Ayhan ZEYTİNOĞLU KSO YÖNETİM KURULU BAŞKANI 26 Aralık 2012 – Meclis Toplantısı Sayın Başkan, Meclisimizin Değerli Üyeleri, Bu yılın son Meclis Toplantımıza hoş geldiniz diyor ve Yönetim Kurulumuz adına sizleri saygıyla selamlıyorum. Değerli konuğumuz, TAV CEO’su Sayın Mustafa Sani Şener’e davetimizi kabul ederek toplantımıza katıldıkları için teşekkür ederek, hoş geldiniz diyoruz. Ekonomimizin değerlendirilmesine BÜYÜME ORANLARI ile başlamak istiyorum. % 1,6 - Üçüncü çeyrek büyüme oranı tahminlerimizin altında 4. Çeyrekteki büyüme beklentimiz - benzer olacak. Yıllık büyüme tahminimiz - bu koşullarda % 2,5’ civarında 2012’yi OVP’ın altında kapatacağız. Yüzde 4 2013’de Suriye’deki siyasi gerginlik ve AB’deki durgunluk aşılırsa - büyümenin ivmeleneceğini bekliyoruz. 2013’de kaybettiğimiz kadar fazla, yani % 5,5’un üzerinde bir büyümeyi hedeflemeliyiz. SANAYİ ÜRETİM ENDEKSİ - KAPASİTE Sanayi üretim endeksi de Ekim ayında düştü (130,7) Kapasiteler ise bu yıl yatay seyretti. 2012 yılında kapasiteler, geçen yılın kapasitelerinden düşük Bu oranlar da ekonomideki daralmanın önemli bir göstergesi. 2013 yılında ekonomide canlanma bekliyoruz. Kredi notumuz yükseldi - Yabancı yatırımlar hızla ülkemize geleceğini tahmin ediyoruz. İŞSİZLİK Eylül - %9,1 (bir önceki yıl ve aya göre arttı – OVP’ın üzerinde) Artışı sezonsal olarak görüyoruz. İlk 9 ay ortalama (2012) → % 9,1 İlk 9 ay ortalama (2011) → % 10 İstihdamdaki artış ağırlıklı olarak hizmetler sektöründe 1 Sürdürülebilir istihdam artışı için → sanayide yatırım şart. 2013 yılında işsizlik ekonomik büyümeye paralel geriler. 2013 yılında OVP 8,9 diyor. % 8,5’leri görebiliriz. DIŞ TİCARET İlk 11 ay ihracat (2012) – 138,5 milyar dolar. On bir ay İlk 11 ay ihracat (2011) – 122,4 milyar dolar (%11,6 artış) Kasım ihracatı (TİM) – 12,3 milyar dolar. İlk 10 aydaki 14,9 milyar dolarlık ihracat artışının 11,9 milyar doları altın ihracatı İlk 10 ay ithalat (2012) – 195,8 milyar dolar İlk 10 ay ithalat (2011) – 201,6 milyar dolar (%2,9 azalış) İthalattaki daralma artan vergilerden kaynaklanıyor. İlk 10 ay dış ticaret açığı 90,2 milyar dolardan 69,5 milyar dolara geriledi. Kocaeli Gümrük verilerine göre, ihracat Kasım ayında → 1,3 milyar dolar - yüzde 32 artış İlk dokuz ayda sürekli gerileyen ithalat Kasım ayında %11,2 oranında artış gösterdi Kasım ayı ithalatı → 4,3 milyar dolar Yılın geneli değerlendirildiğinde, İlk 11 ayda ihracat → 14,9 milyar dolar, İthalat → 43,9 milyar dolar On bir aydaki ihracat geçen yıla göre %18,8 artarken, ithalat %2 geriledi. İlimiz için olumlu bir gelişmedir. Tüm sanayicimizi kutluyorum. CARİ AÇIK Dış ticaret verilerindeki olumlu sonuçlar, cari açık verilerinde görülüyor. 2012 yılında cari açık vergiler arttırılarak kontrol altına alındı. İç tüketim kısıldı. Ekonominin büyümesi frenlendi. 2013’de büyümeden feragat etmeden, ihracatı destekleyerek cari açığın kontrol altında tutulması gerekmektedir. MERKEZ BANKASI - FAİZLER Politika faizi → % 5,75’den 5,5’a indirdi. Bankaların zorunlu karşılık oranlarında artış yaptı Faizlerde hafif bir düşme başladı. Kredi faizlerinin inmesi, sanayi üretimini ve yatırımlarını artıracaktır. 2 Merkez Bankası faizleri istediğimiz hızda indiremiyor. Çünkü bütçe açığı buna engel. 2013’de genel faiz seviyesi düşeceği için yatırımlarda artış gözleyebiliriz. BÜTÇE Kasım – 5,42 milyar TL fazla verdi Gelirlerdeki artış → % 14,9 Giderlerdeki artış → % 3,9 İlk 11 ay açık 13,3 milyar TL Geçen yıl 0,44 milyar TL fazla vermiştik. Aralık ayında bütçe açığı 4 milyarın üzerine çıkmamalı. 2013’de 17 milyardan fazla açık verilmemeli 2013’DE ÖZELLEŞTİRME GELİRİ artar Otoyol ve köprülerden 5,7 milyar dolar. Elektrik dağıtım ağları özelleşiyor. Bu gelirler Alt yapı yatırımlarına harcanmalı KARŞILIKSIZ ÇEK 2012 yılında ilk 10 ayda karşılıksız çek sayısı → % 55,4 arttı (722.193 adet) Karşılıksız çek tutarı → 16 milyar TL Önemli bir sorun DÜNYADAKİ GELİŞMELER ABD - Mali uçurum Obama vergileri arttırmak istiyor Cumhuriyetçiler harcamanın kısılmasını istiyor Tahminlerimiz ortada bir yerde anlaşacaklar. AB’de az da olsa ekonomik büyüme olacak Suriye’deki siyasi istikrarsızlığın 2013’de bitmesini arzuluyoruz. Irak ile ticaretimizin artacağını tahmin ediyoruz. 4-5 yıl içinde Irak Suudi Arabistan kadar petrol ihraç eden bir ülke olacak. İSO SANAYİ (İNOVASYON) KONGRESİ NOTLAR İSO Başkanı Tanıl Küçük Ar-Ge harcamalarının %2’si planlanırken bu yıl binde 8,9’unu yakaladık. G. Kore bizim gibi bir ülke olduğu halde, Ar-Ge harcaması %3,7 3 GSYH’da sanayinin payı %24 iken bugün %15’e geriledi. Bu oran artmalı Tasarruflarımız sorun. Çözüm; sermaye piyasasına açılma İMKB Başkanı İbrahim Turhan İlk 500’deki firmaların 88’i halka açık. 1000 firmanın 110’u halka açık. Dolayısıyla burada bir fırsat var. Sanayi Bakanı Nihat Ergün Büyüme yavaşlasa da hala devam ediyor. Önemli olan; sürekli büyümeyi yakalamak. Dünya Ekonomik Forumu'nun hazırladığı Endekse göre Türkiye rekabet sıralamasında 59’dan 43’e yükseldi. Üniversite-sanayi işbirliğine önem veriyoruz. Sektörel strateji belgeleri yapıyoruz. 10 yıl önce 230 milyar TL’lik milli gelirin binde 5’i kadar ar-ge harcaması yapıyorduk. Oysa bugün 800 milyarlık bütçenin binde 8,9’unu harcıyoruz. Ar-Ge harcamamız on yılda 7 katı arttı. Bugün bu harcamanın 2/3’ünü devlet, 1/3’ünü özel sektör üstleniyor. 2023’den itibaren bunun tersine dönmesi gerekiyor. 2023’de hedefimiz bu oranı %3’e (60 milyar dolar) çıkarmak. 10 yıl içinde uydu fırlatan bir ülke olmak istiyoruz. Şu anda 11 ülke uydusunu fırlatıyor. Almanya ve Japonya’daki teknoloji ağırlıklı şirketlere 2inci, 3üncü nesiller ilgisiz. Sanayicilerimiz bu şirketlere ilgi gösterebilirler. Teşviklerden de yararlanma imkanı var. Yeni patent kanununu çıkartacağız. Yerli üretim varsa o ürünü aldırtma mecburiyeti getiriyoruz. Temiz üretimi destekliyoruz. Katma değerli ürünlere geçmeliyiz. 4 Maryland Üniversitesi Küresel Strateji ve Girişimcilik Profesörü Anil Gupta Dünyadaki gelişmeleri 6 maddede özetledi. 1. sorun: 2 vitesli dünya Son 200 yıldaki gelişmeyi önümüzdeki 10 yılda yapacağız. Kalkınan ülkeler, gelişmiş ülkeleri yakalıyor. 90’lı yıllarda Batılılar nüfusun yaşlanmasını es geçtiler. Şimdi sorun oldu. Bunun için emeklilik yaşını artırıyorlar. Kalkınmakta olan ülkeler ise dünyaya entegre olarak bir ivme yakaladılar. 1980-1990'larda AB ve ABD'li şirketler listelerde yer alıyordu. Hindistan, Rusya ve Brezilya sıralamada yer almıyordu. Artık Çin'i, Hindistan'ı, Rusya'yı dahil etmeyen listeler bulamazsınız. Özellikle gelişmekte olan pazarlar büyümeye devam edecekler. Gelişmekte olan piyasalar, dünyadaki GSYH yüzde 33'ünü karşılıyor ve 2020'de bu yüzde 50'nin üzerine çıkacak. Kalkınan ülkelerin kendi aralarındaki ticaret; 2000 → % 14 2010 → % 25 2020 → %40’a çıkacak. Türkiye’nin Ortadoğu ve Asya’ya olan %15’lik ihracatı %33’e çıktı. 2020 yılında gelişen ekonomilere giden doğrudan yatırımların yüzde 50 olması bekleniyor. 2000 → % 11 2010 → % 30 2020 → % 50 Asya, 2025'te AB ve ABD'nin önüne geçecek. 10-12 yıl sonra Asya'nın GSYH'sı AB ve ABD kadar büyük olacak. 20 yıl içerisinde dünya ticaretinde bir kayma olacak. Bu Türkiye'deki ticarete, ihracata da yansıyacak. Çin, gelecek 10-15 yılda Ar-Ge'ye Amerika kadar yatırım yapılabilir olacak. Ama Çin, ABD ile yarışabilir anlamına gelmiyor. 2. sorun: gelişme yolunda bir takim tehlikeler var. Kalkınan ülkelerde (Çin, Hindistan, vb.) çok ciddi yolsuzluk var. Demokrasiye geçişte sorun yaşıyorlar. 5 Terörizmin etkisi – salgın hastalıklar Asya ülkeleri arasında Çin kendisini tutundurabilmek için savaş açabilir. 3. sorun: demografik değişiklikler Büyük bir orta sınıf çıkıyor. Zenginlik ve eğitim seviyesi artıyor. Dünyanın yüzde 80'i zenginleşmeye başlayacak. Daha çok gelir ortaya çıkacak. Aslında yoksulların da ihtiyaçları değişecek. Daha az çocuk, daha fazla yaşlı nüfus Dolayısıyla artan maliyetler Afrika’da ise genç, eğitimsiz ve işsiz bir nüfus var. Dolayısıyla olay yaratabilirler. Dedeler torunlarını düşünmüyorlar. Zengine vergi artırma ve sağlık harcamalarını azaltma Genç nüfus iyi eğitilmişse pozitif etki yaratır, ancak genç nüfus baş belası da olabilir. 4. sorun: teknoloji ve inovasyon Tıp alanında çok ciddi gelişmeler var. Organlarla ilgili yenileme çalışmaları çok ilerledi. Üç boyutlu fotokopi teknolojisi gelişiyor. Ge artık bu yolla parça üretiyor. Akıllı telefonlarla iletişim artıyor. Gelecekteki en önemli gelişme konuları. - Güneş enerjisi - Kaya gazı - Elektrik in depolanması Putin kaya gazı nedeniyle geleceklerinin tehlikede olduğunu itiraf etti. 5. sorun: su ve enerji Çin’de bugün 75 milyon araç, 650 milyon olacak. Tarım alanları azalıyor. Genetik teknolojisi buna çözüm olabilir. 6 Bireysellik öne çıkacak. Bin Ladin gibi 6. sorun: bireysellerin güç kazandığı dönem Din, askeri disiplin gibi unsurların etkisi azalacak İnternetin etkisi ile şahıslar daha öne çıkacaklar. Son olarak; Geleceğin parlayan ülkelerin kriterlerini söyleyerek konuşmasına son verdi. Bu kriterler; 1. İstikrar 2. Eğitime yatırım 3. Yüksek mevduat (Çin → %50, Hindistan → %30, TR → %14) 4. Kuvvetli altyapı 5. Ar-Ge ye yatırım Güney Kore yuzde 3,7 6. İyi yönetişim (komünist parti ve diktatörlüğe rağmen Çin iyi yönetiliyor, demokrasiye rağmen Hindistan kaotik bir demokrasi var – seçim örneği) 7. Küresel entegrasyon 8. Lojistik lokasyon 9. Demografi 10. Yumuşak güç kabiliyeti olabilme. Güç kullanmadan etkili olabilmek. Türkiye bir önceki sıçramayı mevcut haliyle yapamaz , Güney Kore 80’li yıllarda Japonya’yı örnek alarak sıçrama yaptı. Ülkemizin ileri teknoloji üreten ve kullanan ülkeleri örnek alması gerektiğini vurguladı. Almanya’nın bize en iyi örnek olduğunu düşünüyorum. AYLIK FAALİYETLER Amerika ziyareti Doğu Marmara kalkınma ajansı ile san Francisco ve NewYork ziyaretleri Google Sri. Sıklıktan vadisini yaratan üniversite New york Tacci. Turk tek net. Cengiz Topel çalışmalarımız. Bu havaalanına Anadolu Jet mutlaka gelmeli. Bütçemiz çok iyi 25 Aralık gelir – 4.909.000. (4.740.000) Gider – 4.140.000 7 Katkısı olan herkese çok teşekkür ediyorum. Ayrıca ekranda sunulan faaliyetlerimiz. Özet olarak ekranda. Sayın üyeler. 2013 yılının ilimize, ülkemize ve tüm dünyaya mutluluk getirmesi dileği ile hepinize saygılar sunarım. 8