Tedarik Zinciri Yönetimi Uygulamalı Referans Modeli

Tedarik Zinciri Yönetimi
PLANLAMA TEDARİK ÜRETİM
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
TESLİM
İADE
MODELE GENEL BAKIŞ
Uygulamalı Referans Modeli
Sayfa 1
Tedarik Zinciri Yönetimi
Uygulamalı Referans Modeli
İÇİNDEKİLER
 Bölüm 1
Proses Referans Modeli Nedir?
 Bölüm 2
Modelin Kapsamı ve Yapısı
 Bölüm 3
Modelin Uygulanması
o
o
o
o
o
o
Kurgulanabilirlik Konsepti
Modeli Kullanarak Modelleme
İçerik Yönetimi
Coğrafik Harita
İp (Thread) Grafiği
Proses Modelleri
Tedarik Zinciri Modeli; modern anlamda tedarik zinciri yönetim
sistemleri ve uygulamalarını kullanmak ve mevcut uygulamalarını
daha ileri taşımak isteyen tüm şirket ve organizasyonlara rehber
olabilecek bir üründür.
İçindekiler
Modelin içeriği uygulamada uzun yıllardır kullanılıyor olmakla
birlikte; prosesler ve ölçütler en iyi uygulamalar ile desteklenir.
Teknolojinin tedarik zincirinde rol alan taraflar arasında iletişimini
güçlendirecek, tedarik zinciri yönetimi ve ilgili tedarik zinciri
geliştirme aktivitelerinin etkinliğini arttıracak bütünleşik yapıyı
destekleyecek bir omurgasının olması gerektiği de önemlidir.
Etkili bir tedarik zinciri yönetimi disiplinler arası bilgi ve tecrübe
aktarımı gerekli kılar. Tedarik Zinciri Yönetiminde ERP
uygulamaları ve bechmark süreçleri kritiktir.
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
Sayfa 2
Proses Referans Modeli Nedir?
Bölüm
Proses referans modelleri; iş proseslerinin yeniden yapılandırılması, kıyaslama
(benchmarking) ve proses ölçümü gibi belli başlı kavramların, birimler arası
koordinasyonu sağlamaya imkan verecek şekilde entegrasyonunu sağlar.
Bir
İş Proseslerinin
Yeniden
Yapılandırılması
Kıyaslama
(Benchmarking)
En İyi
Uygulamalar
Analizi
Prosesin mevcut
(as-is) durumunun
belirlenerek
gelecekte olması
istenen (to-be)
durumunun ortaya
çıkarılması.
Proses Referans Modeli
Prosesin mevcut (as-is) durumunun belirlenerek
gelecekte olması istenen (to-be) durumunun
ortaya çıkarılması.
Benzer işletmelerin
operasyonel
performansını
rakamlara dökerek
ait olunan sınıfın
en iyi sonuçlarını
baz ve hedef alacak
iç hedeflerin
belirlenmesi.
Benzer işletmelerin operasyonel performansını
rakamlara dökerek ait olunan sınıfın en iyi
sonuçlarını baz ve hedef alacak iç hedeflerin
belirlenmesi.
Ait olunan sınıfın
en iyi
performansını
gerçekleştirmeye
imkan tanıyacak
yönetim
uygulamaları ve
yazılım
çözümlerinin
tanımlanması.
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
Ait olunan sınıfın en iyi performansını
gerçekleştirmeye imkan tanıyacak yönetim
uygulamaları ve yazılım çözümlerinin
tanımlanması.
Sayfa 3
Bir Proses Referans Modelinde Bulunanlar:





Yönetim Proseslerinin standart tanımı,
Standart prosesler arasındaki ilişkilerin yapısı,
Proses performansını ölçmek için standart ölçütler (kriterler),
Sınıfının en iyi performansını sağlayacak yönetim uygulamaları,
Özellikler ve fonksyonelliğin standart uyumu.
Karmaşık Bir Yönetim Prosesi, Standart Proses
Referans Modeli Şekline İndirgendiğinde
(sadeleştirildiğinde):




Rekabet avantajı sağlamak için kararlı bir adım atılması,
Belirsizliğe yer vermeyecek şekilde tanımlama ve iletişim,
Ölçüm, yönetim ve kontrol,
Düzenlemeler ve özel amaçlara uygun yeniden düzenlemeler mümkün olmaktadır.
 Proses Referans Modeli, Yönetimin
Elinde Güçlü Bir Araç Olmaktadır.
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
Sayfa 4
Modelin Yapısı ve Kapsamı
Herhangi bir modelin sınırları itinayla tanımlanmalıdır:
Bölüm
“Tedarikçinizin tedarikçisinden, müşterinizin müşterisine kadar!”
İKİ
MODEL aşağıdaki tüm hususları içermektedir:



Siparişin girişinden faturanın ödenmesine kadarki tüm müşteri etkileşimleri (işlemleri),
Tedarikçinizin tedarikçisinden, müşterinizin müşterisine kadar, malzeme, ticari mal, yedek
parça, seri üretim, yazılım vb. dahil olacak şekilde fiziksel malzeme ve hizmeti içeren tüm ürün
işlemleri,
Toplam talep anlayışından, tüm taleplerin teker teker yerine getirilmesi tamamlanana kadar
olan tüm pazar işlemleri.
Plan
Plan
Tsl
Tmn
İad
İad
Ürt
Plan
Tsl
Temin
Üretim
Tedarikçisi
Tedarikçi
Tmn
Ürt
Tsl
İade
İade
İad
Tmn
İade
İade
İade
Tedarikçinin
Teslim
Şirketiniz
(Dahili veya Harici)
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
Müşteri
Müşterinin
(Dahili veya Harici) Müşterisi
Sayfa 5
Model aşağıdaki gibi tüm iş proses veya aktivitelerini tanımlama
eğiliminde değildir:
o
o
o
o
Satış ve Pazarlama (Talep Yaratma)
Araştırma ve teknoloji geliştirme
Ürün Geliştirme
Dağıtım sonrası müşteri desteğinin bazı unsurları.
Ürün Geliştirme gibi modelin kapsamında olmayan proseslere bağlantılar yapılabilir ve bazıları
da Modelde belirtilebilir.
Model aşağıdaki hususları göz önünde bulundurmakla birlikte detaylı
olarak ele almaz:
o
o
o
o
Eğitim,
Kalite,
Bilişim Teknolojileri (IT),
Yönetim (Tedarik Zinciri Yönetimi hariç)
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
Sayfa 6
Modelinin Kapsamı
MODEL, 5 Belirgin Yönetim Prosesi Üzerine Kurulmuştur:
Arz/Talep Planlama ve Yönetimi
PLAN
o Kaynaklarla ihtiyaçları dengeleyerek iade de dahil olmak üzere temin, üretim, teslim
süreçlerinin yerine getirilmesini içerecek şekilde tüm tedarik zinciri için planların
belirlenmesi ve koordinasyonunun gerçekleştirilmesi.
o İş yönetmelikleri, tedarik zinciri performansı, veri toplama, stok, sabit kıymetler,
nakliye, planlama konfigürasyonu, kanuni gereklilikler ve uygulamalar ile tedarik
zinciri risklerinin yönetimi.
o Tedarik Zinciri birim planının mali plana paralelliğinin sağlanması.
Stoklu, Siparişe Göre Üretilmiş, Siparişe Göre Tasarlanarak
Üretilmiş Ürünlerin Temini
TEMİN
o Teslimatın (Dağıtımın) planlanması; ürünlerin alınması, kontrolü, transferi ve
tedarikçi ödemelerinin teyidi.
o Siparişe göre tasarlanarak üretilmiş olanların dışındaki önceden belirlenmemiş
ürünlerde özelliklerin belirlenerek temin (tedarik) kaynağının seçilmesi.
o İş Yönetmeliklerinin yönetimi, tedarikçi performansının belirlenmesi ve verilerin
toplanması.
o Stok, sabit kıymetler, gelen ürün, tedarikçi ağı, ithalat/ihracat gereklilikleri, tedarikçi
sözleşmeleri ve tedarik zinciri temin risklerinin yönetimi.
Stok için, Siparişe Göre ve Siparişe Göre Tasarlanmış Üretimin
Gerçekleştirilmesi
ÜRETİM
o Üretim aktiviteleri, ürünün belirlenmesi, üretim ve testi, paketleme, ürünün
sınıflandırılması, ve teslime (dağıtıma) hazırlanmasının programlanması. Doğanın
korunması ile ilgili olarak bugün, üretimdeki atıkların uzaklaştırılması için özel olarak
geliştirilmiş prosesler vardır.
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
Sayfa 7
o Siparişe göre tasarlanacak ürünler için tasarımın tamamlanması, yönetmelik,
performans, veri, yarı mamül, ekipman ve tesisler, nakliye, üretim ağı, üretimle ilgili
kanuni yükümlülükler ve tedarik zinciri üretim risklerinin yönetimi.
Stoklu, Siparişe Göre Üretilmiş, Siparişe Göre Tasarlanarak
Üretilmiş Ürünler için Sipariş, Depo, Nakliye ve Kurulumun
Yönetimi
TESLİM
o Müşterinin taleplerinin alınmasından sevkiyatın planlanarak nakliyecinin seçilmesine
kadar olan tüm sipariş yönetimi aşamaları.
o Ürünlerin alınmasından yüklenmesi ve sevkiyatına kadar olan depo yönetimi.
o Gerek olması durumunda ürünlerin müşterinin şantiyesinde teslim alınıp kontrol
edilerek kurulumu.
o Müşteriye fatura kesilmesi.
o Teslimle ilgili yönetmelik, performans, bilgi, bitmiş ürün stokları, sabit kıymetler,
nakliye, ürün kullanım süresi, ithalat/ihracat gereklilikleri ve tedarik zinciri dağıtım
risklerinin yönetimi.
Hammaddelerin İadesi ve Bitmiş Ürünlerin İade Makbuzları
İADE
o İade edilen kusurlu ürünlerin temininden itibaren tüm aşamalardaki ürün durumunun
belirlenmesi, kayıtlarının tutulması, ürün iade yetkilendirmesi talebi, ürün
sevkiyatının programlanması, kusurlu ürünün iadesi, teslimi onaylanmış ürünlerin
iadesi, iade makbuzlarının programlanması, ürünün alınması ve kusurlu ürünün
transferi.
o İadelerin temininden itibaren tüm bakım, tamir ve revizyon aşamaları – ürün
durumunun belirlenmesi, kayıtların tutulması, ürün iade yetkilendirme talebi, ürün
sevkiyatının ve tamir-bakım-revizyon ürününün iadesinin programlanması ve teslim,
onaylanmış ürün iadesi, iade makbuzunun programlanması, ürünün teslim alınması,
tamir-bakım-revizyon ürününün transferi.
o Fazla ürünlerin temininden itibaren tüm iade aşamaları - ürün durumunun
belirlenmesi, kayıtların tutulması, ürün iade yetkilendirme talebi, ürün sevkiyatının ve
fazla ürünün iadesinin programlanması ve teslim, onaylanmış ürün iadesi, iade
makbuzunun programlanması, ürünün teslim alınması, fazla ürünün transferi.
o İade yönetmelikleri, performans, veri toplama, iade stokları, sabit kıymetler, nakliye,
ağ konfigürasyonu, kanuni gereklilik ve uygulamalar, tedarik zinciri iade risklerinin
yönetimi.
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
Sayfa 8
Proses Referans Modeli, Klasik Proses
Analiz Modellerinden Farklıdır

Proses Analiz Modelleri, proses unsurlarından
konfigürasyonu yansıtacak şekilde geliştirilmişlerdir.
Seviye
1
belirli
bir
İçerik:
Proses Tipi
Proses
Kategorisi
2
sadece
Proses
Kategorisi
 Dengeli bir yatay
(çapraz proses)ve dikey
(hiyerarşik) bakış
sunar.
 (Yeniden)
düzenlenebilecek
şekilde tasarlanmıştır.
Proses Unsuru
3
Proses Unsuru
Aktiviteler
4
Aktiviteler
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
 Benzer bir prosesin
birçok farklı
konfigürasyonunu
temsil etmek için
kullanılır.
 Hiyerarşik Proses
Modellerini bir araya
getirir.
Sayfa 9
Modelde Üç Seviyeli Proses Detayı
Mevcuttur
Tedarik Zinciri Operasyonları Referans Modeli
Seviye
#
Tanım
1
Üst Düzey
(Proses
Tipleri)
2
Şematik
Plan
Tm
İade
Konfigürasyon
Seviyesi
(Proses
Kategorileri)
Proses Unsuru
Seviyesi
(Proseslerin
Analizi)
P1.1: T.Z. gerekliliklerinin, önceliklerinin belirlenmesi.
3
P1.2: T.Z. kaynaklarının teşhisi, belirlenmesi, toplanması,
P1.3: T.Z. ihtiyaç ve kaynaklarının dengelenmesi
P1.4: T.Z. planlarının oluşturulması ve bildirilmesi
4
Kapsam dışı
Uygulama
Seviyesi
(Proses
Unsurlarının
Analizi)
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
Ür
Açıklama
Ts
İade
Seviye 1, TZ operasyon referans modelinin
kapsamını ve içeriğini tanımlar. Burada
temel rekabet performans hedefleri
belirlenir.
Bir
firmanın
TZ,
çekirdek
proses
kategorilerinden 2. Seviyede “siparişe göre
yapılandırılmış” olabilir. Firmalar operasyon
stratejilerini, TZ için seçtikleri yapılanmaya
göre gerçekleştirir.
3. seviye, bir firmanın seçtiği pazarlarda
rekabet gücünü tanımlar ve şunları içerir:
* proses faktörleri tanımlamaları,
* proses faktörleri girdi ve çıktıları,
* proses performans ölçütleri, nitelikleri ve
tanımları,
* En iyi uygulamaların tanımları.
Firmalar operasyon stratejilerinin
ayarlarını Seviye 3’te yaparlar.
ince
Firmalar bu seviyede kendi organizasyonlarına özel TZ yönetimi gerçekleştirirler.
Seviye 4 ve bunun altı, rekabet gücü
kazanmak ve değişen iş koşullarına adapte
olabilmek için spesifik uygulamaları
tanımlar.
Sayfa 10
Proses Kategorileri
Bir Model prosesi ve bir proses tipi arasındaki ilişkiyle tanımlanır.
Model Konfigürasyon Kılavuzu
MODEL Prosesi
Plan
Plan
Proses
Tipi
P1
Uygulama
Kontrol
EP
Üretim
Temin
Teslim
İade
P2
P3
P4
P5
S1-S3
M1-M3
D1-D4
S/DR1 –
S/DR3
ES
EM
ED
ER
Proses
Kategorisi
Uygulamada, Model konfigürasyon kılavuzundan kendi tedarik zinciri yapılanmalarına uygun proses
kategorileri seçilir.
Seviye 1 Proses Tanımları
Model, 5 temel yönetim prosesi üzerine kurulmuştur.
Model Prosesi
Plan
Açıklamalar
Temin, üretim, dağıtım gereksinimlerini en iyi karşılayacak şekilde aksiyon planı geliştirerek toplam
arz ve talebi dengeleyen prosesler.
Temin
Planlanan veya gerçek talebi karşılamak için mal ve hizmetlerin alınmasıyla ilgili prosesler.
Üretim
Planlanan veya gerçek talebi karşılamak için ürünün bitmiş hale dönüşmesiyle ilgili prosesler.
Teslim
Özellikle talep, nakliye ve dağıtım yönetimini içerecek şekilde, planlanan veya gerçek talebi
karşılamak için bitmiş ürün ve hizmet sağlanmasıyla ilgili prosesler.
İade
Herhangi bir sebeple geri gönderilen ürünlerin alınması veya geri gönderilmesi ile ilgili prosesler.
Bu prosesler teslim sonrası müşteri desteğine uzanmaktadır.
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
Sayfa 11
Seviye 2’de, Her Proses Tip Olarak Daha Detaylı Tanımlanabilir:
Model Proses Tipi
Planlama
Uygulama
Kontrol
Özellikleri
Beklenen kaynakların, beklenen talep gereksinimlerini karşılamasını sağlayan prosestir.
Planlama prosesleri:
 Toplam “Arz/Talep”i dengeler
 (Genellikle) düzenli, periyodik aralıklarla gerçekleşir.
 Uygun planlama öngörüleriyle hareket eder.
 Tedarik Zinciri tepki süresine katkıda bulunabilir.
Planlanan veya gerçek talep tarafından tetiklenen, fiziki malların durumunu değiştiren
prosestir.
 Genellikle şunları içerir:
1. Programlama, sıralama
2. Ürünün dönüştürülmesi ve/veya
3. Ürünün bir sonraki sürece taşınması
 Siparişin tamamlanma döngü süresine etki edebilir.
Planlama ve uygulama süreçlerinin dayandığı bilgi ve ilişkileri sağlayan, hazırlayan veya
yöneten prosestir.
Her uygulama prosesinde, müşteri siparişlerini temsil eden ve karşılayan 3 farklı durum söz konusudur. İlgili ürün
veya hizmet tiplerini destekleyen farklı tedarik zinciri stratejileri vardır. Bu kategoriler aynı zamanda plan ve iade
proseslerini de etkiler.
Stoklu Ürün (S1, M1, D1)
 Stok odaklıdır. (Plan)
 Standart malzeme talepleri
 Yüksek hizmet seviyesi, düşük geri dönüş
Örnek: Raftan alınan bir perakende klima.
Siparişe Göre Üretilen (S2, M2, D2)
 Müşteri siparişi odaklıdır.
 Ayarlanabilir malzemeler
 Daha uzun geri dönüş zamanı
Örnek: Distribütör tarafından sipariş edilen özel renk ve özellik kombinasyonlarıyla üretilen bir araba.
Siparişe Göre Tasarlanan (S3, M3, D3, D4)



Müşteri gereksinimleri odaklıdır.
Yeni malzeme temini gerekir
En uzun teslim süresi, düşük hizmet seviyesi
Örnek: Özel malzeme ve özel bir tasarım kullanılarak, bir mimar ve bir mühendisin sizin için yeni bir mutfak
yaratması.
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
Sayfa 12
Model (Seviye-2)
PLAN
P1 Tedarik Zinciri Planı
P3 Üretim Planı
P4 Teslim Planı
P5 İade Planı
TESLİM
TEMİN
S1 Stoklu Ürün T.
ÜRETİM
D1 Stoklu Ürün T.
M1 Stoğa Göre Ü.
D2 Siparişli Ürün T.
S2 Siparişe Göre Ü.T.
M2 Siparişe Göre Ü.
D3 S.G.Tasarlanmış Ü.T.
S3 S.G.Tasarlanmış Ü.T.
M3 S.G.Tasarlanmış Ü.
Müşteriler
Tedarikçiler
P2 Temin Planı
D4 Perakende Ürün T.
TEMİN İADESİ
TESLİM İADESİ
SR1 Kusurlu Ürün
İadesi
SR1 Kusurlu Ürün
İadesi
SR2 Tamir Bakım
Operasyonu (MRO)
Ürün İadesi
SR2 Tamir Bakım
Operasyonu (MRO)
Ürün İadesi
SR3 Fazla Ürün İadesi
SR3 Fazla Ürün İadesi
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
Sayfa 13




Model (Seviye-3)
Seviye 2’deki tüm proses kategorileri için
detaylı proses faktörleri bilgisini sunar.
Proses akışı
Girdi ve çıktılar
Girdilerin Temini
Çıktıların varış noktası
S1 Stoklu Ürün Temini
S1.2 Detay
*Ürün Tedarikçi
*Kusurlu Ürünler – DR1.4’ten: DR1 “Kusurlu İade Teslimi”ndeki
Kusurlu Ürünün Transferi
*Tamir- Bakım Operasyonu (MRO) Ürünleri – DR2.4’ten:
DR2“MRO Ürünü İade Teslimi”ndeki MRO Ürününün Transferi
*Fazla Ürünler- DR3.4’ten: DR3 “Fazla Ürün İade Teslimi”ndeki
Fazla Ürünün Transferi
Programlanmış
Makbuzlar
S1.1 Ürün Teslim
Programlanması
Makbuz
Doğrulama
S1.2 Ürünün Alınması
Makbuz
Doğrulama
S1.3 Ürün Kontrolü
Transfer
Ed. Ürün
S1.4 Ürün Transferi
S1.5 Tedarikçi
Ödemesi Onayı
Makbuz Doğrulama
*ES.2’ye: Teminin Sağlanmasında (ES) Tedarikçi Performans Değerlendirmesi
*ES.1’e: Teminin Sağlanmasında (ES) Temin İş Kurallarının (Normlarının) Yönetimi
*ES.6’ya: Teminin Sağlanmasında (ES) Gelen Ürün Yönetimi
*ES.8’e: Teminin Sağlanmasında (ES) İhracat/İthalat Gereksinimlerinin Yönetimi
*ED.8’e: Teslimin Sağlanmasında (ED) İhracat/İthalat Gereksinimlerinin Yönetimi
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
Sayfa 14
Modelinin Yapısı
Modelin başından sonuna standart bir notasyon kullanılmıştır:







P : Planlama
S : Temin
M : Üretim
D : Teslim (Dağıtım)
R : İade
SR : Temin İadesi (Satın Alınan Ürünlerin İadesi)
DR : Teslim İadesi (Müşteriden Alınan İade Ürünler)
Örneğin; “EP”de olduğu gibi başa “E” geliyorsa, bu planlama veya gerçekleştirmeyle ilgili bir kontrol
prosesidir. (EP: Planlama Kontrol) Seviye 1’deki tüm proseslerin ilgili kontrol prosesleri vardır.
Proses detayını gösteren şekilde de belirtildiği gibi modelde 3 seviyeli bir hiyerarşi vardır. Burada S1.2
için detaylı bir iş akış örneği bulunmaktadır. S1.2 seviye 3 proses faktörünü gösteren bir notasyondur. Bu
durumda bu bir temin faktörüdür (S: Seviye 1 Temin) ve stoklu ürün teminiyle ilgilidir (S1: Seviye 2 Stoklu
Ürün Temini) ve ürün alımına özeldir (S1.2: Seviye 3 Alınan Ürün Stoklu Ürün Temini). Diğer S1 prosesleri
burada seviye 2’ye kadar gösterilmiş olmalarına rağmen seviye 3 detayı sadece S1.2 için gösterilmiştir.
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
Sayfa 15
Örnekler
Model Seviye 3 Standart Proses Faktörleri Tanımı, Performans Proses Tablosu
S1.1
Ürün Teslimlerinin Programlanması
Mevcut bir sözleşme veya satın alma siparişine istinaden bir ürünün münferit teslimlerinin
gerçekleştirilmesinin programlanması ve yönetimi. Ürünlerin serbest bırakılmaları için koşullar detaylı
temin planına (veya diğer tiplerdeki ürün çekme sistemlerine) göre belirlenir.
Performans Özellikleri
Tedarik Zinciri Güvenilirliği
Tedarik Zinciri Hassasiyeti
Tedarik Zinciri Çevikliği
Tedarik Zinciri Maliyetleri
Tedarik Zinciri Varlık Yönetimi
En İyi Uygulamalar
Toplu Teslim
Seyrek Ürün Teslimi
Tedarikçilere ürün teslimi ihtiyacını bildirmede
mekanik (Kanban) çekme uyarıları kullanılır
Dış tedarikçi sistemlerine arayüz programlanarak
tedarikçi tarafından yönetilen stoklar
Çevrim zaman ve maliyetlerini azaltmak için EDI
işlemlerini kullanmak
Temin ve üretim prosesleri arasında güçlü bir
senkronizasyon oluşmasına imkan verecek gelişmiş
sevkiyat bildirimi
Kritik kalemlerin bulunurluğunu arttırırken,
varlıkların ve döngü zamanının azaltılmasında
kullanılan sevk anlaşmaları
Ölçüt
Tedarikçinin temrinindeki değişiklik yüzdesi
Değişikliklere tepki verme ortalama süresi,
Tasarım değişiklikleri için ortalama gün sayısı,
Ürün teslim sürelerinin programlanması,
Program değişiklikleri için ortalama gün sayısı.
Tanımlanmamış
Programlanmış ürün teslimlerinin maliyeti,
Sevkiyat başına miktar.
Tanımlanmamış
Açıklama
Mümkünse farklı ürünlerin toplu tesliminin tek bir
sevkiyatla gerçekleştirilmesi
Ürün ihtiyaçlarını hassasiyetle belirleyerek sık
sevkiyat ihtiyacının minimize edilmesi
Elektronik Kanban desteği
VMI (Tedarikçi Yönetimli Envanter) anlaşmaları,
tedarikçilerin stokları yönetmesine izin verir.
830, 850, 856 ve 862 işlemleri için EDI (Elektronik
Veri Değişimi) arayüzü
Dış tedarikçi sistemlerine arayüz programlayarak açık
sipariş desteği
Stok Sevkiyat Yönetimi
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
Sayfa 16
Şirket İçindeki Tedarik Zinciri Yönetimi
Uygulamaları Seviye 4’te (ve aşağısında)
Gerçekleşir:
D1.7
D1.6
Teminden
veya
Üretimden















D1.8
D1.5
D1.9
D1.4
D1.3
D1.10
D1.2
D1.11
D1.1
D1.12
D1 Stoklu
Ürün Teslimi
D1.13
D1.14
D1.15
D1.1: Proses talep ve teklif
D1.2: Siparişin alınması, girilmesi ve onayı
D1.3: Siparişin konsolidasyonu
D1.4: Stok rezervi ve teslim tarihinin belirlenmesi
D1.5: Yükleme
D1.6: Sevkiyat güzergahının belirlenmesi
D1.7: Nakliyeci seçimi ve sevkiyatın fiyatlandırılması
D1.8: Ürünün temin veya üretimden alınması
D1.9: Ürünün toplanması
D1.10: Ürünün paketlenmesi
D1.11: Yükleme ve sevk dökümanlarının hazırlanması
D1.12: Ürün sevkiyatı
D1.13: Ürün kurulumu
D1.14: Ürünün müşteri tarafından teslim alınarak kontrolü
D1.15: Fatura
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
Sayfa 17
Proses Faktörü – D1.2
Seviye 4
Siparişin
Alınması
Siparişin
Girilmesi
Görevler
Kredi
Kontrolü
Kredi
Kontrolü
Görev – D1.2.3
Seviye 5
Kredi Ekranına
Erişim
Kredi Uyg.
Kontrolü
Muhasebeye
Danışma
Siparişin
Temizlenmesi
Aktiviteler
Sonuçların Müşteriyle
Paylaşılması
1 Muhasebedeki müşteri temsilcisine danışma
2 Müşteri geçmişinin incelenmesi
Seviye 6
3 Gerekiyorsa muhasebedeki temsilcinin ilave kredi
onayı için satış müdürüne danışması
4a Muhasebe temsilcisinin kredi işlemini kapaması
4a Muhasebe temsilcisinin kredi telebini reddi.
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
 Seviye 3’ün altında her
proses faktörü, klasik
hiyerarşik proses Sayfa 18
bileşenleriyle tanımlanır.
Performans Özellikleri ve seviye 1 Stratejik Ölçütleri
Seviye 1 stratejik ölçütleri, temel, yüksek seviyeli ölçülerdir ve MODEL prosesleriyle çakışabilir. Seviye 1
ölçütlerinin Model Seviye 1 prosesleriyle (Plan, Temin, Üretim, Teslim, İade) bağlantılı olması şart değildir.
Performans Özellikleri
Seviye 1 Ölçütleri
Müşteriyle İlgili
Güvenilirlik
Siparişin Eksiksiz Tamamlanması (RL.1.1)
Siparişin Tamamlanma Süresi (RS.1.1)
Üst Tedarik Zinciri Esnekliği (AG.1.1)
Üst Tedarik Zinciri Adaptasyonu (AG.1.2)
Alt Tedarik Zinciri Adaptasyonu (AG.1.3)
Tedarik Zinciri Yönetim Maliyetleri (CO.1.1)
Satılan Malın Maliyeti (CO.1.2)
Nakit Döngü Süresi (AM.1.1)
Tedarik Zinciri Sabit Kıymet Geliri (AM.1.2)
İşletme Sermayesi Geliri (AM.1.3)
Hassasiyet
Dahili
Çeviklik Maliyet
Varlıklar
√
√
√
√
√
√
√
√
√
√
Ölçütler, performans özelliklerine göre kullanılmaktadır. Seviye 1 Stratejik Ölçütleri, bunları uygulayan
kuruluşların, rekabetçi hedef pazarlarda hedefledikleri konumlandırma konusunda ne kadar başarılı
olduklarını ölçebilir. Proses faktörleri gibi modeldeki birçok ölçüt de hiyerarşiktir. Seviye 1 ölçütleri daha alt
seviyedeki hesaplardan türetilmiştir ve MODEL proseslerini çok yönlü olarak etkileyebilecek temel, yüksek
seviyeli ölçütlerdir. Daha düşük seviyelerdeki (Seviye 2 ve 3) hesaplamalar genellikle proseslerin daha dar
kapsamlı alt kümeleriyle bağıntılıdır. Seviye 1 ölçütleriyle bağıntılı seviye 2 ve 3 ölçütleri, ölçüler
bölümünde, “Ölçü Hiyerarşisi” kısmında yer almaktadır. Seviye 1’de olmayan ve plana göre performans
varyasyonlarının tespitinde kullanılan diğer ölçütler, açıklamaları ile ölçüler bölümünde belirtilmiştir.
Model ölçütleri performans özellikleriyle birlikte kullanılır. Performans özellikleri, tedarik zincirinin, rakip
stratejilerle diğer tedarik zincirlerine karşı analizini ve değerlendirilmesini sağlayan unsurlardır. Nasıl
kereste gibi bir fiziksel nesneyi tanımlarken yükseklik, genişlik, derinlik vb standart unsurlar kullanılıyorsa
tedarik zinciri için de standart unsurların tanımlanması gerekmektedir. Bu unsurlar olmazsa düşük maliyet
odaklı bir kuruluş ile güven ve performans konularında rekabet etmeyi seçen bir kuruluşun kıyaslanması son
derece zordur.
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
Sayfa 19
Modelde ölçüt kodlama sunulmuştur. Bu, tanımlamayı kolaylaştıracak, birbirine benzer ölçütlerin
karıştırılmasına engel olacaktır ve ölçütlerin performans özellikleri esasına dayandığı için özellikle kıyaslama
(benchmarking) yapmada son derece kullanışlıdır.
Ölçütler “XX.y.z” formatındadır. Burada XX; performans özellikleridir. Olası XX değerleri;





RL: Güvenilirlik
RS: Hassasiyet
AG: Çeviklik
CO: Maliyet
AM: Varlık (Kıymet) Yönetimi
y: ölçüt seviyesi
z: özgün bir sayı.
Örnekler: “Siparişi eksiksiz olarak yerine getirmek” için kod: RL.1.1’dir. Buradan Siparişi eksiksiz olarak
yerine getirmenin stratejik (seviye 1) güvenilirlik ölçütü olduğu anlaşılır. Seviye 2 (tanı ölçütü) için
RL.2.4:Kusursuz Durum örneği verilebilir. Seviye 3 tanı ölçütleri de aynı şekilde alfabetik sıralamaya göre
numara verilerek kodlanmıştır. Gelecekteki yeni ölçüt eklemeleri de basit bir şekilde sıra takip etmek
koşuluyla oluşturulacaktır. Seviye 3 (tanı ölçütü) için de CO.3.141: Direkt Malzeme Maliyeti örnek olarak
verilebilir.
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
Sayfa 20
Modelinin Uygulanması
Bölüm
ÜÇ
“Yapılandırılabilirlik” Kavramı
Bir tedarik zincirinin yapılandırılması şu şekildedir:





Plan bilgi kaynakları ve toplanma seviyeleri
Temin lokasyonlar ve ürünler
Üretim üretim yeri ve yöntemleri
Teslim kanallar, stok yerleşimi, ürünler
İade lokasyonlar ve yöntemler
Model, tedarik zinciri konfigürasyonunun (yapılandırılmasının) yönetim proses ve uygulamalarına etkisini çok net bir şekilde
yansıtmalıdır.
Her temel tedarik zinciri; “temin, üretim, teslim”in gerçekleştirilme
proseslerinin bir zinciridir.
Yapılandırılabilirlik
Plan
Plan
Plan
Plan
Temin
Üretim
Teslim
Müşteri ve Tedarikçi
Müşteri ve Tedarikçi
Müşteri ve Tedarikçi
2 gerçekleşen 2 prosesin (temin-üretim-teslim) her kesişimi tedarik zincirinde bir “link”tir.


Gerçekleşen prosesler, malzeme ve/veya ürünlerin dönüşümünü veya nakliyesini sağlar.
Her proses, bir önceki prosesin müşterisi ve bir sonrakinin tedarikçisidir.
Planlama prosesleri müşteri-tedarikçi bağlantılarını yönetir.


Bu sebeple planlama prosesleri tedarik zincirini dengeler.
Her bağlantı için plan proses kategorisinin oluşumu gereklidir.
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
Sayfa 21
Modelleme
Modelleme Faktörleri: Neden Model?
İş İmkanları:







Strateji geliştirme,
Birleşme, devir, elden çıkarma (şirketler veya tedarik zincirleri için),
Proses optimizasyonu ve yeniden tasarım,
Standardizasyon, düzenleme ve yönetimin uyumu,
Yeni iş başlangıcı (şirket ve tedarik zinciri başlangıçları)
Kıyaslama (Benchmarking),
Proseslerde dış kaynak kullanımı (outsourcing).
Teknoloji Hizmetleri:


Yazılım uygulama (ERP, PLM, QC),
İş akışı ve hizmet odaklı mimari.
Model farklı model tiplerinin varlığını kabul eder. Her biri farklı bir amaca hizmet eder:




İş Kapsamı Grafiği: Bir proje veya organizasyon için kapsamın belirlenmesi.
Coğrafi (Fiziki) Harita: Coğrafi bağlamda malzeme akışını tanımlar. Düğüm, karmaşıklı ve
fazlalığı vurgular.
İp (Thread) Grafiği: Seviye 2 proses bağlantılarına odaklanmış malzeme akış grafiğidir. Yüksek
seviye karmaşıklığını ve fazlalığını tanımlar.
İş akışı ve Proses Modelleri: Seviye 3 veya ötesinde bilgi, malzeme ve iş akış grafiği. Bilgi, insan
(faktörü) ve sistem etkileşim konularını vurgular.
*Düğüm tedarik zincirinde mantıksal veya coğrafi birimleri temsil eder. (Örn.: Depo, fabrika, mağaza)
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
Sayfa 22
İş Kapsamı Grafiğinin Hazırlama Aşamaları
1. İş kapsamı grafiğinin yaratılması veya açılması.
2. İşletmenin veya projenin müşterilerinin tanımlanarak, bunların kapsam grafiğindeki müşteri sütununa
yazılması.
3. İşletmenin veya projenin anahtar düğüm noktalarının belirlenerek girişlerinin yapılması. Düğüm, tedarik
zincirindeki mantıksal veya fiziki (Örnek: Depo, fabrika, mağaza, yönetim binası vb.) birimleri
simgelemektedir.
4. İşletmenin veya projenin tedarikçilerinin belirlenerek girilmesi.
5. Opsiyonel olarak, malzeme ve/veya bilgi akışını yansıtacak düğüm noktalarının birleştirilmesi. Malzeme
ve bilgi akışını belirlemek için farklı renk ve/veya çizgiler kullanılmalıdır.
Örnek:
Tedarikçiler
Flash A.Ş.
Batarya Ltd.Şti.
Müşteriler
mp3 A.Ş.
mp3 Merkez (HQ)
Fabrika
Perakende A.Ş.
Bileşenler
Depo
Mp3 A.Ş
Hizmet Sağlayıcılar
Malzeme ve Bilgi Akışı
Bilgi Akışı
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
Sayfa 23
Coğrafi (Fiziki) Harita Hazırlama Aşamaları:
1. Coğrafi durumun (haritanın) yaratılması
2. Haritada müşterilerin çizilerek isimlerinin belirtilmesi
a. Seviye 2 proseslerinin belirtilmesi
b. Haritada, müşterilerin seviye 2 proseslerinin listelenmesi
3. Müşteriden başlayarak haritadaki her düğüm için aşağıdaki adımların tekrarlanması:
a. Tüm tedarik düğümlerinin (malzemelerin geldiği yerlerin) belirlenmesi
b. Bu tedarik düğümlerinin haritaya çizilerek isimlendirilmesi
c. Seviye 2 proseslerinin belirtilmesi
d. Bunların haritadaki düğümlerde listelenmesi
e. Malzeme akışının (düğümleri birleştiren okların) çizilmesi.
4. Tüm tedarikçiler/düğümler dahil edilene kadar tekrar.
Örnek:
Perakende AŞ
Merkez
Greenland
S1, P2
P1, P2, D2, S2
Batarya
Tedarikçisi
Sürücü
Tedarikçisi
D1, P1, P4
D1, P1, P4
Iceland
Russia
Sweden
Finnland
Norway
Canada
Estonia
Latvia
United Kingdom
Denmark
Lithuania
Belarus
Ireland
Poland
Netherlands
Germany
Belgium
Czech Republic
Luxemburg
Ukraine
Slovakia
Austria
France
Switzerland
Hungaria
Slovenia
Kazakhstan
Mongolia
Moldawia
Romania
Croatia Bosnia-Herzegovina
Italy
Serbia
Montenegro
Bulgaria
USA
Albania
Spain
Usbekistan
Georgia
Macedonia
Portugal
Kirgistan
Armenia
Azerbaijan
Turkey
Greece
Turkmenistan
North Korea
Tadschikistan
South Korea
Tunesia
Cyprus
Iraq
Iran
Israel
Japan
China
Syria
Lebanon
Marocco
Afghanistan
Jordan
Kuwait
Algeria
Libya
Egypt
United Arab Emirates
Cuba
Guatemala
El Salvador
Saudi-Arabia
Haiti Dominican Republic
Jamaica
Puerto Rico
Belize
Honduras
Mauretania
Senegal
Gambia
Guinea-Bissau
Guinea
Nicaragua
Trinidad
Costa Rica
Venezuela
Panama
Columbia
Sierra Leone
Guyana
Surinam
French-Guayana
Liberia
Niger
Chad
Burkina Faso
Benin
Ivory Coast
Ghana
Togo
Nigeria
Ethiopia
Taiwan
Myanmar
Laos
Thailand
Vietnam
Cambodia
Dschibuti
Somalia
Philippines
Sri Lanka
Central Africa
Brunei
Cameroon
Malaysia
Uganda
Kenya
Congo
Rwanda
Zaire
Burundi
Tanzania
Angola
Peru
Bangladesh
Yemen
Eritrea
Sudan
Gabun
Ecuador
India
MP3 Fabrikası
Oman
Mali
Bhutan
Qatar
West Sahara
Mexico
Nepal
Pakistan
Malawi
Mozambique
Sambia
Brazil
Bolivia
Namibia
Paraguay
Zimbabwe
P3, S1, M1,
D1
Indonesia
Papua-New Guinea
Madagascar
Botswana
Australia
Swaziland
South Africa
Lesotho
Uruguay
Argentina
Chile
New Zealand
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
Sayfa 24
MODEL İp (Thread) Grafiği Hazırlama Aşamaları:
1. Çizgi grafik taslağının yaratılması veya açılması
2. Coğrafi haritada her ilgili düğüm için aşağıdaki işlemlerin tekrarı:
a. Düğüm sınıfının (müşteri, tedarikçi vb.) belirlenmesi ve uygun sınıfta düğüm sütununun
yaratılması
b. Bu düğüm için sütunda listelenmiş her proses için bir ifade yaratılması (D2, M2, S1 vb.)
c. Bu düğüm sütununda listelenen her proses için proses sunumlarının yaratılması
d. Prosesle, önceki düğümün prosesinin bağlanması (Kısmi olarak, coğrafi haritadan alınacak
malzeme akış bilgisi kullanılarak)
3. Tüm ilgili düğümler yaratılana kadar tekrar
4. Opsiyonel olarak farklı renk/çizgi kullanılarak bilgi akışlarının eklenmesi.
Örnek:
P1
P4
P2
P3
P2
S2
P4
S1
M1
1
D1
S1
D1
S1
Batarya
Tedarikçisi
Sürücü
Tedarikçisi
Mp3 AŞ
Merkez
Binası
Tedarikçiler
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
Mp3 AŞ
Fabrika
Mp3 Şirketi
D1
Mp3 AŞ
Depo
Perakende
AŞ
Müşteriler
Sayfa 25
Model Proses Modelleri (İş akışları) Hazırlama Aşamaları:
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Genel tanımların temin edilmesi (Bu, insanların tanımladıklarıdır)
Bu genel tanımların Model proses numaralarına göre haritasının çıkartılması (standardizasyon)
Organizasyonel sınırları yansıtacak kulvarların yaratılması
Bu Model prosesleriyle iş akışlarının yaratılması
İş akışlarına, proses girdi-çıktılarını yansıtacak açıklamalar eklenmesi
Opsiyonel olarak diğer ilgili bilgilerin eklenmesi
Örnek:
Perakende A.Ş.
(Gebze)
S1.1
Müşteri S.S.
mp3
Merkez
(İstanbul)
Teslim Taahhüdü
M.T.
M.T.
D2.2
D2.3
S2.1
Şirketler arası S.S.
mp3
Fabrika
(Aşkabat)
D1.2
D1.3
S.S.:Satın alma siparişi; M.T.:Müşteri Talebi
S1.1: Ürün teslimlerinin programlanması
D2.2: Siparişin alınması, girilmesi, onaylanması
D2.3: Rezerv stok tarih hesaplama
S2.1: Ürün teslimlerinin programlanması
D1.2: Siparişin alınması, girilmesi, onaylanması
D1.3: Rezerv stok tarih hesaplama
Tedarik Zinciri Yönetimi: Uygulamalı Referans Modeli
Sayfa 26