PLASTİK CERRAHİ SERVİSİ VAKA SUNUMU MAMOPLASTİ AMELIYATI OLAN HASTADA HEMŞİRELİK BAKIM SÜRECİ MAMOPLASTİ NEDİR? MAMOPLASTİ (MEME KÜÇÜLTME AMELİYATI) Kadınların vücut yapısına, omuz genişliğine, boyuna ve iskelet sistemi duruşuna göre değişmekle birlikte normal yapıda bireylerde 800 gram üzerinde olan her bir meme dokusu büyük olarak kabul edilir. Bu durum makromasti olarak adlandırılır. Makromastik meme dokusunun daha da büyüyerek her birinin 1200 gr üzerine çıkmasına ise gigantomasti denir. Bu tip memeler kadınlarda estetik yönden sıkıntı yaratabilecekleri gibi ek sağlık sorunlarına neden olabilir . Normalden büyük olan memelerin ağırlık, hacim ve iritasyona bağlı yapabilecekleri sorunları sıralayacak olursak: Boyun-sırt ağrısı İskelet yapı bozuklukları, kambur/yan duruş Meme altı katlantısında cilt problemleri (pişik, mantar, enfeksiyon gibi) Sutyen kullanım zorlukları ( uygun sutyen bulamama, sutyen askı izi, sutyen yapısının kısa sürede bozulması) Fiziksek aktivite kısıtlılığı, spor yapmada zorluk Omuzda ve boyundaki ağırlık nedeni ile kollarda uyuşma ve belli kol hareketlerinde ağrı Toplum içinde memelerine saklamaya yönelik farklı psiko sosyal sorunlar Göğüs duvarında bası ve sıkışma hissi MAMOPLASTİ AMELİYATI(DEVAM) Bu problemler genelde ilaç tedavisi çözümlenemez. Sadece semptomlar ve olası cilt problemleri için ilaç tedavisi verilebilir. İlaç tedavisi ile geçici dönem rahatlamalar olabilir ve uzun dönem ilaç kullanımına bağlı yan etkiler akılda tutulmalıdır. Duruşa bağlı problemler belli bir dönem sonra kalıcı hal alabilir. Bunların hepsini göz önünde tutacak olursak memeyi küçültmeye yönelik ameliyat aslında önemli bir ölçüde ilaçların tedavi edemeyeceği fiziksel nedenleri çözmek için yapılır. Estetik amaçlara yönelik ve sıklıkla genç hastalara uygulanan küçültme ameliyatını bu kapsam dışında tutmak doğru olacaktır. Özetleyecek olursak meme küçültme ameliyatı estetik ve görünüm amacı için uygulanabileceği gibi belli bir hasta grubunda sağlık sorunlarını gidermeye yöneliktir. Estetik amaçlara yönelik her türlü beklentinin karşılanması ve görünüm açısından iyi sonuçlar için Plastik ve Rekonstruktif Cerrahi doktoruna danışılması daha doğru bir seçim olacaktır. MAMOPLASTİ AMELİYATI(DEVAM) Genellikle hormonal bir soruna bağlı olmayan , son 6 ay içinde büyümesi durmuş ve küçültülmesi istenen göğüsler için cerrahi girişim düşünülür.Meme küçültme ameliyatları meme gelişmesini tamamladıktan sonra yapılır.Ancak bunun bazı istisnaları vardır.Virjinal meme hipertrofisi olan genç kızlarda , normal psikososyal gelişmenin etkilenmemesi için , gelişmenin tamamlanmasından önce cerrahi gerekebilir.Bugün tüm meme küçültme ameliyatlarının %12,5’u ergenlik döneminde gerçekleştirilmektedir. Belirli bir yaşın üzerinde ve ele gelen kitlesi olanlarda girişim öncesi mammografi gibi görüntüleme tekniklerinden yararlanılır.Daha sonra göğüslerin boyutları,deri ve meme bezi özelliklerine göre kullanılması gereken tekniğe karar verilmelidir. 3 farklı meme küçültme ameliyatı tekniği vardır. Ters T tekniği Dikey izli teknik veya dikey izli tekniğe ilave kısa meme alt kıvrımında iz bırakan teknik Sadece liposuction ile meme küçültme ameliyatı Bir de farklı bir teknik sınıflandırma vardır ki o da, meme başının beslendiği damarın geldiği yöne göre yapılır. Besleyici damarlar üstten geliyor ise superior pediküllü Besleyici damarlar alttan geliyor ise inferior pediküllü Besleyici damarlar meme arkasından yani tabandan geliyor ise sentral pediküllü Besleyici damarlar iç taraftan geliyor ise medial, dıştan geliyor ise lateral pediküllü meme küçültme ameliyatından söz edilir. MAMOPLASTİ AMELİYATINDA UYGULANAN CERRAHİ YÖNTEM Meme küçültme ameliyatı için birçok yöntem tanımlanmıştır.Günümüzde uygulanan meme küçültme ameliyatlarında genel ilkeler , ameliyat öncesi hasta ayakta iken yapılan tasarıma bağlı kalarak fazla deri , yağ ve meme dokusunun çıkarılmasından sonra meme derisi ve meme bezinin ayrı ayrı şekillendirilmesi ; meme başı ve areolanın kanlanmasının ve duyusunun korunarak yeni anatomik yerine yerleştirilmesidir.Bu ameliyatlar yönteme bağlı olarak değişik yerleşimli yara izleri ile sonuçlanmaktadır. Genel olarak sonuçta meme başı çevresinde areoladan dik inen ve meme oluğuna oturan ters-T şeklinde ya da meme başından meme altı katlantı hattına uzanan raket şeklinde ‘diklemesine iz’ oluşmaktadır.Bu iz başlangıçta görünüm olarak rahatsız edici olsa da zaman içinde iyi sonuç vermektedir. MAMOPLASTİ AMELİYATI Mamoplasti ameliyatı öncesinde hastanın laboratuar testleri yapılmaktadır.Ameliyat genel anestezi altında yapılmaktadır.Genel anestezi öncesi hastanın midesi boş olacak şekilde 6-8 saat hiçbir şey yenmemeli ve içilmemelidir. AMELİYAT SÜRESİ: Kullanılan tekniğe bağlı olmak üzere 2-4 saat arası değişmektedir AMELİYAT SONRASI: Hasta 4. saatte ayağa kalkmalı ve beslenmelidir.İlk birkaç gün dren bulunmaktadır.Gelen miktara göre bu dren 1-2 gün sonra çıkarılır.Kol hareketlerinin ilk günlerde sınırlandırılmasında fayda vardır.İlk hafta göğsü saran bant mevcuttur,7.gün çıkarılır ve sadece dikiş hattını örten ince bantlar kullanılır. MAMOPLASTİ AMELİYATININ RİSKLERİ KANAMA:Olağan olmasa da ameliyat sırasında ve sonrasında kanama görülebilir.Ameliyat sonrası kanama olursa toplanmış kanın boşaltılması veya kan transfüzyonu gibi acil tedavi gerekebilir.Kanama riskini arttırabileceğinden dolayı ameliyattan önceki 10 gün boyunca aspirin veya anti-inflamatuar ilaçlar kullanılmamalıdır. ENFEKSİYON:Bu ameliyat tipinden sonra enfeksiyon görülmesi oldukça nadirdir.Enfeksiyon söz konusu olursa antibiyotik veya ek cerrahi girişim gerekebilir. MEME BAŞI VE CİLT HİSSİNDE DEĞİŞİKLİK:Meme başlarında ve meme cildinde his değişikliği olabilir.Hatta meme başı his kaybı devamlı olabilir. MAMOPLASTİ AMELİYATININ RİSKLERİ(DEVAM) CİLTTE NEDBE:Bütün cerrahi insizyonlar nedbeye yol açar.Bu nedbelerin kalitesi tahmin edilemez.Anormal nedbeler deride veya daha derin dokuda gelişebilir.Bazı vakalarda cerrahi düzeltme veya başka tedavilere ihtiyaç duyabilir. TATMİNKAR OLMAYAN SONUÇ:Meme küçültme ameliyatından yetersiz sonuç alma olasılığı vardır. AĞRI:Meme küçültme ameliyatı boyun,omuz ve sırtta ağrılara yol açmaz.Memedeki anormal cilt ve derin doku nedbesi ağrı yapabilir. SERTLİK:Ameliyat sonrası yağ nekrozu ve içteki nedbeleşmeden dolayı memede aşırı sertlik olabilir. Yağ nekrozu veya nedbenin geliştiği alana biyopsi yada ek cerrahi tedavi uygulanması gerekebilir. MAMOPLASTİ AMELİYATININ RİSKLERİ(DEVAM) İYİLEŞMENİN GECİKMESİ:Yara kenarlarının ayrılması veya yara iyileşmesinin gecikmesi mümkündür.Meme cildinin bazı bölgeleri veya meme başı normal olarak iyileşmeyebilir veya uzun sürebilir.Hatta cilt ve meme başı dokusunda kayıp olabilir.Bu durumda sık pansuman veya iyileşmeyen dokunun çıkarılması için ileri cerrahi müdahale gerekebilir.Sigara içenler cilt kaybı ve yara iyileşmesindeki komplikasyonlar açısından daha çok risk altındadırlar. ASİMETRİ:Birçok kadının memelerinde asimetri doğal olarak görülür.Meme ve meme başının şekli,büyüklüğü veya simetrisindeki farklılıklar ameliyat sonrasıda görülebilir.Düzeltilmesi ek cerrahi gerektirebilir. MAMOPLASTİ AMELİYATININ RİSKLERİ(DEVAM) ALLERJİK REAKSİYONLAR:Nadir vakalarda bant,dikiş malzemesi veya sürülen kremlere karşı lokal alerjik tepkiler görülmüştür. ANESTEZİ:Hem lokal hem de genel anestezinin riski vardır.Anestezi veya sedasyon sonucu oluşabilecek komplikasyonlar ölüme dahi yol açabilir. MAMOPLASTİ AMELİYATININ EMZİRME İLE İLİŞKİSİ: Memenin büyüklüğü, meme başının memeye göre konumu (memedeki sarkma oranı), hastanın yaşı ve daha sonra çocuk sahibi olma planı meme küçültme tekniğinin seçiminde etkili faktörlerdir. Meme bezini ve onun meme başı ile bağlantısını koruyan teknikler ile emzirme fonksiyonun korunması mümkündür. Fakat aşırı büyük olan memelerde yeterli küçültme sağlayabilmek için emzirme fonksiyonu hastanın bilgisi dahilinde feda edilebilir. MAMOPLASTİ AMELİYATININ MEME KANSERİ İLE İLİŞKİSİ: Meme kanseri kadınlarda çok sık görülse de meme küçültme ameliyatı sonrasında meme kanseri oluşma oranı çeşitli klinik serilere göre %0,06 ile %2 arasında değişmektedir. Ayrıca meme büyüklüğü nedeniyle başvuran kadınlarda küçültme ameliyatı sonrasında çıkarılan dokuların histopatolojik incelemesinde meme dokusunda %61 oranında kanser dışı patolojik değişiklikler olduğu saptanmıştır.Bu bulgular ışığında meme küçültme ameliyatının meme kanseri riskini arttırmadığı hatta meme dokusunun azalmasını ve çıkarılan meme dokusunun histopatolojik olarak incelenmesini sağlayarak meme kanserine yakalanma olasılığını düşürdüğü söylenebilir. HASTA TANITIM ADI SOYADI:REYHAN KÖŞ CİNSİYETİ: KADIN YAŞI: 28 MEDENİ DURUMU: BEKAR ÇOCUK SAYISI: YOK ADRES VE :SEMERCİLER MAHALLESİ/ADAPAZARI YAŞADIĞI ŞEHİR: Sakarya MESLEĞİ: MUHASEBECİ SAĞLIK SİGORTASI: SSK KAN GRUBU: AB Rh + BOY: 158 cm KİLO: 76 kg ALLERJİSİ: Herhangi bir allerjisi yok ACİL DURUMDA ARANACAK KİŞİ:ŞAHSİNE KÖŞ(ANNE) HASTA KABULÜ: YÜRÜYEREK / EV FİZİKSEL DURUM: İLETİŞİM: Konuşma, İşitme, Anlama, Görmede Hiçbir Problem Yok HAYATİ BELİRTİLERİ: Ateş: 36,7 Nabız: 97dk/kez Tansiyon: 110/60 mm/hg SPO2:97 HAREKET DURUMU: MOBİL KRONİK HASTALIKLAR: YOK ALIŞKANLIKLAR: Alkol, sigara ve madde kullanma durumu : Sigara kullanıyor(Haftada 1 paket) Beslenme, banyo, ağız bakımı, uyku, dışkılama, idrar : Beslenmesi iyi ve oral olarak , banyo haftada 3 kez, ağız bakımı hergün, uykusu düzenli ve günde 8 saat, dışkılama günde 1 kez ve idrar günde 7-8 kez ŞİKAYETLERİ: Yoğun sırt ağrılarıyla başlamış doktora başvurmuş boyun düzleşmesi teşhisi konmuş.Fizik tedavi görmüş.Fizik tedavi doktorunun önerisiyle ameliyat olmaya karar vermiş ŞİKAYETİN BAŞLADIĞI TARİH: 3 yıl MUHTEMEL TIBBİ TEŞHİS: Mamoplasti DAHA ÖNCEKİ HASTALIKLARI VE TEDAVİSİ: yok SOYGEÇMİŞİ: Herhangi bir hastalık gözlenmedi PSİKOLOJİK DURUM: Sorun yok DİYET: NORMAL BEDEN KİTLE İNDEKSİ: 30.5(OBEZ) ALDIĞI ÇIKARDIĞI TAKİBİ ALDIĞI: ÇIKARDIĞI: 3 bardak su :600cc İdrar:1690cc 1 bardak meyve suyu:200cc Dren:10 cc 1 kase çorba :200cc Gizli kayıp : Solunum 300 cc Parenteral sıvı : 1000cc Terleme : ++ TOPLAM:+2000cc TOPLAM:-2000cc BALANS:+2000-2000=0 LABORATUVAR BULGULARI: BİYOKİMYA T.Kolesterol: 210 (normal değerler: 0-200 mg/dL) HDL Kolesterol:50,6 (normal değerler:60->mg/dL) HEMOGRAM MCHC: 31,4 (normal değerler: 31,8-35,4 g/dl)) SEROLOJİ CRP,nefelometrik:9,44 (normal değerler:0-3 mg/L) T.kolesterol: HDL + LDL HDL kolesterol : Koroner kalp hastalığı riskinin değerlendirilmesinde kullanılır. HDL damarlarda kolesterol birikmesini önler ve damarlarda plak oluşumunu engeller. Böylece kalp ve damar hastalıklarına karşı koruma sağlar.(Düşük olmasının sebeplerinden bazıları :sigara, fazla kilo , dengesiz beslenme , hareketsizlik) MCHC: belli bir miktar kırmızı kan hücresindeki hemoglobin yoğunluğu değeridir. Hemoglobin akciğerden organlara oksijen taşıyan kandaki bir bileşendir. MCHC testi kişide anemi (kansızlık) olup olmadığını, aneminin hangi tür olduğunu ve bunun altta yatan nedenini bulmak için kullanılır. CRP,nefelometrik:C-Reaktif ProteinNonspesifik bir akut faz reaktanıdır. Enfeksiyon ve enflamasyonların (vücudun bir yerinde iltihabi bir durum oluştuğunda onun etrafında oluşan kızarıklık) değerlendirilmesinde kullanılır. Yüksekliği koroner kalp hastalığı riskinin erken bir göstergesi olduğu için bu hastalığın taraması amacıyla da kullanılır. İLAÇLARI: SEFAZOL 1 GR FLAKON 2*1 IV: Antibiyotiktir. Endikasyonları: Duyarlı mikroorganizmaların neden olduğu , kulak burun boğaz enfeksiyonları , alt solunum yolları enfeksiyonları , genito üriner sistem enfeksiyonları , gastrointestinal sistem enfeksiyonları , deri ve yumuşak doku enfeksiyonları , kemik ve eklem enfeksiyonları ,bakteriyel endokardit ,septisemi ,cerrahi profilaksi ve diğer enfeksiyonlarda endikedir. Kontrendikasyonları: Sefalosporinlere aşırı duyarlı olduğu bilinenlerde kontrendikedir.İM formunda eritici içinde bulunan lidokain, amid tipi maddelere aşırı duyarlılığı olan kişilerde ve kalp bloğu olan hastalarda kullanılmamalıdır. 1000 cc İzotonik sodyum klorür Post-op hasta tedavisinde kullanılır. Sıvı elektrolit dengesinin sağlanmasında önemlidir. HEMŞİRELİK TANI VE GİRİŞİMLERİ: Hemşirelik Tanısı Amaç Hemşirelik Girişimleri İnsizyon yerine bağlı akut ağrı(M) Hastanın ağrısının olmadığını sözel olarak ifade etmesi sağlanır. • • • • • Ağrının yeri, şiddeti ve özelliklerini belirlemek Mobilizasyon sırasında ameliyat yerinin desteklenmesi Hastanın rahat ettiği pozisyonun verilmesi Aseptik tekniklere uyularak pansumanın değiştirilmesi Hekim istemine göre analjezik verilmesi. Değerlendirme Hastaya ağrısını değerlendirmek istese 1 den 10 a kadar kaç puan vericeği soruldu. Hastanın verdiği puan ilk önce 8 iken girişimler sonucunda 2 ye düştüğü sözel olarak ifade edildi. Hemşirelik Tanısı Amaç Hemşirelik Girişimleri İnvaziv girişimlere bağlı enfeksiyon riski(dren,branül)(O) Enfeksiyon oluşmasını önlemek • Hastanın vücut sıcaklığının yükselme ve düşme şekli, süresi tanımlanır. • Laboratuar bulguları değerlendirilir. • Uygun periferik kateter bakımı yapılır. • Pansumanın, yaranın, drenajın özellikleri değerlendirilir. Değerlendirme (ATEŞ:36.4 WBC:8,5 ND:4,6-10,2) Hemşirelik Tanısı Amaç Hemşirelik Girişimleri İnvaziv girişimlere bağlı enfeksiyon riski(Dren,Branül) Enfeksiyon oluşmasını önlemek. • • • • • Periferik kateter ve dren giriş yerleri lokal enfeksiyon belirtileri(şişlik, duyarlılık, kızarıklık, ağrı, lokal ısı artışı) yönünden değerlendirilir. Aşırı akıntı, kanama, ödem ve kırmızılık izlenir ve kaydedilip doktor bilgilendirilir. İntravenöz hatlar uygun sürede değiştirilir. İşlemlerde aseptik tekniklere uyulur. Doktor tarafından planlanan antibiyotikler doğru doz ve zamanda uygulanır. Değerlendirme Aseptik tekniklere uyuldu. Kateter ve dren yerinde enfeksiyon belirtilerine rastlanmadı. Hekimin planladığı antibiyotikler uygulandı. Hastada enfeksiyona rastlanmadı. Hemşirelik Tanısı Amaç Hemşirelik Girişimleri Ameliyat deneyimleme, meme onarımı, gelecek süreçteki belirsizlik, yapılan işlemlere bağlı anksiyete Etkili baş etme yöntemleri geliştirmesi, uygulanacak tedavi planının iş birliği içinde yürütülme sorumluluğunu almasını sağlamak • Hastanın tanısı, yapılan ameliyat ve daha sonraki tedaviler hakkında ne bildiği araştırılıp, gereksinimi ölçüsünde açıklama yapılır. • Soru sorması için cesaretlendirilir ve korkularını açıklaması için zaman ayrılır. • Güven ortamı sağlanır. Değerlendirme Hastaya gerekli bilgiler verildi. Anksiyete gözlenmedi. Hemşirelik Tanısı Amaç Hemşirelik Girişimleri Değerlendirme İmmobilizasyona bağlı konstipasyon riski 1.Konstipasyon gelişimini önlemek ,gelişmişse gidermek 1Hastaneye yatmadan önceki defekasyon alışkanlığı sorgulanacak. 2.Her gün karında distansiyon ,agrı ve defekasyona cıkıp cıkmadığı sorgulanıp takip formuna yazılacak. 3.Diyetisyenle işbirliği yaparak,posalı yiyeceklerede yer verilen bir diyet programı uygulanacak. 4.Kontrendike degil ise sıvı alımı desteklenecek. 5.Kontrendike degil ise erken mobilizasyon saglanacak. 6.Hasta mahremiyetine özen gösterilecek. Hastanede kaldığı süre de barsak alışkanlığı değişikliği gözlendi. Hemşirelik Tanısı Amaç Hemşirelik Girişimleri Uyku örüntüsünde bozulma(M) Hastanın yeterli ·Geceleri sık uyuması idrara çıkma sağlanacak oluyorsa sıvı kısıtlaması yapılacak -Gürültü ve seslerin azaltılması sağlanacak -Hasta odası iyi havalandırıla cak -Yapılacak işlemler hastanın uyku dönemlerinin dışında yapılması sağlanacak. Değerlendirme Hasta daha iyi uyuduğunu ifade etti TABURCULUK EĞİTİMİ Hasta aile eğitimini fazla bilgiden kaçınarak mümkün olduğunca çok duyuya hitap ederek sözel ve hastanın unutacağı düşünülerek yazılı bilgiler verilmeli ve bu eğitimler hasta kontrole geldiğinde de sürdürülmelidir. Eğitimin içeriği: Ameliyattan 3 gün sonra banyo yapılması gerektiği Meme bakımı Ameliyat yerinde kızarıklık , şişlik , ödem 3 ay ağır hareket ve sporlardan kaçınması gerektiği Banyo dışında meme koruyucu sütyenini çıkarmaması gerektiği Meme Koruyucu Sütyen TEŞEKKÜRLER…