1. Hafta

NEM VE YAĞIŞ
10-14 şubat
NEMİN YAĞIŞA DÖNÜŞÜMÜ
Atmosfere karışan nem yoğunlaşıp ,tekrar sıvı
yada katı hale dönüşerek yeryüzüne iner. Suyun
yer ile gök arasındaki bu dolaşımına su döngüsü
adı verilir.
Atmosferdeki nem higrometre ile ölçülür.
2
Buharlaşma nelere bağlıdır ?
○
○
○
○
○
○
-sıcaklık
- rüzgarın hızı
- okyanus akıntıları
- Yükselti
- Su kütlelerinin yüzey genişliğine bağlı olarak değişir.
Sıcaklık ve buharlaşmanın fazla olduğu ekvatoral bölge ve deniz
kıyılarında mutlak nem fazla iken kutup bölgeleri kutuplar ,çöller ve
yüksek dağlarda azdır.
3
○ MUTLAK NEM: 1 metreküp havanın içinde bulunan nemin gram
ağırlığına denir.Buharlaşma arttıkça nem artar.
○ MAKSİMUM NEM: havanın belli bir sıcaklıkta taşıyabileceği nem
miktarı.Sıcaklık arttıkça havadaki nem miktarı artar çünkü hava
ısındıkça genişler genişleyen hava daha çok nem taşır.
○ BAĞIL NEM: (nisbi nem)
○ Belli bir sıcaklıkta havada bulunan nemin yine o sıcaklıkta havanın
taşıya bileceği maksimum nem miktarına yüzde cinsinden oranıdır.
○
MUTLAK NEM
○ BAĞIL NEM = ---------------------------- x 100
○
MAKSİMUM NEM
4
NOT
○ Bağıl nem sıcaklıkla ters orantılıdır. Sıcaklık
azalınca maksimum nem azalır dolayısıyla
bağıl nem artar.Çöl bölgelerinde ve kara
içlerinde bağıl nem az iken ekvator , muson
ve okyanussal iklim bölgeleri gibi yağışlı
yerlerde fazladır.
5
Yoğuşma:
○ Atmosferdeki nemin gaz halinden sıvı hale
dönüşmesine yoğuşma denir.Yoğuşmanın
temel nedeni havanın soğumasıdır.Çünkü
hava soğuduğunda taşıyabileceği nem
miktarı azalır taşıyamadığı nemi ise
yoğunlaştırır.
6
YOĞUŞMA VE ÜRÜNLERİ
BULUT: Su buharının yükselip soğumasıyla oluşan çok
küçük boyuttaki su zerrecikleri yada buz kristalleri
topluluğudur.
1) Alçak Bulutlar: ( stratüs) yerden 3000 metre
yüksekteki bulutlardır. Koyu renklidir.
2) Orta Yükseklikteki Bulutlar: (kümülüs) yerden 3000
ile 6000 metre arasındaki bulutlardır.Altları düz üstleri
yuvarlaktır.
3) Yüksek Bulutlar: (sirüs) 6000 metrenin üstündeki tüy
yada ince iplik biçimindeki bulutlardır.
○
7
○ SİS: yeryüzüne yakın oluşmuş yada yeryüzüne
çökmüş bulutlara sis denir.sıcak ve nemli havanın
soğuk yere teması sonucu oluşur.
○ ÇİY: havadaki nemin soğuk zeminle temas etmesi
sonucu oluşan su damlacıkları.ilkbaharda görülür.
○ KIRAĞI:havadaki nemin O ᵒC den düşük sıcaklıktaki
zeminle temas etmesi sonucu oluşan buz
kristalleridir.özellikle Sonbahar ve kışın görülür.
○ KIRÇ: havadaki nemin çok soğuyan ağaç dalları ve
elektrik telleri gibi cisimler üzerinde buz halini
almasıdır.
8
○ YAĞMUR: soğumanın etkisiyle bulutu oluşturan su
tanecikleri büyüyüp birleşmesiyle su damlacıkları
meydana gelir yerçekimi etkisiyle yere düşerek yağmur
oluşur.
○ KAR: havadaki yoğuşma 0 ᵒC nin altında gerçekleşirse
su buharı kristalleşir bu kristaller birleşerek kar tanelerini
oluşturur.
○ DOLU: su damlacıklarının 0 ᵒC nin altında aniden
donması sonucu oluşan iri buz kütleleridir.
○
9
OLUŞUMUNA GÖRE YAĞIŞ TİPLERİ
○ Yükselim yağışları: (konveksiyonel) güneşli ve durgun havalarda ısınan
havanın yükselerek soğuması ile oluşur.bu yağışlar Ekvatorda yıl
boyunca , orta kuşak karalarının iç kesimlerinde ilkbaharda ve yazın
görülür.
○ Yamaç Yağışları :(orografik) Dağ yamacı boyunca yükselen nemli
havanın soğuyarak yoğuşması sonucu oluşur. Bu tür yağışlar orta
kuyşak karalarının batı kıyılarında ve Güney Asya ile G.Doğu Asyada
yayın olarak görülür.
○ Cephe yağışları (frontal) sıcaklık ve nem özellikleri bakımından farklı
özellikler gösteren hava kütlelerinin karşılaşmasıyla oluşan
yağışlardır.Özellikle batı rüzgarlarıyla kutup rüzgarlarının karşılaştığı 60
ᵒ enlemlerinde görülür.ülkemiz orta kuşakta olduğu için yağışlar daha
çok cephesel kökenlidir.
NOT: Yağış plüviyometre ile ölçülür.
○
10