ch28 - WordPress.com

Bölüm 28
Rasyonel Beklentiler Teorisi ve
Etkin Piyasalar Hipotezi
Ekonomik Faaliyetlerde
Beklentilerin Rolü
1) Varlık Talebi ve Faiz Oranlarının Belirlenmesi
Beklentiler varlık fiyatları açısından temel belirleyicidir.
Fisher Etkisi: Enflasyonist beklentiler faizleri arttırır.
-Tahvillerin reel getirisi düşeceğinden DB düşer.
-Borçlanma maliyeti azalacağından SB artar.
- PB düşer → i artar.
2) Faiz oranlarının risk ve vade yapısı
İflas beklentisi artınca, i artar→ Yunanistan
Kısa dönemli faiz oranlarına ilişkin beklentiler uzun vadeli
beklentileri etkiler.
3) Döviz Kuru
Enflasyon, para arzı, kotalar, ithalat, ihracata dönük beklentiler döviz
kuru üzerinde etkilidir.
- Devalüasyon bekentisi oluşursa yabancı sermaye çıkışı yaşanır azalır,
yatırımcılar elinde yerli para tutmaktan kaçınır.
2
Ekonomik Faaliyetlerde
Beklentilerin Rolü
4) Asimetrik Bilgilenme Finansal Yapı
Ters seçim beklentisi ne denli yüksek ise asimetrik
bilginin ortadan kaldırılmasına yönelik finansal
yapılanma arayışı o denli güçlü olacaktır.
5) Finansal Yenilikler
Kurumlar piyasaya yeni araçlar sunarken faiz ve
düzenlemelere ilişkin beklentilerden etkilenirler.
Örn: i↑ beklentisi →değişken faizli mortgage kredileri ↑
Politika otoritesi düzenlemeleri piyasanın reaksiyonunu
hesaba katarak yapar. Beklentiler düzenlemeyi etkiler.
Örn: Hedge fonlara sınırlama getirilmesinde piyasaların
sert reaksiyon göstermesi kaygısı.
3
Ekonomik Faaliyetlerde
Beklentilerin Rolü
6) Bankaların Varlık ve Yükümlülük Yönetimi
Bankalar elde tutacağı varlıkları getiri beklentilerine göre
seçer.
Yükümlülükler de beklentiler doğrultusunda oluşturulur. Dolar
ile borçlanma tercihi vs.
7) Para Arzının Belirlenmesi
Para arzının belirlenmesinde bankaların mevduat sahiplerinin
davranış ve beklentileri önemlidir.
Bireylerin nakit ya da vadesiz-vadeli mevduat tercihleri
alternatif getiri beklentileri ve geri ödeme riskine dair
beklentileri ile yakından ilişkilidir.
Bankaların serbest rezervleri veya MB’dan borçlama miktarı
beklentiler (kredilerin getirileri) tarafından belirlenir.
Banka paniklerinde Ms hızla daralır.
4
Ekonomik Faaliyetlerde
Beklentilerin Rolü
8) Merkez Bankası
Enflasyon ve büyüme beklentisi doğrultusunda para
politikası belirler.
9) Para Talebi
Diğer aktiflere oranla para tutmanın beklenen getirisi.
10) Toplam Talep
Tüketim harcamaları gelecekteki gelir, finansal sıkıntı
olasılığı vs. İlişkin beklentilerden etkilenir.
Yatırım harcamaları kar beklentileri doğrultusunda
şekillenir.
11) Toplam Arz
Enflasyonist beklentiler ücretleri yukarı çeker ve arz
eğrisi sola yukarı kayar.
5
Rasyonel Beklentiler Teorisi
Uyumcu Bekleyişler (1956,Cagan): Geçmişteki verilere
dayalı yavaş değişim.
- Örn.: Enflasyon %5→%10, beklentiler ilk yıl %6, ikinci yıl
%7.....
Rasyonel Beklentiler (1961,John Muth): Yalnız
geçmişteki veriler değil eldeki tüm bilgilerin kullanılması
ile gerçekleştirilecek optimal tahminlerdir.Hızlı uyum.
Xe =Xof
Piyasadaki aktörler geleceği daha iyi tahmin ederek
karlarını maksimize ederler.
Rasyonel bekleyişlerin finans piyasalarına uygulanması
Etkin Piyasalar Hipotezi.
6
Beklentinin Rasyonel
Olamamasının Nedenleri
1)Tüm bilgilere erişim olsa dahi bu bilgilerin
tamamında kullanılmasındaki tembellik.
2) Bazı mevcut verilerin farkında
olunmayabilir.
7
Etkin Piyasalar Hipotezi
Rasyonel beklentiler ve menkul kıymetlerin (hisse senedi, tahvil)
fiyatlanması:
e
RET =
Pe
t+1
– Pt + C
Pt
Rasyonel Beklentilere Göre:
Pet+1 = Poft+1  RETe = RETof
C: Kupon ödemesi
(başlangıçta bilinmektedir ya
da temettü (bilinmediği
durumda beklentiye dahildir)
(1)
Piyasa Dengesi
Fiyatlar beklentiye yönelik hareket edecektir
RETe = RET* (Mevcut denge getiri düzeyi)
(2)
(1) ve (2) bir araya getirildiğinde: Etkin Piyasalar Hipotezi
RETof = RET*
8
Etkin Piyasalar Hipotezi
Eğer RETof > RET*  Pt , RETof 
- Hisse senedinin mevcut getirisi optimal tahmin edilen
getirinin gerisinde kaldıysa, hisse senedine talep artar ve
bugünkü fiyatı yükselir.
Eğer RETof < RET*  Pt , RETof 
- Hisse senedinin mevcut getirisi optimal tahmin edilen
getirinin üstündeyse satış yaşanır hisse senedinin
bugünkü fiyatı düşer.
Sonuçta → RETof = RET*
9
Etkin Piyasalar Hipotezi Lehine
Kanıtlar
1) Yatırım fonlarının performansı:Tesadüfi, maymun dart
örneği. Bir dönem en iyi durumda olan yatırım fonu
sonraki dönem çok kötü performas gösterebiliyor.
İstisnalar: İçeriden bilgi, (yatırımcılarda) ölçek etkisi.
2) Fiyatlar mevcut tüm bilgiyi yansıtır mı? Herkesçe
önceden elde edilebilen bir bilginin duyrulması fiyatları
yükseltmeyecektir.
3) Rassal Yürüyüş: Beklentiler önceden fiyatlandığı için
gelecekteki değişiklikler rassaldır, önceden belirlenemez.
4) Teknik Analizin Başarısızlığı: Geçmiş fiyat hareketleri
geleceği tahmin etmekte yardımcı olmaz. Not: tümüyle
başarısız olduğu argümanı sorgulanabilir. Tüm aktörler
aynı araçları kullandığında kendi kendini doğrulayan bir
süreç ortaya çıkacaktır.
10
Etkin Piyasalar Hipotezi Aleyhine
Kanıtlar
1) Küçük firma etkisi: Küçük firmalar yüksek riske karşın
aşırı getiriler sunmaktadır. Eksik bilgi ön plana
çıkmaktadır (hisseler kolay yönlendirilebilir, derinlik az).
2) Ocak etkisi: Hisse senedi piyasalarında Ocak ayındaki
anormal fiyat artışları.
3) Piyasanın aşırı tepkisi: Bilançoda zarar açıklandığında
aşırı düşüş ve sonrasında toparlanma→ büyük kar
olanağı.
4) Aşırı dalgalanma: Schiller- sürü etkisi, kar paylarından
bağımsız.
5) Ortalamaya dönüş eğilimi: Bugün düşük getiri veren
kağıtlar gelecekte daha yüksek getiri vermektedir. Rassal
yürüyüşü yanlışlamaktadır.
11