çernobil hala sıcak

HAZIRLAYANLAR
SİMGE BAKIR, GÖZDE NUR YILMAZ, BEYZA AYTEKİN, AYŞEGÜL GEZER
ÇERNOBİL HALA SICAK
Modülün ilgili olduğu
Sınıf seviyesi: 7. Sınıf
Öğrenme alanları: İnsan ve Çevre İlişkileri / Canlılar ve Hayat
Ünite: İnsan ve Çevre
Kazanımlar:
1.9. Ülkemizdeki ve dünyadaki çevre sorunlarından bir tanesi hakkında bilgi toplar, sunar ve
sonuçlarını tartışır (BSB 25, 32; FTTÇ – 18, 20, 21, 26, 27, 29).
1.10. Dünyadaki bir çevre probleminin ülkemizi nasıl etkileyebileceğine ilişkin çıkarımlarda
bulunur (BSB, 8; FTTÇ – 18 ,20, 21, 28).
1.11. Ülkemizdeki ve dünyadaki çevre sorunlarına yönelik iş birliğine dayalı çözümler önerir
ve faaliyetlere katılır (FTTÇ – 20, 21, 22, 23, 24, 26, 27; TD – 4).
NEDEN KANSER HASTALIĞI BU KADAR YAYGIN?
SENARYO
Özlem, geçen gün hastaneye gitmişti. Tam otururken yanına bir teyze geldi ve oturması için
yerini teyzeye verdi. Daha sonra onunla sohbet etmeye başladı. Teyze ona neden hastanede
olduğunu anlatmaya başladı. Meğer eşi kansermiş ve tedavisi için her gün hastaneye
geliyorlarmış. Teyze daha 40 eşi de 43 yaşındaymış. Teyze ve eşi on beşli yaşlardayken bir
felaket ile karşılaşmışlar. Bu felaketin adı 26 Nisan 1986 Çernobil Faciasıymış. Bu facia
sonucunda o zamanlar sağlıklı olan insanlar bir çok sağlık problemi ve zorluklarla karşı
karşıya gelmişler. Bu sağlık problemlerinden en fazla etkilenen kişiler ise o günlerde onlu
yaşlarında olan çocuklarmış. Hastalık orada yetişen fındıkla,çayla, çocukların oynadıkları
toprak ile insanlara bulaşmaktaymış. Ve teyze şu sözler ile eşinin hastalığını Özlem'e
anlatmış.
“Tek korktuğum şey kendi halini görmesiydi. Sonra benden el işaretleriyle aynayı istemeye
başladı. Unutmuş gibi yapar mutfağa kaçardım. İki gün boyunca onu atlatmayı başardım.
Üçüncü gün not defterine “Aynayı getir” yazıp sonuna üç ünlem işareti koydu. Fısıldamayı
bile başaramadığı için kalemle anlaşıyorduk…Sonunda en küçük aynayı getirdim. Kendine
baktı ardından kafasını yatağa vurmaya başladı. Onu avutmaya çalıştım…
Sıradan bir kanser değildi bu Çernobil kanseriydi. Bu kanser sonucu diğer kanserlerden farklı
olarak vücutta şekil değişimleri gözleniyordu. Özlem, bu duruma çok üzüldü ve kanser
hastalığıyla çernobil faciasının ilişkisini merak etti.
ETKİNLİKLER
1. ETKİNLİK : Öğrencilere aşağıdaki gazete haberleri verilir ve bunları analiz etmeleri istenir.
2. ETKİNLİK: Sınıf dört gruba ayrılır ve gruplara farklı görevler verilir.
1. grup: Nükleer kirlenme nedir? Nükleer kirlilik sonucunda insan sağlığı nasıl etkilenir?
2. grup: Nükleer kirlenme ile ilgili kompozisyon, tarihin en etkili nükleer kazası olan çernobil
faciası ile ilgili şiir yazar.
3. grup: Nükleer kirlenme ve çevre sorunlarıyla ilgili poster oluşturur.
4. grup: 1. etkinlikteki dikkat çekici manşetleri düzenleyip sınıfla paylaşır.
ÖĞRETMEN NOTLARI
Nükleer kazalar
Nükleer enerji dünyanın gelişmiş ülkelerinin nerdeyse tamamının kullandığı bir teknolojidir.
Tüm olumlu yönlerine karşın diğer santrallerde olabileceği gibi nükleer santrallerde de
kazalar yaşanabilmektedir.
Nükleer kazlara neden olan faktörler şu başlıklar altında özetlenebilir;
İnsan faktörlü kazalar.
Doğal afetler. (Deprem ve sel)
Periyodik kontrol eksikliği.
Malzeme kalitesindeki kusurlar.
Nükleer yakıt nakliyesinde yaşanan olumsuzluklar.
Yangınlar.
Nükleer kazalar çevreci örgütlerin nükleer karşıtlığının asıl nedenidir. Kazlardan mümkün
olduğunca arındırılabilmiş bir nükleer enerji hem çok temiz hem de çok verimli bir kaynaktır.
Bu enerji türünün en kötü tarafı ise yaşanan felaketlerin etkisinin uzun süre devam edebiliyor
olmasıdır. Ciddi bir nükleer sızıntının canlı hayatına olumsuz etki yapacak kadar azalması
yıllara yayılan bir süreci kapsayabilmektedir.
Çernobil Faciası
İlk büyük nükleer kazası Ukrayna Kiev'de 26 Nisan 1986'da gerçekleşti. Yapımında hatalar
olan Çernobil Nükleer Santrali'nde yapılacak bir deney için güvenlik sistemlerinin kapatılması
faciayı tetikledi. Bu kazanın dünyaya etkileri şöyledir:
Patlama sonrasında oluşan sızıntı tüm Avrupa'ya yayıldı. En yüksek radyasyon dozlarına,
sayıları bini bulan acil durum çalışanları ve Çernobil personeli maruz kaldı. Çalışanların
bazıları için maruz kaldıkları dozlar öldürücü oldu. Zaman içinde Çernobil’de çalışan kurtarma
personelinin sayısı 600 bini buldu. Bunların bazıları, çalışmaları boyunca yüksek düzeyli
radyasyona maruz kaldılar. Çöken radyoaktif iyodinden kaynaklanan çocukluk tiroid kanseri,
kazanın en önemli sağlık sorunlarından birisidir. Kazadan sonraki ilk aylarda, radyoaktif iyodin
düzeyi yüksek sütlerden içen çocuklar yüksek radyasyon dozları aldılar. 2002 yılına kadar bu
grup içinde 4000’den fazla tiroid kanseri teşhis edildi. Bu tiroid kanserlerinin büyük
bölümünün radyoiyodin alımından kaynaklanmış olması çok muhtemeldir.
Bağımsız kaynaklar yüzlerce yıl boyunca Pripyat ve komşu bölgelerde yerleşimin güvenli
olmadığını söylemektedirler. Ayrıca bölgeye giriş çıkışlar hala polis kontrolünde olup bazı
bölgelere giriş yapılamamaktadır.
Çernobil reaktör kazasının Türkiye üzerindeki etkileri;
Çernobil nükleer reaktöründeki patlama sonucunda çevre ülkelere yayılan radyoaktif
parçacıkların büyüklüğü ve etkileri üzerine kazanın üzerinden geçen yıllarda ciddi bilimsel
araştırmaların yapılmamış ve radyasyon seviyesini gösteren sayısal değerlerin açıklanmamış
olması, patlamanın hemen sonrasında Türkiye üzerindeki etkilerle ilgili yeterli veriye
ulaşmayı imkânsızlaştırmıştır. Ancak Çernobil kazasının Avrupa üzerindeki etkilerini gösteren
harita ve çizelgeler, radyoaktif serpintinin çok geniş bir alanda yayıldığı ve Avrupa'daki pek
çok ülkeyi doğrudan etkilediğini gösterdiği gibi; ülkedeki kanser vakalarının artışının
nedeninin Çernobil kazası olduğuna ilişkin kuşkular hâlâ devam etmektedir.
Türk tabipler birliğinin ilk baskısı Nisan 2006'da yapılan "Çernobil Nükleer Kazası Sonrası
Türkiye'de Kanser" başlıklı raporunda, Çernobil nükleer reaktör kazası ile Karadeniz
bölgesindeki kanser vakaları arasındaki ilişkinin araştırılması sonuçları kamuoyuna
sunulmuştur. Raporda Çernobil'deki patlama sonrasında oluşan radyoaktif bulutların 3 Mayıs
1986 Cumartesi günü Marmara'ya, 4-5 Mayıs günleri Batı Karadeniz'e, 6 Mayıs günü Çankırı
üzerinden Sivas'a, 7-9 Mayıs tarihlerinde Trabzon-Hopa'ya ulaştığı, 10 gün sonra da tüm
Türkiye'ye radyoaktif parçacıkların yayıldığı belirtilmekte; çalışma sonucunda, Hopa’da
kanser görülme sıklığı ile kanser nedeniyle ölümlerin, Türkiye’nin diğer coğrafi alanlarına
göre daha fazla görülmesi olasılığının, araştırılmaya değer bir durum olduğunun ortaya çıktığı
ifade edilmektedir. Rapor, elde edilebilen veriler ışığında, bölgede Çernobil nükleer kazası ile
gerek kanser olgu sayıları, gerekse kanserden ölümlerle ilgili kanıta dayalı nedensel bir
bağlantı kurmanın olanaklı görünmekte olduğunu kabul ederek, bu konuda kesin sonuca
varmak için daha ayrıntılı araştırmalar yapılması gerekliliğini vurgulamaktadır.
ÖĞRETİM YOLLARI:
AY
TARİH
HAFTA
SAAT
MAYIS
(20 MAYIS-24
MAYIS)
16.HAFTA
4 SAAT
KAZANIM
1.9.Ülkemizdeki ve
dünyadaki çevre
sorunlarından bir
tanesi hakkında bilgi
toplar, sunar ve
sonuçlarını tartışır
(BSB 25, 32; FTTÇ –
18, 20, 21, 26, 27, 29).
1.10.Dünyadaki bir
çevre probleminin
ülkemizi nasıl
etkileyebileceğine
ilişkin çıkarımlarda
bulunur (BSB, 8; FTTÇ
– 18 ,20, 21, 28).
ETKİNLİK
Ülkemiz
ve
Dünyamız Tehlikede
AÇIKLAMALAR
ÖLÇME VE
DEĞERLENDİRME
Evren’ ünitesinde
verilecektir.
[!]1.9
-1.11
Dünyadaki çevre
problemleri için
ozon tabakasının
delinmesi, sera
etkisi,
deniz
kirliliği, nükleer
kirlilik (Çernobil
örneği)
vb.
verilebilir.
Açık uçlu soru
Kavram Haritası
DEĞERLENDİRME
Değerlendirme 1:
Değerlendirme 2:
Aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1) Çevre tahribatında en etkili canlı hangisidir?
2) Tahrip olmuş çevreye örnek veriniz.
3) Çevre tahribatının genel nedenleri nelerdir?
4) Çevremizin aşırı kirlenmesinin sonuçları nelerdir?
5) Çevre tahribatına yol açan insan faaliyetlerinin başında neler gelir?
6) Tarımsal alanda, çevre kirliliği ve tahribatına neden olan faktörler nelerdir?
7) Hangi toplumlarda çevre tahribatı ve kirlilik daha azdır?
8) Çevre tahribatını azaltacak önlemlere örnekler veriniz.
KAYNAKÇA
-www.fenokulu.net
-www.karmabilgi.net
-fen bilimleri öğretim programı
-tr.wikipedia.org