SOLUNUM YOLU İLE BULAŞAN HASTALIKLAR KABAKULAK MUMPS, PAROTİTİS EPİDEMİCA ETKEN • Kabakulak virusu Paramyxoviridae ailesinden zarflı bir RNA virusudur. BULAŞMA YOLU VE SÜRESİ • • • • Solunum yoluyla Kızamık,su çiçeğinden daha az bulaşıcı Kuluçka dönemi 14-18 gün Parotis bezinin şişmesinden 1 hafta önceden başlar,şişlik geçinceye kadar devam eder BELİRTİLERİ • • • • Yüksek olmayan ateş Baş ağrısı Boğaz ağrısı Prodromal dönemden sonra kulakların altındaki tükrük bezlerinin (PAROTİS BEZİ) şişmesidir • Tek veya çift taraflı olabilir EPİDEMİYOLOJİ • • • • Kış ve ilkbahar aylarında sık görülür Toplu yaşanan yerlerde salgın yapar 5 yaş altında nadir görülür Yetişkinlerde ağır seyreder KOMPLİKASYONLAR • Çocuklarda genellikle hafif, yetişkinlerde daha ciddi seyreder ve daha fazla komplikasyon gelişir • Kabakulağa bağlı olarak merkezi sinir sistemi tutulumu (menengit) sık görülen komplikasyondur ancak çoğunlukla ciddi değildir • Görülen menengit baş ağrısı,ense sertliği ile seyreder ve çoğunlukla kalıcı hasar bırakmadan düzelir • Tükürük bezleri tutulumu gözlenir KOMPLİKASYONLAR • Erişkin erkeklerde bir diğer komplikasyon testis tutulumudur (orşit) • Erişkin kadınlarda bir diğer komplikasyon over tutulumudur (oofarit) KORUNMA • Canlı zayıflatılmış virüs aşısıdır • 12-15 ay arası ilk doz,ilköğretim 1.sınıfta ikinci doz olmak üzere toplamda 2 doz uygulanır • Kabakulak aşısı ülkemizde KKK üçlü aşı şeklinde uygulanmaktadır • Kabakulak aşısı subkutan (cilt altına) enjeksiyon şeklinde uygulanır • Hamile kadınlar KESİNLİKLE KKK AŞISI İLE AŞILANMAMALIDIR • AŞIDAN SONRA 4 HAFTA SÜREYLE HAMİLE KALINMAMALIDIR BAKIM • Solunum izolasyonu uygulanır • Şişlik süresince hasta yatak istirahatine alınarak virüsün sinir sistemini tutması engellenir • Yutma sırasındaki ağrıyı azaltmak için sıvı gıda ile beslenir gerekirse hasta gavajla beslenir • Sekresyonu artırıcı ve baharatlı yiyeceklerle beslenme önerilmemelidir KIZIL SCARLET FEVER ETKEN • A grubu Beta hemolitik streptococ’lar • A grubu beta-hemolitik streptokokların eritrojenik toksininin neden olduğu • karakteristik, yaygın eritematöz döküntü ile ortaya çıkan bir hastalıktır. BULAŞMA YOLU VE SÜRESİ • Direkt olarak damlacık enfeksiyonu • İndirekt olarak enfekte eşya veya hasta sekresyonları ile • Kuluçka dönemi 2-5 gündür BELİRTİLERİ • • • • • • • Ateş,boğaz ağrısı,baş ağrısı ,yutma güçlüğü Kusma Bademcikler çok paslı ve dil kırmızı Boyun altındaki lenf bezleri şiş Tüm bunlardan 1-2 gün sonraki döküntü Ateş döküntü başladığı zaman yüksek sonra düşer Alın ve yanaklar kızarır, ağız çevresi soluk renklidir BELİRTİLERİ • Enantemler etkenin ilk yerleştiği yerlerde olur • Yani tonsil,farenks,dil ve damak • Tonsiller ödemlidir,üzerinde eksuda vardır • Tonsillerde sarı,beyaz kolayca ayrılan bir zar vardır BELİRTİLERİ • İlk 2 gün hiperkeratotik membran nedeniyle beyaz çilek dili olur • 1.-2. günde dil beyaz pasla kaplanır • Dil uçları ve kenarları • kırmızıdır • BU HALE BEYAZ ÇİLEK DİLİ DENİR BELİRTİLERİ • 4-5. günler membran kalkar(BEYAZ PAS KAYBOLUR), parlak kırmızı mukoza kalır, kırmızı çilek dili görülür • Parlak kırmızı,papiller • belirgin BELİRTİLERİ • Deride egzantemler ilk belirtilerden 12 saat sonra boyun,koltukaltı ve kasıklardan başlar • Ciltte zımpara kağıdı görüntüsü vardır • Rash denir. • Döküntüler çoğunlukla noktamsı olup,basınca beyazlaşır • Raşın yüzü sarması tipiktir • Alın ve yanaklar kırmızı,ağız çevresi soluk görülür RASH Zımpara kağıdı Görünümü • Kızıl hastalığının rash’ı sivilceli güneş yanığına benzer,cilde pürüzlü bir görünüm verir BELİRTİLERİ • Kıvrım yerlerindeki döküntüler daha kalın ve yoğundur.Bu yoğun görülen çizgilere PASTİA ÇİZGİLERİ denir Group A Streptococcal Infections Pastia lines in the antecubital space of a 12-year-old white male with scarlet fever. Courtesy of George Nankervis, MD TANI • Kültürü yapılarak tanısınına gidilebilir • Antibiyogram yaılarak duyarlı olduğu antibiyotik teşhis edilir KOMPLİKASYONLAR • orta kulak iltihabı, sinüzit ve zatürredir. • Nadir durumlarda ateşli romatizma sonucu gelişen akut eklem romatizması • Veya romatizmaya bağlı kalp hastalığı gelişebilir. • Birçok kızıl hastalığı vakası kalıcı komplikasyonlara neden olmadan tedavi edilebilmektedir. KORUNMA • Aşısı yoktur • Streptococcuslardan şüphelenildiğinde boğaz kültürü yapılmalı,Etkenin varlığı saptanmalı ve tedavisine gidilmelidir BAKIM • Ateşi düşürmeye yönelik uygulama • Enfeksiyonu önlemek için verilen antibiyotiklerin uygun zaman da alınmasının sağlanması • Ateşli dönemde yatak istirahati önerilir • Kaşıntıya yönelik önlemler alınır(kalaminli solüsyonlarla) • Boğazı yormayacak sıvı gıdalar alınması sağlanır