19. yy osmanlı devlet

19 .YY (XIX.YY)
OSMANLI DEVLETİ
DAĞILMA DÖNEMİ
www.ogretmen.info
1789YILINDA FRANSA’DA BÜYÜK FRANSIZ
İHTİLALİ PATLAK VERDİ.BU
İHTİLALİN SONUÇLARI TÜM DÜNYAYI
ETKİLEDİĞİ GİBİ OSMANLI DEVLETİNİ DE
OLUMSUZ ETKİLEDİ.
BU İHTİLAİN SONUCU OLARAK AVRUPADA’Kİ TÜM ÇOK
ULUSLU
KRALLIKLAR TEHLİKEYE DÜŞTÜ.,
ÖZELLİKLE ÖZGÜRLÜK VE MİLLİYETÇİLİK
AKIMLARI OSMANLI GİBİ BİR ÇOK FARKLI MİLLİYETTEN
OLUŞAN ÜLKELRİ DERİNDEN ETKİLEDİ.
BU YÜZYILDA OSMNALI DEVLETİNE BAĞLI BİR ÇOK
ULUS
OSMANLI DEVLETİ’NİN
PARÇALAMMASINI İSTEYEN DEVLETLERCE
DESTEKLENEREK AYAKLANDI.Osmanlı
DAĞILMA SÜRECİNE GİRMİŞ OLDU.
FRANSIZ İHTİLALİ’NDE ÖLDÜRÜLEN KRALİÇE
MARİA ANTİONETTE
1806 -1812 Osmanlı - Rus Savaşı





- Rusya'nın Eflâk ve Boğdan beylerini
Osmanlılara karşı kışkırtması
- Fransa'nın kışkırtmasıyla Eflâk ve Boğdan
beylerinin görevden alınması ve boğazların
Ruslara kapatılması üzerine savaş başladı.
Sonuçta, 1812'de Bükreş Antlaşması yapıldı. Prut
nehri iki ülke arasında sınır kabul edildi. Sırplara bazı
haklar tanındı.
NOT: İlk defa, bir azınlık Bükreş antlaşmasıyla
ayrıcalık elde etmiştir._
Sırp İsyanı (1804-1878)
Fransız İhtilâlinin etkisi, yöneticilerin halka kötü
davranması
ve ağır vergiler
alınmasından dolayı Sırp Halkı isyan etmiş, Sırplar 1812
Bükreş antlaşmasıyla ayrıcalık kazanmıştır.
Edirne Antlaşması ile özerk yönetime,
Berlin Antlaşması ile bağımsızlıklarına kavuşmuşlardır.
Yunan İsyanı

Fransız İhtilâlinin etkisi,
Rusların kışkırtması ve
Etnik-i Eterya Cemiyeti'nin
çalışmaları sonucunda
isyan etmişlerdir. Kavalalı
Mehmet Paşa isyanı
bastırmış, ancak Avrupa
ülkeleri Yunanistan'a
•bağımsızlık verilmesinden
yana olduklarından bu olaya
karşı çıkarak
• Navarin'de (1827) Osmanlı
donanmasını yakmışlardır.
• Bunun üzerine Osmanlı Rus Savaşı yapıldı.
Osmanlılar yenildiler.
NAVARİN YANGINI



Osmanlı Devleti zorunlu olarak Edirne Antlaşması'nı
imzalamıştır (1829). Yunanistan'a bağımsızlık
verilmiştir.
Ayrıca Rus ticaret gemileri boğazlardan serbest geçiş
hakkı elde etmiştir.
NOT: Osmanlı Devleti'nin Küçük Kaynarca'dan
sonra imzaladığı en ağır antlaşmadır. Akdeniz'de
dengenin bozulduğunu ileri süren Fransa 1830'da
Cezayir'i işgal etti.
Kavalalı Mehmet Ali Paşa
Ayaklanması
Nedenleri:
Mora'daki Yunan isyanını bastıran
Mehmet Ali Paşa'ya Mora Valiliği
verilmedi. İstenilen Suriye Valiliği
de verilmedi. Oğlu İbrahim Paşa
Adana ve Konya'ya ilerledi.
Suriye'de Osmanlı Ordusunu yenmesi
sonucunda Osmanlı Devleti, Mehmet
Ali Paşa'ya karşı Rusya ile
anlaşmıştır. Bunun üzerine Mehmet
Ali Paşa Osmanlı Devleti'ne karşı
isyan etmiştir.

II.Mahmut Yunan İsyanını
bastırabilmek için Mısır Valisi
Mehmet Ali Paşa'dan yardım
istemiş, bunun karşılığında Mora
ve Girit Valiliklerini vermeyi
vaad etmişti. Ancak Yunanlılar
bağımsızlık kazanınca bu vaadler
gerçekleşmedi.
* Mehmet Ali Paşa Mora
Valiliğinin yerine Girit ve Suriye
Valiliğinin verilmesini istedi.
ll.Mahmut bunu kabul etmeyince
Mehmet Ali Paşa isyan etti ve
Konya'ya kadar ilerledi.
* II.Mahmut Rus Çar'ı
I.Nikola'dan yardım istemek
zorunda kaldı.
GİRİT ADASI




* Rus Orduları'nın ve Donanması'nın İstanbul'a
gelmesi, Mısır Sorunu'nu uluslararası bir sorun haline
getirdi.
Rus donanmasının iSTANBUL’a gelmesi İngiltere ve
Fransa’yı telaşlandırdı.Rusların başına buyruk
hareket etmesinden rahatsız olmuşlardı.
* İngiltere ile Fransa'nın müdahalesi sonucu
Mehmet Ali Paşa ile
imzalandı.
Kütahya Antlaşması(1833)


a) Mehmet Ali
Paşa'ya Mısır, Girit
ve Suriye Valilikleri,
b) Oğlu İbrahim
Paşa'ya Cidde ve
Adana Valilikleri
verildi.
NİKOLA I
Kütahya Antlaşması tarafların beklentilerine uygun bir antlaşma
olmadı,
Mısır Sorunu'nu yüzeysel olarak çözdü.
Hünkar İskelesi Antlaşması (1833)



II.Mahmut, Mehmet Ali
Paşa'nın olası bir saldırısına
karşı İngiltere ve Fransa'ya
güvenemediği için Rusya ile
Hünkar İskelesi
Antlaşması'nı(1833) imzaladı.
Antlaşmaya göre;
a) Osmanlı Imp'na herhangi bir
düşman saldırırsa masrafları
Osmanlı İmp. tarafından
karşılanmak koşulu ile Rusya
asker ve donanma gönderecek,
b) Rusya bir saldırıya uğrarsa
Osmanlı Imp. sadece Boğazları
kapatacaktı.
II.MAHMUT

Kütahya Antlaşması'ndan memnun olmayan
II.Mahmut ile Mehmet Ali Paşa savaş
hazırlıklarına başladılar.
* Her iki taraf 1839'da Nizip'te karşılaştılar.
Nizip Savaşı Osmanlı Imp.'nun yenilgisi ile
sonuçlandı.
* Avrupa Devletleri, Rusya'nın Hünkar
İskelesi Ant. ile doğan haklarını kullanmaması
için Mehmet Ali Paşa'nın ilerlemesine engel
oldular.



1840'da Avusturya,Rusya,Prusya,İngiltere Fransa ve
Osmanlı İmp'nun katılımı ile Londra'da bir konferans toplandı.
Londra Sözleşmesi'ne(1840) göre;
a) Mısır Osmanlılarda kalacak, yıllık vergi ödemek koşulu ile
Mehmet Ali Paşa ile oğullarına bırakılacak,

b) Suriye,Girit ve Adana Osmanlılara geri verilecekti.

* Başta sözleşmeyi kabul etmeyen Mehmet Ali Paşa yer yer
yenilmeye başlayınca sözleşmeyi imzalamak zorunda
kaldı.Böylece Mısır Sorunu çözümlenmiş oldu.
BOĞAZLAR SORUNU :



* Mısır Sorunu'nun çözümünden
sonra Boğazlar Sorunu ele alındı.1841
'de
Londra Antlaşması yapıldı.Buna
göre;
a) Boğazlar Osmanlı egemenliği
altında kalacak,
b) Barış zamanında Boğazlardan hiç
bir savaş gemisi geçmeyecekti.
* Böylece Boğazlar Sorunu
çözümlenmiş oldu.
KIRIM SAVAŞI ; NEDENLERİ
Rusya'nın sıcak denizlere inmek isteği,
Rusya'nın Akdeniz'e egemenlik kurmak
isteği,
Rusya'nın Hünkar İskelesi Antlasması ile
elde ettiklerini kaybetmemek isteği,
Rusların Kudüs'teki Ortodokslara yeni
haklar verilmesini sağlamak isteği,
+
İngiltere, sömürge yollarını güvenlik içinde
bulundurmak,Fransa ise Akdeniz'deki
ekonomik çıkarlarını sürdürebilmek için
Rusya'ya karşı Osmanlı İmp'nu
desteklemesi Kırım Savaşı'nın nedenlerini
oluşturur.
+
KIRIM SAVAŞI'NIN GELİŞİMİ VE
SONUCU :
* İsteklerini zorla gerçekleştirmek isteyen Rusya,
Eflak ve Boğdan'ı işgal etti.Böylece Osmanlı-Rus
Savaşı başladı.
* 1853'te Ruslar Sinop Limanındaki Osmanlı
Donanmasını yaktı. Bunun üzerine İngiltere,Fransa
ve piyemonte(İtalya) Osmanlı İmp'nun yanında
savaşa girdi.
* Kırım Savaşı, Rusların yenilgisi ile sonuçlanınca
1856 yılında Paris Barış Konferansı
toplandı.Konferans sonunda imzalanan Paris Ant'na
göre;
a) Osmanlı Imp. Avrupa devleti sayılacak ve
Avrupa Devletler Hukuku 'ndan
yararlanacaktı.
b) Osmanlı İmp'nun toprak bütünlüğü Avrupa
Devletleri tarafından garanti altına alındı.
c) Karadeniz, tarafsız bir deniz olacak,bütün
ulusların savaş gemilerine kapalı olacaktı.
d) Osmanlı İmp. ve Rusya Karadeniz'de savaş
gemisi ve tersane bulunduramayacaktı.
e) Boğazların statüsü 1841 Londra
Antla.,masındaki gibi olacaktı.
f) Taraflar" savaşta aldıkları yerleri geri
verecekti.
g) Eflak ve Boğdan'a özerklik verilecekti.
h) Tuna Nehri'nde ticaret gemileri serbestçe
dolaşacaktı.
i) Osmanlı Imp'nun yayınladığı 1856 Islahat
Fermanı dikkate alınarak yapılacak ıslahatlara
hiç bir Avrupa Devleti karışmayacaktı.
ÖZELLİĞİ :
* Osmanlı İmp'nun Avrupa Devletlerinin
kefilliği altına girmesi ile artık kendisini
koruyamaz bir duruma düştüğü görüldü.
* Kırım Savaşı, Osmanlı İmp'nun ilk kez dış
borç almasına neden oldu(İngiltere'den borç
alındı).
* Avrupa Devletleri Osmanlı İmp'na ilk kez
topluca destek verdiler.
PANİSLAVİZM HAREKETLERİ :
* Panslavizm, Slav ırkından olan milletlerin
Rusya'nın egemenliği altında birleşmelerini
hedef alan siyasi bir harekettir.
* Ruslar Ortodoks Hıristiyan ulusların Slav
olduğunu ve bunların Rus yöne!iminde
birleşmeleri gerektiğini savundular.Bu nedenle
Osmanlı İmp. sınırları içindeki Balkan
uluslarını Osmanlılara karşı kışkırttılar bunun
sonucunda Balkanlarda ayaklanmalar çıkarıldı.
Bu isyanlar Osmanlı Imp'nun yıkılışına kadar
sürdü.
1877-1878 OSMANLI-RUS SAVAŞI
VE BERLİN ANTLAŞMASI :
A- NEDENLERİ:
* 1870 ve 1871'de İtalya ve Almanya'nın
siyasa lbirliklerini tamamlamaları sonucu,
Avrupa güçler dengesinin bozulması ve bunun
sonucunda Rusya'nın rahatlaması.
* Rusların Balkan uluslarını Osmanlı İmp'na
karşı ayaklandırması.
* İstanbul ve Londra Konferanslarında
Avrupa Devletlerinin Rus isteklerine ılımlı
bakması.

* Rusya,İstanbul ve Londra Konferanslarında alınan
kararlar Osmanlı İmp.tarafından kabul edilmezse
Osmanlı İmp'na savaş açacağını ilan etti.
* Osmanlı İmp. Konferans kararlarını kabul
etmeyince 1877'de Osmanlı-Rus Savaşı başlamış
oldu.
* Ruslar iki koldan saldırıya geçtiler; batıda
Bulgaristan, doğuda Kafkasya üzerinden.
* Ruslar batıda Edirne'ye kadar, doğuda ise
Erzurum'a kadar ge1diler.
Ayastefanos
(YEŞİLKÖY)Antlaşması
* Osmanlı İmp, İstanbul Rus işgali tehlikesi ile karşılaşınca barış
istemek zorunda kaldı. 1878'de Ayastefanos Antlaşması
imzalandı.Buna göre;
a) Sırbistan ve Karadağ ve Romanya'ya bağımsızlık
verildi.
b) Görünüşte Osmanlılara bağlı,Büyük Bulgar Krallığı
kuruldu.
c) Osmanlı İmp. savaş tazminatı olarak Kars, Ardahan,
Batum, Doğu Beyazıt ve Eleşkirt'i Rusya'ya verecekti.
d) Rus sınırı içinde kalan Müslüman halk isterse göç
edebilecekti.
ÖNEMLİ BİLGİ
OSMANLILARDAN EN GEÇ AYRILAN
BALKAN DEVLETİ BULGARİSTAN’DIR.
*İLK İSYAN EDEN SIPLAR
*İLK BAĞIMSIZ OLAN
YUNANLILAR.
*EN GEÇ AYRILAN BULGARLAR.
1878 BERLİN ANTLAŞMASI :


* Ayastefanos Antlaşması, Avrupa Devletlerinin
tepkisiyle karşılaştı. Berlin'de Avrupa
Devletlerinin de katılımı ile yeni bir Konferans
toplandı. Konferans sonunda Berlin Antlaşması
imzalandı. Buna göre;
a) Bulgaristan üç parçaya ayrılarak özerk bir
Bulgaristan oluşturuldu.
b) Bosna-Hersek, Osmanlılarda kalacak, yönetimi
Avusturya tarafından yürütülecekti.
c) Teselya Yunanistan'a bırakıldı.

d) Sırbistan, Karadağ ve Romanya
bağımsızlıklarını kazandılar .
e) Doğu Beyazıt ve Eleşkirt 0smanlılara,
Kars, Ardahan ve Batum Rusya'ya
bırakıldı.
f) Ermenilerin çoğunlukta oldukları
yerlerde Osmanlı Imp'nun ıslahat yapması
kararlaştırıldı.
ERMENİ SORUNU ( I.DÜNYA
SAVAŞI ÖNCESİ) :
* Ermeniler, Fransız
İhtilali'nin yaydığı
milliyetçilik akımından
başlarda pek etkilenmediler .
* Ermeni Sorunu, Avrupa
Devletleri tarafından ilk kez
1815 Viyana Kongresi'nde
''Doğu Sorunu'' olarak ortaya
atıldı.
* 1878 Ayastefanos ve
Berlin Antlaşmalarında
Ermenilerin koruyuculuğu
Ruslara bırakıldı.
* 1878'den sonra Rusların
da kışkırtmalarıyla Ermeni
ayaklanmaları başladı
Hınçak çetelerinden bir grup
* Ermeniler, 1887'de Hınçak
Partisi'ni, 1890'da da
Taşnak Sutyun Partisi'ni
kurarak halkı örgütlemeye
başladılar.
* Anadolu'da bir çok
yerde ayaklanmalar
çıkardılar. Osmanlı
Bankası Baskını'nı(1896)
ve Yıldız Suikastı'nı(1905)
düzenlediler.
Mahzenlerde gizlenen ve fişek yapan
Ermeniler.
Kaynak: Ermeni Ayaklanmaları ve
İhtilal Hareketleri
KIBRIS,TUNUS VE MISIR'IN
İŞGALİ :

* İngiltere, Rusya'nın
Osmanlı İmp'na karşı
herhangi bir saldırısına
karşı gerçekte Doğu
Akdeniz'de egemenlik
kurmak ve sömürge
yollarını güven altına almak,
görünürde ise Osmanlı
Imp'nu korumak gerekçesi
ile 1878'de Kıbrıs'a asker
çıkardı. Kıbrıs, hukuksal
açıdan Osmanlıların,
yönetim açısından
İngilizlerin elindeydi.

* Fransa, Akdeniz
egemenliği
açısından önemli
gördüğü Tunus'u
1851'de, Tunus'taki
kargaşalıktan
yararlanarak işgal
etti.

* İngiltere, 1882 yılında
Süveyş Kanalı'ndaki
çıkarlarını korumak
amacıyla Mısır'ı işgal
etti.1882'de İngiltere ile
yapılan Antlaşmaya göre
Mısır, hukuksal olarak
Osmanlı toprağı olacak,
Osmanlı İmp'na yıllık vergi
ödeyecek,İngiltere ve
Osmanlı Imp. Mısır'da birer
''Yüksek Komiser''
bulundurabilecekti.
Süveyş Kanalı ve Kızıldeniz
BULGARİSTAN KRALLIĞI'NIN
KURULMASI

* 1878 Berlin Antlaşmasına göre
Doğu Rumeli, ıslahat yapmak
koşuluyla Osmanlı Imp'na
bırakılmıştı.
* 1885'te Doğu Rumeli
Bulgarları isyan ederek Bulgar
Prensliğine bağlandığını ilan
etti.Osmanlıların isyana müdahale
etmesi sonucunda karışıklıklar
çıktı.
* 1908'de II.Meşrutiyet'in ilanını
fırsat bilen Bulgarlar
bağımsızlıklarını ilan ettiler.
BOSNA-HERSEK'İN
AVUSTURYA'YA BAĞLANMASI :
* Bosna-Hersek'in yönetimi 1878 Berlin
Antla§ması ile Avusturya'ya bırakılmıştı.
* 1908'de II.Meşrutiyet'in ilanını fırsat bilen
Avusturya, Bosna Hersek'i kendi topraklarına
kattığını ilan etti.
* Osmanlı İmp, Yenipazar Sancağı(Sancak
Bölgesi) kendisinde kalması koşulu ile BosnaHersek'i Avusturya'ya bıraktı.
XIX.YÜZYILDA OSMANLI İMPARATORLUĞU'NDA ISLAHAT HAREKETLERİ
II.MAHMUT
DÖNEMİ
1 II.MAHMUT DÖNEMİ
ISLAHATLARI :

* Divan örgütü kaldırılıp yerine ''Bakanlar
Kurulu Sistemi'' getirildi.


* Müsadere( zorla alım) sistemi
kaldırıldı.
*1826'da Kapıkulu Ocakları ve
Yeniçeri Ocağı, halkın da yardımıyla,
kaldırılıp yerine "Asakir-i Mansure-i
Muhammediye" adıyla yeni bir ordu
kuruldu.
* İlk nüfus sayımı
yapıldı(1827).Sayımda sadece erkekler
sayıldı. -Memurlar için kıyafet
zorunluluğu getirildi.
* Padişah portreleri devlet
dairelerine
asılmaya başlandı.

* İlköğretim zorunlu oldu.Medreselerin
yanında batılı okullar da açıldı.

* Avrupa'ya ilk kez öğrenci gönderildi.
* İlk resmi gazete, "Takvim-i Vekayi''
çıkarıldı(1831).
* Tımar ve Zeamet yöntemi kaldırıldı. Devlet
memurları aylığa bağlandı.
* Köy ve mahallelere ''Muhtar''lar atandı.
* Posta ve Karantina örgütleri kuruldu.
* II.Mahmut ilk kez yurt içi gezilere çıktı.
II.Mahmut, ülkeyi tanıma amacıyla geziye
çıkan ilk Padişahtır.
www.ogretmen.info