enfeksiyon kontrolü ve korunma

advertisement
ENFEKSİYON KONTROLÜ VE
KORUNMA
UZM.DR.Ö.SERDAR ERBEK
LÜTFEN CEP TELEFONLARINIZI SESSİZE
ALINIZ.
ENFEKSİYON KONTROL YÖNETMELİĞİ
Enfeksiyon kontrol komitesi aşağıdaki üyelerden oluşur:
• Yöneticinin görevlendireceği bir başhekim yardımcısı veya dekan
yardımcısı,
• Enfeksiyon hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji kliniği veya anabilim
dalı temsilcisi, çocuk hastanelerinde çocuk enfeksiyon hastalıkları
yan dal uzmanı, çocuk enfeksiyon hastalıkları yan dal uzmanı yoksa
çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanlık dalından,
• Dahili tıp bilim dallarından tercihen iç hastalıkları uzmanı
• Cerrahi tıp bilim dallarından tercihen genel cerrahi uzmanı
•
•
•
•
•
•
Mikrobiyoloji ve klinik mikrobiyoloji laboratuvarı temsilcisi,
Başhemşire veya hemşirelik hizmetleri müdürü,
Enfeksiyon kontrol hekimi,
Enfeksiyon kontrol hemşiresi,
Eczane sorumlusu,
Hastane müdürü
• Yataklı tedavi kurumunun şartlarına ve karşılaştığı problemlere göre,
enfeksiyon kontrol komitesinin önerileri doğrultusunda, yönetim
tarafından, diğer klinik şefleri veya anabilim dalı başkanları, ünite
sorumluları ve idari birim temsilcileri de enfeksiyon kontrol
komitesinde görevlendirilebilir. Bu üyeler, ilgili bölümlerin görüşü de
alınmak suretiyle, tercihen hastane enfeksiyonları konusunda eğitim
almış olan personel arasından seçilir.
• İki yüzden az yatağı olan yataklı tedavi kurumlarında enfeksiyon
hastalıkları ve klinik mikrobiyoloji uzmanı yoksa, tam gün çalışmak
üzere enfeksiyon kontrol hemşiresi görevlendirilmesi kaydıyla, diğer
mevcut üyelerden oluşan bir enfeksiyon kontrol komitesi teşkil edilir.
Enfeksiyon kontrol hekimliği için aynı il sınırları içinde bulunan bir
yataklı tedavi kurumunda görevli enfeksiyon kontrol hekiminden
danışmanlık hizmeti alınır. Bir uzman doktor en fazla iki farklı yataklı
tedavi kurumunda enfeksiyon kontrol hekimliği hizmeti verebilir.
Enfeksiyon kontrol komitesinin görev, yetki ve
sorumlulukları şunlardır:
•
Bilimsel esaslar çerçevesinde, yataklı tedavi kurumunun
özelliklerine ve şartlarına uygun bir enfeksiyon kontrol programı
belirleyerek uygulamak, yönetime ve ilgili bölümlere bu konuda
öneriler sunmak,
• Güncel ulusal ve uluslararası kılavuzları dikkate alarak yataklı
tedavi kurumunda uygulanması gereken enfeksiyon kontrol
standartlarını yazılı hale getirmek, bunları gerektikçe güncellemek,
• Yataklı tedavi kurumunda çalışan personele, bu standartları
uygulayabilmeleri için devamlı hizmet içi eğitim verilmesini
sağlamak ve uygulamaları denetlemek,
• Yataklı tedavi kurumunun ihtiyaçlarına ve şartlarına uygun
bir sürveyans programı geliştirmek ve çalışmalarının
sürekliliğini sağlamak,
• Hastane enfeksiyonu yönünden, öncelik taşıyan bölümleri
saptayarak ve bulgulara göre harekete geçerek, hastane enfeksiyon
kontrol programı için hedefler koymak, her yılın sonunda hedeflere ne
ölçüde ulaşıldığını değerlendirmek ve yıllık çalışma raporunda bu
değerlendirmelere yer vermek,
•
Antibiyotik, dezenfeksiyon, antisepsi, sterilizasyon araç ve
gereçlerin,enfeksiyon kontrolü ile ilgili diğer demirbaş ve sarf
malzeme alımlarında, ilgili komisyonlara görüş bildirmek; görev alanı
ile ilgili hususlarda, yataklı tedavi kurumunun inşaat ve tadilat
kararları ile ilgili olarak gerektiğinde Yönetime görüş bildirmek,
• Hastalar veya yataklı tedavi kurumu personeli için tehdit oluşturan
bir enfeksiyon riskinin belirlenmesi durumunda, gerekli incelemeleri
yapmak, izolasyon tedbirlerini belirlemek, izlemek ve böyle bir riskin
varlığının saptanması durumunda, ilgili bölüme hasta alımının
kısıtlanması veya gerektiğinde durdurulması hususunda karar
almak,
• Sürveyans verilerini ve eczaneden alınan antibiyotik tüketim
verilerini dikkate alarak, antibiyotik kullanım politikalarını belirlemek
uygulanmasını izlemek ve yönlendirmek,
• Sterilizasyon, antisepsi ve dezenfeksiyon işlemlerinin
ilkelerini ve dezenfektanların seçimi ile ilgili standartları
belirlemek, standartlara uygun kullanımını denetlemek,
• Üç ayda bir olmak üzere, hastane enfeksiyonu hızları,
etkenleri ve direnç paternlerini içeren sürveyans raporunu
hazırlamak ve ilgili bölümlere iletilmek üzere Yönetime
bildirmek,
• Enfeksiyon kontrol ekibi tarafından hazırlanan yıllık
faaliyet değerlendirme sonuçlarını Yönetime sunmak,
• Enfeksiyon kontrol ekibi tarafından iletilen sorunlar ve
çözüm önerileri konusunda karar almak ve Yönetime
iletmek
Enfeksiyon kontrol hemşiresi
• Başhemşirelik tarafından, tercihen yüksek okul mezunu, bilgisayar
kullanmayı bilen ve Bakanlık tarafından onaylanmış enfeksiyon
kontrol hemşireliği sertifikasına sahip hemşireler arasından seçilir ve
enfeksiyon kontrol komitesine bağlı olarak çalışır.
• Her iki yüz elli yatak için bir enfeksiyon kontrol hemşiresi
görevlendirilmesi zorunludur.
• Bakanlıkça sertifikalandırılan enfeksiyon kontrol hemşireleri,
enfeksiyon kontrol komitesince aksi yönde bir teklif getirilmediği
sürece, en az beş yıl süre ile bu görevi yürütür. Yönetim tarafından,
yerine aynı nitelikleri haiz bir hemşire görevlendirilmeden, bu
görevlerini bırakamazlar.
• Enfeksiyon kontrol hemşirelerine, nöbet hizmetleri de dahil olmak
üzere, enfeksiyon kontrolü dışında ilave bir görev verilemez.
Enfeksiyon kontrol hemşiresinin görevleri :
• Hastane enfeksiyonları sürveyansını yürütmek amacıyla,
mikrobiyoloji ve klinik mikrobiyoloji laboratuvarından kültür
sonuçlarını izlemek, günlük klinik ziyaretleri ile ilgili hastaları
değerlendirmek, sorumlu hekim ve hemşirelerle koordinasyon
sağlayarak, hastane enfeksiyonu gelişen ya da gelişme ihtimali
bulunan yeni vakaları saptamak, bu hastaları enfeksiyon riski
açısından değerlendirerek gerekli tedbirlerin alınmasını sağlamak,
• Toplanan sürveyans verilerinin bilgisayar kayıtlarını tutmak,
• Klinik enfeksiyon hızı artışlarını veya belirli mikroorganizmalarla
oluşan enfeksiyonlardaki artışı belirlemek ve bunları enfeksiyon
kontrol hekimine bildirmek,
• Hastane enfeksiyon salgını şüphesi olduğunda, bunun kaynağını
aramak,
• En az haftada bir kez enfeksiyon kontrol hekimi ile bir araya gelerek
çalışmaları değerlendirmek,
• Bölümlerle ilgili sorunları enfeksiyon kontrol hekimi ile birlikte o
bölümlere iletmek, bu bölümlerin kontrol tedbirlerinin oluşturulması
uygulanması ve değerlendirilmesine katılımlarını sağlamak,
• Enfeksiyon kontrol programlarının geliştirilmesi ve uygulanmasında
görev almak,
• Yataklı tedavi kurumu genelinde enfeksiyon kontrolü uygulamalarını
izlemek,
• Yataklı tedavi kurumu personeline hastane enfeksiyonları ve
kontrolü konusunda eğitim vermektir.
TIBBİ ATIK YÖNETMELİĞİ
SAĞLIK KURULUŞLARINDAN KAYNAKLANAN ATIKLARIN SINIFLANDIRILMASI
Evsel Nitelikli Atıklar
A:Genel
Atıklar
Sağlıklı
insanların
bulunduğu
kısımlar,hasta
olmayanların
muayene
edildiği
bölümler,ilk
yardım
alanları,idari
birimler
,temizlik
hizmetleri
,mutfaklar
ambar ve
atölyelerden
gelen
atıklar:B,C,D,E,
F ve G
gruplarında
anılanlar
hariç,tıbbi
merkezlerden
kaynaklanan
tüm atıklar
B: Ambalaj Atıkları
Tüm idari
birimler,mutfak
,ambar,atölye v.s den
kaynaklanan yekrar
kullanılabilir,geri
kazanabilir atıklar:
-kağıt
-karton,mukavva
-plastik
-cam
-metal v.b
Tıbbi Atıklar
C:Enfeksiyöz Atık
D:Patolojik Atık
Enfeksiyöz ajanların
yayılımını önlemek için
taşınması ve imhası özel
uygulama gerektiren
atıklar:
Başlıca kaynakları;
a) Mikrobiyolojik
laboratuar atıkları
-Kültür ve stoklar
-İnfeksiyöz vücut sıvıları
-Serolojik atıklar
-Diğer kontamine
laboratuar atıkları(lamlamel,pipet,petri v.b)
b) Kan kan ürünleri ve
bunlarla kontamine
olmuş nesneler
c)Kullanılmış ameliyat
giysileri(kumaş,önlük ve
eldiven v.b)
d) Diyaliz atıkları (atık su
ve ekipmanlar)
e)Bakteri ve virüs içeren
hava filtreleri,
f) Enfekte deney hayvanı
leşleri,organ
parçaları,kanı ve bunlarla
temas eden tüm nesneler
Anotomik atık
dokular,organ ve vücut
parçalrı ile
ameliyat,otopsi v.b. tıbbi
müdahale esnasında
ortaya çıkan vücut
sıvıları:
Ameliyathaneler,morg,oto
psi,adli tıp gibi yerlerden
kaynaklana vücut
parçaları,plesanta ,kesik
uzuvlar v.b (insani
patolojik atıklar)
-Biyolojik deneylerde
kullanılan kobay leşleri
E: Kesici Delici Atık
Batma ,delme sıyrık ve
yaralanmalara neden
olabilecek atıklar:
-enjektör iğnesi,
-iğne içeren diğer
kesiciler
-bistüri
-lam-lamel
-cam pastör pipeti
-kırılmış diğer cam v.b
Tehlikeli Atıklar
Rad.a
F:Tehlikeli Atık
G:Radyoa
ktif Atık
Fiziksel veya
kimyasal
özelliklerinden dolayı
yasal nedenler
dolayısı ile özel
işleme tabi olacak
atıklar
-tehlikeli kimyasallar
-Stotoksik ilaçlar
-Amalgam atıkları
-Genotoksik ve
sitotoksik atıklar
-Farmasotik atıklar
-Ağır metal içeren
atıklar
-Basınçlı kaplar
Türkiye
Atom
Enerjisi
Kurumu
mevzuatı
hükümleri
ne göre
toplanıp
uzaklaştırıl
ır.
• Evsel nitelikli atıklar, tıbbi, tehlikeli ve ambalaj atıklarından ayrı
olarak siyah renkli plastik torbalarda toplanırlar.
• Ayrı toplanan evsel nitelikli atıklar, ünite içinde sadece bu iş için
ayrılmış taşıma araçları ile taşınarak geçici atık deposuna veya
konteynerine götürülür ve ayrı olarak geçici depolanırlar.
• Evsel nitelikli atıklar toplanmaları sırasında tıbbi atıklar ile
karıştırılmazlar. Karıştırılmaları durumunda tıbbi atık olarak kabul
edilirler
• Tıbbi atıklar, başta doktor, hemşire, ebe, veteriner, diş hekimi,
laboratuvar teknik elemanı olmak üzere ilgili sağlık personeli
tarafından oluşumları sırasında kaynağında diğer atıklar ile
karıştırılmadan ayrı olarak biriktirilir.
• Toplama ekipmanı, atığın niteliğine uygun ve atığın oluştuğu
kaynağa en yakın noktada bulunur.
• Tıbbi atıklar hiçbir suretle evsel atıklar, ambalaj atıkları ve tehlikeli
atıklar ile karıştırılmaz.
• Tıbbi atıkların toplanmasında; yırtılmaya, delinmeye, patlamaya ve
taşımaya dayanıklı; orijinal orta yoğunluklu polietilen hammaddeden
sızdırmaz, çift taban dikişli ve körüksüz olarak üretilen, çift kat
kalınlığı 100 mikron olan, en az 10 kilogram kaldırma kapasiteli,
üzerinde görülebilecek büyüklükte ve her iki yüzünde “Uluslararası
Biyotehlike” amblemi ile “DİKKAT TIBBİ ATIK” ibaresini taşıyan
kırmızı renkli plastik torbalar kullanılır.
• Torbalar en fazla ¾ oranında doldurulur, ağızları sıkıca bağlanır ve
gerekli görüldüğü hallerde her bir torba yine aynı özelliklere sahip
diğer bir torbaya konularak kesin sızdırmazlık sağlanır.
• Bu torbalar hiçbir şekilde geri kazanılmaz ve tekrar kullanılmaz.
• Tıbbi atık torbalarının içeriği hiçbir suretle sıkıştırılmaz, torbasından
çıkarılmaz, boşaltılmaz ve başka bir kaba aktarılmaz.
• Kesici ve delici özelliği olan atıklar diğer tıbbi atıklardan ayrı olarak
delinmeye, yırtılmaya, kırılmaya ve patlamaya dayanıklı, su
geçirmez ve sızdırmaz, açılması ve karıştırılması mümkün olmayan,
üzerinde “Uluslararası Biyotehlike” amblemi ile “DİKKAT! KESİCİ ve
DELİCİ TIBBİ ATIK” ibaresi taşıyan plastik veya aynı özelliklere
sahip lamine kartondan yapılmış kutu veya konteynerler içinde
toplanır. Bu biriktirme kapları, en fazla ¾ oranında doldurulur,
ağızları kapatılır ve kırmızı plastik torbalara konur. Kesici-delici atık
kapları dolduktan sonra kesinlikle sıkıştırılmaz, açılmaz, boşaltılmaz
ve geri kazanılmaz.
• Tıbbi atık torbaları ve kesici-delici atık kapları ¾ oranında
dolduklarında derhal yenileri ile değiştirilirler. Yeni torba ve kapların
kullanıma hazır olarak atığın kaynağında veya en yakınında
bulundurulması sağlanır.
Tıbbi atıkların ünite içinde taşınması
• Tıbbi atık torbaları ünite içinde bu iş için eğitilmiş personel
tarafından, tekerlekli, kapaklı, paslanmaz metal, plastik veya benzeri
malzemeden yapılmış, yükleme-boşaltma esnasında torbaların
hasarlanmasına veya delinmesine yol açabilecek keskin kenarları
olmayan, yüklenmesi, boşaltılması, temizlenmesi ve dezenfeksiyonu
kolay ve sadece bu iş için ayrılmış araçlar ile toplanır ve taşınırlar.
• Tıbbi atıkların ünite içinde taşınmasında kullanılan araçlar turuncu
renkli olacak, üzerlerinde “Uluslararası Biyotehlike” amblemi ile
“Dikkat! Tıbbi Atık” ibaresi bulunacaktır.
• Tıbbi atık torbaları ağızları sıkıca bağlanmış olarak ve
sıkıştırılmadan atık taşıma araçlarına yüklenir, toplama ve taşıma
işlemi sırasında el veya vücut ile temastan kaçınılır.
• Atık torbaları asla elde taşınmazlar.
• Taşıma işlemi sırasında atık bacaları ve yürüyen şeritler kullanılmaz.
• Tıbbi atıklar ile evsel nitelikli atıklar aynı araca yüklenmez ve
taşınmazlar.
• Atık taşıma araçları her gün düzenli olarak temizlenir ve dezenfekte
edilirler.
• Araçların içinde herhangi bir torbanın patlaması veya dökülmesi
durumunda atıklar güvenli olarak boşaltılır ve taşıma aracı ivedilikle
dezenfekte edilir.
• En az 20 yatak kapasitesine sahip üniteler geçici atık deposu inşa
etmekle, daha az yatağa sahip üniteler ise aynı işlevi görecek
konteyner bulundurmakla yükümlüdürler.
• Atıklar, bertaraf sahasına taşınmadan önce 48 saatten fazla
olmamak üzere bu depolarda veya konteynerlerde bekletilebilir.
Bekleme süresi, geçici atık deposu içindeki sıcaklığın 4 °C nin
altında olması koşuluyla bir haftaya kadar uzatılabilir
Geçici atık deposunun özellikleri :
• Geçici atık deposu iki bölmeli kapalı bir mekan olarak inşa edilir.
Birinci bölmede tıbbi atıklar, ikinci bölmede ise evsel nitelikli atıklar
depolanır.
• Geçici atık deposunun hacmi en az iki günlük atığı alabilecek
boyutlarda olur.
• Deponun tabanı ve duvarları sağlam, geçirimsiz, mikroorganizma ve
kir tutmayan, temizlenmesi ve dezenfeksiyonu kolay bir malzeme ile
kaplanır.
• Depolarda yeterli bir aydınlatma ve pasif havalandırma sistemi
bulunur ve sıcak bölgelerde depo özel olarak soğutulur.
• Depo kapıları dışarıya doğru açılır veya sürmeli yapılır. Kapılar
daima temiz ve boyanmış durumda olur. Tıbbi atıkların konulduğu
bölmenin kapısı turuncu renge boyanır, üzerinde görülebilecek
şekilde ve siyah renkli “Uluslararası Biyotehlike” amblemi ile siyah
harfler ile yazılmış “Dikkat! Tıbbi Atık” ibaresi bulunur.
• Depo kapıları kullanımları dışında daima kapalı ve kilitli tutulur,
yetkili olmayan kişilerin girmelerine izin verilmez. Depo ve kapıları,
içeriye herhangi bir hayvan girmeyecek şekilde inşa edilir.
• Geçici atık depolarının içi ve kapıları görevli personelin rahatlıkla
çalışabileceği, atıkların kolaylıkla boşaltılabileceği, depolanabileceği
ve yüklenebileceği boyutlarda inşa edilir.
• Geçici atık deposu, atık taşıma araçlarının kolaylıkla ulaşabileceği
ve yanaşabileceği yerlerde ve şekilde inşa edilir.
• Geçici atık deposu, hastane giriş ve çıkışı ve otopark gibi yoğun
insan ve hasta trafiğinin olduğu yerler ile gıda depolama, hazırlama
ve satış yerlerinin yakınlarına inşa edilemez.
• Tıbbi atıkların konulduğu bölmenin temizliği ve dezenfeksiyonu kuru
olarak yapılır. Bölme atıkların boşaltılmasını müteakiben temizlenir,
dezenfekte edilir ve gerekirse ilaçlanır. Tıbbi atık içeren bir torbanın
yırtılması veya boşalması sonucu dökülen atıklar uygun ekipman ile
toplandıktan, sıvı atıklar ise uygun emici malzeme ile
yoğunlaştırıldıktan sonra tekrar kırmızı renkli plastik torbalara
konulur ve kullanılan ekipman ile birlikte bölme derhal dezenfekte
edilir.
• Evsel nitelikli atıkların konulduğu bölmede kanalizasyona bağlı
ızgaralı bir drenaj sistemi ve bölmenin kolaylıkla temizlenebilmesi
için basınçlı bir su musluğu bulunur. Bölme atıkların boşaltılmasını
müteakiben temizlenir, gerekirse dezenfekte edilir ve ilaçlanır.
• Temizlik ekipmanı, koruyucu giysiler, atık torbaları ve konteynerler
geçici atık depolarına yakın yerlerde depolanırlar.
SÜRVEYANS:
TANIM VE YÖNTEMLER
• Sürveyans:Belirli hastalıkların nasıl ortaya çıktığı ve dağıldığına
ilişkin sistematik olarak gözlenmesi anlamına gelmektedir.
Hastanelerde sürveyansı sürdürmekteki amaç nozokomiyal
enfeksiyonları belirlemektir.
•
•
•
•
Amaca uygun ve sistematik veri toplanması
Bu verilerin değerlendirilmesi
Yorumlanması
İlgili kişilere sunulması basamaklarını içerir.
Hastane Enfeksiyonu İle İlgili Temel Veriler
•
•
•
•
•
•
•
İsim,yaş,cinsiyet
Protokol no
Yatış tarihi ve yattığı servis
Enfeksiyonun belirlendiği tarih
Enfeksiyonun yeri
Patojenler
Antibiyogram
Yararlanılabilecek Veri Kaynakları
•
•
•
•
•
•
•
Hasta dosyası
Ateş ve ilaç tabelaları
Mikrobiyoloji laboratuarının sonuçları
Radyolojik inceleme sonuçları
Ameliyathane kayıtları
Hastayı izleyen hekim ve hemşire
Hastane arşivi
Veri Toplamada İzlenecek Yöntem
• Enfeksiyonların bulunmasında hangi yöntem kullanılacak
Pasif sürveyans
Aktif sürveyans
• Enfeksiyonlar belirlenirken hasta mı yoksa laboratuar mı temel
alınacak
• Enfeksiyonları saptamada hangi yöntem uygulanacak
Prospektif
Retrospektif
Kapsamlı Sürveyans
• Hastanede yatan hastaların tamamında bütün hastane
enfeksiyonlarına yönelik yapılan sürveyanstır.Enfeksiyon tipleri ve
etken mikroorganizmalarla ilgii bilgiler de toplandığı için hem
hastanenin bütününe ilişkin fikir verir hem de enfeksiyonların veya
antibiyotik direnci ile ilgili önemli bilgilerin de erken aşamada
ednilmesini sağlar.Ancak yoğun iş gücü ve emek gerektirdiği için
maliyeti yüksektir.
İki şekilde yürütülebilir: İnsidans sürveyansı,
Prevalans sürveyansı
• İnsidans sürveyansı:İzlemin başladığı tarihten itibaren ortaya çıkan
yeni enfeksiyonlar belirlenir.Hastanenin enfeksiyon gelişme riski
açısından gerçek durumunu ve zaman içindeki değişimini
göstermesi açısından daha dinamik bir ölçütdür.
• Prevalans sürveyansı:Bir hastanede belirli bir günde var olan tüm
enfeksiyonları belirlemek amacıyla yapılan sürveyanstır.Her hasta
yalnızca bir kez ziyaret edilir.Hızlı ve düşük maliyetli bir
yöntemdir.Prevalans hızı hastaların hastanedeki kalış süresinden
etkileneceği için hastaların enfeksiyon riski olduğundan yüksek
tahmin edilir.
Önceliklere Yönelik Sürveyans
• Bu yöntemde bir hastanede önleme çalışmalarını yönlendirmek için
hangi enfeksiyonların daha öncelikli olduğu belirlenir.Çalışmalar bu
alanlarda yoğunlaştırılır.Önceliklerin yıl bazında oluşturulması ve her
yıl yeniden gözden geçirilmesi gerekir.Bu sürveyans yönteminin en
önemli avantajı eldeki olanakları hastanenin gereksinimlerine göre
yönlendirme şansı vermektir,zayıf tarafı ise izlemi yapılamayan
enfeksiyonlarda ortaya çıkabilecek epidemilerin ve enfeksiyon
kontrolündeki sorunların gözden kaçabilmesidir.
Birime yönelik Sürveyans
• Bu yöntemde seçilen birimlerdeki tüm enfeksiyonlar sürveyans
kapsamına alınabileceği gibi,belirli enfeksiyonlara da
odaklanılabilir.Birime yönelik sürveyans ile ilgili o birimdeki
enfeksiyonların çoğu belirlenebilir;ancak sürveyans sonuçlarına göre
bu birimlerden geliştirilen önleme stratejileri hastanenin tüm hasta
populasyonuna genellenemeyebilir.
Dönüşümlü Sürveyans
• Hastane her aya bir bölüm düşecek şekilde kendi içinde bölümlere
ayrılır.Bir ay boyunca ilgili bölümde hasta veya personelde ortaya
çıkan tüm hastane enfeksiyonlarına yönelik bir sürveyans programı
yürütülür.Bu şekilde tüm hastane bir yıl içinde dönüşümlü olarak
izlenmiş olur.Bu yöntemin en önemli dezavantajı bir birimde izlem
ayı dışındaki zamanlarda ortaya çıkabilecek sorunların gözden
kaçabilmesidir.
Taburcu Sonrası Sürveyans
• Taburcu sonrası bir izlem sistemi geliştirilmemiş ise cerrahi alan
enfeksiyonlarının %50 sine yakınının gözden kaçabildiği
bildirilmektedir.
Hastalardan telefon veya posta yolu ile bilgi alınabilir.Ya da kontrole
geldiğinde durumu değerlendirilir.
ALANLARIN SINIFLANDIRILMASI VE
TEMİZLİK-DEZENFEKSİYON
• Temizlik:Bakteriyel sporlar dahil mikroorganizmaların büyük bir
kısmını ortadan kaldıran bir işlemdir.Dezenfeksiyon ve sterilizasyon
öncesi bir adımdır.
• Dezenfeksiyon:Cansız nesneler üzerinde bulunan,potansiyel olarak
patojen olan mikroorganizmaların kimyasal maddeler veya ısıya
dayanıklı fiziksel uygulamalarla yok edilmesidir.
Dezenfektanlar etki seviyelerine göre üç gruba ayrılır;
YÜKSEK DÜZEY DEZENFEKTANLAR :
Genellikle bakteriyel endosporlar hariç mikroorganizmaların tümünü 20
dakikada öldüren dezenfektanlardır.
Dezenfektan
Kullanım konsantrasyonu
• Gluteraldehid
%2
• Formaldehid
%3-8
• Sodyum hipoklorid
1000 ppm serbest klor
• Perasetik asit
≤ %1, %0.001-0.2
• Hidrojen peroksit
%3-6 veya %6-25
ORTA DÜZEY DEZENFEKTANLAR
Bakteri sporları hariç tüberküloz basili ve diğer mikroorganizmaları
≤10 dakikada etkileyen dezenfektanlardır.
Dezenfektan
Kullanım Konsantrasyonu
• Etil veya isopropil alkol
%60-90
• Fenol ve fenol bileşikleri
%0.4-5
• Iyodoforlar
30-50 ppm serbest iyot
DÜŞÜK DÜZEY DEZENFEKTANLAR
• Bakteri endosporları ve tüberküloz basiline etkili olmayan, vejetatif
bakterilerin çoğunu, bazı mantar ve virüsleri ≤ 10 dakika gibi uygun
sürede öldürülebilen dezenfektanlardır.
• Dezenfektan
Kullanım Konsantrasyonu
• Etil veya isopropil alkol
< %50
• Fenol ve fenol bileşikleri
%0.4-5
• Iyodoforlar
30-50 ppm serbest iyot
• Kuarterner amonyum bileşikleri % 0.4-1.6
• Hastanelerde mikrobiyal ekoloji üzerinde olumsuz etki
yarattığından;genellikle zemin, duvar, tuvalet, banyo, ve kapı kolu
gibi düzenli olarak temizlenen ve infeksiyon riski bulunmadığı
düşünülen yüzeylere dezenfeksiyon yapılmaz.
DEZENFEKSİYON UYGULAMALARINA GÖRE BÖLGELERİ ÜÇE
AYIRABİLİRİZ
• Kesinlikle infeksiyonlardan korunması gereken alanlar :
• Yoğun Bakım Üniteleri, transplantasyon ve yanık üniteleri,
ameliyathaneler ve doğum ünitesi
• İnfeksiyonların kolayca yayılabileceği alanlar :
• Septik ameliyathane birimleri, diyaliz üniteleri, izolasyon
odaları, mikrobiyoloji laboratuarları
• Orta derecede infeksiyon riski taşıyan alanlar :
• Poliklinikler, servis koridor ve odaları, çamaşırhane ve
mutfaklar
HASTANE KONTAMİNASYON RİSKİ AÇISINDAN İSE BEŞ
BÖLGEYE AYRILABİLİR
• BİRİNCİ BÖLGE
• İdari bölümler, sekreter odaları, hasta ile doğrudan temas
etmeyen bölümler
• İKİNCİ BÖLGE
• İnfeksiyonu olmayan ve infeksiyona eğilimi yüksek olmayan
hastaların yattığı bölümler
• ÜÇÜNCÜ BÖLGE
• İnfeksiyonlu hastaların yattığı bölümler
• DÖRDÜNCÜ BÖLGE
• Yoğun Bakım üniteleri, hemodiyaliz ünitesi gibi infeksiyona
eğilimi yüksek olan hastaların yattığı bölümler
• BEŞİNCİ BÖLGE
• Ameliyathaneler
ÖZEL ALANLAR
– Doğum Ünitesi
– Yoğun Bakımlar
– Yanık Üniteleri
– Acil Servis
– Kemik iliği transplantasyon üniteleri
• Bu ünitelerin yüzeyleri her gün, bütün alanı kapsayacak şekilde
düzenli olarak, kirlendikçe ve hasta taburcu olduğunda temizlenir.
Temizlikten sonra düşük düzey bir dezenfektan ile dezenfekte
edilebilir.
• Duvarlar, perdeler gözle görünür kir ve leke olduğunda deterjanla
temizlenmelidir.
• Döşemeler düzenli olarak, kirlendiğinde, hasta değişimi ya da
taburcu olduğunda temizlenir, ıslak paspas tercih edilir. Ancak kan
ve vücut sıvısı döküldüğünde düşük düzey bir dezenfektan ile
dezenfekte edilmelidir.
• Halılar ve koltuklar, elektrikli süpürge ile vakum yapılmalı ve
şampuan ile temizlenmelidir
AMELİYATHANELER
• Günlük Temizlikte;
– Taşınılabilir eşyalar dışarı çıkarılır.
– Yerler hastanın kan ve beden sıvıları ile kontamine ise 1/10’luk
sodyum hipoklorid ile dezenfekte edilir.
– Ameliyathane tabanı mutlak ıslak paspasla silinmelidir, daha
sonra tüm yüzeyle temas edecek şekilde düşük düzeyli bir
dezenfektanla dezenfekte edilir.
– Tekerlekli araçların tekerlek aralarındaki toz ve yabancı cisimler
temizlenmelidir.
– Koridor sabah-akşam ve kirlendikçe, kapılar günde bir kez, önce
temizlenir, sonra düşük düzey bir dezenfektanla silinir.
• Haftalık temizlikte ;
– Taşınabilir eşyalar,
– Yerler,
– Duvarlar,
– Malzeme alınan tüm üniteler,
– Ameliyathane girişi,
– Kirli Malzemenin taşındığı alanlar,
– Depolar,
– Önce su ve deterjan ile temizlenir,sonra düşük düzey bir
dezenfektanla silinir
• Ameliyat aralarında;
– Ameliyathanede temizlik yapılmadan bir sonraki hasta içeri
alınmamalıdır.
– Ameliyat sırasında yere düşen materyaller dışarı alınır. Ameliyat
masası, yerler, kan ve beden sıvısı ile kirlenmemiş ise düşük
düzey bir dezenfektan uygulanır.
– Ameliyat masası ve yerler, kan ve beden sıvısı ile kirlenmiş ise
orta düzey bir dezenfektan uygulanır.
– Ameliyathane lambalarının her ameliyattan sonra düşük düzey
bir dezenfektanla silinmesi yeterlidir.
MUTFAKLAR
• Yüzeyler ve yerler her sabah ve akşam su ve deterjan ile
silinir.Ayrıca gün içinde kirlenme olduğunda bu işlem tekrarlanır.
• Yemek kapları otomatik makinalarda yıkanmalı, bulaşık makinası
yoksa bulaşıklar çok sıcak su ile yıkanmalıdır.Mutfak
dezenfeksiyonu için sodyum hipoklorid dışında bir dezenfektan
kullanılmamalıdır.
LAVABO, BANYO VE TUVALETLER
• Lavabo ve banyolar klor içeren bir deterjan ile her sabah ve her
kirlendiğinde temizlenir. Temizlendikten sonra bol sıcak su akıtılarak
yıkamak yeterlidir.Tuvaletler deterjan ve fırça ile temizlenir, oturma
yerlerinin bir dezenfektanla silinmesi yeterlidir.
GENEL PRENSİPLER
• Hasta yatan servislerde, temiz ve steril malzemenin depolandığı
“temiz oda” ve kirli malzeme ile atıkların konduğu bir “kirli oda”
olmalıdır.Kirli odada sürgü ve ördekler için bir temizleyici,temiz
odada temiz malzemeyi koymak için bir raf ve kapıya yakın bir
lavabo bulunmalıdır.
• Zemin temizliği, ılık su ve deterjan ile yapılmalıdır.Toz ve bakteriyi
yaydığı için kuru süpürge kullanılmamalıdır.Elektrikli vakumlu
süpürgelerin kullanılması ve kullanım sırasında toz torbaları tam
dolmadan değiştirilmesi sağlanmalıdır.
• Genellikle ıslak temizlik yöntemleri tercih edilmeli ve temiz alandan
kirli alana doğru temizlik yapılmalıdır. Farklı alanların temizliğinde
farklı bezler kullanılmalıdır.Yüzeyler, yatak kenarları gibi alanlar
ıslak bez ile silinmeli ancak nemli bırakılmamalıdır.
• Paspaslar için en uygun dezenfeksiyon yöntemi ısı veya %1’lik
sodyum hipoklorid çözeltisinde bekletmektir.Dezenfeksiyon amacıyla
yapılan sulandırmalar günlük olarak yapılmalı ve 24 saatte bir
değiştirilmelidir.Diyaliz ünitelerinde kullanılan cihazların diyaliz sıvı
yollarının dezenfeksiyonu için 500-700 ppm sodyum hipoklorid ile
30-40 dakika uygulama yeterli olmaktadır.
Endoskoplarda Kullanılması Önerilen Dezenfektanlar
•
•
•
•
Gluteraldehid
Hidrojen Peroksit
Perasetik Asit
Ortophalaldehid
İNFEKTE OLSUN OLMASIN TÜM HASTALAR İÇİN UYGULANMASI
GEREKENLER
• Endoskop, kullanıldıktan hemen sonra, üretici firmanın önerileri
doğrultusunda enzimatik bir deterjanla iyice
temizlenmelidir.Ulaşılabilen artıkları temizleyebilmek için kanallar
yıkanmalı ve fırçalanmalıdır. Tüm kanalların temizlenebilmesi için
irrigasyon adaptörleri kullanılmalıdır.Endoskopun parçaları mümkün
olabildiğince suya batırılmalıdır.Deterjan solüsyonları her
kullanımdan sonra değiştirilmelidir.Yıkama fırçaları ya tek kullanımlık
olmalı ya da her kullanımdan sonra iyice yıkanarak yüksek düzey
dezenfeksiyon veya sterilizasyon uygulanmalıdır.
ÇAMAŞIRHANE VE STERİLİZASYON
ÜNİTESİ
STERiLİZASYON ÜNİTESİ
Sterilizasyon üniteleri düzenlenirken yeterli alana sahip olup dört
ayrı fonksiyonel bölgeyi kapsamalıdır:
•
•
•
•
Kirli malzeme çalışma bölgesi
Temiz çalışma bölgesi
Sterilizasyon bölgesi
Dağıtım bölgesidir
• Sterilizasyonda çalışan personelin mümkün olduğunca
değiştirilmemesi ve sabit elemanlarla işletilmesine büyük bir
gereklilik vardır.Bu durum sistemin devamlılığnı sağlayacak olup, bu
konuda idarenin inandırılması ve katkısının sağlanması da çok
önemlidir.
• Bu organizasyon tamamlandıktan sonra ameliyathane çalışanları ve
cerrahlara da eğitim programları uygulanmalıdır.
• Bohçanın yapısı buhar penetrasyonunu inhibe etmemeli ve ölçüleri
30*30 *50 cm’den büyük olmamalı ağırlığı da 6 kg’dan fazla
olmamalıdır.Tüm steril bohçalar mikrobiyal kontaminasyon şansını
en aza indirmek için mümkün olduğu kadar küçük yapılmalıdır
STERİLİZASYON ETKİNLİĞİNİN KONTROLÜ
• Bowidik test
• Kimyasal indikatörler
• Biyolojik indikatör
Tüm sterilizörlerin koruyucu bakım ve kontrol işlemlerinin kayıtları
tutulmalıdır
ÇAMAŞIR HİJYENİ
• CDC’nin kirli çamaşırlarla ilgili hastalık bulaş risklerine karşı
tanımladığı önlemler kılavuzunda ; Riskin önemsiz olduğu
vurgulanmakta ve katı kurallar yerine hijyenik düzenleme, depolama
önerileri yer almaktadır.Korunma yöntemlerinin en pratik yollarından
biri hastaların kan, vücut sıvıları ile kirlenmiş olan çamaşırların elden
geçirilerek işlemlere sokulmasıdır.
• Kirli çamaşırların, yıkamadan önce saklama şartlarına bağlı olarak
uzun zaman bekletilmesi hastalık bulaştırma riskini arttırmaz.Ancak
kirli çamaşırlar toplandıktan sonra ve taşınma işlemi ile ilgili
uygulama takvimi geliştirilmelidir.
• Kirli çamaşırlar hastaların bakımına ayrılan yerlerde tanzim
edilmemelidir.
• Çamaşırhanede temiz hava ile kirli havanın karışımının minimuma
indirgenmesi amacıyla iyi havalandırılmalı ve öyle
düzenlenmelidir.Temiz ve kirli bölgelerin fonksiyonel ayrımı fiziksel
bir bariyer veya negatif basınç sistemi ya da temiz bölgeden kirli
bölgeye pozitif hava akımıyla mümkün olabilir. Temiz veya kirli
çamaşırların işleme sokulduğu yerlerde el yıkama alanı
sağlanmalıdır.
• Kirli çamaşırlar sert yüzeyli tekerlekli araba ile taşınıyorsa altları
sıklıkla temizlenmelidir. Eğer kumaş tekne veya torbalara sahip
arabalar ile taşınıyorsa kumaş tekneler ya da torbalar günlük olarak
yıkanmalıdır.
• Hepatitli hastalara ait çamaşırların deterjanlar ile 93 derecede 10
dakika sürekli yıkanması yeterlidir.
• Kirli çamaşırların sıcak suyla yıkamada 71 derece üzerinde
sıcaklıkta en az 25 dakika tutulması önerilir. Klorin gibi diğer
kimyasalların eklenmesi bakteriyel sayıyı ileri derecede azaltır.
• Çamaşır makinesinden çıkarılması sırasında yıkanmış çamaşırların
tekrar kontaminasyonu söz konusu olmasına rağmen kurutma ve
ütülemede ortaya çıkan yüksek sıcaklık herhangi bir mikrobiyal
kontaminasyonu en aza indirmede etkilidir.
BESİNLERLE BULAŞIN ÖNLENMESİ
• Satın almada gıda,mutfak gereçleri ve temizlik maddelerinin
güvenirlik ve sanitasyon standartları geliştirilmeli.
• Uluslar arası standartlara uygun olarak çalışma,depolama alanları
ve mutfak gereçlerinin temiz tutulması sağlanmalı.
• Yemeklerin güvenli taşınması,tepsi ve gereçlerin sanitasyonu ve
çöplerin arıtılmasında yazılı standartlar geliştirilmeli
• Depolama,taşıma ve çöplerin atılmasında kurallar koyulmalı
• Mutfak personeline kişisel hijyen ve yemek hazırlama konularında
eğitim verilmeli
• DİYALİZ ÜNİTESİ VE ENFEKSİYON
KONTROLÜ
Tüm Hastalar İçin Uygulanacak Önlemler
Diyaliz istasyonuna götürülen herhangi bir gereç ya atılmalı, ya tek bir
hastanın kullanımı için ayrılmalı ya da başka bir hastaya
kullanılacaksa, temiz bir bölgeye koymadan önce mutlaka temizlenip
dezenfekte edilmelidir.
Tek kullanımlık olmayan ve temizlenip dezenfekte edilemeyen gereçler
tek bir hasta için kullanılmalıdır.
Diyaliz istasyonuna götürülen, birden fazla kullanım dozu içeren ilaçlar
dahil tüm tıbbi araç gereç (enjektör, alkollü ya da batikonlu pamuk
gibi), sadece o hasta için kullanılmalı ve kullanılmasa dahi temiz bir
alana geri götürülmemeli ve başka bir hastaya kullanılmamalıdır.
Diyaliz istasyonunda, hastalara müdahale etmeden ya da eşyalarına
dokunmadan önce eldiven giyilmelidir.Hastalar arasında ya da
istasyon değişiminde mutlaka eldiven çıkarılmalı ve eller
yıkanmalıdır
Birden fazla kullanım dozu içeren enjektabl preparatlar farklı hastalar
için kullanılacaksa, diyaliz istasyonlarından uzak, merkezi ve temiz
bir bölgede porsiyonlara ayrılmalı ve her hastaya ayrı ayrı ulaşılmalı
, hastadan hastaya dolaştırılmamalıdır.
İlaç ve malzemelerin dağıtımında el arabaları kullanılmamalı ve cepte
taşınmamalıdır.İlaç tepsileri kullanılıyorsa hastalar arasında mutlaka
temizlenmelidir.
Kullanılmamış ilaç ve malzemelerin saklandığı ve işlem gördüğü temiz
alanlar ile kullanılmış olanların götürüldüğü kontamine bölgeler
birbirinden tamamen ayrılmalı, komşulukları bile bulunmamalıdır.
Diyaliz makinelerinin basınç monitörlerinin kanla kontaminasyonunun
önlenmesi için her hasta da eksternal venöz ve arteriyel basınç
transduser filtreleri değiştirilmeli ve tekrar kullanılmamalıdır. İnternal
filtrelerin her hasta da rutin olarak değiştirilmesine gerek yoktur.
Her hastadan sonra diyaliz istasyonundaki makine, yatak, masa ve
sandalyeler temizlenip dezenfekte edilmelidir.
Yeniden kullanılacak diyalizerler ve bağlantı tüpleri için önce diyalizer
girişleri kapatılmalı ve tüpler klemplenmeli, ardından sızdırmaz
torbalar içerisinde işlem görecekleri bölgeye taşınmalıdır.
Tüm çalışanlar, kan sıçrama olasılığı bulunan işlemlere başlamadan
önce önlük, maske ve benzeri önlemleri almalıdırlar. Gerek
laboratuar gerekse de diyaliz ortamında yiyecek ve içecek
tüketilmemelidir.
Diyaliz hastaları, kendi istasyonlarında yiyeceklerini
tüketebilirler,Tabakların ve çatal bıçakların yıkanmasında rutin
temizlikten başka özel bir önleme gerek yoktur.
YOĞUN BAKIM ÜNİTESİNDE
ENFEKSİYONDAN KORUNMA
ÖNLEMLERİ
Yoğun Bakım Ünitesinde Gelişen Nozokomiyal
Enfeksiyonlarda Risk Faktörleri
• Çapraz kontaminasyon: Aseptik teknikler ve el yıkamanın etkin
olarak yapılmaması nedeniyle dirençli mikroorganizmalar sağlık
personeli aracılığıyla hastadan hastaya kolayca
taşınabilmektedir.Ayrıca el yıkamada kullanılan ajanlar,invaziv
aletlerin antisepsisinin düzeyi,hasta sayısının çokluğu,başka
birimlerden dirençli bakterileri taşıyan hastaların transferi diğer risk
faktörleridir.
• Hastaya ilişkin faktörler: İnvaziv girişimler,ileri yaş,bağışıklık
sisteminin bozulması malnütrisyon,hastaneye sık yatış,yatış
süresinin uzunluğudur.
• Uygulanan invaziv işlemler
Enfeksiyonların Kontrolü ve Önlenmesi
• Gerçekten yoğun bakım desteği gereken hastalar yatırılmalı,
gereğinden uzun süre yatırılmamalıdır.
• Çalışanların eğitimi mutlak suret de gereklidir.
• Sağlık çalışanı başına düşen hasta sayısı az olmalıdır.
• Hasta izolasyon kurallarına uyulmalıdır.
• Eller hastadan hastaya her geçişte kesinlikle yıkanmalıdır.
YENİDOĞAN BİRİMİ
Yenidoğanda Nozokomiyal Enfeksiyon Açısından Risk
Faktörleri
• İntrensek risk faktörleri:
İmmün sistemin tam gelişmemesi
Doğal bariyerlerin yetersizliği
Floranın tam gelişmemesi
Doğum yaşı
Altda yatan hastalık veya anomali
• Ekstrensek risk faktörleri
Cihaz kullanımı(ventilatör,kataterler,şantlar)
Parenteral sıvılar
Uygulanan tedavi(intravenöz steroid,H2 bloker kullanımı)
Çevre(hastane florası,kontamine tıbbi malzeme)
Korunma
• Normal yenidoğanlar için 6-8 bebeğe bir hemşire,devamlı bakım
gerektiren bebekler de 3-4 bebeğe bir hemşire,yoğun bakımda 1-2
bebeğe bir hemşire,çoklu sistem desteği gereken solunum cihazına
bağlı ya da ciddi problemi olan bebeklerde her bebeğe bir hemşire
bakmalıdır.
• Normal yenidoğanların yattığı bölümde her yatağa 1,8-2,3
metrekare,devamlı bakım gerekenlerde 2,8-4,6,yoğun bakım
gerektiren bebeklerde 7,4-9,2 metrekare alan düşmelidir.
• El yıkama çok önemli.
• Önlük,maske ve bone kullanımına dikkat edilmelidir.
Küvözlerin Temizliği Ve Dezenfeksiyonu
• Küvözün ayrılabilir bütün parçaları çıkarılmalı ve fırçalanarak
temizlenmelidir.
• Hava filtresi üretici firmanın önerileri doğrultusundaki sıklıkta
değiştirilmelidir.
• Yatakların yüzeyinde bütünlük bozulması varsa yenisi ile
değiştirilmelidir.
• Küvözlerde en yoğun kontamine olan bölgenin küvöze giriş kapısı ve
kapının kolları olduğu saptanmıştır.Bu nedenle belirli aralıklarla bu
kısımlar yenilenmeli ve her gün,günlük olarak hazırlanmış sabunlu
su ile temizlenmeli,dezenfektanlarla en az haftada bir ya da her
bebek değişiminde dezenfekte edilmelidir.
• Fan varsa,temizlenmeli,dezenfekte edilmeli ve bu işlem üretici
firmanın talimatlarına uygun olarak alete zarar vermeyecek şekilde
yapılmalıdır.
• Küvözler kullanılmayacak ise ,nemlendirici bölümüne su
konulmadan,dezenfeksiyon sonrası 24 saat boyunca ısıtılarak tam
olarak kuruması sağlanmalıdır.
• Su konulan şişe veya kaplar haftada bir veya her bebek değişiminde
steril edilmeli,her 24 saatde bir distile veya steril su doldurulmalıdır.
• Küvözlerin temizliği ve dezenfeksiyonu her bebek değişiminde
yapılmalı,bebek uzun süredir izleniyor veya izlenecek ise en az
haftada bir dezenfeksiyon işlemi uygulanmalıdır.
AMELİYATHANELERDE ENFEKSİYON KONTROLÜ
Cerrahi Yara Enfeksiyonunun Gelişme Olasılığını Etkileyen
Faktörler
• Enfeksiyona neden olacak mikroorganizmanın dozu
• Bu mikroorganizmanın virülansı
• Hastanın direnç faktörleri
Ameliyathanede Kazanılan Bir Etkenin Kaynakları
• Ameliyathane ortam hava ve zemini
• Ameliyata giren hastanın endojen florası
• Ameliyat ekibinin mikroflorası
• Ameliyatdan bir gün önce traş yöntemi ile kıl temizliği yapmak
enfeksiyon riskini artırmaktadır.Ameliyatdan önce yapmak gerekir.
• Giyilen giysiler hasta ile personelin mikroorganizma alışverişlerini
önleyecek şekilde yapılandırılmışlardır.Genelde kabul gören
kumaşlar 140iplik/cm2 pamuklulardır.Giysiler ortalama 40yıkamadan
sonra geçirgenliğe dirençli özelliklerini kaybederler.
• Ameliyathanelerde insan bulunmadığı zamanlarda ortam havasının
mikroorganizma ve çapı 0,5 mikrometreden küçük partiküller
içermediği kabul edilir.Ancak bu durum insanların ameliyathaneye
girmesiyle bozulur.
-Giren personel sayısı
-Bu kişilerin hareketleri ve eğitimleri/iş disiplinleri
ile mikroorganizma sayısı arasında doğrudan bir ilişki vardır.
• Ameliyathane havasının saatde 20-25 kez filtre edilmesi etkin bir
temizlik sağlar.
• Filtrelerin gözenek çapları 0,5-5 mikrometre boyutundaki partikülleri
süzebilecek kapasitede olmalıdır.
• Ortam ısısının 18-24 derece nem oranının %50-55 olması ideal bir
ortam sağlar.Bu durum bakteri üremesinin inhibe edilmesi açısından
önemlidir.
• Ultraviyole lambaları cerrahi yara enfeksiyonlarını önemli ölçüde
azaltır.Ancak kişilerin bu ışına doğrudan maruz kalmaması
gerekir.Ayrıca bu iyonizan ışınların ortam havasında koroziv ozon
oluşumunu arttırması da bir sorundur.
HASTANE İNFEKSİYONU TAKİP/İZLEME FORMU
KLİNİK
TARİH
ENFEKSİYON
ALANI
SAPTANAN
MİKROORGANİZ
MALAR
KULLANILAN
ANTİBİYOTİK
ANTİBİYOGRAM
SONUCU
KONTROL EDİLEN BİRİM
KONTROL EDİLEN PARAMETRE
KONTROL TARİHİ
KONTROL TARİHİ
KONTROL TARİHİ
KONTROL TARİHİ
AÇIKLAMALAR
Makine ısı ayarları
ÇAMAŞIRHANE
Renkli ve beyaz çamaşırların kirlilik derecesine göre ayrı yıkanması
Enfekte çamaşırların ayrıştırılıp yıkanması,ütülenmesi
Personel eldiven, maske, galoş, bone kullanımı
Dolapların ısı dereceleri
Çiğ ve pişmiş gıdalar ayrı depolanması
Portör muayenelerinin 3 ayda 1 yapılması
Epidemilerde gerekli taramalar yapılması
YEMEKHANE
STERİLİZASYON
Kullanılan cihazların ısı ayarları
Sürüntü Kültürü
Mama Kültürü
KÜVÖZ
AMELİYATHANE
Hava Kültürü
TEKNİK SERVİS
Su analizi
BULAŞICI HASTALIĞI OLAN VE/VEYA BAĞIŞIKLIK
SİSTEMİ BASKILANMIŞ HASTALARDA BAKIM
TALİMATI
•
UYGULAMA
:
– Bulaşıcı hastalığı olan ve/ veya bağışıklık sistemi baskılanmış hastalara T/SER/01
Yataklı Servis Hasta Yatış ve Tedavi Hizmetleri Talimatı’na uygun olarak hizmet verilir,
bunun yanında özellik arz ettikleri duruma yönelik izolasyon yöntemleri uygulanır.
– Bulaşıcı hastalığı olan hastalar ;
• Mümkünse hasta tek kişilik odaya alınır.
• Hastanın durumuna göre kontrollü ziyarete izin verilir ,yada ziyaret yasaklanır.
• Hasta ile temasa geçilirken aşağıda belirtilenlere dikkat edilir.
• Enfeksiyon kontrol doktorunun uygun gördüğü periyotlarda kontrol kültürü alınır.
• Tüm hastalarda standart izolasyon yöntemleri uygulanır.
– Kan ve vücut sıvıları, bütünlüğü bozulmuş deri ve mukoz membranlarla
temastan önce eldiven giyilir.
– Eldiven çıkarıldıktan sonra eller yıkanır.
– Yapılacak işlemden sıçrama ihtimali varsa maske, gözlük kullanımı ve önlük
giyilmesi gerekir.
– Elbise ve önlük su geçirmez cinsten olmalıdır.
– İğneler hiçbir zaman kılıfına geçirilmez, delinmeye dayanıklı kaplar içinde
biriktirilir.
– Eksüdatif deri lezyonu olan sağlık personeli iyileşene kadar ,doğrudan hasta
bakımı veya araç gereç bakımıyla ilgilenmemesi sağlanır.
– Gerektiğinde aşağıdaki izolasyon yöntemlerinden bir veya ,birkaçı uygulanır.
• İzolasyon yöntemleri ;
– Solunum İzolasyonu :
» Kızamık, suçiçeği, akciğer tüberkülozu olan hasta tek kişilik
odaya yerleştirilir.
» Oda havalandırması günde 6-12 kez yapılır.Oda kapısı kapalı
tutulur.
» Hasta tek kişilik odaya yerleştirilir. Tek kişilik oda imkanı
yoksa aynı mikroorganizma ile aktif enfeksiyonu olan(veya
şüphelenilen) hastalar aynı odaya yerleştirilebilir.
» Hastanın nakledilmesi gerektiğinde hastaya maske takılır.
Hasta odasında herkesin maske takması sağlanır.
– Damlacık izolasyonu :
» İnvaziv Haemophilus influenzae tip b infeksiyonları (menenjit,
pnömoni, epiglottit,sepsis),
» İnvazivNeisseria meningitidis
infeksiyonları(menenjit,pnömoni,sepsisi),
» Damlacık yoluyla bulaşan diğer ciddi bakteriyel solunum yolu
infeksiyonları; difteri (farengeal ) , Mycoplasma pneumoniae,
pertussis (boğmaca) , pneumonic plaguedir (veba).
» Damlacık yoluyla bulaşan ciddi viral solunum yolu
infeksiyonları; adenovirüs, influenza, kabakulak, parvovirüs
B19 , rubelladır (kızamıkçık).
» Hasta tek kişilik odaya yerleştirilir.Tek kişilik oda imkanı
yoksa aynı mikroorganizma ile aktif enfeksiyonu olan(veya
şüphelenilen) hastaların aynı odaya yerleştirilebilir.Hastanın
nakledilmesi gerektiğinde hastaya maske takılır.Hastanın bir
metre yakınına (veya daha yakınına ) yaklaşması gereken
herkesin maske takması sağlanır.
– Temas izolasyonu :
» Epidemiyolojik önem taşıyan ,hasta veya çevresiyle direkt (hastanın
cildiyle temas) veya indirekt temas (hasta odasındaki yüzeylere ,tıbbi
cihazlara dokunulması) yoluyla bulaşabilen mikroorganizmalarla
kolonize veya enfekte olduğu bilinen (veya şüphelenilen )hastalara
uygulanır.
» Bu gruba giren ve temas izolasyonu uygulaması gereken
mikroorganizmalarla ve özel durumlar ;
» Multipl antibiyotik direnci taşıyan bakteriler: Metisiline dirençli
Staphylococus aureus (MRSA),Vankomisine dirençli enterokoklar
(VRE),Acinetobacter, Pseudomonas aeruginosa,
» Cansız yüzeyler üzerinde uzun süre yaşayabilen ve infeksiyöz dozu
düşük (az sayıda mikroorganizma ile infeksiyon oluşturabilen )
mikroorganizmalarla meydana gelen enterik infeksiyonlar;
» Clostridum difficile,
» Gaita inkontinansı olan hastalarda enterohemorajik Escherichia coli
0157:H7,hepatit A veya rotavirüs.
» Kuru cilt üzerinde meydana gelebilecek veya bulaşılıcılığı yüksek olan
cilt infeksiyonları;
» Kütanöz difteri,
» Herpes simpleks ( neonatal veya mukokütanöz ),
» İmpetigo,
» Üzeri kapalı olmayan drenajı olan apseler, selülit veya dekübitler,
» Pediculosis ( bit ),
» Scabies ( uyuz ),
» Bebeklerde ve çocuklarda stafilokokkal frankülozis,
» Zoster ( dissemine veya immünsüprese konakçıda ).
» Bebeklerde ve çocuklarda respiratuar sinsityal virüs, parainfluenza
virüs enfeksiyonları veya enteroviral enfeksiyonlar,
» Viral / hemorajik konjunktivit,
» Viral / hemorajik enfeksiyonlar ( ebola, lassa, v.b. )
» Hasta tek kişilik odaya yerleştirilir, bu mümkün değil ise aynı
» Eldiven ve El Dezenfeksiyonu : Temas izolasyonu uygulanan
hastanın odasına girerken, hastayla veya hasta çevresindeki
her türlü yüzeyle temas öncesinde temiz, steril olmayan
eldiven giyilir. Hastanın odasını terk etmeden hemen önce
eldivenler çıkarılır ve eller antimikrobiyal bir ajanla yıkanır
veya su içermeyen alkollü el antiseptikleri kullanarak
dezenfekte edilir. Hasta bakımı sırasında yoğun
kontaminasyona neden olabilecek işlemleri takiben (gaita ve
enfekte yaraların drenajı ile temas) eldivenler değiştirilir.
» Önlük: Hasta ile veya odasındaki yüzeylerle temasın fazla
olmasının beklendiği durumlarda, hastada idrar veya gaita
inkontinansının olması, ileostomi, kolostomi veya açık drenaj
varlığında hasta odasına girerken veya hastaya bakım
verilmesi sırasında eldivene ek olarak steril olmayan temiz bir
önlük giyilir. Önlük hasta odasını terk etmeden hemen önce
çıkarılır
» Tıbbi Cihazlar : Temas izolasyonu uygulanan hastaya
kullanılan her türlü cihaz diğer hastalarla ortak kullanımından
kaçınılır, ortak kullanım gerekiyorsa bu aletler diğer hastalara
kullanılmadan önce temizlenir ve dezenfekte edilir.
– Sıkı Temas İzolasyonu (VRE için);
» VRE ile enfekte veya kolonize olduğu gösterilen (veya
şüphesi bulunan) hasta için sıkı temas izolasyonu uygulanır.
» Hastanın yerleştirilmesi : Sıkı temas izolasyonu gereken
hasta, tek kişilik odalara yerleştirilir. Bu mümkün olmuyorsa
aynı mikroorganizma ile kolonize veya enfekte olan hastalar
aynı odaya yerleştirilebilir .Tek kişilik oda veya hastaların
gruplandırılmasının mümkün olmadığı durumlarda temas
izolasyonu gereken hastalara yaklaşım konusunda
enfeksiyon kontrol bölümünden yardım istenir.
» Eldiven ve El Dezenfeksiyonu : Sıkı temas izolasyonu
uygulanılan hastanın odasına girerken, hastayla veya hasta
çevresindeki her türlü yüzeyle temas öncesinde temiz, steril
olmayan eldiven giyilir. Hastanın odasını terk etmeden hemen
önce eldivenler çıkarılır ve ellerin antimikrobiyal bir ajanla
yıkanır veya su içermeyen alkollü el antiseptikleri kullanılarak
dezenfekte edilir. Hasta bakımı sırasında yoğun
kontaminasyona neden olabilecek işlemleri takiben (gaita
enfekte yaraların drenajı ile direkt temas) eldivenler
değiştirilir.
» Önlük : Sıkı temas izolasyonu uygulanan hastaların odasına
girerken, temiz steril olmayan önlük giyilir. Hastanın odasını
terk etmeden önce önlük çıkarılır.
» Tıbbi Cihazlar : Sıkı temas izolasyonu uygulanan hastaya
kullanılan her türlü tıbbi cihazın diğer hastalarla ortak
kullanımından kaçınılır, ortak kullanım gerekiyorsa, bu aletler
diğer hastalar için kullanılmadan önce temizlenir ve
dezenfekte edilir.
» Odanın Temizliği : Sıkı temas izolasyonu uygulanan hastanın
odasındaki tüm yüzeyler her gün enfeksiyon kontrol komitesi
önerilerine uygun dezenfekte edilir.
» VRE ile kolonize veya enfekte olan hastanın taburculuğunu
takiben hasta odalarındaki tüm yüzeyler dezenfekte edilir ve
enfeksiyon kontrol ekibi tarafından bu odalardan ortam
kültürleri alınır. Ortam kültürlerinin sonuçları belli oluncaya
kadar bu odalara yeni hasta yatırılmaması, odadaki
malzemelerin başka hastalar için kullanılmaması
sağlanır.Eğer yeni hasta yatışı zorunlu ise dezenfeksiyon
işlemleri (ortam yüzeyleri ve aletler) iki kez uygulanır.
– Bağışıklık Sistemi Baskılanmış hastalar;
• Bulaşıcı hastalıklardan korumak için, yukarıda anlatılmış olan
izolasyon yöntemlerinden Enfeksiyon Kontrol Doktorunun uygun
gördükleri uygulanır.
• Bu tip hastalarla temas edecek kişiler bu mikroorganizmaları
taşıyormuşçasına önlem alarak, hastanın enfekte olmamasını
sağlamalıdırlar.
– Bulaşıcı hastalığı olan ve/ veya bağışıklık sistemi baskılanmış
hastalar,F.SER/32 Hasta İzolasyonu Takip Formu ile hemşire
tarafından takip edilir.
TARİH
HASTA İZOLASYONU TAKİP FORMU
BARKOD
SERVİS PROT
NO
ODA YATAK
NO
UYGULANAN
İZOLASYON TÜRÜ
SOLUNUM İZOLASYONU 
TEMAS İZOLASYONU

ODANIN
HAVALANDIRILMASI
SAAT
DAMLACIK İZOLASYONU 
SIKI TEMAS İZOLASYONU(VRE İÇİN); 
Hastanın kendisine ait cihaz kullanıldı : 
TIBBİ CİHAZ
TEMİZLİĞİ
Ortak cihaz kullanıldı
:
Kullanılan cihaz isimleri
:
HASTADA ÜREYEN
MİKROORGANİZMALA
R
ORTAM YÜZEYİNİN
DEZENFEKSİYONU
(Sıkı temas izolasyonunda
uygulanır )
SABAH 
AKŞAM 
Download