Anksiyete Bozuklukları

Anksiyete Bozuklukları
Anksiyete bozuklukları, genelde önemli derecede üzüntü ve bunaltıya yol açan, ve
yaşam kalitesini düşüren bir zihinsel hastalığın sık görülen bir şeklidir.
Anksiyeteye genel bir bakış
Anksiyete aslında strese, üzüntüye ya da bir tehdide karşı verilen normal bir cevaptır - ancak bu cevap
çok şiddetli olduğunda ve uzun süre devam ettiğinde ya da orantısız olduğunda, anksiyete bozukluğu
adını alır.
Anksiyete bozukluğun çok sayıda farklı tipi bulunur: örneğin, jeneralize anksiyete bozukluğu, sosyal
anksiyete bozukluğu, panik bozukluk ve obsesif–kompulsif bozukluğu bunlardan bir kaçıdır. Anksiyete
bozukluğu kişinin ruhsal durumunu ve davranışlarını etkilediğinden, kişinin günlük yaşamda evinde ya da
işyerinde ve hatta okulundayken ve sosyal yaşama adapte olmaya çalışırken zorluklarla başa çıkmasını
güçleştirebilir.
Anksiyete bozukluğu beyinde kimyasal maddelerde meydana gelen dengesizlikten kaynaklanan bir
rahatsızlıktır. Mamafih bu türde bir değişikliğe nelerin yol açtığı tam anlamıyla anlaşılmış olmasa da, bazı
biyolojik ve sosyal durumlara maruz kalan kişilerde anksiyete bozukluğu meydana gelme riski artabilir.
Belirtiler
Her ne kadar belirtiler kişiden kişiye değişiyor olsa da,anksiyete bozukluğun tipik belirtileri korku, ruhsal
gerginlik, alınganlık ve konsantrasyon zayıflığı dahil, ağız kuruluğu, baş dönmesi, kaslarda gerilme,
terleme ve çarpıntı gibi tamamı fiziksel belirtileri de kapsayabilir - öyle ki bunların tümü günlük yaşama
müdahale edebilir. Bir kişi aynı anda birden fazla sayıda anksiyete bozukluğu yaşıyor olabilir. Üstelik,
bunun yanı sıra, bazen depresyon gibi bir duygu durum bozukluk da tabloya eşlik edebilir (buna "komorbidite" denir).
Jeneralize anksiyete bozukluğu (GAD) anksiyeteye-özgü olmayan bir endişe halidir ve beklenmedik bir
şeylerin ortaya çıkabileceği ile ilgili kaygıdır. Jeneralize anksiyete bozukluğu kendisini aşırı ve kontrol
edilmesi mümkün olmayan kederlilik hali, bunaltı ve gerginlik gibi tipik belirtilerle gösterse de, ağız
kuruluğu, ıslak avuçlar, terleme ya da sersemlik gibi fiziksel belirtiler de tabloya eşlik edebilir.
Sosyal anksiyete bozukluğu (SAD) kişinin toplum içinde bulunduğu durumlarda gösterdiği mantıksız
korkudur ve bunun sonucunda hasta başkalarıyla etkileşimde bulunmasını gerektiren her türlü durumdan
kaçar ve dolayısıyla toplumsal etkinlikleri de zorunlu olarak azalır. Sosyal anksiyete bozukluğu olan kişi,
başkaların yanında küçük düşecek ya da utandıracak bir davranışta bulunmaya çok korkar.
Panik bozukluk önemli seviyede korku ya da sinirlilik haliyle birlikte ortaya çıkabilen ani panik ataklar
şeklinde tanımlanır. Panik bozukluk ayrıca kişilerde terleme, ağrı, baş ağrısı, bulantı, kalp çarpıntısı ya da
ağız kuruluğu gibi fiziksel belirtilerle de kendini gösterebilir.
Obsesif–kompulsif bozukluk (OCD) tekrarlayıcı, rahatsız edici ve istenmeyen düşüncelerin ortaya
çıkmasına neden olabilir. Söz konusu bu düşünceler, aşırı temizlilik hali, vücut salgılarında artma ya da
örneğin sağlıkla ilgili korkulara yol açabilir ve mantıksız korkularla (saplantı) birlikte görülebilir. Bu
korkuların bir sonucu olarak, kişi devamlı olarak ellerini yıkamak, temizlik yapmak, banyo yapmak, sürekli
olarak bir şeyleri kontrol etmek ve tekrar kontrol etmek ya da çok sıkı bir diyeti devam ettirmek gibi bir
takım özel hareketler (zorlantılar) yapabilir.
İstatistik
Anksiyete bozukluğunun genel popülasyonun yaklaşık %5-7 'sini etkilediği ve insanların yaklaşık %29
'unun yaşamlarında en az bir defa anksiyete bozukluğu yaşayacakları tahmin edilmektedir. 1 2004 yılında,
28 milyonun üzerinde insanda obsesif-kompulsif bozukluk ve 30 milyonun üzerinde insanın da panik
bozukluk yaşadıkları tahmin edilmektedir. 2 Anksiyete bozukluğu dünya genelinde, hem erkekleri hem de
kadınları etkileyen bir rahatsızlıktır. Ancak bu rahatsızlığın yükü erkeklere kıyasla kadınlarda çok daha
fazladır. 3
Tanı konulması ve tedavi
Anksiyete bozukluğun etkin bir şekilde tedavi edilmesinde çok sayıda tedavi seçenekleri bulunmaktadır.
Bu süreçte kişinin arkadaşlarından ve ailesinden göreceği kişisel destek hastalığın her aşamasında çok
önemlidir.
Tıbbi bir randevu sırasında, hekim hastada gözlenen belirtiler, hastanın günlük yaşamı ve aile geçmişi
hakkında sorular sorarak anksiyete bozukluğu ile ilgili tanı koymaya çalışacaktır. Ancak bu süreçte diğer
rahatsızlıkları ayırmak için fiziksel bir muayene de yapılacaktır. Anksiyete bozukluğu tanısı onaylanırsa,
ilaçlar, danışma, sosyal destek, egzersiz, kendini rahatlatma ve kendi kendine yardım etme teknikleri gibi
çeşitli tedavi seçenekleri göz önüne alınmalıdır.
Vakaların tümünde profesyonel tavsiye alınması çok önemlidir.
Kaynaklar
1. Baldwin, D.S. and Hirschfeld, R. M. A. (2005).Fast Facts: Depression, 2nd edn. Health Press,
Oxford,UK.
2. World Health Organization (2004). Prevalence for Selected Causes in WHO Regions, 2004.
http://www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/PREV6%202004.xls. Accessed 16/09/11.
3. World Health Organization (2004). The Global Burden of Disease. 2004 Update.
www.who.int/healthinfo/global_burden_disease/2004_report_update/en/index.html. Accessed 16/09/11.