PowerPoint Sunusu

ULUSLARARASI PİYASALAR VE
ALTERNETİF FİNANSMAN
ÇEŞİTLERİ
ULUSLARARASI FİNANSAL
SİSTEM
 Uluslararası Finansal Piyasalar: Bir ülkedeki
tasarruf fazlasına sahip bir kişi veya kuruluşların
ellerindeki fonları tasarruf açığı içerisinde
bulunan farklı bir ülke piyasası yatırımcılarının
kullanımına sunmalarına aracılık eden
piyasalardır.
 Yani en az iki farklı ülkenin finansal enstrümanı
yer almak koşuluyla fon arz edenlerle fon talep
edenleri buluşturan piyasalardır.
 Fonların devrini gerçekleştiren ve uluslararası
piyasalarda işlem gören varlıklara da uluslararası
finansal varlık denmektedir.
 İki tarafı da aynı ülkede ikamet eden kişiler yada
kuruluşlardan oluşan yurtiçi niteliktedir .
 Tasarruf sahiplerinden biri deniz aşırı ülkede
yerleşik ise veya yürütülen işin merkezi yurt
dışında ise bu anlamda yeniden bir uluslararası
işlem söz konusu olur.
 Uluslararası fonların yabancı kişilere aktarılması
yada tersi işlemlerde uluslararası özelliktedir.
 Yatırıcıların her ikisi de aynı ülkede yerleşik olsalar bile
işleme konu olan para yabancı bir para ise yeniden
uluslararası işlem yapılmış olmaktadır.
 Uluslararası işlemlerden bahsedebilmek için ülke
piyasalarının entegrasyonundan kısaca dünyadaki
finansal entegrasyondan bahsetmek gerekmektedir.
 Uluslararası finansal entegrasyon sürecinin en önemli
iki ayağı finansal sistem ve uluslararası sermaye
akımlarıdır.
ULUSLARARASI FİNANSAL PİYASA
SINIFLANDIRMASI
 Uluslararası Para Piyasaları: Vadeleri bir yıla kadar
olan uluslararası anlamda geçerliliği olan finansal fonların
ödünç alınıp verildiği piyasalardır.
 En temel fonksiyonu gerçek ve tüzel kişiler hatta ülkelerin
kısa vadeli sermaye ihtiyaçlarını karşılamaktadır.
 Kurumlar; uluslararası bankalar, uluslararası finansal
enstrüman takasında bulunabilen ulusal bankalar, leasing,
factoring, forfaiting, sigorta işlemleri ile diğer acenteler
uluslararası para piyasalarının tarafı olabilmektedir.
 Özellikle FOREX işlemleri ve bağlı bulunduğu FOREX
piyasası uluslararası para piyasa işlemlerinin gerçekleştiği
en öneli piyasadır.
 Uluslararası Sermaye Piyasaları: Uluslararası anlamda
geçerliliği olan vadeleri bir yıldan uzun fonların
işlemlerini esas alan piyasadır.
 Temel olarak ülkelerin; ülkelerdeki gerçek veya tüzel
tasarruf sahiplerinin uzun vadeli fon/yatırım
ihtiyaçlarının karşılandığı piyasalardır.
 Sermaye piyasalarına menkulleşmiş piyasalarda
denmektedir. Uzun vadeli borçlanma araçları olarak
şirket ve devlet tahvilleri ile şirket hisse senetlerinin
yer değiştirmesi mümkündür.
 Özellikle ülkelerin devlet tahvilleri uluslararası
sermaye piyasası araçlarının en önemlisi ve en çok
işlem gören menkul kıymetidir.
DÖVİZ KURLARI
 Döviz kurları tüm dünya piyasalarında ekonomik
faaliyetleri etkileyen en önemli faktördür.
 Bir ülkenin bağımsızlığının en öneli
sembollerinden olan para biriminin istikrarsız bir
seyir izlemesi ilgili ülkedeki yada o ülke para
birimiyle iş yapan diğer ülkelerdeki ekonomik
faaliyetlerin olumsuz seyretmesine bunun
sonucunda da ekonomik istikrarsızlığa yol
açmaktadır.
 Yabancı paralar yani dövizler yalnız nakit varlıklar
değillerdir. Banka havaleleri, mevduat sertifikaları,
döviz poliçeleri vb. şekilde de karşımıza
çıkmaktadırlar.
 ‘Efektif’ nakdi olan parasal varlıkları, ‘döviz’ ise
nakde dönüştürülebilen ve o ülke para biriminden
sonra en likit varlıkları göstermektedir.
 Döviz kuru; en yalın haliyle bir ulusal para ile
yabancı para arasındaki değişim oranıdır.
 Dolaysız Kotasyon: Döviz kurunun yabancı para
birimi başına ulusal para miktarı olarak
tanımlanması yöntemidir. ‘Avrupa Usulü’ de denir.
Örn:5TL/$ gibi.
 Dolaylı Kotasyon; Döviz kurunun bir birim ulusal
para karşılığı olan yabancı para miktarı biçiminde
ifade edilmesi yöntemidir. ‘Amerikan Usulü’ de
denir. Örn:2,00TL/$=0,50$/TL gibi.
 Döviz kurları döviz alış kuru ve döviz satış kuru
olarak ikiye ayrılır.
 Alış kuru satış kurundan düşüktür ve aradaki fark
işlem giderleriyle alım satıma aracılık eden
aracının karıdır.
 Döviz kuru; ülkelerin dış ticaret, doğrudan
yatırımlar ve sermaye hareketleri ile birbiriyle
giderek bağlandığı küreselleşen dünyada, piyasa
mekanizmasının işleyişi için en önemli
fiyatlardandır.
DÖVİZ PİYASASI
 Döviz piyasaları; yatırım, hedging, spekülasyon
amacıyla yapılan hareketlerin gerçekleştiği
yerlerdir ve günün her saati açıktır.
 İşlem hacmi, dünya ticaret hacminin 60 katından
fazladır. Ağırlıklı olarak Amerikan doları ve EURO,
Amerikan doları ve yen kullanılır. Günlük işlem
hacmi en fazla İngiltere, ABD, Japonya ve
Singapur’dadır.
 İşlemlerin özünde büyük uluslararası bankalar
vardır. Merkez bankaları kur ve faiz istikrarı
sağlayarak işe başlar. Sonrasında bankalar
doğrudan, Interbank, aracılar ve brokerlar, merkez
bankaları ve hazine ile çalışırlar.
 Bankaların döviz piyasasındaki riskleri politik ve
transfer riskleri olarak sistematik olabilir. Aynı
zamanda riskler finansal da olabilir. Kur ve faiz
riskleri; spot, forward, swap, opsiyon gibi
pozisyonları içermektedir.
 Döviz piyasaları; bir ülke parasının aşka bir ülke




parasıyla değişimi işlemleridir.
Yabancı para ve mevduat hesaplarının değişimi olarak
ise aktifler spot ve forward biçimlerinde para fonlarına
dönüşür. Kotasyonları çift taraflıdır: Alış- Satış.
Alış ve satış arasındaki farka spread denir.
Baz alınan döviz ABD dolarıdır. Kurlar; direkt veya
dolaylı olarak gösterilir.
Yurtiçi piyasalarda; yerli para içermeyen gösterimler
çapraz kur, uluslararası piyasalarda ABD dolarını
içermeyen kurlar çapraz kur olarak tanımlanır.
VADELİ DÖVİZ İŞLEMLERİ
Forward Sözleşmeler:
 Vadeli işlemlerin bir gereği olarak önceden
belirlenmiş bir vade ve belirlenmiş bir fiyattan
herhangi bir kurdan işlem gören varlığın alım
satımına ait yükümlülüklerin gösterildiği
sözleşmelerdir.
 Forward işlemlerin en önemli özelliği organize
borsalarda işlem görmeyip tezgahüstü (over-thecounter-OTC) piyasalarda işlem görmeleridir.
 Bu işlemlerde alıcı ve satıcı bir araya gelerek
tarafların lehine olabilecek daha esnek bir
sözleşme hazırlanabilmektedir.
 Forward sözleşmelerde taraflar;
 Forward Alıcı: Forward döviz sözleşme koşullarına
uygun olarak, finansal varlığı vadesinde, anlaşma
sağlanan miktar ve fiyattan satın almayı kabul
eden taraf.
 Forward Satıcı: Düzenlenen forward sözleşme
koşullarına göre; finansal varlığı vadesinde,
anlaşma sağlanan miktar ve fiyat üzerinden
satmayı kabul eden taraftır.
 Forward işlemler genellikle organize piyasalarda
işlem görmedikleri için vadesinden önce pozisyon
kapatma söz konusu olmamakta, işlemin
gerçekleşmesi için vade gününün beklenmesi
gerekmektedir.
FORWARD PİYASASININ İŞLEYİŞİ
 Forward işlemlerin merkezi bir yeri yoktur ve
bankalarla müşterileri veya brokerlar arasında
yapılan işlemlerdir. Taraflar sürekli iletişim
halinde olarak ödeme aşamasında fiziki mal
teslimi yapılmadan ilgili banka hesaplarına alacak
veya borç kaydı düşülerek sözleşme yerine
getirilmektedir.
 Organize piyasada olmadığı için bilgiye erişim
güçtür. Bundan dolayı anlaşmayı yapan tarafların
haricindeki üçüncü gerçek veya tüzel kişiler
yapılan anlaşmadan genellikle habersizdirler.
Forward sözleşmeleri kişiye özel yapıldığı için
geleceğe dönük olarak fiyatlar üzerinde referans
özelliği taşımamaktadır.
 Standartlaştırılmış sözleşmeler görmek pek
mümkün değildir. Durum böyle olunca forward
anlaşmaları birbirini tanıyan ve güvenen şahıs ve
kurumlar arasında yapılmaktadır.
 Sözleşme özellikleri piyasa kavramları ile tam
olarak örtüşmediğinden ve de devredilemezlik
ilkesi nedeniyle ikinci el piyasası yoktur.
 Forward sözleşmelerde taraflar sözleşme
maddelerini serbestçe belirleme hakkına
sahiptirler.
 Bu işlemlerde aracı yoktur ve aracılara komisyon
ödenmesi söz konusu değildir.
 Organize piyasalarda işlem görmedikleri için
bürokratik engellerle karşılaşmazlar ve zaman
kaybı mümkün değildir.
 Forward sözleşmelerde; kredi riski söz konusudur
çünkü taraflardan herhangi birinin sözleşme
koşulunu yerine getirmesi veya getirmemesi
garanti altına alınmamıştır.
 Forward sözleşmelerde; sözleşmenin gerçekleşme
anına kadar taraflar birbirine ödeme yapmaz.
 Bu işlemlerde vade uzadıkça dövizin riski arttığı
için forward kontratın riski de artmaktadır.
FORWARD ÇEŞİTLERİ VE FORWARD DÖVİZ
PİYASALARI
 Forward işlemlerinde her türlü mal ve mal
kapsamına giren ürünler için düzenlenebilir.
 Forward sözleşmeleri genellikle döviz forward
sözleşmeleri, faiz forward sözleşmeleri ve ticari
mal forward sözleşmeleri olarak üçe ayrılır.
Forward döviz işlemleri; dövizin ilgili ulusal para
birimi karşısında gelecekte belirli bir tarihte teslim
edilmek şatıyla alım veya satışı için bugünden
yapılan sözleşmelerdir. Bu tip piyasalara da
forward döviz piyasaları denir.
 Forward piyasalarda faaliyet gösteren bankalar ve
brokerlar arz ve talebi dengelemeye çalışırlar. Bu
piyasada faaliyet gösteren kuruluşların karları
döviz alış ve satış arasındaki farktan
kaynaklanmaktadır.
 Örneğin; bir finansal kuruluş alan ihracatçısından
doları 1,48€ kurundan alıp 1,50€ kurundan
satabilir. Böylece düşük kurdan alıp yüksek kurdan
sattığında forward kur cari kurdan düşük olur ve
aradaki farka forward iskontosu denir.
 Forward döviz kurunun hesaplanması, iki ülke
paralarının cari değeri ve iki ülkede uygulanan
oranlarıyla da ilgilidir.
Forward Faiz Sözleşmeleri: Faiz riskinden
korunmak için yapılmaktadır.
 Forward faiz sözleşmelerinde taraflar belli
tutardaki ana paraya ileri bir tarihte belli bir süre
için uygulanacak faiz oranı üzerinden anlaşırlar.
Bu orana ‘Forward Faiz Oranı’ denir.
 Forward faiz sözleşmesinde tarafların amacı
kendilerini gelecekte oluşacak faiz değişimlerine
karşı korumaktır.
Ticari Mal Forward Sözleşmeleri: Gelecekte belirli
bir tarihte, bir malı sözleşmede belirlenen fiyat
üzerinden satın almayı ve satmayı zorunlu kılan
sözleşmelerdir.
 Ticari mal forward sözleşmelerinde, teslim tarihi,
teslim yeri, malın miktarı ve malın niteliği
sözleşme hazırlanırken belirlenir.
 Tarafları; son kullanıcılar, mal ticareti yapan
satıcılar ve üreticilerdir.
 Forward mal sözleşmeleri mal üreticileri ve
kullanıcıları tarafından değişken fiyat riskini
azaltmak yada ortadan kaldırmak için kullanılır.
 Ticari mal sözleşmelerinin borsada alınıp
satılmaması, sözleşmeleri likit olmaktan
uzaklaştırarak, spekülasyon maksatlı kullanımını
azaltmaktadır.