektöründe planlı büyümenin gerçekleştirildiği ülkelerde yatak ve oda kapasiteleri talep tahminlerine dayandırılarak arttırılmaktadır. Örneğin; yılda sadece kongre katılımcısı olarak 5.6 milyon kişi çekerek adı geçen pazar diliminden 6.5 milyar $ gelir elde eden Las Vegas’da 120,00 0 otel odası bulunmakta ve odaların yıllık ortalama dolulukları % 90’lar civarında dolaşmaktadır. KONAKLAMA İŞLETMELERİ AÇISINDAN HER ŞEY DAHİL SİSTEMİNİN OLUMLU YÖNLERİ Her şey dahil sistemi konaklama işletmelerinin doluluk oranlarını arttırmalarına fırsat vermektedir. Her şey dahil sistemini uygulayan konaklama işletmeleri turizm sezonunu 15 ila 30 gün uzatmaktadır. Her şey dahil sistemi konaklama işletmelerinin gelirlerinde artış sağlamaktadır. Her şey dahil sistem ile çalışan konaklama işletmeleri, paket tatil içinde birim faaliyetlerinin önceden satılmış olması nedeniyle tur operatörlerinden sağlanan ön 10 ödemeler sayesinde, mali yapılarını güçlendirerek yatırım ve harcamalarını daha kolay planlayabilmektedir. Her şey dahil sistem ile çalışan konaklama işletmelerinin, seyahat işletmelerine farklı seçenekler sunmaları nedeniyle iyi ilişki kurma imkanları bulunmaktadır. Her şey dahil sisteminde özellikle yiyecek içecek hizmetlerinden yararlanacak kişi sayısının önceden belli olması, konaklama işletmelerine malzemelerin temininde birtakım kolaylıklar ve toplu alımlarda fiyat avantajı sağlamaktadır. Her şey dahil sistemi iş gören sayısında azaltmalara imkan vermekte, iş görenlerin sayısal olarak azalmasıyla beraber düşük nitelikteki iş görenlerin istihdam edilmesi toplam iş gören maliyetlerinde de azalmalara neden olmaktadır. Her şey dahil sistemini uygulamakta olan konaklama işletmelerinin sayısındaki artış, ülkeye veya bölgeye gelen ziyaretçi sayısında da artışa neden olmaktadır. Her şey dahil sistemini uygulamakta olan konaklama işletmelerinde standart ürün kapsamı geniş tutulmakta, örneğin su sporları veya a’la carte restoranlar gibi çok sayıda destek hizmet de kapsama ilave edilmektedir. Böylece, her şey dahil sistemi sayesinde zenginleşen konaklama hizmeti, geniş bir yelpazeye yayılan tüketici beklentilerine cevap verebilecek niteliğe kavuşmaktadır. Her şey dahil sistemini uygulamakta olan işletmelerde geniş kapsamlı konaklama hizmetinin standart hale getirilmesiyle kişi başı maliyetler cinsinden kontrol imkanı artar. Her şey dahil sistemini uygulamakta olan konaklama işletmeleri, uygulamayan konaklama işletmelerine karşın rekabet üstünlüğü elde eder ve oda başına düşen ortalama gelirlerini (revpar) yükseltirler. KONAKLAMA İŞLETMELERİ AÇISINDAN HER ŞEY DAHİL SİSTEMİNİN OLUMSUZ YÖNLERİ Her şey dahil sistemini uygulamakta olan konaklama işletmelerinin misafir profillerine göre konaklama ürününü uyarlama zorluğu yer alır. Konaklama işletmesinin standart hizmetinin ne kadar geniş kapsamlı olursa olsun konaklamakta olan tüm misafirlerin istek ve ihtiyaçlarını karşılayabilecek şekilde uyarlanabilmesi mümkün olamamaktadır. Bu nedenle, her şey dahil sistemini uygulamakta olan 11 konaklama işletmelerinde misafirlerin tamamının istek ve ihtiyaçlarının karşılanabilmesi mümkün değildir. Her şey dahil sisteminin gerektiği gibi uygulanabilmesi için konaklama işletmesinin fiziksel yapısının inşaat öncesinde planlanmış ve teknik donanımın yeterli olması gerekmektedir. Konukların sürekli tesis içinde olması nedeniyle, her şey dahil paketinde yer alan unsurların sürekli olarak üretilmesi veya depolanması ve hizmete sunulma mecburiyetinin oluşu, operasyonun maliyetini yükseltebilmekte veya uygulamayı güçleştirebilmektedir. Her şey dahil sistemiyle gelen konukların genellikle düşük gelirli olmaları ve tatil süresince işletmeden dışarı çıkmama eğiliminde olmalarıyla beraber otellerde fiziksel yıpranma artmaktadır. Farklı her şey dahil isimlerinden kaynaklanan sorunlardır. Konaklama işletmeleri ve seyahat acenteleri rekabet açısından genellikle düşük fiyat düzeylerini tercih etmeye çalışmaktadırlar. Fiyatların düşürülmesi ülke turizmine hem ekonomi hem de kalite açısından zarar vermektedir. Düşük fiyat düzeyleri sebebiyle bazı işletmeler zarar etmeye başlamakta veya sektörden çekilmek zorunda kalmaktadırlar. Benzer şekilde düşük fiyatlar turistlerin tatil algısında değişmelere sebep olmaktadır. Özellikle yüksek gelir grubuna dahil olan turistler her şey dahil bir paket turun çok düşük fiyatlarla satıldığını görünce kalite eksikliği algısıyla bu tatili satın almaktan vazgeçebilirler. Bunun yerine daha düşük gelir grubuna dahil olan turistler aşırı düşük fiyatlara rağbet etmeye başlamaktadırlar. Böylelikle turistler sadece ödedikleri fiyata ve fiyata dahil olanlara odaklanarak turizmin diğer amaçları ile ilgilenmemeye başlamaktadırlar. İktisadi ve Finansal boyutuna bakıldığında da, 25-30 milyon turistin ülkeye giriş yapması demek 74 milyonluk bir ülkede aşırı tüketimi meydana getirmek demektir. Bu tüketim, kendi ülke vatandaşlarının tüketim olanaklarını kısıtladığından ötürü ithalat artmaktadır. İthalatın artması demekte kendi ürettiğin malın tükenmesi ve dış üreticiden daha yüksek fiyata alınması yani enflasyonun artmasına sebebiyet vermektir. Her şey dahil sistemi ile kalitesiz turist geldiğinden konaklama işletmelerinin kalitesi de düşer, işletmeler ucuz malzeme alıp ucuza personel çalıştırmaya başlar ve dolayısıyla hizmet 12 kalitesi düşer. Her sezon başında turist potansiyelinde patlama olacağı söylenir. Sezon sonunda görülür ki turizmin en büyük getirisi olan döviz her şey dahil sistemin çektiği ucuz turist sayesinde her sene azalır. ÖNERİ ÖRNEKLERİ; Belli bir standart getirilmesi Tatil köyleri ve 4. 5. yıldızları oteller dışında ki konaklama tesislerinin HDS sistemini uygulanması engellenmesi HD sistemini ucuz bir pansiyon türü olmadan tanıtılmalı daha pahalı bir sistem olarak pazarlanmalıdır İthal yiyecek içecekler HDS’den çıkarılmalı sadece Türk Mutfağı sunulmalıdır Taşıma kapasitesi fazlası mağazalar konusunda esnaf odaları hareket etmeli ve bu kapasite üzerinde mağaza ve dükkan açılması engellenmeli HACCP ve TSE yiyecek ve içecek standartlara sahip olunması için çalışmalar yapılması Kültürel çekicilik olmayan yerlerde HDS uygulanması bu yönde çalışmalar yapılması sistemin nerede faydalı olacağı yönünde çalışmalar yapılması gerekilir 13 KAYNAKÇA 1. Aktaş, A., Özdemir, B., Tarcan, E., Atılgan, E. (2002). Türkiye Genelinde Her Şey Dahil Uygulamasının Turistler, İşletme Yöneticileri ve Yöre Esnafı Açısından Değerlendirilmesine Yönelik Bir Araştırma, Akdeniz Ülkeleri Turizm Kongresi, Antalya: 621-648. 2. Demir, M. ve Demir, S. (2001) “Her Şey Dahil(All-Inclusive) Pansiyon Türü Uygulamasının Konaklama İşletmeleri, Personel, Müşteriler, Seyahat Acenteleri ve Bölgedeki Bağımsız Diğer İşletmeler Açısından Olumlu ve Olumsuz Yönlerinin Analizi”, Maltepe Üniversitesi Meslek Yüksekokulu Dergisi, c. 1, ss. 67-100 3. Süklüm, N. (2006). “Türkiye'de Hizmet Sektöründeki Turizm İşletmelerinde Uygulanan “Herşey Dahil” Sisteminin Müşteri Memnuniyeti Üzerindeki Etkisinin Ölçümlenmesi Ve Bir Alan Araştırması” Yayınlanmamış Yükseklisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın. 4. www.kariyer.turizmgazetesi.com 5. www.turizmgazetesi.com 6. www.alanya.cc 7. www.arkitera.com 8. www.altid.org.tr 9. www.isarder.org/tr 10. www.ihsanselcukerol.wordpress.com 11. www.radikal.com.tr 12. www.internethaber.com 13. www.bjmer.net 14. www.slideshare.net 15. www.adudspace.adu.edu.tr 16. www.alanya.akdeniz.edu.tr 17. www.earsiv.kmu.edu.tr 18. www.anatoliajournal.com 19. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, Bahar 2005, 1:97-124 14
